Manoli ta naddianna

Manoli ta table of contents

KAPITULO 6

Nu Kunnasi Mappili tu Mepangngo nga Dibersion

Nu Kunnasi Mappili tu Mepangngo nga Dibersion

“Kuan nu ngamin yatun ta keraya-rayaw na Dios”​—1 CORINTO 10:31.

1, 2. Anni nga pappili i kuattam meyannung ta dibersion?

NONOPAMMU nga pappangetammu nga kanan i tadday nga prutas ngem egga gabba daralna. Anni gafu i kuammu? Awayyam lagapa nga kanan ngamin yatun; awayyàna gapa nga itabbòmu i interu prutas; onu alsammu i daralna tapus kanammu laman i makasta nga partena. Anni i piliammu?

2 Negitta yatun nga prutas ta dibersion​—gayam, pabbibbigan, anna pagiraw. Nu mittan, egga kivuna nga immoral i dibersion ira, gitta na egga daralna. Anni gafu i kuammu? Akseptan na karuan i ngamin nga klase na dibersion, maski nu marake yatun. Ibita gapa na karuan i ngamin nga dibersion tapenu malillitadda i anni laman nga makadaral nga influwensia. Ngem i karuan gapa, memmugug ira nga mappili laman tu dibersion nga mepangngò. Anni gafu i piliammu tape makapattalupaddiakka ta ayâ na Dios?

3. Anni i mawag nga ikonsidera tam?

3 Awayyana nga pilian na magaru nittam i mekatallu. Ammu tam nga kawagattam gapa i dibersion ngem mawag nakuan tu marenu laman ta moral. Yatun gafu nga kawagan nga piliattam i mepangngò laman. Ollu ta ngamin, ikonsidera tam gafu i efekto na piliattam nga dibersion ta relasiottam kani Jehova.

“KUAN NU NGAMIN YATUN TA KERAYA-RAYAW NA DIOS”

4. Kunnasi nga afektan na dedikasiottam kani Jehova i pappili tam tu dibersion?

4 Ta nappasa, kinagi na tadday nga wagi nga nabawtisowan turi 1946: “Siguraduakku nga magginna ngà tu mapia ta kada palappa na bawtismo nga kagitta na tadday ngà ta mabawtisowan.” Ngatta? Neyesplikana, “Nakoffun i kanayukku nga pannonò ta dedikasiokku kani Jehova tape makapattalupaddiannà nga matalò.” Siguradu nga umanugùka tatun nga pagimamma. Tape makapagattam ka, makoffun i kanayun nga pannonò ta nepromesam kani Jehova nga usammu i pattolem ta passerbi sa. (Bibbigammu i Mateo 5:33) Kakuruganna, afektan na pannonò tu mapia ta dedikasiottam, i pagimamma tam ta ministerio kunne na gapa ta dibersion. Pinakurug yaw ni apostol Pablo ta turàna ta Cristiano ira ta kaggawanna: “Yatun tu nu anni laman i kuan nu, kuman onu uminum, kuan nu ngamin yatun ta keraya-rayaw na Dios.”​—1 Corinto 10:31.

5. Kunnasi nga makoffun i Levitico 22:18-20 tape malippawà tam i tabarang ta Roma 12:1?

5 Egga efekto na ngamin nga kukukuattam ta paddayarayaw tam kani Jehova. Ta turàna ta Romano ira meyannung taw nga kinakurug, nangiyusa si Pablo tu termino nga monag i kebalinanna para ta kapangngurugna. Kinagina nira: “Iyawa nu sa i baggi nu tu kunna matolay nga tavvung, ta passerbi nga masanto anna makapagayaya sa. Yaw i kurug nga paddayarayaw nga mepangngo tu iyawa nu ta Dios.” (Roma 12:1) Kavulu na baggi i nono, futu, anna sikattam. Meyusa ngamin yaw ta passerbi kani Jehova. (Marcos 12:30) Tukuyan ni Pablo yaw nga interu-kararua nga passerbi bilang tavvung. Egga ipalippawàna yatun nga termino nga tavvung. Ta Mosaiko nga Dob, manakì na Dios i tavvung nga egga diferensiana. (Levitico 22:18-20) Manakì gapa na Dios nu egga diferensia na espiritual nga tavvung na tadday nga Cristiano. Kunnasi nga mesimmu yatun?

