1, 2. Anni i neyappan ni Balaam tape mepay ta peligro i totolay ni Jehova?

MINAY i gumaggimmanangò ta paboritona nga pabbannuekan. Egga kayàna nga gafutan nga klase na manangò. Mappili yaya tu mepangngò nga appan tapus ikazzàna i bannuè ta danum. Nappasa i piga minuto, magguyuguyu i pagataw yari tu takkutanna ngana i galùna. Magayayà yaya ta ammuna nga fustu i neyusana nga appan.

² Turi 1473 B.C.E., egga lalaki nga mangngagan tu Balaam nga mannononò tu makasta nga appan. Appananna i totolay na Dios nga nakkampu ta Tanà na Moab, aranni ta Nepromesa nga Davvun. Kakkagianna nga profeta yaya ni Jehova, ngem ta kakuruganna napagan laman yaya tape igeg i Israel. Ngem megafu ta uffun ni Jehova, bendision i navuyà ni Balaam. Megafu ta determinado yaya nga malà i pagána, ninonòna nga awayyana nga si Jehova mismu i mangigeg ta Israel nu matenta i totolay na Dios nga magangngua tu madammò nga liwà. Megafu tatun, nakanonò yaya tu iyappanna​—i alembong nga babbay ta Moab.​—Numeros 22:1-7; 31:15, 16; Nepakannammu 2:14.

3. Kunnasi tam makagi nga efektibo i appan ni Balaam?

³ Efektibo kari i appanna? Wan. Rinivu nga Israelita i nangagà ta appanna​—natagà ira ta “seksual nga immoralidad  ta ána na Moab.” Zinayarayoda paga lagu i dios ira na Moab kunne na gapa ta kannamanama nga si Baal na Peor, nga dayarayawadda gukaban na immoral nga pattadday na lallaki anna babbay. Megafu tatun, 24,000 nga Israelita i natay ta lugar nga aranni ta Nepromesa nga Davvun. Daka-dakal nga trahedia yatun!​—Numeros 25:1-9.

4. Ngatta rinivu nga Israelita i natagà ta silu na immoralidad?

⁴ Ngatta nesimmu yaw nga trahedia? Aru nga Israelita i napeggan tu marake nga futu megafu ta minarayyu ira kani Jehova, i mismu nga Dios nga namaliag nira ta Ehipto, namakan nira ta tana-tanà, anna i nanangngal nira tape makadde ira ta nepromesa nga davvun. (Hebreo 3:12) Netura ni apostol Pablo: “Ariattam gapa magangngua tu seksual nga immoralidad, kagitta na kingngua na karuan nga nakangngua tu seksual nga immoralidad, tape laman matagà, 23,000 ta tangaggaw.” *​—1 Corinto 10:8, NW.

5, 6. Ngatta makoffun nittam i netura meyannung ta liwà na Israel ta Tanà na Moab?

⁵ Napakaru i magigiammu na aripan ira na Dios ta netura ta Numeros netallugaring ta aranni ngana ira ta nepromesa  nga davvun. (1 Corinto 10:11) Angngariganna, masingan ta pakkaraga ta sekso na totolay i kagitta na pakkaraga na Moabita gari, ngem mas grabe paga. Kada dagun, rinivu nga Cristiano i matagà ta silu na immoralidad​—parehu nga silu nga natagatan na Israelita ira. (2 Corinto 2:11) Kagitta ni Zimri nga awan tu pasiranna nga nangilelevù tu Midianita ta kampu na Israelita, karuan gapa nga mevulu-vulu ta totolay na Dios kasali i karuan nga bawtisado nga Cristiano i nabbalin tu marake nga influwensia ta kongregasion.​—Numeros 25:6, 14; Judas 4.

⁶ Masingammu kari nga mepa-arubakka ta situasion nga kagitta na nesimmu ta Tanà na Moab? Meripi-ripàmu kari ngana i bendisiommu​—i nabayag nga ininnaggammu nga napabagu nga mundo? Nu wan, kuammu i ngamin nga mawayyam tapenu makapattalupaddiakka ta ayâ na Dios gukaban na panuttulmu ta bilinna: “Ibita nu i maggannug.”​—1 Corinto 6:18.

7, 8. Anni i seksual nga immoralidad? Anni i efektona yatun ta magaggangngua?

