1-2. (a) Omapuriro yeṋe ku matu katara? (b) Ovikeṋa mbi mavi raisa kutja Jehova u nonḓero okutuvatera?

 JEHOVA u yenena okutuvatera okutjinda omauzeu wetu, nokutuvatera okukara nondjoroka motjiungura tje. Omomiano viṋe? Nu matu yenene vi okumuna ouwa mombatero ndje tu pa? Omapuriro nga maye zirwa morupa ndwi. Posi ya ngunda atu hi ya konḓonona omaziriro ngo, ngatu tare kepuriro ndi mari tjama na wo ndi: Hapo Jehova u vanga okutuvatera tjiri?

² Embo nda ungurisiwa i omuapostele Paulus morutuu rwe kOvaheberi, mari yenene okutuvatera okumuna eziriro kepuriro ndo. Omuapostele Paulus wa tja: “Muhona Eye omuvatere wandje, nu hi nokutira ko. Omundu me ndji tjiti tjike?” (Hebr. 13:6) Omakonḓononeno yemwe yOmbeibela ya tja mezeva ndi, embo ndi “omuvatere,” ri heya omundu ngu hakahana okuvatera omundu ngu ma hepa ombatero. Ripura na Jehova ngu ma hakahana okuyama omundu ngu ri momauzeu. Otjiperi kutja mo itavere kutja omakahururiro nga, ya raisa omuano Jehova me zera okutuvatera. Indu Jehova tji me tu vatere, matu yenene okutjinda omauzeu wetu nondjoroka.

3. Omomiano viṋe vitatu Jehova me tu vatera okutjinda omauzeu wetu nondjoroka?

³ Omomiano viṋe Jehova me tu vatera okutjinda omauzeu wetu nondjoroka? Okumuna eziriro, ngatu kalese orupa membo ra Jesaja. Omena raye? Mena rokutja omaprofetero omengi Jehova nga tjivisa ku Jesaja ye ṱuna kovakarere ve ndino. Nu wina Jesaja potuingi u hungira ohunga na Jehova momuano mu matu yenene okuzuva nawa. Ovihorera tjiva vi ri mu Jesaja ekondwa 30. Mekondwa ndo, Jesaja wa ungurisa omasasanekero omawa okukahurura omuano Jehova me vatera ovakarere ve. Eye wa tja Jehova u tu vatera (1) mokupuratena nonḓero nokuzuvira ozongumbiro zetu, (2) mokutupa omuhunga, nu (3) mokutusera  ondaya nai na moruyaveze. Matu kahungirira komiano vitatu mbi Jehova me tu vatera.

4. (a) Jehova wa tja vi ohunga nOvajuda mba ri ko moruveze rwa Jesaja, nEye kombunda we ve yandjera okutjita vi? (b) Omaundjiro waye Jehova nga yandja ku imba ovaṱakame? (Jesaja 30:18, 19)

⁴ Pomautiro wa Jesaja ekondwa 30, Jehova wa hungira ohunga nOvajuda otja mbe mu “pirukira,” nokutja owo ve “wezira ko ouvi kouvi.” Eye komurungu wa tja: “Owo aruhe ve pirukira Ndjambi, . . . nu ve panḓa okupuratena komahongero waMuhona.” (Jes. 30:1, 9) Mena rokutja otjiwaṋa tja panḓa okupuratena, Jesaja wa kwizika kutja Jehova me ve yandjere okumuna omauzeu. (Jes. 30:5, 17; Jer. 25:8-11) Iho tjiri otji tja tjitwa indu owo tji va twarewa koBabilon otjovahuurwa. Nungwari mokati kOvajuda mwa ri tjiva mba ri ovaṱakame, nu Jesaja wa ri nombuze yomaundjiro ku wo. Eye we ve raera kutja Jehova me ve yandjere okuyaruka koJerusalem rukwao. (Lesa Jesaja 30:18, 19.) Nu tjiri pa kara nao. Jehova we ve kutura kouhuura wa Babilon. Nungwari pa kapita ozombura ozengi ngunda Jehova e hi ye ve kutura. Omambo nga “Muhona ma undju okumuṱira otjari,” maye raisa kutja pa kapita oruveze ngunda Jehova e hi ya yama imba ovaṱakame. Ovaisrael va kara oure wozombura 70 mouhuura moBabilon, okuzambo tjiva vawo otji va yandjerwa okuyaruka koJerusalem. (Jes. 10:21; Jer. 29:10) Indu Ovaisrael tji vari ovahuurwa moBabilon, va rira mena rokutja vari noruhoze, posi ya indu tji va yaruka kehi rawo, va rira omahoze wondjoroka.

