1-3. (a) Anni nga regalu i neyawà ni Jehova nittam? Kunnasi nga mabbalin tu marake i pangiyusa tatun? (b) Kunnasi tam nakuan nga usan i regalu nga paguvovug?

ANNI i matagenòmu nu ari nga tinagibalor na ideddukammu i regalum? Angngariganna, nu niregaluammu tu selfon, tapus nammuammu nga arianna inimmuguran anna kokkomforme i ne-textna nga nakatakì ta tanakuan. Ari ka kari madismaya?

² I abilidad nga maguvovug ay regalu nga naggafu kani Jehova, i Nangiyawa ta ‘ngamin nga mapia anna awan tu pakkurangan na nga regalu.’ (Santiago 1:17) Megafu taw nga regalu, nga awan ta aya-ayam, mekagi tam ta tanakuan i egga ta nonò anna futu tam. Ngem kagitta na selfon, awayyana nga marake gapa i keyusan na regalu nga maguvovug. Siguradu nga madismaya si Jehova nu ari tam magimmugug ta kakkagiattam nga mamarraddam anna mamataki ta tanakuan!

³ Mawag tu usattam i regalu nga maguvovug mekunnay ta gakkag na Nangiyawa tape makapattalupaddiattam ta ayâna. Manawag nga kinagi nittam ni Jehova nu anni nga klase na paguvovug i mamagayaya sa. Kagian na Uvovugna: “Ari kamu nga maguvovug ta anni laman nga marakay, nu ari yuri laman i mapia, mepangngo anna makoffun ta magginna nikamu.” (Efeso 4:29) Gigiammuattam nu ngatta mawag tu magimmugug tam ta paguvovug, nu anni nga paguvovug i ibita, anna nu kunnasi nga “yuri laman i mapia” i makagi tam.

4, 5. Anni i kagian na karuan nga proverbio ta Biblia meyannung ta pakawayya na uvovug?

⁴ Importante nga immugurattam i paguvovug tam megafu ta egga dakal nga efekto na kakkagiattam ta tanakuan. Kagian na Proverbio 15:4: “I malumamo nga zila ay gitta na fun na inangò, ngem i laddug nga paguvovug ay makaparaddam.” Makapabannay anna makapasikan ta makaginna i malumamo nga pakiergo onu pakibbida, kagitta na danum nga maka-refresko ta mapangal. Ngem makadaral ta nonò na tanakuan i laddug nga paguvovug na marake nga zila. Kakuruganna, egga pakawayya na uvovug ira nga mallawan ta simù tam nga manaral onu manguru.​—Proverbio 18:21.

⁵ Manawag nga neyilustra na tadday paga nga proverbio i pakawayya na uvovug: “I ari tu pinannonopan nga uvovug ay gitta na kattag na espada.” (Proverbio 12:18) Awayyana tu marresulta tu adallam nga emosional nga bigag i ari tu napannonopan nga uvovug anna makadaral yatun ta pakkaravulu. Nabigaran kari ngana i futum megafu ta uvovug nga gitta na taram na espada? Ngem nakagi gapa tatun nga proverbio: “I zila na masirib ay makoru.” Megafu ta makonsiderasion nga uvovug na egga makadios nga siribna,  moruan i maraddam nga futu anna metoli i pakkaravulu. Naekspiriensam kari ngana i pakawayya na mapia nga uvovug nga manguru? (Bibbigammu i Proverbio 16:24.) Nu ammu tam nga dakal i efekto na kakkagiattam ta tanakuan, siguradu nga kayà tam usan i paguvovug tape makoru, ari nga makatakì ta tanakuan.

6. Ngatta mariga nga kontrolan i zila tam?

⁶ Maski nu anni kuattam, ariattam interamente nga makontrol i zila tam. Ngatta? Megafu ta imperfekto anna minakkaliwà ittam. Yatun i mekadua nga rason nu ngatta mawag nga magimmugug ta pangiyusa ta zila tam. Naggafu ta nonò anna futu i kakkagiattam, ngem “i pakkaraga na futu na tolay ay marake.” (Genesis 8:21; Lucas 6:45) Talaga nga mariga nga fugaddan i zila tam. (Bibbigammu i Santiago 3:2-4.) Maski nu ariattam interamente nga makontrol yaw, egga gapa awayya tam kuan tape makasta i pangiyusa tam tatun. Ngem nu kunnasi nga i tolay nga arianna kayà malaggabban ay mawag tu ari magimmang nga mattanniaw onu mattafug nga kontranna i agì, mawag gapa tu ariattam magimmang nga kontran i tendensia nga makaliwà megafu ta marake nga pangiyusa ta zila.