⁷ Ta Biblia, tukuyan na termino nga “seksual nga immoralidad” (Griego, por·neiʹa) i ari tu mepangngò nga seksual nga relasion na ari nga magatawa. Kasali tatun i pakidallaw, prostitusion, anna seksual nga relasion na ari magatawa, pati oral anna anal sex anna panammì ta pribadu ira nga parte na baggi na ari tu atawam; kunne na gapa i bestialidad anna i seksual nga relasion na parehu nga babay onu lalaki. *

⁸ Mananawag i kagian na Biblia: Ari nga mattalupaddian ta Cristiano nga kongregasion anna ari makalawà tu mannanayun nga inangò danuri magaggangngua tu seksual nga immoralidad. (1 Corinto 6:9; Nepakannammu 22:15)  Mas grabe paga i efektona nira mismu​—kawan na pattalò anna respeto ta baggi, magulu nga familia, pakkakonsensia, awan ta plano nga pabbussì, takì tuange ta patay. (Bibbigammu i Galacia 6:7, 8.) Ngatta kuammu gapa i gannug nga marresulta tu puru daddam? Ari nga nanonò yatun na magaru nige nga kuadda i ollu nga mali nga dakkuà​—i pornograpia.

9. Ngatta marake i pornograpia?

⁹ Ta aru nga nasion, masingan i pornograpia ta diariu, musika, anna TV anna ta aru nga Internet site. * Kagian na karuan nga ari tu marake yatun. Kurug kari? Kinaladdug yatun! Megafu ta pornograpia, neyugali na karuan i masturbasion anna “kappasiran nga ganna-gannug nga kapagustuan na baggi da,” nga marresulta tu pagadikto ta sekso, immoral nga pakkaraga, kadaral na familia, anna paddiborsio. * (Roma 1:24-27; Efeso 4:19) Segun ta tadday nga researcher, kagitta na kanser i pagadikto ta sekso. Kinagina: “Maggrabe anna mawwara yatun. Mariga malsa anna mariga moruan.”

10. Kunnasi tam iyaplika i prinsipio ta Santiago 1:14, 15? (Innammu gapa i kahon nga  Nu Kunnasi Nga Nabbalin nga Marenu ta Moral.)

¹⁰ Ikonsidera i netura ta Santiago 1:14, 15: “Ngem matenta i tolay nu melogo anna pammagurayan na pakkaraga na ta marakay ira nga gannug. Nu yaw nga pakkaraga ay minatto ngana ta futu na, marresulta ta katagarulian. Ay nu madammo ngana i katagarulian, marresulta ta patay.” Yatutta nu egga manonòmu nga marake, mawag tu insigida nga alsammu  ta nonòmu! Angngariganna, nu makasingakka tu makatenta ira nga letratu, insigida nga likurammu, patayammu i computer, onu iyalìmu i chanel na TV. Kuammu i ngamin nga kawagan tape ari ka nga matenta na immoral nga pakkaraga nige paga nga maggrabe yatun!​—Bibbigammu i Mateo 5:29, 30.

11. Kunnasi tam mepasingan i pattalò kani Jehova nu labanattam i marake ira nga pakkaraga?

¹¹ Megafu ta mas ammu ni Jehova i baggi tam anne nittam mismu, egga makasta nga rasonna nga manabarang: “Pallikuran nu i . . . paggannug, marakay nga appana-panono, nepattaggan nga pakkaraga na baggi, pakkaraga nga mangngua tu marakay, anna pakkelug. Ta i pakkelug ay pammakakua ta ari tu kurug nga dios.” (Colosas 3:5) Kurug tu  mariga nga kuan yatun. Ngem daddammattam tu egga minaggiddu anna mapasensia nga nelangitan nga Yama tam nga pappoffunattam. (Salmo 68:19) Insigida nga umaranni ka sa nu marake i mattallung ta nonòmu. Ipakimallòmu i “ari nga maguku-gukug nga pakapangngua,” anna ikagumammu i mannonò tu tanakuan.​—2 Corinto 4:7; 1 Corinto 9:27; innammu i kahon nga “ Kunnasì Meyimmang i Marake nga Annangngua?”

