1, 2. (a) Ngatta marigatattam nga irespeto i egga autoridadna? (b) Anni ira nga pakkiavu i tabbagattam?

NAKASINGAKKA kari ngana tu abbing nga agga-mundù onu agga-muzzù ta manakìna nga kuan i nedog sa? Nu maginnana i ngaral na yama onu yenana, ammuna nga mawag tu ikakua onu irespetona i autoridad na maganàna. Ngem taw nga situasion, manakìna i mattuppal. Ipasingan na reaksionna nu anni i mepa-arubang nittam ngamin.

² Ari tu kanayun nga mabì nga irespeto i egga autoridadna. Matagenòmu kari yatun nu karuan? Nu kunnatun, ari laman tu sikaw i marigatan. Ta kaggawattam, napakaru i awan tu respetona ta autoridad. Ngem kagian na Biblia nga mawag tu ikakua tam danuri egga autoridadna nittam. (Proverbio 24:21) Kakuruganna, mawag tu kuattam yatun tape makapattalupaddiattam ta ayâ na Dios. Ngem siempre, natural laman nga ipakkiavu tam: Ngatta mariga para nittam nga irespeto i egga autoridadna? Ngatta ikikkiddaw yatun nittam ni Jehova? Kunnasi tam mepasingan i respeto ta autoridad?

3, 4. Kunnasi nga namegafu i liwà anna kina-imperfekto, anna ngatta mariga para nittam nga irespeto i egga autoridadna megafu tatun?

³ Ikonsidera tam i dua nga rason nu ngatta mariga para nittam nga irespeto danuri egga autoridadna. Ollu, imperfekto tam ngamin; mekadua, imperfekto gapa danuri egga autoridadna. Nakaliwà anna nabbalin tu imperfekto i totolay turi ta narrebelde ta autoridad na Dios da Adan anna Eva ta hardin na Eden. Yari tu, namegafu ta rebelyon i liwà. Adde ta  kaggawattam, egga tendensia tam ngamin nga marrebelde.​—Genesis 2:15-17; 3:1-7; Salmo 51:5; Roma 5:12.

⁴ Megafu ta minakkaliwà tam, mabì laman nga mabbalin tu minappakatannang anna palagopog i magaru nga totolay ngem talataggì i minappakalinno, ngem yatun nakuan i pappursigiattam nga ipasingan anna pattalupaddianan. Maski nu nabayag tam ngana nga matalò nga massesserbi ta Dios, egga lagapa tiempo nga awayyana tu mappakatannattam anna ipapilit tam i kayà tam. Angngariganna, matalò nga nasserbi si Kora kavulu i aripan ira ni Jehova maski aru i nepa-arubang nira nga ziga-riga. Ngem nakkaraga tu mas dakal nga autoridad, kabalinna, awan tu pasiranna nga nepoppollu i rebelyon kontra kani Moises, i pinaka-masippo nga tolay tatun nga tiempo. (Numeros 12:3; 16:1-3) Nonopammu gapa si Patul Ozias. Megafu ta minappakatannang, nattallung yaya ta templo ni Jehova tapus kingnguana i sagrado nga trabahu nga para laman nakuan ta papari. (2 Cronicas 26:16-21) Kuruga madammò i katali na kingnguada. Ngem makasta nga pamappalan nittam i marake nga ehemploda. Mariga para nittam nga irespeto i egga autoridadna nu minappakatannattam, yari tu mawag nga ibita tam yatun.