6, 7. Kunnasi nga madapingan na tadday nga Cristiano i baggina anna anni i awayyana nga parresultanna?

6 Pinagaram ni Pablo i Cristiano ira ta Roma: “Arian nu nga itulu tu mattagaruli i maski anni laman nga parte na baggi nu.” Kinagi paga ni Pablo nga “immangan nu i pangngua nu ta marakay.” (Roma 6:12-14; 8:13) Ta ollu nga turàna, nangiyawa yaya tu angngarigan na tagaruli ira na baggi. Mabibbig tam: “Agga-vuka nga livun i keyarigan na simu da . . . paggegeg i vuyatad-da.” “Mamigag anna mamapatay tu tolay i kalistuad-da.” “I paganassing ta Dios ay ariad-da nga nagigiammu vuluvuga.” (Roma 3:13-18) Dapingan na Cristiano i baggina nu iyusana i anni laman nga ‘parte na baggina’ ta marakay ira nga annangngua. Kagittana nu maggiraw i tadday nga Cristiano tu pornograpia onu sadistiko nga pagiraw, “ipresenta na i [matana] ta tagaruli” anna dapinganna i interu nga baggina. Megafu tatun, mebilang tu ari nga masanto anna ari nga alawatan na Dios i anni laman nga tavvunna. (Deuteronomio 15:21; 1 Pedro 1:14-16; 2 Pedro 3:11) Fugurammu yatun nga perwisio na pappili tu ari mepangngò nga dibersion!

7 Dakal i efekto na piliattam nga dibersion. Kawagan gafu nga mappili tam tu dibersion nga mamakasta ta tavvung tam ta Dios, ari nakuan nga mamadaping. Innattam gafu nu kunnasi tam mannammuan i mepangngò anna i ari mepangngò.

“PALLIKURAN NU I MARAKAY”

8, 9. (a) Anni i dua nga kategoria na dibersion? (b) Anni ira nga dibersion i mawag nga ibita tam, anna ngatta?

8 Egga dua nga makagi nga kategoria na dibersion. I ollu, dibersion nga mawag tu ibita na Cristiano; mekadua, dibersion nga awayya nga akseptan onu ari na Cristiano base ta personal nga desisionna. Ikonsidera tam i ollu nga kategoria​—dibersion nga mawag tu ibita na Cristiano.

9 Kagitta na nekagi ta Kapitulo 1, egga karuan nga dibersion nga direkta nga kondenan na Biblia. Angngariganna, egga ira Web site, pelikula, programa ta TV, anna musika nga mangipasingan tu sadistiko, maka-demonio, pornograpia, sobra dakèna, anna immoral nga annangngua. Megafu ta palawanadda nga gitta na normal laman ira yaw nga marake nga dibersion nga ari mekunnay ta prinsipio anna dorob na Biblia, kawagan nga ibita yaw na kurug ira nga Cristiano. (Kingngua 15:28, 29; 1 Corinto 6:9, 10; Nepakanammu 21:8) Ta pangibitam taw, mapakurugmu kani Jehova nga talaga ‘pallikuram mu i marakay’ anna kanayun nga ‘arrayuam mu i marakay.’ Nu kunnatun, mapeggakka tu “napasikkal nga angngurug.”​—Roma 12:9; Salmo 34:14; 1 Timoteo 1:5.

10. Anni nga parrason meyannung ta pappili tu dibersion i delikadu, anna ngatta?

10 Nonopan gapa na karuan nga awan tu marake nu maggiggiraw ira tu pelikula onu programa ta TV nga egga immoralna. Irasodda, ‘Maggiraw ngà gamma laman, ariakku mabba kuan.’ Delikadu nga parrason yatun. Kagian na Jeremias 17:9: “Mas minangngilogò i futu anne ta maski anni paga nga gannug anna desperado. Sinni makannammu tatun?” Kurug kari nga ‘pallikurattam i marakay’ nu kakayà tam girawan i kondenan ira ni Jehova? Nu kanayuttam nga maggiraw, mabibbig, onu magginna tu marakay nga ganna-gannug, mabbannag i konsensia tam. (Salmo 119:70; 1 Timoteo 4:1, 2) Mafektanna yatun i kukukuattam anna i pagimamma tam ta marake nga kukukuan na tanakuan.

