OMATOKERO: Ombeibela ya tuurunga omakurupiro nomapirukiro. Nungwari, imba mbaave tjangurura nokutoroka Ombeibela va kondja okurundurura ombuze yayo. Povikando tjiva, aave kondjo kutja Ombeibela i hitasane nomahongero wawo pendje nokukongorera imbi mbi i honga. Tara kovihorera tjiva mbi:

• Oruveze paave rikotamene: Pokati keserewondo oritjaine noritjavari K.O.Z., ovatjange vembo ndi Samaritan Pentateuch va twa mo omambo mu Eksodus 20:17 nge tja, “mu Aargaareezem. Imbo opu mo tungu otjipunguhiro.” Ku nao Ovasamaria aave vanga kutja Omatjangwa ye ṋunise omatungiro wawo wondembeli kondundu ndji “Aargaareezem,” poo Gerisim.

• Omahongero woomukuru vetatu mumwe: Ombeibela tji ya manuka okutjangwa kombunda yozombura nḓe ri kehi 300, omundu ngu kambura momahongero woomukuru vetatu mumwe wa weza omambo nga “mejuru: Ihe, Embo, nOmbepo ondjapuke, nu avetatu mba ve ri ivemue,” mu 1 Johanes 5:7, EEP. Omambo ngo kaye munika momatjangwa omatenga. Omukonḓonone wOmbeibela Bruce Metzger wa tja: “Okuza keserewondo oritjahamboumwe, omambo ngo ya uta okumunikwa tjinene momatjangwa wOtjilatin omakuru na mOmbeibela ndji [Latin] Vulgate.”

• Ena ra Mukuru: Mena rokutja Ovajuda aave ṱaṱere kovizerika, ovatoroke ovengi vOmbeibela va tya okuisa mo ena ra Mukuru mOmatjangwa. Owo va pingenisa ena ndo nomana wondjozikiro tjimuna “Mukuru” poo “Muhona,” omaisaneno ngo mOmbeibela kaye isanewa kOmuute uriri nungwari ye isanewa kovandu, koomukuru wovisenginina na Satan wina.—Johanes 10:34, 35; 1 Ovakorinte 8:5, 6; 2 Ovakorinte 4:4. *

OMUANO OMBEIBELA MU YA TUURUNGA: Nandarire kutja rutenga tjiva mbaave tjangurura Ombeibela kava ri nakonatja nu kava ri nouatjiri, varwe va ri nounongo ouingi nu va ri nouṱakame. Pokati keserewondo oritjahamboumwe noritjamurungo O.Z., otjimbumba tjOvajuda tji tji tjiukwa otja o-Masoretes tja tjangurura omatjangwa wOtjiheberi nu tja pitisa Ombeibela ndji o-Masoretic. Owo aave vara omambo nozoletera okukondja kutja ape ha kara ozondataiziro. Tji va munu ozondataiziro momatjangwa ngaave ungurisa, owo aave tjanga ozondataiziro nḓo meṋe yomambo ngo. Ovamasoretes va panḓa okurundurura Omatjangwa wOmbeibela. Professor Moshe Goshen-Gottstein wa tja: “Okurundurura omatjangwa nondando kaaṋi ku wo ya ri ondjito ombi tjinene.”

Otjitjavari, omatjangwa omengi ndino onga vatera ovakonḓonone vOmbeibela okumuna ozondataiziro. Otjotjihorera, oure wozombura ozengi ovanane vozongamburiro aave hongo ovandu kutja omatjangwa wOtjilatin ye ri otja komatjangwa inga omakuru. Posi yokutja, mu 1 Johanes 5:7 owo va twa mo omambo woposyo nga tamunwa rukuru morupa ndwi. Ondataiziro otjingeyo ya tjangwa mOmbeibela yOtjiingirisa ndji King James Version! Nu hapo omatjangwa yarwe tji ya munika ya raisa tjike? Bruce Metzger wa tja: “Omambo nge ri [mu 1 Johanes 5:7] kaye mo mOzombeibela ozonguru nḓa (Syriac, Coptic, Armenian, Ethiopic, Arabic, Slavonic), pendje nOmbeibela yOtjilatin uriri.” Ku nao, Ombeibela ndji King James Version na zarwe za isa mo ondataiziro ndjo.

Hapo omatjangwa omakuru ye raisa kutja ombuze yOmbeibela ya tjeverwa nawa poo indee? Indu omambo omamangwa nga o-Dead Sea Scrolls tji ya munika mombura ndji 1947, ovakonḓonone va yenena okusasaneka omatjangwa wo-Masoretic mOtjiheberi ku nomambo omamangwa nga tjangwa ozombura ozengi nḓa kapita. Okaṋepo korutu orukonḓonone rwo-Dead Sea Scrolls rwe ya koumune wokutja “embo emangwa rimwe ri raisa oukahu kutja omuano omatjangwa wOmbeibela mu ya tjangururwa oure wozombura nḓe ri kombanda yeyovi rimwe i yovatjange vOvajuda ya tjangururwa nawa nongengezero.”

Kombunda yozombura ape 100 Ombeibela tji ya manuka okutjangwa ondjuwo yomambo ndji The Chester Beatty Library moDublin tja Ireland, ya woronganisa omatjangwa nga tjangerwe po-papyrus nge kuramena po ape embo arihe mEtestamente Epe mu muna omatjangwa okuza keserewondo oritjavari O.Z. Embo romambo ndi The Anchor Bible Dictionary ri tja: “Nandarire kutja omatjangwa nga tjangwa po-papyrus ye yandja ondjivisiro ombe nonanḓengu ohunga nomatjangwa, owo wina ye hungira ouatjiri ohunga nomuano omatjangwa wOmbeibela mu ya tjangururwa nga ku ndino.”

KWA KONGORERA TJIKE?: Omatjangwa omengi nomakuru wOmbeibela onga vatera kutja ombuze yayo ai ha rundururwa. Omutengwa Frederic Kenyon wa tja nai ohunga nEtestamente Epe: “Kape nembo rarwe ekuru ndi nouatjiri auhe nu kape nomukonḓonone ngu nouatjiri ngu ma paṱana kutja omatjangwa wOmbeibela ye ya ku eṱe otja tji ya ri.” Omukonḓonone William Henry Green wa tja nai ohunga nEtestamente Ekuru, “matu yenene okutja kape nomatjangwa warwe nga yenena okutjangururwa momuano omusemba otja tji ya ri.”