1. Otja ku Maleaki 3:16, embo riṋe Jehova nde tjanga nu membo ndi mu na i ye?

 OURE wozombura ozengi, Jehova u tjanga embo rapeke. Membo ndi mu notuteto twomana, nu ena etenga nda tjangwa membo ndi oromurumendu omuṱakame omutenga wena Abel. * (Luk. 11:50, 51) Okuza koruveze ndwo, Jehova wa weza ko omana kembo ndi nu ndino membo ndi mu nomana omengi. MOmbeibela embo ndi ri isanewa “embo romazemburukiro” poo ‘embo romuinyo.’ Morupa ndwi matu kahungirira ohunga nembo ndi otja ‘embo romuinyo.’—Lesa Maleaki 3:16; Omavan. 3:5; 17:8.

2. Oouṋe mbe nomana nga tjanga membo romuinyo nu omomuano uṋe mu matu tjiti kutja omana wetu ye kare membo ndo?

² Embo rapeke ndi ri nomana wa imba mbe rikotamena ku Jehova nondira poo nondengero nu mba suvera ena re. Owo ve nondjingonekero yokukamuna omuinyo waaruhe. Omana wetu ndino maye yenene okutjangwa membo ndi indu tji tu noupanga wopopezu ku na Jehova, na tu raisa ongamburiro motjisuta tjonguturiro tjOmuna we Jesus Kristus. (Joh. 3:16, 36) Atuhe tu vanga kutja omana wetu ye kare membo ndo nandarire kutja tu nomaundjiro wokukahupa meyuru poo kombanda yehi.

3-4. (a) Hapo eṱe matu kahupa nga aruhe indu omana wetu tji ya tjangwa membo romuinyo nai? Kahurura. (b) Matu kahungirira ku ye morupa ndwi na indwi ndu maru kongorere ko?

 ³ Hapo ihi matji hee kutja avehe mbe nomana nga tjangwa membo ndo va kwizikirwa omuinyo waaruhe? Eziriro kepuriro ndo matu rimunu momambo wa Jehova nga hungira ku Moses nge ri mu Eksodus 32:33. Nge tja: “Ingwi ngwa katuka komurungu wandje ongu me zemisa ena re membo randje.” Ku nao, omana nge ri membo ndo nai, maye yenene okuzemisiwa, aayo Jehova we ye tjanga nopotlota ndji mai yenene okuzemisiwa tjimanga. (Omavan. 3:5) Eṱe twa sokutjita kutja omana wetu ye karerere membo ndo, aayo ya tjangwa nopena ndji ha yenene okuzemisiwa.

⁴ Iho matji tjiti kutja tu pure omapuriro otja inga: Ombeibela i tja vi ohunga nomana wa imba mba tjangwa membo romuinyo na wina ohunga nomana wa imba mbe ha tjangerwe membo ndo? Imba mbe nomana nga tjangwa membo ndo, mave kamuna ruṋe omuinyo waaruhe? Nu hapo imba mba ṱa nokuhinokumuna oruveze rwokutjiwa Jehova, mave katjitwa vi? Mape ya omana wawo aye katjangwa membo ndo? Omapuriro ngo maye kazirwa morupa ndwi na indwi ndu maru kongorere ko.

OOUṊE MBE NOMANA NGA TJANGWA MEMBO ROMUINYO?

5-6. (a) Otja tji pa raisiwa mOvafilipi 4:3, omana woouṋe nga tjangwa membo romuinyo? (b) Oruṋe omana wawo tji maye tjangwa nga aruhe membo romuinyo?

⁵ Ooveṋe mbe nomana nga tjangwa membo ndo? Okuzira epuriro ndo, matu kahungirira kovimbumba vitano vyovandu pekepeke. Movimbumba mbi, mu novandu tjiva mbe nomana nga tjangwa membo romuinyo nu tjiva kaye tjangerwe.

⁶ Otjimbumba otjitenga tji kamburira mo imba mba toororwa okukanana pu na Jesus  meyuru. Hapo omana wawo ya tjangwa membo romuinyo nai? Otjiperi. Omana wa imba mba twirisiwa nu mba ṋangwa okukanana pu na Jesus ye ri membo romuinyo nai, otja komambo womuapostele Paulus nga hungira ‘kovaungure ovakwao vapamwe na ye’ moFilipi. (Lesa Ovafilipi 4:3.) Owo mave sokurira ovaṱakame, kutja omana wawo ye kare membo romuinyo. Indu tji va zu nokutuwa otjiyambo otjisenina kovipara vyawo, omana wawo otji maye tjangwa membo romuinyo nga aruhe ngunda ave hi ya koka poo ngunda ondatumisire onene a hi ye ya.—Omavan. 7:3.