11. Kunnasi nga napakurug i kinagi na Galacia 6:7 nu meyannung ta dibersion?

11 Nesimmu yaw ta karuan nga Cristiano. Nakakua ira tu immoral megafu ta nainfluwensian ira na kanayun nga giri-girawadda. Nammuadda laman i zigàna yatun turi ta napuruebadda mismu nga “nu anni laman i nimula na tolay, yatun gabbalaman i gataban na.” (Galacia 6:7) Awayyàna nakuan nga malisian yatun. Nu marenu i imulu-mulam ta nonòmu, makasta lagapa i resultana.​—Innammu i kahon nga “ Anni nga Dibersion i Piliakku?

MADDESISION BASE TA PRINSIPIO IRA NA BIBLIA

12. Kunnasi nga mekunnay i Galacia 6:5 ta pappili tu dibersion, anna pakalegattam tu giya ta pappili nu anni i mepangngò?

12 Ikonsidera gapa tam i mekadua nga kategoria​—dibersion nga ari tu direkta nga kondenan onu ari nga espesipiko nga mekontra ta Biblia. Meyannung taw, kawagan na kada Cristiano nga maddesision nu anni i mepangngò. (Bibbigammu i Galacia 6:5.) Nu mepa-arubattam ta kunnaw nga pappili, egga makoffun nittam nga giya. Makaleg tam ta Biblia tu prinsipio ira nga makoffun nittam tape malippawà i appana-panonò ni Jehova. Nu iyaplika tam yatun ira nga prinsipio, makua tam i ngamin nga “ikaya na Yafu nga ipakua” nittam, kunnatun gapa ta pappili tu dibersion.​—Efeso 5:17.

13. Anni i makoffun nittam tape mebita i dibersion nga mamallussaw kani Jehova?

13 Kakuruganna, ari nga para-parehu i karalam na pakannammu anna pakalippawa na ngamin nga Cristiano. (Filipos 1:9) Ammuda nga nadduruma i kayàda nu meyannung ta pappili tu dibersion. Yari tu ariattam ekspektan nga para-parehu i desision na ngamin nga Cristiano. Maski nu kunnatun, tapenu mebita tam i anni laman nga dibersion nga mamallussaw kani Jehova, mawag tu pagurayattam nga igiya na prinsipio ira na Biblia i appana-panonò anna giffutuattam.​—Salmo 119:11, 129; 1 Pedro 2:16.

14. (a) Anni i mawag nga ikonsidera tam nu mappili tu dibersion? (b) Kunnasi tam masiguradu nga interes ira na Pappatulan i pinaka-importante nittam?

14 Egga paga importante nga mekonsidera nu mappili tu dibersion: tiempo. Ipasingan na klase na pinilim nu anni i estandartem ta pappili tu dibersion. Ipasingan gapa na kapaddu na tiempo nga usammu tatun nu anni i importante nikaw. Para ta Cristiano ira, espiritual nga ganna-gannug i pinaka-importante. (Bibbigammu i Mateo 6:33.) Anni gafu i kuammu tape masiguradu nga i interes na Pappatulan i kanayun nga importante ta pattolem? Nekagi ni apostol Pablo: “Magimmugug kamu lagu ta attolay nu. Arian nu nga parigan i totolay nga awan tu uto; parigan nu danuri i nannono.” (Efeso 5:15, 16) Nu limitammu i oras ta paddibersion, meyusam i tiempom ta ganna-gannug nga “kapianan ta ngamin”​—aktibidad ira nga makoffun ta espiritualidadmu.​—Filipos 1:10.

15. Ngatta mawag i doble nga pagimmugug ta pappili tu dibersion?

15 Mawag i doble nga pagimmugug ta pappili tu dibersion. Anni i kayà na kagian? Ikonsidera uli i angngarigan meyannung ta prutas. Tape ariammu makan i daral nga parte na prutas, ariammu laman alsan i mismu nga egga daralna, ngem maski paga i pallevuna. Kunnatun gapa ta pappili tu dibersion. Ibita na masirib nga Cristiano ari laman i dibersion nga manawag nga mekontra ta prinsipio na Biblia ngem kunnari gapa ta kuestionable onu anni laman nga makadaral ta relasiottam kani Jehova. (Proverbio 4:25-27) Makoffun i panuttul tu mapia ta Uvovug na Dios tape makua tam yatun.