7, 8. Kunnasi nga afektan na paguvovug tam i paddayarayaw anna i serbisio tam kani Jehova?

⁷ Yaw i mekatallu nga rason nu ngatta mawag nga immugurattam i paguvovug tam: egga tattabbagattam kani Jehova megafu ta kakkagiattam. Ari laman tu relasiottam ta kasittolay i afektan na zila tam, afektanna gapa yatun i sinaddag tam kani Jehova. Kagian na Santiago 1:26: “I sinni laman nga magabbo nga relihioso yaya ngem arian na nga fugaddan i zila na, ilogo na laman i baggi na anna awan tu kebalinan na relihion na.” * Nagigiammu tam ta nappasa nga kapitulo nga dakal i koneksion na paguvovug tam ta paddayarayotam. Awan tu kuenta na ngamin nga  kukukuattam nga passerbi ta Dios nu ari tam makontrol i zila tam, nga mangivuyu-vuyà tu makapatakì anna makadaral nga uvovug. Ari kari tu importante nga immugurattam nu anni i kakkagiattam?​—Santiago 3:8-10.

⁸ Manawag nga egga maladda nga rasottam nu ngatta mawag tu magimmugug ta paguvovug tam. Nige tam nga ikonsidera i klase ira na paguvovug nga makapagaram onu makapasikan, gigiammuattam labbi i paguvovug nga ari nakuan nga mallawan ta simù na kurug nga Cristiano.

9, 10. (a) Anni klasena nga paguvovug i nabbalin ngana tu parte na inaggaw nga pattolay taw nga mundo? (b) Ngatta mawag tu ariattam massini-sinapang? (Innammu gapa i footnote.)

⁹ Tapáng nga paguvovug. Parte ngana na inaggaw nga pattolay taw nga mundo i pangigageg, panguyaw, anna i tanakuan paga nga klase na tapáng nga paguvovug. Aru i maggegeg tape mekagida i kayàda kagian onu ariadda ammu i mepangngò nga uvovug nga kagiadda. Maruddu nga mangiyusa i komediante ira tu bulgar anna lafug meyannung ta sex tapenu mapagalò i totolay. Ngem ari nga lafa-lafug i tapáng nga paguvovug. Ma-2,000 dagun ngana i nappasa, sinabarangngan ni apostol Pablo i kongregasion na Colosas nga ariadda “massini-sinapang.” (Colosas 3:8) Nekagi ni Pablo ta kongregasion na Efeso nga ‘ari nga mepangngò tu vuyatan’ na kurug nga Cristiano i “lafa-lafug nga ari mepangngo.”​—Efeso 5:3, 4.

¹⁰ Kala-kalussaw ni Jehova i tapáng nga paguvovug. Kalussaw gapa yatun danuri mangiddu sa. Kakuruganna, mapaguyu tam nga ari massini-sinapang megafu ta ayâ tam kani Jehova. Turi ta sinaggi-tadday ni Pablo nu anni i kasali ta “neravvunan nga kata-katolay,” nakagina i “maritta nga annangngua” nga kasali tatun i madaping nga paguvovug. (Galacia 5:19-21) Serioso yaw nga gannug. Awayyana tu ma-disfellow i tadday nu arianna iyemmang i paguvovug  tu sobra ka-immoralna, mangipaspasiran, anna makadaral, maski mamippiga ngana nga natabarangngan. *

11, 12. (a) Kunnasi nga makadaral i paggiristoria meyannung ta tanakuan? (b) Ngatta ari tu mamara-parake i aripan ira ni Jehova?