7. Otja kOmavandururiro 7:16, 17, omana wotjimbumba otjinene tjovandu mbe ri ozonḓu zarwe, maye tjangwa ruṋe membo romuinyo nga aruhe?

⁷ Otjimbumba otjitjavari tji kamburira mo otjimbumba otjinene tjovandu mbe ri ozonḓu zarwe. Hapo omana wawo nai ya tjangwa membo romuinyo? Ii. Hapo omana wawo maye kara membo romuinyo kombunda ya indu tji va tuurunga ovita vya Armagedon? Ii. (Omavan. 7:14) Jesus wa tja imba mbe ri tjimuna ozonḓu mave hindwa “komuinyo waaruhe.” (Mat. 25:46) Posi yokutja imba mba tuurunga ovita vya Armagedon kave nokuhakahanena po okumuna omuinyo waaruhe. Omana wawo ye ri tjimuna ya tjangwa nopotlota membo romuinyo. Oure wOzombura Eyovi zOuhonapare wa Jesus, Jesus ‘ma rire omurise wawo, nu me ve hongorere kotuharwi otunamuinyo twomeva.’ Imba mba kara nonḓuviro komahongorero wa Jesus, ave rire ovaṱakame ku Jehova, omana wawo maye tjangwa membo romuinyo nga aruhe.—Lesa Omavandururiro 7:16, 17.

8. Omana yovandu veṋe nge ha tjangerwe membo romuinyo, nu maku katjitwa tjike ku wo?

⁸ Otjimbumba otjitjatatu tji kamburira mo imba mbe sasanekwa ku nozongombo, mbu mave kanyonwa movita vya Armagedon. Omana wawo kaye ri membo romuinyo. Jesus wa tja owo “mave hindwa komberero yaaruhe.” (Mat. 25:46) Nombatero yombepo ondjapuke, Paulus wa tja: “Owo mave pewa omberero yomanyoneno nge karerera aruhe.” (2 Tes. 1:9; 2 Petr. 2:9) Wina avehe mba yamburura ombepo ondjapuke okuza korukuru kave nokukahupa nga aruhe, nungwari mave kanyonwa. Oukahu kutja owo kave nokukapendurwa movakoke. (Mat. 12:32; Mar. 3:28, 29; Hebr. 6:4-6) Nai ngatu tare kovimbumba vivari vyovandu mbu mave kamuna ombendukiro kombanda yehi.

OOUṊE MBU MAVE KAPENDURWA?

9. Otja kOviungura 24:15, ovimbumba viṋe vivari vyovandu mbi mave kapendurwa kombanda yehi, nu pe nombangu yaye pokati kovimbumba vivari mbi?

⁹ Ombeibela i hungira ohunga novimbumba vivari vyovandu mbu mave kapendurwa nu mbe nomaundjiro wokukahupa nga aruhe kombanda yehi, owo ovandu “ovawa novavi.” (Lesa Oviungura 24:15.) “Ovawa” mbu mave hungirwa mba, owo mba mba karera Jehova nouṱakame ngunda vari nomuinyo. Nungwari imba ‘ovavi’ owo mba mbe hi na va karera Jehova nouṱakame. Pu mape hee kutja potuingi ongaro yawo yomeritjindiro kaya ri osemba. Nu hapo matu yenene okutja omana wawo ya tjangwa membo romuinyo mena rokutja ovimbumba vivari mbi mavi kapendurwa? Kutja tu yenene okuzira epuriro ndo, nga tu tare kotjimbumba atjihe kourike watjo.

10. Omena raye imba “ovawa” tji mave kapendurwa, nu ondjingonekero yaye ndji mave kayorokera? (Wina tara morupa ndwi “Omapuriro okuza kovalese” mokambo nga, ndu maru hungire ohunga nombendukiro kombanda yehi.)

¹⁰ Imba “ovawa” otjimbumba otjitjaine. Owo ngunda ave hi ya ṱa, omana wawo ya tjangwa membo romuinyo. Hapo owo tji va ṱa omana wawo ya isamewa membo ndo? Kako, mena rokutja owo ngunda “ve nomuinyo” mourizemburuka wa Jehova. Jehova “kaNdjambi wovakoke, nungwari oNdjambi wovanamuinyo,  orondu ovandu avehe ku Ye ve nomuinyo.” (Luk. 20:38) Ihi matji hee kutja ovandu ovawa poo ovasemba, tji va pendurwa kombanda yehi, omana wawo maye kara membo romuinyo nandarire kutja ya tjangwa “nopotlota” ndji mai yenene okuzemisiwa. (Luk. 14:14) Tjiva vaimba mba pendurwa mave munu ondjingonekero yokukarira “ovanane mehi arihe.”—Eps. 45:16.

