1, 2. Ngatta importante nga instrumento i kompas, anna anni i nekegittanna ta konsensia?

MAKOFFUN yaw ta marinero; usu-usan yaw na tolay nga lumaka-lakag ta disierto onu tana-tana tape ari mawawan; kawagan yaw na piloto na eroplano. Anni nga instrumento yaw? Kompas. Siguradu nga ariadda makadde ta destinasiodda nu awan yaw nira​—mas paga nu awan tu moderno nga teknolohiada.

² I kompas ay simple nga instrumento nga egga magnetiko nga dágumna nga aggatuddu ta sigaran. Makepaliag yatun nu maffunsina tu mapia anna nu meyusa kavulu na fustu nga mapa. Megitta yatun ta nabalor nga regalu nittam ni Jehova​—i konsensia. (Santiago 1:17) Nu awan i konsensia, siguradu nga marake i pattuppalattam. Ngem nu fustu i keyusana, malegan anna makapattalupaddiattam ta dalan nga  mappange ta inango. Yari tu gigiammuattam nu anni i konsensia anna nu kunnasi nga maffunsina yatun. Kabalinna, tabbagattam yaw ira nga pakkiavu: (1) Kunnasi nga masanay i konsensia? (2) Ngatta mawag tu ikonsidera tam i konsensia na tanakuan? (3) Anni ira i bendisiottam nu kanayun nga marenu i konsensia tam?

3. Anni i literal nga kebalinan na Griego nga termino para ta “konsensia”? Anni nga nerumu-ruma nga abilidad na tolay i tukuyanna?

³ Ta Biblia, literal nga kebalinan na Griego nga termino para ta “konsensia,” ay “pakannammu ta baggi.” Neruma tam ta tanakuan nga pinaratu ta davvun megafu ta iniddan ittam na Dios tu abilidad nga mangammu ta baggi tam. Mawayya tam gafu nga usitakkan i mismu nga kata-katoletam tape madisidi nu marenu ittam ta moral. Kagitta na testigu onu ukum ta kononaggattam i konsensia nga makkagi nu makasta i kukukuan, ugu-ugali, anna pippiliattam. Igiyana ittam nga magangngua tu makasta nga desision onu tabarangnganna ittam tape ari tam makakua tu marake. Kabalinna, banna-bannayanna ittam nu makasta i pinili tam onu kastigowanna ittam nu marake i pinili tam.

4, 5. (a) Kunnasi tam nga makagi nga egga konsensia da Adan anna Eva? Anni i resulta na ariadda pattuppal ta bilin na Dios? (b) Anni ira i mamakurug nga egga konsensia na matalò nga lallaki nga nattolay nige na tiempo na Cristiano?

⁴ Naparatu i tolay nga egga kunnaw nga abilidad. Mapakurug tam nga egga konsensia da Adan anna Eva megafu ta nappasiran ira kabalidda nga nakaliwà. (Genesis 3:7, 8) Ngem maski nu nakonsensia ira, awan ngana tu kuentana yatun. Sinadyada nga ari tuppalan i bilin na Dios. Manawag nga pinilida nga mabbalin tu rebelde onu kontra ni Jehova. Perfekto ira yari tu ammuda i kukukuadda, anna awan ngana tu tiansada nga metoli i makasta nga relasiodda ta Dios.

⁵ Ari tu kagitta da Adan anna Eva, nappagiya ta konsensiada  i aru nga imperfekto nga totolay. Angngariganna, nakagi na matalò nga si Job: “Pattalupaddianakku i kinatunung ku anna ariakku vuluvuga ibbattan; ariannà kondenan na futù durante nga sigga-mattolay ngà.” * (Job 27:6) Talaga nga nappagiya si Job ta konsensiana ta ngamin nga kingngua anna desisionna. Yari tu makagina nga ari yaya kokkonsensian na futuna. Innammu nu anni i nadduman na kingngua ni Job anni David. Turi ta nangipasingan si David tu kawan na respeto kani Saul nga sinullo ni Jehova bilang patul, ‘kinastigo yaya na futuna.’ (1 Samuel 24:5) Siguradu nga nabenefisiowan si David tatun nga nepallò nga pakkakonsensiana megafu ta arianna ngana nga inuli yatun nga kawan tu respeto ta tanakuan.