12. Anni i itaddaggan na “futu” tam? Ngatta mawag nga immugurattam yatun?

¹² Netura ni Solomon: “I pinaka-importante ta ngamin, immugurammu i futum, ta yatun i paggafuan na inangò.” (Proverbio 4:23) Itaddaggan na “futu” tam i kata-katoletam—nu sinni talaga ittam ta arubang na Dios. Fuera paga tatun, nakadepende ta pagimamma ni Jehova ta “futu” tam, ari tu ta pagimamma na tanakuan i pangalawà tam tu mannanayun nga inangò. Kunnatun i kasimplena. Kunnatun gapa i kaseriosona. Nakipakkasinabban si Job ta matana tape ari yaya makkaraga tu marake ta babay. (Job 31:1) Anni kastana nga ehemplo para nittam! Nepasingan gapa na salmista i kunnatun nga appanonò turi ta nakimallò: “Iyarayyum i matà ta gannug ira nga awan tu kwenta da.”​—Salmo 119:37.

13. Sinni si Dina? Ngatta ari nga masirib i pappilina tu kokkofun?

¹³ Nagigiammu tam ta Kapitulo 3 nga masikan i influwensia nittam na kakavulu tam—makasta onu marake. (Proverbio 13:20; bibbigammu i 1 Corinto 15:33.) Daddammattam si Dina, i anà ni Jacob. Maski nu makasta pamadakal na maganàna sa, ari masirib nga nakikofun yaya ta Canaanita nga babbay. Kagitta ira na Moabita nga nepallò i ka-immoralda. (Levitico 18:6-25) Ta mata na lallaki nga Canaanita, kasali si Sikem​—“i pinaka-respetadu” ta familiana​—magustuan gapa ni Dina i magangngua tu immoral.​—Genesis 34:18, 19.

14. Kunnasi nga narresulta tu trahedia i ari masirib nga pappili ni Dina tu kokkofun?

 ¹⁴ Turi ta nasingan ni Dina si Sikem, awayyana nga awan ta nonòna i mangngua tu immoral. Ngem kingngua laman ni Sikem i gagangay nga kukukuan na Canaanita ira nu makatagenò ira tu seksual nga pakkaraga. Awan ngana tu sesserbi na pammanakì ni Dina, ta ginafù yaya ni Sikem anna finuersana yaya nga mangngua tu immoral. Kabalinna yatun, inayâ gapa ni Sikem si Dina ngem ari na ngana mavurran yatun i kingnguana sa. (Bibbigammu i Genesis 34:1-4.) Ari laman nga si Dina i nafektan ta marake nga nesimmu. Megafu ta ari fustu nga pappilina tu kokkofun, natturunug i trahedia nga nangipasiran ta interu nga familiana.​—Genesis 34:7, 25-31; Galacia 6:7, 8.

15, 16. Kunnasi ittam mapeggan tu kurug nga sirib? (Innammu gapa i kahon nga  Teksto ira nga Pannonopan.)

¹⁵ Nakagigiammu laman si Dina tu leksion turi ta nesimmu i marake sa. Ngem ari tu mawag nga maekspiriensa  mabbi danuri mangayâ anna manuttul kani Jehova i marake nigèda nga makagigiammu. Megafu ta maggigginna ira ta Dios, piliadda i “lumakag kavulu i masirib.” (Proverbio 13:20a) Yari tu malippawàda “i interu nga dalan na mapia” anna malillitadda i problema anna ziga-riga.”​—Proverbio 2:6-9; Salmo 1:1-3.

¹⁶ Mawag tu karagatattam nga mapeggan tu sirib nga naggafu ta Dios gukaban na kanayun nga pakimallò anna malappò  nga pagigiammu ta Biblia anna publikasion ira nga naggafu ta matalò anna masirib nga aripan. (Mateo 24:45; Santiago 1:5) Importante gapa i pappakalinno, nga masingan ta sigga-paran nga pamarulò ta tabarang ira na Biblia. (2 Patul Ira 22:18, 19) Angngariganna, awayya nga akseptan na tadday nga Cristiano i prinsipio nga minangngilogò anna desperadu i futùna. (Jeremias 17:9) Ngem nu mepa-arubang yaya ta situasion nga arianna nakapaddesision tu masirib, sigga-pakalinno kari nga alawatanna i espesipiko anna meddu nga tabarang nga makoffun sa?