11. Imba “ovavi” mave hepa okurihonga tjike ngunda omana wawo aye hi ya tjangwa membo romuinyo?

¹¹ Korusenina ngatu katare kotjimbumba hi otjitjatano tjovandu mba “ovavi.” Nungwari mena rokutja owo kaave tjiwa omatwako wa Jehova, owo kave hupire otja komirari omisemba ngunda ave hi ya ṱa. Ku nao omana wawo kaye tjangerwe membo romuinyo. Posi yokutja Mukuru me ve pendura kutja omana wawo ye yenene okutjangwa membo ndo. Imba “ovavi” mave hepa ombatero onyingi. Ngunda ave hi ya ṱa, owo va tjita oviṋa ovivi tjinene. Ku nao, owo mave hepa okuhongwa okuhupa otja komirari vya Jehova vyousemba. Kokutja tu yenene okuvehonga okutjita nao, Ouhona wa Mukuru mau hongorere po otjiungura otjinene tjokuhonga tji tji hi na tja tjitirwe kombanda yehi.

12. (a) Oouṋe mbu mave kahonga imba ovavi? (b) Maku katjitwa tjike ku imba mbu mave panḓa okuyakura imbi mbi ve rihongo?

¹² Oouṋe mbu mave kahonga imba ovavi? Otjimbumba otjinene tjovandu na imba ovawa mba pendurwa movakoke. Kokutja omana wawo ye tjangwe membo romuinyo, imba ovavi mave hepa okukara noupanga ouwa ku na Jehova nokuriyandja oveni ku ye. Jesus Kristus na imba mba twirisiwa mave tarere nawa okuza meyuru kutja ve mune omuano imba ovavi mu mave yakura imbi mbi mave hongwa. (Omavan. 20:4) Ingwi ngu ma panḓa okuyakura ombatero ndjo kena ku yandjerwa okukara nomuinyo, nandarire kutja mape ya wa vaza ozombura 100. (Jes. 65:20) Jehova na Jesus ve muna imbi mbi ri momutima womundu, nu kamaave yandjere omundu ngamwa okunyona ouye oupe.—Jes. 11:9; 60:18; 65:25; Joh. 2:25.

 OMBENDUKIRO KOMUINYO NOMBANGURIRO

13-14. (a) Rutenga omambo wa Jesus nge ri mu Johanes 5:29 aatu ye zuu vi? (b) Matu hepa okutjiwa tjike ohunga nomambo ngo?

¹³ Jesus wina wa hungira ohunga na imba mbu mave pendurwa okuhupa kombanda yehi. Otjotjihorera, eye wa tja: “Oruveze maru ya ovaṱi avehe mu mave zuu eraka re nave piti momayendo wawo: Imba mba tjita ouwa mave penduka nave kara nomuinyo, nu imba mba tjita ouvi mave penduka nave pangurwa.” (Joh. 5:28, 29) Hapo Jesus aa hee tjike?

¹⁴ Rutenga aatu zuu tjimuna omambo wa Jesus aaye hee ovitjitwa vyaimba mbu mave pendurwa, mbi mave katjita kombunda yombendukiro yawo. Pu mape hee kutja tjiva mave pendurwa komuinyo nave tjiti oviṋa oviwa, nu varwe mave pendurwa komuinyo nave tjiti oviṋa ovivi. Nungwari, Jesus kena pa tja imba mba piti momayendo mave tjiti oviṋa oviwa poo mave tjiti oviṋa ovivi. Eye wa hungira morukapitaveze. Eye wa hungira ohunga na imba “mba tjita ouwa” na imba “mba tjita ouvi.” Ihi matji raisa kutja oviṋa mbi va tjita ngunda ave hi ya ṱa. Tjiri ihi otjiṋa otjikahu. Mena rokutja kape nomundu ngu ma ka yandjerwa okutjita oviṋa ovivi mouye oupe. Mape hee kutja imba ovavi va tjita oviṋa ovivi ngunda ave hi ya ṱa. Nu hapo omambo wa Jesus nga tja ovandu “mave penduka nave kara nomuinyo” nu “mave penduka nave pangurwa” ye heya tjike?

15. Oouṋe mbu “mave penduka nave kara nomuinyo,” nu omena raye?

¹⁵ Imba ovawa mba tjita oviṋa oviwa ngunda ave hi ya ṱa “mave penduka nave kara nomuinyo” mena rokutja omana wawo ya tjangwa rukuru membo romuinyo. Ihi matji hee kutja ombendukiro ya “imba mba tjita ouwa,” ndja tamunwa mu Johanes 5:29 iri tjimuna ombendukiro ‘yovandu avehe ovawa’ mba tamunwa mOviungura 24:15. Omakahururiro nga ye hitasana nomambo nge ri mOvaroma 6:7 nge tja: “Orondu omundu tja ṱu, eye wa kuturwa komasa wouvi.” Ku nao indu ovandu ovasemba mba tji va ṱa, Jehova we ve isira omauvi wawo, posi ya kamaa zembi oviṋa oviwa mbi va tjita indu tji vari nomuinyo. (Hebr. 6:10) Otjingaperi kutja owo mave sokukayenda komurungu okurira ovaṱakame kutja omana wawo ye karerere membo romuinyo.