5. Jesaja 30:19 mari tu pe ongamburiro ya tjike?

⁵ Ku ndino matu yenene okuyanḓiparisiwa i yomambo nga: “Muhona Eye u notjari, nu tji mo ku ombatero ku Ye, nEye tja zuu, ma ziri.” (Jes. 30:19) Jesaja me tu yanḓiparisa kutja Jehova ma puratene ku eṱe nonḓero, indu tji matu ku ombatero ku ye. Nu ma hakahana okuzuvira ozongumbiro zetu. Omambo wa Jesaja nga “nEye tja zuu, ma ziri,” maye tu zemburukisa kutja Tate wetu tjiri u nonḓero okuvatera imba mbu mave ku ombatero ku ye. Okutjiwa otjiṋa hi, ku tu vatera okupanḓera po nondjoroka.

6. Omambo wa Jesaja ye raisa vi kutja Jehova u puratena kozongumbiro zovakarere ve kourike wawo?

⁶ Otjikeṋa tjarwe tji matu hongwa mezeva ndi ohunga nozongumbiro zetu? Jehova u puratena nonḓero kongumbiro yaauhe wetu. Omena raye tji matu yenene okutja nao? Morupa orutenga rwa Jesaja ekondwa 30, embo ndi “eṋe” ra ungurisiwa mena rokutja Jehova ma hungire ku notjiwaṋa tje otjotjimbumba. Posi yokutja, meraka Ombeibela mu ya tjangerwe rukuru, embo ndi “ove” ndi ri mezeva oritja-19 aari ungurisiwa okuheya omundu umwe. MOtjiheberi ihi aatji hee kutja ombuze ndji aai hungama omundu kourike we. Ku nao, Jesaja aa hee kutja Jehova u yandja ombango komundu kourike we indu tja tja: “Ove, tjiwaṋa tjaSion, tji tja tura moJerusalem, ko nokuuhara amo riri rukwao. Muhona Eye u notjari, nu tji mo ku ombatero ku Ye, nEye tja zuu, ma ziri.” Mena rokutja Jehova oIhe worusuvero, eye kamaa raere omuatje we omuzandu poo omukazona ngwa u momuinyo kutja, “Mo sokuyanḓipara tjimuna erumbi roye poo omuṱena kwoye.” Nungwari, eye u rikendera ku auhe wetu nu u yandja ombango kozongumbiro zetu.—Eps. 116:1; Jes. 57:15.

7. Jesaja na Jesus va raisa vi ounanḓengu wokupanḓera po mongumbiro?

⁷ Indu tji matu kumbu ku Mukuru nokumuraera oviṋa mbi mavi tu kendisa, Eye mape ya e tu pe omasa ngu matu hepa okupanḓera po. Indu omauzeu wetu tji ye hi nokuyanda tjimanga, mape ya atu hepa okuningira Jehova povikando ovingi kutja me tu pe omasa okupanḓera po. Eye u tu ningira okutjita nao. Ihi matu tji  munu momambo wa Jesaja indu tja tja: “Ave suvisa ko Ndjambi.” (Jes. 62:7) Hapo ihi matji hee tjike? Matji hee kutja ozongumbiro zetu ku Jehova kaze sokupokera ngandu tji mape munika aayo katu nokumusuvisa. Omambo wa Jesaja maye tu zemburukisa omasasanekero wa Jesus ohunga nongumbiro nge ri mu Lukas 11:8-10, 13. Metjangwa ndo Jesus we tu tunduuza kutja tu “ningire ingwi okuningira,” nu tu panḓere ‘pokuningira’ ombepo ondjapuke. Wina matu hepa okuriheka ku Jehova kutja me tu vatere okutoora omikambo omisemba.