6. Anni i mangipasingan nga neregalu ta ngamin nga totolay i konsensia?

⁶ Neyawà kari laman yaw nga regalu ta aripan ira ni Jehova? Nonopammu i netura ni apostol Pablo: “Awan tu Dob ta Hentil ira, ngem nu naggafu laggapa ta nono da i pamarulo da ta ipakua na Dob nga ariad-da gammabba nga ammu, mabbalin yaw tu dob nira. Masingan ta pangnga-pangngua da tu netura ta giffutuad-da i ipakua na Dob. Ipatageno gapa na konsensia da tu kurug yaw. Ta nu karuan, i nono da laggapa i mamaliwa nira; ay nu karuan, kagian na nono da tu hustu i kuad-da.” (Roma 2:14, 15) Maski danuri ari makannammu ta bili-bilin ni Jehova, egga lagapa mangipatagenò ta kononoggadda nga kuan i ganna-gannug nga mekunnay ta prinsipio ira na Dios.

7. Ngatta makkamali nu karuan i konsensia?

⁷ Ngem nu karuan, makkamali i konsensia. Kunnasi? Bueno,  nu mebikò i kompas ta magnet, awayyana tu ari nga sigaran i itudduna. Nu meyusa nga awan tu fustu nga mapa, awan lagapa tu kuentana yatun. Nu mappa-influwensia tam gapa ta makasarili nga pakkaraga na futu tam, marake i pattuppalattam. Nu meyusa gapa i konsensia nga awan tu giya na Uvovug na Dios, ariattam mapadduma i mapia anna marake. Kakuruganna, kawagattam i pangigiya na masanto nga espiritu ni Jehova tape maffunsina tu mapia i konsensia tam. Netura ni Pablo: “I konsensià nga pammagurayan na [masanto nga espiritu] ay pakurugan na gapa tu ari ngà malladda-laddug.” (Roma 9:1) Kunnasi tam gafu masiguradu nga maffuffunsina i konsensia tam mekunnay ta masanto nga espiritu ni Jehova? Mawag tu masanay yaw tu mapia.

8. (a) Kunnasi nga ma-influwensian na futu i konsensia? Anni nakuan i pinaka-importante nga mekonsidera nu maddesisiottam? (b) Ngatta ari tu makalanno para ta Cristiano i basta ari tu pakkakonsensia? (Innammu i footnote.)

⁸ Kunnasi tam makapaddesision mekunnay ta konsensia? Ta karuan nga totolay, tuttuladda ngana laman nu anni i pagabbòda nga fustu. Tapus kagiadda, “Ari ngà mabba makokkonsensia.” Awayyana tu kuruga masikan i pakkaraga na futu ta ma-influwensianna maski i konsensia. Kagian na Biblia: “Mas minangngilogo i futu anne ta maski anni paga nga gannug anna desperado. Sinni i makannnammu tatun?” (Jeremias 17:9) Mawag gafu nga ari tu i karagatan na futu tam i tuttulattam. Ipoppollu tam lallagu nu anni i makapagayayà kani Jehova nga Dios. *

9. Anni i paganassing ta Dios? Anni i efektona yatun ta konsensia tam?

 ⁹ Tape masanay tu mapia i konsensia tam, mawag tu maddesisiottam mekunnay ta pagganassittam ta Dios, ari tu mekunnay ta personal nga pakkaraga tam. Ikonsidera tam i tadday nga ehemplo. Egga kepangngattan na matalò nga gobernador nga si Nehemias nga makkolekta tu vugi onu tax ta totolay ta Jerusalem. Ngem arianna nga kingngua yatun. Ngatta? Megafu ta ammuna nga mapalussona i Dios nu marigatan i totolay megafu tatun. Kinagina: “Ariakku kingngua yatun megafu ta anassing ta Dios.” (Nehemias 5:15) Importante i paganassing ta Dios​—i napafutuan nga paganassing nga mapalussotam yaya. I kunnatun nga marespeto nga paganassing i mamaguyu nittam nga mappegiya ta Uvovug na Dios nu maddesisiottam.