16. Hapo ombendukiro ‘yombanguriro’ i heya tjike?

¹⁶ Hapo tjike na imba mba tjita oviṋa ovivi ngunda ave hi ya ṱa? Nandarire kutja omauvi wawo ya isirwa indu tji va ṱa, owo kaave karere Jehova nouṱakame indu tji vari nomuinyo. Omana wawo kaya tjangwa membo romuinyo. Ku nao, ombendukiro ya “imba mba tjita ouvi” i ri tjimuna ombendukiro ya imba ‘ovavi’ mba tamunwa mOviungura 24:15. Owo mave pendurwa “nave pangurwa.” * Ihi matji hee kutja Jesus me ve tarere nokuvekonḓonona. (Luk. 22:30) Kombunda yoruveze kaaṋi Jesus ma tara kutja omana wawo maye tjangwa membo romuinyo poo indee. Omana wawo maye tjangwa membo ndo indu tji va isa ongaro yawo ombi, nave riyandja ku Jehova.

17-18. Hapo ovandu avehe mba pendurwa kombanda yehi mave hepa okutjita ye, nu oviṋa viṋe “mbi va tjitire” mbi mavi hungirwa mOmavandururiro 20:12, 13?

¹⁷ Nandarire kutja rukuru owo vari ovawa novavi, imba mba pendurwa mave sokukara nonḓuviro komatwako nge ri momambo omape omamangwa ngu maye patururwa mozombura inḓa 1 000. Omuapostele Johanes wa hungirira ku imbi mbya muna motjirimunikise na tja:  “Nu mba munine ovaṱi, ovanene nouṱiṱi, ava kurama komurungu wotjihavero tjouhona, nomambo aya patururwa. Wina pa patururirwe embo rarwe, indi embo romuinyo. Nu imba ovaṱi va pangurirwe otja koviṋa mbi va tjitire otja tji vya tjangwa momambo.”—Omavan. 20:12, 13.

¹⁸ Oviṋa viṋe “mbi va tjitire” imba mbu mave pendurwa ku mave pangurirwa? Mavi rire oviṋa mbi va tjitire ngunda ave hi ya ṱa? Kako. Zemburuka kutja omauvi wawo ngu va tjitire ya isirwa indu tji va ṱa. Ku nao oviṋa “mbi va tjitire” kamaa vi rire oviṋa mbi va tjita ngunda ave hi ya ṱa. Nungwari mavi sokuheya oviṋa mbi mave tjiti kombunda ya indu tji va munu omahongero wawo mouye oupe. Nandarire ovarumendu ovaṱakame tjimuna Noa, Samuel, David, na Daniel mave sokurihonga ohunga na Jesus Kristus nokukara nongamburiro motjisuta tjonguturiro. Indu ovarumendu mba tji ve novingi okurihonga, okutja imba ovavi mave kara novingi kombanda yanao okurihonga.

19. Hapo maku katjitwa tjike ku imba mbu mave kanakaura omahongero ngu mave kamuna?

¹⁹ Hapo maku katjitwa tjike ku imba mbu mave kanakaura omahongero ngu mave kamuna? Omavandururiro 20:15 ri tja: “Auhe wena ndi ha tjangerwe membo romuinyo wa yumbwa merindi romuriro.” Otjingaperi kutja owo mave kanyonwa nga aruhe. Tjiri ounanḓengu okutjita kutja omana wetu ye tjangwe membo romuinyo nokutja ye karerere mo.

20. Otjiungura tjiṋe otjinanḓengu tji matji tjitwa mOzombura Eyovi zOuhonapare wa Jesus? (Tara kotjiperendero tjokombanda yokambo nga.)

²⁰ Tjiri Ozombura Eyovi zOuhonapare wa Jesus maze rire oruveze oruwa tjinene. Ozo maze kamburire mo otjiungura otjinene tjomahongero ovakarere va Mukuru tji ve hi ya rora okutjita kombanda yehi. Posi ya wina maru rire oruveze ovavi novawa mu mave tarerwa nawa. (Jes. 26:9; Oviung. 17:31) Omomuano uṋe omahongero nga mu maye kayendisiwa? Orupa ndu maru kongorere ko maru tu vatere okuzuva nawa nokukara nondangi komahongero ngo.