8. Moruveze orukuru, omambo nge ri mu Jesaja 30:20, 21 ya yenenisiwa vi?

⁸ Lesa Jesaja 30:20, 21. Indu Jerusalem tji tja kondorokerwe i yovarwe wovita wOvababilon oure wombura imwe nohinga, ovandu va muna omauzeu omengi nga tji ya rira oviṋa vyeyuva arihe. Posi ya, otja komazeva nga, 20 no 21, Jehova wa kwizikira Ovajuda kutja tji ve ritanaura nave rundurura ongaro yawo, eye me ve yama. Indu Jesaja tja tja Jehova ma kara mbo ‘okuvehonga’ poo ma rire [“Omuhonge Omunenenene,” NWT] kotjiwaṋa tje, eye aa hee kutja Jehova me ve hongo okurikotamena ku ye momuano eye mbwe yakura. Omambo ngo ya yenenisiwa indu Ovajuda tji va kuturwa kouhuura. Jehova wa rira Omuhonge wawo omunenenene nu we ve vatera okuyarura ko omerikotameneno wouatjiri rukwao. Eṱe tu nondjoroka mena rokutja Jehova Omuhonge wetu omunenenene.

9. Omomuano uṋe umwe Jehova me tu pa omuhunga?

⁹ Momazeva nga, Jesaja ma tja eṱe tu ri tjimuna ovahongwa mbu mave hongwa i Jehova momiano vivari. Omuano omutenga Jesaja wa tja [“Ove mo munu Omuhonge woye Omunenenene nomeho woye,” NWT]. Momasasanekero nga, Jesaja ma tja omuhonge wa kurama komurungu wovahongwa ve. Tjiri ondjingonekero kutja ndino tu hongwa i Mukuru. Hapo Jehova u tu honga vi? U tu honga okupitira motjira tje. Eṱe tu nondangi komahongero omakahu ngu tu pewa okuza kotjira tja Jehova. Omahongero ngu tu muna pozombongarero zombongo, pomaworonganeno wetu omanene, momambo wetu, nomapitisiro wo-Broadcasting na vyarwe, ye tu vatera okupanḓera po nondjoroka indu tji tu ri momauzeu.

10. Omomuano uṋe mu tu zuva “eraka” ra Mukuru “kombunda [yetu]”?

¹⁰ Jesaja wa hungira omuano outjavari Jehova me tu honga indu tja tja: “Indino mo zuu eraka re kombunda yoye.” Omuprofete mba, ma hungire ohunga na Jehova otja omuhonge ngu yandja ombango kovahongwa ve, nu ngu kayenda kongotwe yawo okuveurikira ondjira  mu mave sokukayenda. Ndino, tu zuva eraka ra Mukuru kongotwe yetu. Omomuano uṋe? Omambo wa Mukuru ya tjangwa mOmbeibela oruveze orukuru ndwa kapita. Ku nao, indu tji matu lese Ombeibela, i ri tjimuna matu zuu eraka ra Mukuru kongotwe yetu.—Jes. 51:4.

11. Oviṋa viṋe vivari mbi matu sokutjita kutja tu panḓere po nondjoroka, nu omena raye?

¹¹ Matu yenene vi okumuna ouwa momuhunga Jehova mbwe tu pa okupitira motjira tje nEmbo re? Wa munu kutja Jesaja wa hungira oviṋa vivari? Rutenga wa tja: “Ondjira oyo ndji!” Okuzambo a tja: “Kayende mu yo!” (Jes. 30:21) Okutjiwa “ondjira” uriri kaku ya yenena. Eṱe wina matu ‘sokukayenda mu yo.’ Embo ra Jehova nomuano otjira tje mu tji kahurura Embo re, vi tu honga imbi Jehova mbye undjira ko ku eṱe. Eṱe wina tu rihonga okuṱakamisa imbi mbi twe rihongo. Tji matu vanga okupanḓera po nondjoroka motjiungura tjetu ku Jehova, matu hepa okutjita oviṋa vivari mbi. Indu tji twe rihongo natu ṱakamisa imbi mbi twe rihongo, matu yenene okukara nongamburiro kutja Jehova me tu sere ondaya.