‘GANNA-GANNUG NGA MARENU’

Maprotektattam ta espiritual nga kadaral nu iyaplika tam i prinsipio ira na Biblia

16. (a) Kunnasi tam mepasingan nga kagitta ni Jehova i pagimamma tam ta moral? (b) Kunnasi nga mabbalin tu parte na pattolem i pangiyaplika ta prinsipio ira na Biblia?

16 Ikonsidera tu ollu na kurug nga Cristiano i pagimamma ni Jehova nu mappili ira tu dibersion. Ipasingan na Biblia i panagenò anna estandarte ira ni Jehova. Angngariganna, netura ni Solomon i ganna-gannug nga kalussaw ni Jehova, kagitta na “laddug nga zila, lima nga mangivuvvu tu daga na awan tu liwàna, futu nga minangngigato ta marakay, anna takki nga alistu nga makkarela ta marakay.” (Proverbio 6:16-19) Anni nakuan i efektona nittam na pagimamma ni Jehova? Kinagi na salmista nga danuri mangayâ kani Jehova ay “mangikalussaw ta marakay.” (Salmo 97:10) Ipasingan nakuan na piliammu ira nga dibersion nga kurug tu kalussom i kalussaw ni Jehova. (Galacia 5:19-21) Daddammammu gapa nga ipasingan na kukukuammu ta pribadu, mas paga ta kukukuammu ta publiko, nu anni klase na kata-katolem. (Salmo 11:4; 16:8) Yari tu nu napafutuan i pakkaragamu nga ipasingan ta ngamin nga aspeto na pattolem i panagenò ni Jehova ta moral nga ganna-gannug, kanayun nga mekunnay ta prinsipio na Biblia i piliammu. Mabbalin yatun tu parte na pattolem.

17. Nige nga mappili tu dibersion, anni ira i iyavù tam ta baggi tam?

17 Anni paga i makuam tape masiguradum nga mekunnay ta appana-panonò ni Jehova i pappilim tu dibersion? Iyavùmu ta baggim, ‘Kunnasi yaw nga maka-afekto niakan anna ta relasiokku kani Jehova?’ Angngariganna, nigem nga maggiraw tu pelikula, iyavùmu ta baggim, ‘Kunnasi nga afektanna yaw i konsensià?’ Ikonsidera tam nu anni nga prinsipio i awayyana nga meyaplika taw nga situasion.

18, 19. (a) Kunnasi nga makoffun i prinsipio ta Filipos 4:8 tape mannammuattam nu mepangngò i napili tam nga dibersion? (b) Anni paga ira i tanakuan nga prinsipio nga makoffun tape makapili tam tu mepangngò nga dibersion? (Innammu i footnote.)

18 Mabibbig ta Filipos 4:8 i importante nga prinsipio: “Ta pangurianan, wawwagi ira, pannuan nu i ginnonopan nu ta gannug ira nga mapia anna mepangngò nga madayaw: ganna-gannug ira nga kurug, mekakua, matunung, marenu, anna makemmemmi.” Kurug nga ari tu dibersion i tukuyan ni Pablo taw, nu ari i appana-panonò tam nga mawag tu nakasentro ta ganna-gannug nga makapagayayà ta Dios. (Salmo 19:14) Ngem meyaplika gapa yaw ta dibersion. Kunnasi?

19 Iyavùmu ta baggim, ‘Pappannuakku kari i nonòku tu ‘ganna-gannug nga marenu’ ta pippiliakku ira nga pelikula, video game, musika, anna karuan paga nga dibersion?’ Angngariganna, kabalimmu nga maggiraw tu pelikula, anni ira i nabattang ta nonòmu? Nu makasta, marenu, anna makapabannay, ammum nga mepangngò yatun nga dibersion. Ngem nu maritta nga ganna-gannug i manonòmu, siguradu nga marake anna makadaral yatun. (Mateo 12:33; Marcos 7:20-23) Ngatta? Megafu ta makalsa tu imammo na nono i pannonò tu immoral nga ganna-gannug, makadaral paga ta nasanay-Biblia nga konsensia tam kunne na gapa ta relasiottam kani Jehova. (Efeso 5:5; 1 Timoteo 1:5, 19) Determinado ka nakuan nga mangibita tatun nga dibersion megafu ta marake i influwensiana nikaw. * (Roma 12:2) Parigammu i salmista nga nakimallò kani Jehova: “Iyarayyum i matà ta gannug ira nga awan tu kwenta da.”​—Salmo 119:37.