5. Kunnasi nga inabuso na totolay i autoridadda?

⁵ Anni paga i rason nu ngatta talataggì i mangirespeto ta autoridad? Megafu lagapa yatun ta totolay nga egga autoridadna. Aru nira i minattazza-tazzi, minangngabuso ta autoridad, anna nepallò i pangirerumada. Kakuruganna, aru nga rekord i meyannung ta pangabuso na totolay ta autoridadda. (Bibbigammu i Eclesiastes 8:9.) Angngariganna, masippo anna minappakalinno si Saul turi ta pinili yaya ni Jehova nga mabbalin tu patul. Ngem nabbalin yaya tu passil anna minappakatannang; zinaradarumna i matalò nga si David. (1 Samuel 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11) Nabbalin gapa si David tu tadday ta kapianan ira nga patul ta Israel, ngem ari nabbayag inabusona gapa i autoridadna turi ta sinaddena i atawa ni Urias nga Hiteo tapus nemanduna nga mepay yatun nga  inosente nga lalaki ta arubang na paggegerran tape mapatay. (2 Samuel 11:1-17) Wan, mabì laman para ta imperfekto nga totolay nga abusuan i autoridadda, mas paga nu ariadda irespeto i autoridad ni Jehova. Kabalin nga kinagi na Britano nga pulitiko nu kunnasi nga nepoppollu na karuan nga papa nga Katoliko i grabe nga pamarpariga, neturana: “I autoridad ay makadaral, anna i absoluto nga autoridad ay interamente nga makadaral.” Megafu ta ipasingan na rekord nu kunnasi nga inabuso na totolay i autoridadda, ikonsidera tam yaw nga pakkiavu: Ngatta mawag tu irespeto tam i autoridad?

6, 7. (a) Anni i kuattam megafu ta ayâ kani Jehova, anna ngatta kuattam yatun? (b) Ngatta makimoray ittam, anna kunnasi tam nga mepasingan yatun?

⁶ Ayâ i pinakarason nu ngatta irespeto tam i egga autoridadna​—ayâ tam kani Jehova, ta kasittoletam, anna ta mismu nga baggi tam. Kayà tam nga mapagayayà i futu ni Jehova megafu ta mas daka-dakal nga pangayâ tam sa anne ta maski sinni. (Bibbigammu i Proverbio 27:11; Marcos 12:29, 30.) Ammu tam nga gari paga ta rebelyon ta Eden nga nakuestion i kepangngattanna nga mammaguray ta uniberso. Magaru ta totolay i nammanakì ta pammaguray na Dios tapus nakimoray ira kani Satanas. Ngem magayayà tam nga suportan i kepangngattan ni Jehova nga mammaguray. Matukkal i futu tam nu bibbigattam i Nepakannammu 4:11. Talaga kumbinsidu tam nga si Jehova laman i mepangngo nga Mammaguray ta uniberso! Suportattam i kepangngattan ni Jehova nga mammaguray gukaban na pakimoretam sa ta inaggaw nga pattoletam.

⁷ Ngem ari laman tu pattuppal i kebalinan na respeto. Sigga-paran nga mattuppal tam kani Jehova megafu ta ayatattam yaya. Ngem, egga gapa ira tiempo nga mariga para nittam i mattuppal. Nu mepa-arubattam ta kunnatun, kagitta na abbing ta ollu nga parapo, mawag tu magigiammu tam  nu kunnasi makimoray. Daddammattam nga nakimoray si Jesus ta uray na Yamana maski nu gitta na mariga nga kuan yatun. Kinagina ta Yamana: “Ari tu i urè i matuttul nu ari i urem.”​—Lucas 22:42.

8. (a) Kunnasi tam nga mepasingan i pakimoray kani Jehova? Anni nga angngarigan i mangipasingan ta panagenò ni Jehova meyannung taw? (b) Anni i makoffun nittam nga magginna ta tabarang anna alawatan i disiplina? (Innammu i kahon nga  Magginnaka ta Tabarang Anna Alawatammu i Disiplina.)

⁸ Siempre, ari tu personal nga makiergo onu makibbida nittam si Jehova; usu-usanna i Uvovugna anna i representantena nga totolay ta davvun. Maruddu gafu nga mepasingattam i pakimoray ta autoridad ni Jehova nu irespeto tam i totolay nga sinullòna nga mapeggan tu autoridad nittam. Mapalussaw tam i Dios nu marrebelde tam kontra taw nga totolay​—kagittana, nu pammanakitattam i nebase-Biblia nga tabarang anna disiplinada. Turi ta narreklamo anna narrebelde i Israelita ira kani Moises, nekonsidera yatun ni Jehova nga direkta nga parrebelde sa.​—Numeros 14:26, 27.