¹¹ Makadaral nga tsismis, pamara-parake. Normal laman nga paggiristorian na totolay i meyannung ta tanakuan. Marake kari yatun? Ari gapa, nu paguvovugattam i positibo anna makoffun ira nga balita nga ari mabba tu makadaral, gitta na nu sinni i nabawtisowan onu nu sinni i makawag tu pamagaram. Minangngikavurung i ollu-siglo ira nga Cristiano ta pammakapianan na tanakuan yari tu i-istoriadda i situasion na kapangngurugda. (Efeso 6:21, 22; Colosas 4:8, 9) Ngem makadaral i paggiristoria nu daralanna i kinakurug anna ilammuyagna i pribadu nga ganna-gannug. Mas grabe paga tatun, awayyana nga mattuppal yatun ta pamara-parake. Kebalinan na pamara-parake ay “pamala-paliwà . . . nga makadaral ta reputasion na tanakuan.” Angngariganna, pinara-parake na Fariseo ira si Jesus tapenu madaralda i reputasionna. (Mateo 9:32-34; 12:22-24) Maruddu nga marresulta tu paddarama i pamara-parake.​—Proverbio 26:20.

¹² Ari nga tagilappawan ni Jehova i liwà danuri mangiyusa tu regaluda nga paguvovug nga manaral anna mamassirina. Kalussona danuri “mameppegafu tu paddarama ta nallalatanan na mawwaragi.” (Proverbio 6:16-19) I termino nga “minammara-parake” ay naggafu ta Griego nga uvovug nga di·aʹbo·los, nga neyusa gapa bilang titulo ni Satanas. Yaya i “Diablo,” i mamara-parake ta Dios. (Nepakannammu 12:9, 10) Siguradu nga ariattam kayà nga mabbalin  tu kagitta na Diablo. Awan tu lugarna ta kongregasion i sinni laman nga minammara-parake nga marresulta ta “pakkorontra” anna “passirina.” (Galacia 5:19-21) Yari tu nigem nga mangiwarà tu istoria meyannung ta tanakuan, iyavùmu labbi ta baggim: ‘Kurug kari yaw? Makasta kari nu ipala-palakagku? Kawagan kari paga nga ikagi yaw nga informasion?’​—Bibbigammu i 1 Tesalonica 4:11.

13, 14. (a) Anni i efekto na abusadu nga paguvovug ta maggigginna? (b) Anni i panguyaw? Ngatta delikadu i sinaddag na minangnguyaw?

¹³ Abusadu nga paguvovug. Kagitta na nagigiammu tam ngana, awayyana nga makatakì i paguvovug. Siempre, aminadu ittam nga megafu ta imperfekto tam, magga makekagi ittam tu pabbabawyattam gabbalaman. Ngem pinagimmugug ittam na Biblia meyannung ta kana-kanayun nga paguvovug nga ari nakuan mallawang ta simù na tadday nga Cristiano, ta baleda onu ta kongregasion. Netabarang ni apostol Pablo: “Mawag tu arian nu ngamin i taki na nono nu, lussaw anna poray nu. Ari kamu ngana nga makkakukkulle anna makkapara-parake (“abusadu nga paguvovug,” NW).” (Efeso 4:31) Netransleyt gapa i “abusadu nga paguvovug” bilang “marakay nga paguvovug,” “makapataki nga lengguahe,” anna “makapa-insulto nga lengguahe.” Malsa i dignidad anna makatagenò tu kawan tu kuenta i tolay nga makaginna tu abusadu ira nga paguvovug​—kasali i maka-insulto nga alyas, anna i kanayun nga pakkritika onu pangivuya. Awayyana nga madaral i pattalò na abbarabbing ta baggida nu makaginna ira tu abusadu nga paguvovug.​—Colosas 3:21.

¹⁴ Direkta nga kondenan na Biblia i panguyaw—ugali nga mangipasiran ta tanakuan gukaban na panginsulto onu pattagibaddi nira. Delikadu i sinaddag na tadday nu kanayun nga kunnatun i paguvovogna megafu ta awayyana nga malsa ta kongregasion i minangnguyaw nu ari magginna ta metotoli nga tabarang sa nga manguli. Nu ari manguli, awayyana nga mawawanna i bendision nga mattolay ta napabagu nga mundo. (1 Corinto 5:11-13; 6:9, 10) Manawag gafu nga  ariattam makapattalupaddian ta ayâ na Dios nu egga ugali tam nga maguvovug tu ari mepangngò, ari nga kurug, onu makapatakì. Makadaral yatun ta nonò.