10, 11. Anni ira nga prinsipio na Biblia i mekonsidera nu meyannung ta paginum tu binarayang? Kunnasi tam nga makalawà tu giya tape meyaplika tam yatun?

¹⁰ Angngariganna, ikonsidera tam i paginum tu binarayang. Nu egga okasion, kunnaw i awayyana nga mepa-arubang, “Minum ngà tamma onu ari?” Mawag tu ammuattam labbi i prinsipio ira na Biblia meyannung tatun.Ari gapa nga interamente nga igamma na Biblia i paginum tu binarayang. Kakuruganna, dayarayawan paga lagu na Biblia si Jehova megafu ta regaluna nga binarayang. (Salmo 104:14, 15) Ngem igamma na Biblia i pagillellaw anna magulu nga pappaga-pagayayà. (Lucas 21:34; Roma 13:13) Negittana paga lagu i pagillellaw ta kuruga madammò nga liwi-liwà, kagitta na seksual nga immoralidad. *​—1 Corinto 6:9, 10.

¹¹ Megafu ta kunnatun ira nga prinsipio, matudduan anna masanay i konsensia na Cristiano. Yatutta nu mepa-arubattam ta paddesision nu minum tam onu ari, ipakkiavu ta baggi tam: ‘Anni nga okasion yatun? Egga kari posibilidadna  nga mabbalin tu magulu nga party? Kakayàku kari i binarayang? Ala-alegakku kari yatun? Kawagakku kari yatun tape makkalma ngà? Makontrol ku kari i paginum ku?’ Makasta nu ipakimallo tam i pangigiya na Dios durante nga nononopattam i prinsipio ira na Biblia anna i pakkiavu ira nga palattuaganna. (Bibbigammu i Salmo 139:23, 24.) Nu kuattam yatun, ipamavuluttam nga igiya ittam ni Jehova gukaban na masanto nga espirituna. Mapenam tam gapa i konsensia tam mekunnay ta prinsipio ira na Dios. Egga paga i mawag tu mekonsidera nu maddesisiottam.

12, 13. Anni i rason nu ngatta nadduruma i idikta na konsensia na Cristiano, anna anni nakuan i reaksiottam tatun?

¹² Baka mappabbawka nu ngatta nadduruma i idikta na konsensia na Cristiano. Awayyana nga kuestionable ta tadday nga Cristiano i partikular nga kostumbre onu annangngua ngem kakayà mabba yatun na tanakuan anna awan tu rason nga manonòna nu ngatta ari tu mepangngo yatun. Angngariganna, baka kakayà na tadday nga minum tu binarayang kavulu i kokkofunna tape makaparrelaks ira nu gabi; ngem manakì gapa yatun na tanakuan. Ngatta nadduruma i pagimammàda? Kunnasi nga afektanna yaw i desisiottam?

¹³ Aru i makagafu nu ngatta nadduruma i pagimammà na totolay. Nadduruma i naggafuanadda. Kuruga sensitibo i karuan megafu ta nappasa nga pakkafian nga narigatadda nga nilabanan. (1 Patul Ira 8:38, 39) Nu meyannung ta binarayang, idikta na konsensia na karuan nga nonopadda labbi tu mapia nu minum ira onu ari. Yari tu, awayyana nga egga mappasiar ta baletam nga panakitanna i iyawà tam nga binarayang. Mattakì kari i nonò tam? Ipilitmu kari? Ari. Maski nu ariammu ammu i rasonna, ariammu yaya fuersan megafu ta ayâ.

14, 15. Anni nga isyu i nepaarubang ta kongregasion turi ta ollu-siglo nga nadduruma i idikta na konsensiada? Anni i nerekomenda ni Pablo?