9. Kunnasi nga mapaguyu ittam na ayâ nga irespeto i autoridad? Mangiyawa tu angngarigan.

⁹ Irespeto tam gapa i autoridad megafu ta ayâ tam ta kasittoletam. Kunnasi? Bueno, nonopammu nga taddeka nga suddalu. Tape mangaffù kamu ta laban anna ari mappeligro i armada, mawag tu egga kooperasionnu anna mattuppal anna irespetonu i ofisialesnu. Nu ari ka makimoray, awayyana tu mappeligro i kakavulùmu nga suddalu. Kurug nga grabe i nekadaral na davvun megafu ta suddalu ira nga totolay. Ngem, egga armada ni Jehova nga kuadda laman i pammakapianan na totolay. Minagatù nga tinukoy na Biblia i Dios bilang “Jehova na armada ira.” (1 Samuel 1:3) Yaya i Komandante na napakaru nga makapangngua nga espiritu nga naparatu. Nu karuan, igitta ni Jehova ta armada i aripanna ira ta davvun. (Salmo 68:11; Ezekiel 37:1-10) Nu marrebelde tam kontra ta totolay nga iniddan ni Jehova tu autoridad nittam, ari panò nga mappeligro i wawwaragi tam? Nu marrebelde i tadday nga Cristiano ta natunnò ira nga elder, awayyana  nga mafektan i tanakuan ta kongregasion. (1 Corinto 12:14, 25, 26) Nu egga gapa tadday nga abbing nga marrebelde, mafektan i interu nga familia. Mepasingattam gafu i ayâ ta kasittoletam nu irespeto anna makikoopera tam nira.

10, 11. Anni paga i makoffun nittam nga irespeto i autoridad? Ipakanawag.

¹⁰ Irespeto tam gapa i autoridad megafu ta pammakapianattam yatun. Nu kiddawan ni Jehova nga irespeto tam i autoridad, maruddu nga ikagina nu ngatta pakabenefisiowattam yatun. Angngariganna, ikikkiddona nga mattuppal i ána ta maganàda tape mattolay ira tu nabinnay anna makapagayayà. (Deuteronomio 5:16; Efeso 6:2, 3) Ikikkiddona nga irespeto tam i elder ira ta kongregasion megafu ta mappeligro i relasiottam sa nu ariattam mattuppal. (Hebreo 13:7, 17) Tapus kagian na paga nga irespeto tam i sekular nga autoridad para ta proteksiottam mismu.​—Roma 13:4.

¹¹ Umanugù ka kari nga makoffun ta pangirespeto tam ta autoridad i pakannammu nu ngatta kayà ni Jehova nga mattuppal  tam? Innattam gafu i tallu nga aspeto ta pattolay nu kunnasi tam merespeto i autoridad.

12. Anni nga responsibilidad i neyawà ni Jehova ta atawa nga lalaki anna ta yama ta unag na familia? Kunnasi nga matuppal yaw na lalaki?

¹² Si Jehova nga mismu i naggafuan na unnug na familia. Megafu ta yaya i Dios na unnug, inorganisana i familia tape makasta i pattuppalanna. (1 Corinto 14:33) Iniddanna tu autoridad bilang ulu na familia i atawa nga lalaki anna i yama. Mepasingan na lalaki i respeto ta Ulu onu Dakalna nga si Jesu-Cristo nu pariganna nu kunnasi nga neyusa ni Jesus i autoridadna ta kongregasion. (Efeso 5:23) Yari tu, serioso nakuan nga ituppal na lalaki i responsibilidadna​—arianna nakuan nga pagurayan yatun. Mabbalin nakuan yaya tu naayâ, rasonable, anna masippo, ari tu diktador onu maporay. Kanayun nga daddammanna nga relatibo laman i autoridadna​—ari nga mas atannang ta autoridad ni Jehova.

13. Kunnasi nga metuppal na atawa nga babay anna yena i responsibilidadna ta unag na familia mekunnay ta pagimamma ni Jehova?