15. Anni ira i paguvovug nga makapasikan ta nonò?

¹⁵ Kunnasi tam nga iyusa i regalu nga paguvovug mekunnay ta kayà ni Jehova? Nonopattam nga nepagaram na Uvovug na Dios nga “yuri laman i mapia” i uvovugattam. (Efeso 4:29) Magayayà si Jehova nu maguvovug ittam tu makapasikan, makapagaram, anna mamakaladda ta tanakuan. Kawagan i pannonò tu mapia tape makapaguvovug tu kunnatun. Ari nga sinaggi-tadday na Biblia i makagi nga mepangngò onu ‘mapia nga paguvovug.’ (Tito 2:8) Tape “yuri laman i mapia” i mekagi tam, kanayun nakuan nga egga ta nono tam i tallu nga simple ngem importante nga gannug ta paguvovug nga makapasikan ta nonò: mepangngò, kurug, anna makasta. Durante nga nononopattam yatun nga tallu nga mekonsidera, gigiammuattam i angngarigan ira na paguvovug nga makapasikan ta nonò.​—Innammu i kahon nga “ Makapasikan Kari i Paguvovug Ku?”.

16, 17. (a) Ngatta mawag tu komendasionattam i tanakuan? (b) Kada anni nga mepangngò nga komendasionattam i kapangngurug tam? i kafamilia tam?

¹⁶ Napafutuan nga komendasion. Ammu ni Jehova anni Jesus nga kawagan i pangikagi tu komendasion anna pangappresia. (Mateo 3:17; 25:19-23; Juan 1:47) Bilang Cristiano, makasta nu mangiyawà tam gapa tu napafutuan nga komendasion ta tanakuan. Ngatta? Megafu ta kagian na Proverbio 15:23 nga “i uvovug nga nekagi ta mepangngò nga tiempo​—anni mabba kastana yatun!” Iyavamù ta baggim: ‘Anni i matagenòku nu makalawà ngà tu napafutuan nga komendasion?’ Ari kari nga magayayà i futù anna mabbalinnà tu ganadu?’ Kakuruganna, ipatagenò nikaw na komendasion nga egga makasingan ta kukukuammu,  egga mangikavurung nikaw, anna sulit i banna-bannagmu. Pasikannanna yatun nga komendasion i pattalòmu ta baggim anna paguyuannaka nga mas mallallappò. Megafu ta appresiammu nu makalawà ka tu komendasion, ari kari tu kuammu gapa i ngamin nga mawayyam tape mangiyawà tu komendasion ta tanakuan?​—Bibbigammu i Mateo 7:12.

¹⁷ Sanayammu i baggim nga innan i makasta nga ugu-ugali na tanakuan, tapus komendasionammu ira megafu tatun. Awayyana tu magustuammu i palappa na tadday nga brother ta kongregasion, masingammu i tadday nga mabbing nga mappuppursigi ta espiritual nga addetanna, onu maobserbam i tadday nga lakay onu bakò ngana ngem kanayun lagapa nga maki-study maski nu makafi ngana. Matukkal i giffutuadda anna massikan i determinasiodda nga masserbi kani Jehova nu napafutuan nga komendasionattam ira. Ta unag na familia, kawagan na magatawa ira nga makaginna tu napafutuan nga komendasion anna appabalò ta kataggi-tadday. (Proverbio 31:10, 28) Mas kawagan na abbarabbing i makomendasionan anna maappresia. Makapabannay nira yatun nga komendasion nu kunnasi nga banna-bannayan gapa na patu na bilag anna danum i tadday nga mula. Sikamu nga maganà, kanayun nakuan nga innannu nu kunnasi nga komendan i ànanu megafu ta makakkasta nga ugalida kunne na gapa i appursigida. Megafu tatun nga komendasion, dumakal i pattalòda ta baggida anna paguyuanna ira nga mas determinado nga kuan nu anni i fustu.

18, 19. Ngatta mawag nga mappursigi tam nga mamasikan anna mamanna-bannay ta kapangngurug tam? Kunnasi tam nga makua yatun?

¹⁸ Makapagaram anna makapabannay. Kuruga ikavurungan ni Jehova danuri “makafi nono da” anna danuri “awan tu iddanama” da. (Isaias 57:15) Ipagaram na Uvovugna nga “makkapasa-pasikan kamu gafu ta nono” anna “pasikannan nu i nono na makafi i nono da.” (1 Tesalonica 5:11, 14) Makasiguradu ittam nga masingan anna appresian na Dios i appuppursigi tam nga mamasikan anna mamanna-bannay  ta kapangngurug tam nga marraddam.