 ¹⁴ Nasingan ni apostol Pablo nga maruddu nga nadduruma i idikta na konsensia na Cristiano ira turi ta ollu-siglo. Makokkonsensia i karuan nira nu kanadda i makan nga netunnag ta sinan-dios onu idolo ira. (1 Corinto 10:25) Ngem, ari nga mavurungan i konsensia ni Pablo nu kananna i kunnatun nga maka-makan nga melaku ta plasa. Para sa, awan tu ammu na idolo; ariadda nga puede tagikuan i makan nga naggafu gamma kani Jehova megafu ta ngamin ay kukuana. Ngem nantindian ni Pablo nga ari tu kunnatun i pagimammà na karuan. Awayyana tu dati nga maddayarayaw ta idolo i karuan nga Cristiano. Yatutta para nira, marake i ngamin nga konektadu ta idolatria. Anni gafu i kingngua ni Pablo?

¹⁵ Kinagina: “Sittam nga masikan ta angngurug ay mawag tu pasensiat-tam danuri makafi ira ta pakkafiyad-da. Ari tu i baggi tam laman i nonopat-tam. Ta si Cristo ay arian na nga inaleg i pammakapian na laggapa.” (Roma 15:1, 3) Nerason ni Pablo nga mawag tu mas ipoppollu tam i pakawagan na wawwaragi tam anne ta personal nga pakawagattam, kagitta ni Cristo. Ta tanakuan nga sirkumstansia, kinagi ni Pablo nga mas kakayàna nga ari kuman tu karne anne ta mesiddukal i ideddukan ni Cristo nga karneru ira nga nangisakrifisiowanna tu inangòna.​—Bibbigammu i 1 Corinto 8:13; 10:23, 24, 31-33.

16. Ngatta ibita nakuan danuri mas sensitibo i konsensiada nga ukuman danuri ariadda kagitta tu pagimammà?

¹⁶ Ngem ari nakuan nga ipilit danuri mas sensitibo i konsensiada i pagimammàda meyannung ta gannug nga nakadepende lagapa ta konsensia na kataggi-tadday. (Bibbigammu i Roma 14:10.) Kakuruganna, mas makasta nga meyusa i konsensia nga pangukum ta baggi tam mismu, ari tu ta tanakuan. Daddammattam i kinagi ni Jesus: “Ari kamu  nga mamanunnu tapenu arian nakamu nga panunnutan na Dios.” (Mateo 7:1) Mawag tu ibita na ngamin nga miembro na kongregasion nga pabbalinan tu isyu i gannug nga nakadepende ta konsensia. Magaleg tam lallagu tu oportunidad nga mepasingattam i ayâ anna pattaradday nga mamasikan, ari tu mamakkafi ta kataggi-tadday.​—Roma 14:19.

17. Anni i nesimmu ta konsensia na magaru ta kaggawattam?

¹⁷ Netura ni apostol Pedro: “Mawag tu . . . kanayun nga marenu i konsensia nu.” (1 Pedro 3:16) Daka-dakal nga bendision i marenu nga konsensia ta arubang ni Jehova nga Dios. Ari tu kagitta na konsensia na magaru ta kaggawattam. Kinagi ni Pablo nga “natay ngana i konsensia” na  kunnatun nga totolay. (1 Timoteo 4:2) Megitta ta pattag nga nappilà anna nakkalyu i natay nga konsensia​—awan ngana vuluvuga tu matagenòna. Kunnatun i konsensia na magaru​—ari ngana nga mangondena onu mangontra nu marake i kukukuadda yari tu ariadda ngana makatagenò tu pasiran. Magayayà paga lagu ira nu megutùda i magangngua tu marake nga ariadda makonsensia.

18, 19. (a) Anni i bentaha na pakkakonsensia? (b) Anni i kuattam nu makokkonsensia tam paga megafu ta nappasa nga liwà nga nabbabawyattam ngana?