¹³ I atawa nga babay anna i yena i koffun onu kaduffun, anna komplemento na atawana. Neddan gapa yaya tu autoridad ta unag na familia megafu ta nekagi na Biblia nga “magginna ka ta tuddu na yenam.” (Proverbio 1:8) Siempre, mas atannang i autoridad  na atawana anne sa. Mepasingan na Cristiano nga atawa nga babay i respeto ta atawana nu uffunanna yaya nga ituppal i responsibilidadna bilang ulu na familia. Arianna nga tagibaddikan, anna manduan i atawana. Arianna gapa nga agawan i autoridadna bilang ulu. Imbes nga kuanna yatun, suportan anna maki-koopera yaya sa. Nu ari umanugù ta desision na atawana, awayyana ikagi i egga ta nonòna, ngem mattalupaddian nakuan nga marespeto anna sigga-paran nga makimoray. Awayyana nga mepa-arubang ta mariga ira nga situasion i babay nu ari tu Saksi i atawana. Ngem nu makimoray lagapa yaya, awayyana tu mapaguyu i atawana nga maggigiammu tu Biblia.​—Bibbigammu i 1 Pedro 3:1.

14. Kunnasi nga mapagayayà na ána i maganàda anna si Jehova?

¹⁴ Mapagayayà na ána i futu ni Jehova nu mattuppal ira ta yama anna yenada. Medayaw anna mapagayayàda gapa i maganà nu mattuppal ira. (Proverbio 10:1) Ta familia nga solo laman na yama onu yena, tuttulan lagapa na ána yaw nga  prinsipio megafu ta ammuda nga mas kawagan na maganàda i suporta anna kooperasiodda. Nu ituppal na kada miembro na familia i responsibilidadda nga neyawà nira na Dios, memammo anna kuruga magayayà ira. Makeyawà yaw tu dayaw kani Jehova, i Naggafuan na ngamin nga familia.​—Efeso 3:14, 15.

15. (a) Kunnasi tam nga mepasingan ta unag na kongregasion nga irespeto tam i autoridad ni Jehova? (b) Anni ira nga prinsipio i makoffun nittam tape mabbalittam tu minattuppal ta elder ira? (Innammu i kahon nga  Makimoray Kamu ta Darakal Nu.)

¹⁵ Pinili ni Jehova i Anàna nga Mammaguray ta kongregasion Cristiano. (Colosas 1:13) Tapus sinullò gapa ni Jesus i “mekatalo anna nannono nga doroban” tape mangiyawa tu espiritual nga kanan ta aripan ira na Dios ta davvun. (Mateo 24:45-47) I Manangngal nga Baggi na Saksi ira ni Jehova i massesserbi bilang “mekatalo anna nannono nga doroban.” Kagitta na kongregasion Cristiano turi ollu-siglo, direkta nga makalawà i elder ira tu instruksion anna tabarang nga naggafu ta Manangngal nga Baggi, onu gukaban na representanteda, kagitta na manangngal ira ta sirkito. Tuttuppalattam si Jehova nu irespeto tam i autoridad na elder ira ta kongregasion.​—Bibbigammu i 1 Tesalonica 5:12; Hebreo 13:17.

16. Kunnasi tam makagi nga sinunnò na masanto nga espiritu i elder ira?

¹⁶ Ari tu perfekto i elder anna ministerial ira. Makaliwà gapa ira nga kagitta tam. Ngem ‘regalu ira ta totolay’ nga manguffun ta kongregasion tape mattalupaddian i madukko nga relasiodda kani Jehova. (Efeso 4:8) Sinunnòira na masanto nga espiritu. (Kingngua 20:28) Kunnasi? Nige da nga matunnò nga elder, mawag tu mepasingadda labbi i kualipikasion nga nerekord ta Biblia. (1 Timoteo 3:1-7, 12; Tito 1:5-9) Fuera paga tatun, napafutuan nga ipakimallo na elder ira i pangigiya na masanto nga espiritu ni Jehova tape madesisionadda nu talaga kualipikado i tadday nga wagi.

17. Ngatta mabbelo nu karuan i babbay?

 ¹⁷ Egga gapa ira tiempo nga awan tu elder onu ministerial nga magangngua nakuan ta trabahu nga negagangay nga kuadda, kagitta na pangiyollu ta miting para ta pallayyagayya. Nu mesimmu yatun, awayyana nga kuan yatun na tanakuan nga bawtisado nga lalaki. Ngem nu awan gapa, awayyana tu kualipikado nga babay i magangngua. Ngem mawag tu mabbelo i babay nu kuanna i trabahu nga negagangay nga para ta lallaki. * (1 Corinto 11:3-10) Ari gapa tu pangipasingan yaw tu kawan na respeto ta babbay. Oportunidad lallagu yaw tape mepasingan i respeto ta unnug ni Jehova meyannung ta kina-ulu ta familia anna ta kongregasion.