12. Otja ku Jesaja 30:23-26, Jehova wa sera vi ovakarere ve ondaya?

¹² Lesa Jesaja 30:23-26. Omaprofetero nga, ya yenenisiwa vi kOvajuda mba kotoka kehi rawo kombunda yokuhuurwa i yOvababilon? Jehova we ve pa oviṋa ovingi mbye ve vatera kutja ve hupe nokumukarera. Eye we ve pa ovikurya ovingi. Nungwari otjiṋa otjinanḓengu tjinene, eye we ve pa oviṋa avihe mbyaave hepa kutja ve tumbuke popezu na ye nokuuta okurikotamena ku ye rukwao momuano omusemba. Ovakarere va Mukuru moruveze ndwo, va muna oviṋa oviwa ovingi okuza ku Mukuru mbi ve hi na va rorere okumuna komurungu wanao. Ezeva 26 mari raisa kutja Jehova we ve pa ondjerera onyingi. Nu ihi matji hee kutja we ve vatera okuzuva Embo re nawa. (Jes. 60:2) Ozondaya za Jehova za vatera ovakarere ve okukayenda komurungu okumukarera nondjoroka nohange momuinyo “mena rongaro ombwa yomitima vyawo.”—Jes. 65:14, NWT.

13. Omaprofetero ohunga nokuyarura ko omerikotameneno watjiri ya yenenisiwa vi moruveze rwetu?

¹³ Hapo omaprofetero wokuyarura ko omerikotameneno wouatjiri ye notjiṋa na eṱe ndino? Ii, otjiperi. Omomuano uṋe? Okuza kombura ndji 1919 O.Z., ovandu omangete omengi va poka ku Babilon otjinene, tji tji kamburira mo ozongamburiro azehe zoposyo mouye auhe. Owo va twarewa koruveze oruwa tjinene okukapita Ehi Ekwizikwa rOvaisrael. Owo ve hupa mongaro yondjeverero mu ve yenena okurikotamena ku Jehova mombwaneno.—Jes. 51:3; 66:8.

14. Ovatwirisiwa nozonḓu zarwe va muna ozondaya za ye, nu mave sokutjita vi kutja ve yorokere ozondaya nḓo?

 ¹⁴ Okuza kombura ndji 1919 O.Z., ovatwirisiwa va kara nondjoroka okurikotamena ku Jehova mombwaneno. Otja oruveze tjaaru kayenda, imba mbe nomaundjiro wokuhupa kombanda yehi, mbe ri ‘ozonḓu zarwe,’ wina ve yorokera ongaro tjingeyo pu novatwirisiwa, Jehova me ve pa oviṋa avihe mbi mave hepa kutja ve yenene okumukarera mouatjiri. Nowo ve noviungura ovingi motjiungura tjokuzuvarisa ombuze ombwa yOuhona wa Mukuru. Atuhe tu tjaterwa okukara noupanga wopopezu ku na Jehova, nu tu nohange novakambure ovakwetu mbe tu vatera okupanḓera po nondjoroka kehi yomauzeu. Tu uta okuhupa mongaro ndji, indu tji matu utu okurikotamena ku Jehova momuano omusemba, natji matu kondjo otja pu matu yenene okuhorera ku ye.—Joh. 10:16; Jes. 25:6; 65:13.

15. Ongaro yombwaneno ndji matu i vaza pi ndino?

¹⁵ Hapo ongaro yombwaneno ndji matu i vaza pi ndino? Ovakarere va Jehova va tura mouye auhe. Ku nao, ongaro yombwaneno ndjo i munika mouye auhe. Ndino, matu yenene okuuta okuhupa mongaro ndjo, indu tji matu yandja oruvara komerikotameneno wouatjiri, kainatja kutja twa tura pi.