¹⁸ Kakuruganna, nu makokkonsensia tam, gitta na ikakkagi nittam na konsensia tam nga egga nakua tam nga marake. Nu nabbabawi i nakaliwà megafu ta nakonsensia, mapakoma yaya maski nu grabe paga i liwàna. Angngariganna, nakakua si Patul David tu madammò nga liwà ngem napakoma  yaya megafu ta napafutuan nga nabbabawi. I pangikalussona ta marake nga kingnguana anna i determinasionna nga mattuppal ta bili-bilin ni Jehova i nakoffun sa tape masinganna nga “mapia anna minammakoma” si Jehova. (Salmo 51:1-19; 86:5) Ngem kunnasi nu makokkonsensia tam paga anna makatagenò tam tu pasiran maski nu nabbabawi anna napakoma tam ngana?

¹⁹ Nu karuan grabe paga laman i pakkakonsensia na tadday maski nu nabayag ngana yaya nga nabbabawi. Nu kunnatun, mawag tu kumbinsiattam i baggi tam nga mas makawayya si Jehova anne ta konsensia tam. Mawag tu kurugan anna alawatattam i ayâ anna i pamakomana, kagitta na ipappagaram tam ta tanakuan. (Bibbigammu i 1 Juan 3:19, 20.) Ngem marresulta i marenu nga konsensia tu memammo nga appana-panonò anna pagayayà nga mariga malegan ta mundo. Aru ngana i nabanna-bannayan nga dati nga nakaliwà tu madammò anna napattalupaddiadda i marenu nga konsensia durante nga masserbi ira kani Jehova.​—1 Corinto 6:11.

20, 21. (a) Anni i meyuffunna nikaw yaw nga publikasion? (b) Anni nga lallaguray i neyawà nittam nga Cristiano? Kunnasi tam nakuan nga usan yatun?

²⁰ Nadisenio yaw nga libru tape moffunakka nga malegan i kurug nga pagayayà anna mapattalupaddiammu i marenu nga konsensia adde ta mangultimo i marake nga sistema ni Satanas. Siempre, arianna nga mepakanawag i ngamin nga dorob anna prinsipio na Biblia nga kawagan tu malippawà anna iyaplikam ta kagaggaw. Awan gapa tu mabibbigmu taw nga espesipiko nga bilin onu letra-por-letra nga dorob meyannung ta gannug nga nakadepende ta konsensia. Gakkagna yaw nga libru nga moffunakka nga tudduan anna sanayan i konsensiam gukaban na paggigiammu ta Uvovug na Dios anna pangiyaplika tatun ta inaggaw nga pattolem. Ari tu kagitta na Mosaiko nga Dob, pagaramman na “dob  ni Cristo” i aripan ira ni Cristo nga mas tuttuladda nakuan i konsensiada anna i prinsipio ira na Biblia anne ta espesipiko nga bilin. (Galacia 6:2) Iniddan gafu ni Jehova i Cristiano ira tu nerumu-ruma nga lallaguray. Ngem iperaddam nittam na Biblia nga ariattam usan yaw nga lallaguray nga ‘panakkag ta pangngua ta marakay.’ (1 Pedro 2:16) Yaw lallagu i mangiyawà nittam tu makakkasta nga oportunidad tape mepasingattam i ayâ kani Jehova.

²¹ Gukaban na pangipakimallò nu kunnasi tam meyaplika tu mapia ta pattoletam i prinsipio ira na Biblia, metulu-tuloymu i kapianan nga pattolay nga namegafu turi ta ollu nga nammammum si Jehova. Masanay i pakawayyam nga mangalippawà gukaban na pangiyusa. Yari tu ‘mapenam ka nga maningan ta nadduman na mapia anna marakay.’ (Hebreo 5:14) Mabbalin tu bendision ta inaggaw nga pattolem i nasanay-Biblia nga konsensiam. Kagitta na kompas nga mangigiya ta tolay, uffunannaka gapa na konsensia nga makakua tu desision nga makapagayayà ta nelangitan nga Yamam. Megafu taw, siguradu nga makapattalupaddiakka ta ayâ na Dios.