17. Anni nga situasion i awayyana luttuag ta familia? Kunnasi nga makiergo i yama ta anàna?

¹⁷ Nonopammu yaw nga situasion. Ari nga pinamavulunan na yama, i maginganay nga anàna anna i Cristiano nga bagitolay nga mallawan ira nga awan tu tanakuan nga kavulùda. Simibbag i anàna: “Pa, awan kari tu pattalòmu niakan? Awan gamma tu kuammi nga marake!” Awayyana nga ayatanna si Jehova anna awan gamma tu intensionna nga mangngua tu marake, ngem makagi kari nga lumalakag yaya “ta [makadios] nga kinasirib”? Ara-arayyuanna kari i seksual nga immoralidad? Onu nelloko yaya nga mattalò ta “[mismu] nga futuna”? (Proverbio 28:26) Awayyam mannonò tu tanakuan paga ira nga prinisipio nga makoffun nira.​—Innammu i Proverbio 22:3; Mateo 6:13; 26:41.

18, 19. Anni nga tentasion i zimittal kani Jose anna kunnasina nga inarubang yatun?

¹⁸ Si Jose ay masippo nga mabbing nga wagi ni Dina ta yama. Ayatanna si Jehova anna inarayyuanna i seksual nga immoralidad. (Genesis 30:20-24) Ta kabbinna, nasinganna mismu i resulta na ari masirib nga kingngua na manangna. Siguradu nga nakoffun yatun sa, anna i pakkaragàna nga mattalupaddian ta ayâ na Dios turi ta “inaggaw” nga sinenta yaya na atawa ni Potifar. Tadday laman yaya nga aripan ta  Ehipto, yatutta awan tu lallagurena nga basta ngana laman manaw! Mawag nga masirib anna magutù nga arubanganna i situasion. Pakatotoli nga nammanakì yaya ta atawa ni Potifar tapus pinanawanna.​—Bibbigammu i Genesis 39:7-12.

¹⁹ Nonopammu: Nu agga-nonò ni Jose i atawa ni Potifar onu i meyannung ta sekso, makapattalupaddian kari yaya nga matalò? Awayyana nga ari. Imbes nga agga-nonòna i marake, tinagibalor ni Jose i relasionna kani Jehova nga masingan ta kinagina ta atawa ni Potifar: “Ari vuluvuga nga neyetù niakan na yafù i maski anni fuera nikaw, megafu ta atawanaka. Yari tu kunnasì nga makuà yaw nga kinamarakè anna ta kakuruganna, makaliwà ta Dios?”​—Genesis 39:8, 9.

20. Kunnasi nga minaniobra ni Jehova i ganna-gannug meyannung kani Jose?

²⁰ Nonopammu i ayayà ni Jehova ta pakasinganna ta mabbing nga si Jose nga nattalupaddian nga matalò ta kagaggaw maski nu arayyu ta familiana. (Proverbio 27:11) Turi kua, minaniobra ni Jehova i ganna-gannug tape ari laman nga makalawan ta affukutan si Jose ngem mabbalin paga nga administrador na makan anna mekadua ta katannangan ta Ehipto! (Genesis 41:39-49) Talaga nga kurug i kinagi na Salmo 97:10 meyannung ta mangayâ ira ta Dios: “Tangngallan [ni Jehova] i inango na totolay na; ta pakawayya na marakay ay paliaran na ira”!

21. Kunnasi nga netaddaggan na bagitolay nga wagi ta Africa i moral nga prinsipiona?

 ²¹ Ta maddaggun, aru nga masesserbi ta Dios i mangipasingan nga ‘kalussoda i marake anna ayatadda i mapia.’ (Amos 5:15) Manonò na bagitolay nga wagi ta Africa nga kinagi na klasmeytna nga babay nga maki-sex sa nu uffunanna yaya ta test da ta matematika. “Insigida nga nammanakì ngà ta kayàna,” kinagina. “Gukaban na pattalupaddian nga matalò, ariakku nawawan i dignidad anna respeto ta baggì nga mas nabalor anne ta vulawan anna pira.” Fustu tu mangiyawa i liwà tu “manganannuan nga pagayaya” ngem maruddu nga grabe nga takì i katalìna. (Hebreo 11:25) Fuera paga tatun, balabaddi laman yatun nga pagayayà nu mekumpara ta mannanayun nga pagayayà nga resulta na kanayun nga pattuppal kani Jehova.​—Proverbio 10:22.

22, 23. (a) Mapakoma panò paga i Cristiano nga nakakua tu madammo nga liwà? Ipakanawag. (b) Sinni i makoffun ta nakaliwà?