PAGOLLUAN I PAMMAKAPIANAN NA TANAKUAN

20, 21. Kunnasi nga makoffun i 1 Corinto 10:23, 24 ta pappili tu mepangngò nga dibersion?

20 Nekagi ni Pablo i importante nga prinsipio nga kawagan nga mekonsidera nu maddesision ta personal nga ganna-gannug. Kinagina: “‘Awayya mi nga kuan i anni laman nga ikaya mi,’ kud-da ngem ari tu ngamin i gannug ay mamakaladda ta pavvurulun. Ari tu pammakapian na baggi nu laman i nonopan nu, nu ari i pammakapian na ikattolay nu.” (1 Corinto 10:23, 24) Kunnasi nga makoffun yatun nga prinsipio ta pappili tu mepangngò nga dibersion? Iyavùmu ta baggim, ‘Anni i efektona ta tanakuan na pinilì nga dibersion?’

21 Awayyana nga ipamavulun na konsensiam ‘nga kuan i anni laman nga ikayà mu,’ onu i mepangngò para nikaw nga dibersion. Ngem nu matagenòmu nga ari alawatan na konsensia na tanakuan nga kapangngurugmu yatun, awayyam gapa nga ari ngana kuan. Ngatta? Megafu ta ariammu kayà nga ‘makaliwa ta wagim’​—onu maski ‘makaliwa kani Cristo,’ kagitta na kinagi ni Pablo—nga mamarriga ta kapangngurugmu nga mattalupaddian nga matalò ta Dios. Ipafutum yaw nga tabarang: “Igakkag nu lallagu tu awan vuluvuga tu kuan nu nga kesiddukallan na wagi nu.” (1 Corinto 8:12; Roma 14:13) Tuttuttulan na kurug ira nga Cristiano i makonsiderasion anna masirib nga tabarang ni Pablo gukaban na pangibita nga ‘kuan i anni laman nga ikaya da’ nga dibersion nga ari mabba nga “mamakaladda ta pavvurulun.”​—Roma 14:1; 15:1.

22. Ngatta mawag nga irespeto na Cristiano ira i madduruma nga pagimamma ta pappili tu dibersion?

22 Egga paga tanakuan nga mekonsidera ta pangipollu ta pammakapianan na tanakuan. Ari nakuan nga ipilit na mas sensitibo i konsensiana nga umanugù i ngamin ta kongregasion ta pagimammana ta pappili tu mepangngò nga dibersion. Nu kuanna yatun, megitta yaya ta driver nga mangipapilit ta tanakuan nga driver nga kagiddanna ta dalan nga tuttuladda i kapaspasna. Ari nga rasonable yatun. Megafu ta ayâ, irespeto nakuan na mas sensitibo i konsensiana i kapangngurugna ira nga neruma i pagimammada ta pappili tu dibersion, nga ari gamma nga mekontra ta prinsipio tam bilang Cristiano. Nu kunnatun, mepasinganna ‘i sippo na ta ngamin nga totolay.’​—Filipos 4:5; Eclesiastes 7:16.

23. Kunnasim nga masiguradu nga mepangngò i napilim nga dibersion?

23 Kunnasim gafu masiguradu nga makapili ka tu mepangngò nga dibersion? Lillitan i anni laman nga dibersion nga mangipasingan tu sobra dakèna anna immoral ira nga kondukta nga direkta nga kondenan na Biblia. Tuttulammu i prinsipio ira na Biblia nga meyannung ta klase na dibersion nga ari nga espesipiko nga nakagi ta Biblia. Ibitam i dibersion nga makadaral ta konsensiam kunne na gapa i makapatakì ta tanakuan, mas paga ta kapangngurugmu. Determinado ka nakuan nga kuan yaw ira tape medayaw i Dios anna makapattalupaddiakka anna i familiam ta ayâna.

^ par. 19 Makoffun paga nga prinsipio ira meyannung ta dibersion i Proverbio 3:31; 13:20; Efeso 5:3, 4; anna Colosas 3:5, 8, 20.