18, 19. (a) Ipakanawagmu i prinsipio ira ta Roma 13:1-7. (b) Kunnasi tam nga merespeto i sekular ira nga autoridad?

¹⁸ Memmugug nga tuttulan na kurug ira nga Cristiano i prinsipio ira ta Roma 13:1-7. (Bibbigammu.) Mabibbigmu tatun nga bersikulo i “mammaguray ira nga egga ta gubiernu” nga tumukoy ta sekular nga autoridad. Egga importante nga papel na sekular nga gobierno durante nga ipamavulun paga yatun ni Jehova. Ira i mamattalupaddian ta imammo anna mangiyawà tu kawagan ira nga serbisio. Merespeto tam yaw ira nga autoridad nu mattuppal tam ta dorobda. Siguraduattam nga mapagattam ngamin i tax, fustu i informasion nga iturà tam ta forms onu papeles nga ikikkiddaw na gobierno, anna tuttulattam i anni laman nga dorob meyannung ta familia, negosio, onu pakkukua. Ngem, ariattam makimoray ta sekular nga autoridad nu ikagida nittam nga ariattam mattuppal ta Dios. Determinado tam lallagu nga kagitta na kinagi na apostoles gari: “Mawag tu kurugam-mi i Dios anne ta tolay.”​—Kingngua 5:28, 29; innammu i kahon nga   “Makà-autoridad Ta Tuppalakku?”

 ¹⁹ Merespeto tam gapa i sekular nga autoridad gukaban na makasta nga pakiyarubang nira. Nu karuan, awayyana tu makiyuvovug tam ta ofisiales na gobierno. Marespeto nga nakiyarubang si apostol Pablo kani Patul Herodes Agripa anna kani Gobernador Festus maski nu madammò i nakuada nga liwà. (Kingngua 26:2, 25) Maparigattam i ehemplo ni Pablo nu marespeto nga makiyuvovug tam ta atannang i posisionna ta gobierno onu maski ta pulis. Determinado gapa i estudiante ira nga Cristiano nga ikakua i mestruda, i ofisial anna i empleyadu ira ta eskuela. Siempre, ari laman nga danuri mangirespeto ta angngurug tam i ikakua tam; irespeto tam gapa maski danuri kumokkontra ta Saksi ira. Wan, mawag nga masingan na totolay nga marespeto tam.​—Bibbigammu i Roma 12:17, 18; 1 Pedro 3:15.

20, 21. Anni i karuan nga bendision nga malawà tam nu irespeto tam i egga autoridadna?

²⁰ Ariattam nakuan nga pilian nu sinni laman i irespeto tam. Neturà ni apostol Pablo: “Ikakua nu i ngamin nga totolay.” (1 Pedro 2:17) Makasta i impresion na totolay nittam nu masingadda nga talaga irespeto tam ira. Daddammammu nga talataggì laman i mangipasingan tu respeto. Yari tu, nu marespeto tam, matuttul tam i bilin ni Jesus nga: “Mawag tu kunnatun i panulu nu ta totolay tapenu masingad-da i mapia nga kuan nu anna dayawad-da i Yama nu ta langi.”​—Mateo 5:16.

²¹ Taw nga mundo nga egga ta zibbo, umaranni ta espiritual nga nawag danuri mapia-giffutuadda. Yatutta nu kanayuttam nga ipasingan i respeto ta unag na familia, ta kongregasion, anna ta sekular nga autoridad, awayyana tu maginteres ta kinakurug i karuan. Mapaguyu gapa ira nga makikavulu nittam nga lumakag ta nawag. Anni mabba kastana nu kunnatun! Ngem maski ari nga mesimmu yatun, siguradu gamma nga napagayayà tam si Jehova nga Dios anna nakoffun yatun tape makapattalupaddiattam ta ayâna. Kuruga makakkasta nga bendision yatun!