²² Megafu ta imperfekto tam, mappuppursigi tam ngamin tape malabanan i nepattaggan nga pakkaraga anna tape makua tam i fustu ta pagimamma na Dios. (Roma 7:21-25) Masingi-singan yaw ni Jehova megafu ta “ammu na tu gavu ittam laman.” (Salmo 103:14) Ngem nu karuan, awayyana tu makakua tu madammo nga liwà i tadday nga Cristiano. Mapakoma panò yaya na Dios? Siempre gapa! Ngem magga apitanna lagapa i marake nga vunga na kingnguana, kagitta na nesimmu kani Patul David. Ngem “minammakoma” i Dios, sigga-paran nga pakomanna danuri napafutuan nga mabbabawi anna ‘mangikagi ta nakaliwatadda.’​—Salmo 86:5; Santiago 5:16; bibbigammu i Proverbio 28:13.

²³ Fuera paga tatun, nangiyawa paga i Dios ta kongregasion Cristiano tu ‘regalu ta totolay ira’​—pastor ira nga manakam ta espiritual nga kualipikado anna agga-paran nga manguffun. (Efeso 4:8, 12; Santiago 5:14, 15) Gakkagda nga  uffunan i nakaliwà nga metoli i makasta nga relasionna ta Dios anna mapeggan tu “pakalippawa” tapenu arianna ngana kuan uli i nakaliwatanna.​—Proverbio 15:32.

24, 25. (a) Kunnasi nga nepasingan na bagitolay ta Proverbio 7:6-23 nga “awan tu nonòna”? (b) Kunnasi tam nga ‘mapeggan tu nonò’?

²⁴ Nakagi ta Biblia i meyannung ta tolay nga “awan tu nonòna” anna i tolay nga ‘egga pakalippawàna.’ (Proverbio 7:7) Megafu ta arianna kuruga malippawà i estandarte ni Jehova anna kurang tu ekspiriensa ta passerbi sa, awayyana tu makkamali ira ta paddesision. Kagitta na bagitolay nga nakagi ta Proverbio 7:6-23. Liminakag lagapa ta dalan maski nu ammúna nga egga i prostitute tari, tapus turi ta nassimmu ira, sinentana yaya yari tu nakaliwà. Ngem i ‘napeggan tu nonò,’ usitakkanna tu mapia i kata-katolena gukaban na regular nga paggigiammu tu Uvovug na Dios kunne na gapa ta pakimallò. Maski nu imperfekto, kuanna i ngamin nga mawayyana tape mekunnay ta estandarte na Dios i appana-panonò, pakkaraga, emosion, anna i gakkagna ta pattolay. Yari tu ‘ayatanna i baggina mismu’ anna “makaleg tu mapia.”​—Proverbio 19:8.

²⁵ Iyavùmu ta baggim: ‘Kumbinsido ngà kari talaga nga matunung i estandarte na Dios? Talaga kari nga mangurug ngà nga marresulta tu kurug nga pagayayà i panuttul tatun?’ (Salmo 19:7-10; Isaias 48:17, 18) Nu egga maski baddi laman nga paddudam, alsammu yatun. Nonopammu tu mapia i resulta na ari nga panuttul ta dorob na Dios. “I pia na Yafu ay en-nu mismu nga kakkapan” gukaban na pattolay mekunnay ta kinakurug. Masingammu paga i pia ni Jehova nu pannuammu i nonòmu tu mepangngò nga ganna-gannug—kurug, matunung, marenu, anna makemmemmi. (Salmo 34:8; Filipos 4:8, 9) Makasiguraduka nga durante nga kuammu yaw, mas nga umunag i ayâmu ta Dios, mas ayatammu i ayatanna, anna ikalussaw i kalussona. Ari tu perfekto si Jose. Ngem narayyuanna i seksual nga immoralidad megafu ta nepamavulunna  nga tudduan anna igiya yaya ni Jehova ta unag na aru nga dagun, anna kayàna nga mapagayayà i Dios. Paray nakuan tu kunnatukka gapa.​—Isaias 64:8.

26. Anni i importante nga topiko i magigiammu ta tumunug?

²⁶ Kingngua na Dios i pribado ira nga parte na baggi tam tape maggaka tam anna paggafuan na pagayayà na magatawa, ari nga paggalaggayaman. (Proverbio 5:18) Magigiammu ta tumunug nga dua nga kapitulo i pagimamma na Dios ta pagatawa.