16. Matu yenene vi okukayenda komurungu okumuna ouwa mongaro yombwaneno ndji tu mu na mombongo yOvakriste youye auhe?

¹⁶ Kokutja tu hupe mongaro yombwaneno, eṱe matu hepa okukara nondangi kovakambure ovakwetu mouye auhe. Omomuano uṋe mu matu yenene okutjita nao? Omokuyandja ombango kouwa, nu kakoungundipare wovakambure ovakwetu mbe hupa mongaro yombwaneno ndji. (Joh. 17:20, 21) Ongwaye tje ri ounanḓengu okutjita nao? Ripura nomasasanekero nga. Eṱe tu undjira ko okumuna omiti pekepeke poruveze oruwa rwomerinaneno poo motjikunino otjiwa. Momuano tjingewo mozombongo zetu ndino mu novandu pekepeke mbu mave yenene okusasanekwa komiti mbyo. (Jes. 44:4; 61:3) Eṱe matu hepa okukayenda komurungu okuyandja ombango kouwa “wokuti,” nu kakotjipo “tjomuti” auhe mbu ri popezu na eṱe. Eṱe katu sokuyandjera oungundipare wetu oveni poo wavarwe mombongo, okutuisa ko ombango kouwa wombongo aihe yOvakriste mouye auhe.

17. Auhe wetu ma yenene okutjita tjike kutja ma tunduuze ombwaneno mombongo?

¹⁷ Auhe wetu ma hepa okutjita tjike kokutja pe kare ombwaneno mombongo? Matu sokurira ovandu mbe hangana. (Mat. 5:9; Rom. 12:18) Otjikando atjihe tji matu tenge po okutunduuza  ohange ku novakambure ovakwetu mombongo, tu pwisira ko ongaro yombwaneno ndji tu na yo mombongo. Eṱe tu zemburuka kutja Jehova ongwa nanena omundu auhe ngu hupa mongaro yombwaneno ndji, komerikotameneno wouatjiri. (Joh. 6:44) Ripura nondjoroka Jehova ndje kara na yo, indu tji me tu munu amatu ungura oukukutu okukurisa ohange nombwaneno mokati kovakarere ve, mbe vara otja ovihuze.—Jes. 26:3; Hag. 2:7.

18. Matu sokuripurira ku ye oukoto, nu omena raye?

¹⁸ Jehova u yandja oviṋa ovingi oviwa kovakarere ve. Nu hapo matu yenene vi okumuna ouwa mu vyo? Eṱe matu yenene okuripurira ko oukoto koviṋa mbi matu konḓonona mEmbo ra Mukuru, na momambo wetu nga zikamena kOmbeibela. Omakonḓononeno otja ingo nokuripurira ko oukoto, maye tu vatere okukara novikaṋena oviwa mbi mavi tu hingi kutja tu ‘suverasane nomutima watjiri otja ovakriste’ mombongo. (Rom. 12:10) Indu tji twe ripurire ko oukoto kozondaya nḓu tu na zo nai, matu kurisa oupanga wetu ku na Jehova. Nu indu tji matu ripura ohunga noviṋa oviwa Jehova mbya kwizika kutja me ketupa moruyaveze, omaundjiro wetu wokumukarera nga aruhe maye kurire ko. Oviṋa mbi avihe mavi tu vatere okukarera Jehova nondjoroka nai.

19. (a) Otja ku Jesaja 30:18, eṱe matu yenene okukara nongamburiro yaye? (b) Otjikeṋa tji matji tu vatere okupanḓera po nondjoroka?

¹⁹ Jehova “me rirongerere” okuyandeka ouye ourunde mbwi. (Jes. 30:18) Eṱe tu nongamburiro kutja Jehova, “Ndjambi ngu tjita ousemba” kamaa yandjere ouye wa Satan okukarerera. (Jes. 25:9) Eṱe tu undja eyuva rongutukiro pu na Jehova nomuretima. Ngunda amatu undju eyuva ndo, eṱe twe rimanena okukayenda komurungu okuraisa ondangi kondjingonekero yokukumba, okukonḓonona Embo ra Mukuru, nokuṱakamisa mbi matu lese mu ro, nokuripurira ko oukoto kozondaya zetu. Indu tji matu tjiti nao, Jehova me tu vatere okupanḓera po nondjoroka momerikotameneno wetu ku ye.