¹⁹ Anni gafu i awayyam kagian tape massikan i nonò na kapangngrugmu nga na-depress onu nakkafi nonòna? Ari ka kari nga mapaguyu nga manguffun? Maruddu nga dakal i meyuffun na maski simple nga paguvovug laman. Ipatagenòmu sa i pangikavurummu. Makimallò kamu dua; awayyam nga ikiddaw nga uffunan yaya ni Jehova tape mamuanna nga iddukan yaya na wawwaragi anna na Dios. (Santiago 5:14, 15) Ipasiguradum sa nga tagibaloran anna mawag yaya ta kongregasion. (1 Corinto 12:12-26) Mangibbibig ka sa tu makapagaram nga teksto ta Biblia tape masinganna nga kuruga ikavurungan yaya ni Jehova. (Salmo 34:18; Mateo 10:29-31) I pangiyawàmu tu aru nga tiempo nga mangikagi tu “mapia nga uvovug” anna i napafutuan nga pangikavurummu i siguradu nga makoffun sa tape matagenòna i ayâ anna appresasion.​—Bibbigammu i Proverbio 12:25.

20, 21. Anni i tallu nga makoffun tape mabbalin tu efektibo i tabarang?

²⁰ Efektibo nga tabarang. Megafu ta imperfekto tam, kawagattam ngamin nga i matabarangngan. Ipagaram nittam na Biblia: “Magginnaka ta tabarang anna alawatammu i disiplina, tapenu mabbalikka tu masirib ta mappange.” (Proverbio 19:20) Ari laman tu elder i puede nga manabarang. Tabarangngan na maganà ira i ànada. (Efeso 6:4) Tabarangngan  na babbakò ira i mas abbing nga babbay. (Tito 2:3-5) Megafu ta ayâ tam ta tanakuan yari tu mangiyawà tam tu tabarang nga awayyada nga alawatan nga ari makatakì nira. Anni i makoffun nittam nga mangiyawà tu kunnatun nga tabarang? Innattam i tallu nga makoffun tape mabbalin nga efektibo i tabarattam: i ugali anna motibo na manabarang, i nakebaseyan na tabaranna, anna nu kunnasi i pinattabaranna.

²¹ Nakadepende ta mattabarang nu efektibo yatun. Iyavùmu ta baggim, ‘Kanni nga mapaleg onu malogon niakan nga alawatan i tabarang?’ Malogon laman nga alawatan i tabarang nu ammum nga ikavurungannaka na mattabarang nikaw, nga ari megafu ta nadismaya laman yaya nikaw onu marake i motibona. Ari kari nga kunnatun gapa nakuan i ugalim anna motibom nu manabarakka ta tanakuan? Makasta i resulta na tabarang nu maggafu gapa ta Uvovug na Dios. (2 Timoteo 3:16) Direkta tam man onu ari nga iyusa i Biblia, mawag nakuan tu nebase tatun i itabarattam. Yari tu memmugug i elder ira nga ari da ipilit ta tanakuan i personal nga kayàda; onu usadda i Biblia tape suportan i personal nga opiniodda. Mas efektibo i tabarang nu makasta i neketabaranna. Nu natemplan yatun tu asin, mas mabì nga alawatan anna mapattalupaddian na mangalawà tatun i dignidadna.​—Colosas 4:6.

22. Anni i determinasiottam meyannung ta pangiyusa ta regalu nga paguvovug?

²² Nabalor nga regalu na Dios i paguvovug. Megafu ta ayâ tam kani Jehova, usattam yatun nga regalu ta mapia imbes nga abusuan yatun. Daddammattam nga egga dakal nga efektona ta tanakuan i kakkagiattam​—makapasikan onu makadaral ta nonò. Mappursigi tam gafu nga usan yaw nga regalu mekunnay ta kayà na Dios​—tape makapasikan ta nonò. Yari tu mabbalin nga makapagaram anna makapabannay i paguvovug tam ta totolay ta pallevu tam anna makapattalupaddiattam ta ayâ na Dios.