1, 2. Anni i nabalor nga regalu nittam na Dios, anna ngatta?

EGGA nabala-balor nga neyawà nittam na nelangitan nga Yama tam​—i regalu nga inangò bilang masirib nga totolay nga egga pakawayyana nga mangipasingan ta kualidadna ira. (Genesis 1:27) Megafu tatun nga regalu, mammuattam nu kunnasi tam mabenefisiowan ta prinsipio ira na Biblia. Nu iyaplika tam yatun, mannakam ittam ta espiritual anna mas ayatattam si Jehova. Mapenam tam gapa nga “maningan ta nadduman na mapia anna marakay.”​—Hebreo 5:14.

² Mas nga kawagattam i abilidad nga marrason base ta prinsipio ira na Biblia megafu ta komplikadu ngana i mundo anna imposible nga egga dorob nga meyaplika ta kada situasion. Masingan yaw tallugaring ta produkto anna proseso ira meyannung ta daga. Importante yaw para ta ngamin nga mayà nga mamarulò kani Jehova. Nu malippawà tam i prinsipio ira na Biblia nga meyannung taw, makakua tam tu masirib ira nga desision nga ariattam makonsensia anna makapattalupaddiattam ta ayâ na Dios. (Proverbio 2:6-11) Ikonsidera tam yaw ira nga prinsipio.

3, 4. Kanni nga ollu nga nakagi ta Katurakan i meyannung ta kinasagrado na daga? Anni nga prinsipio i nakebaseyanna yatun?

³ Turi ta pinatay ni Cain si Abel, nepakannammu ni Jehova i importante nga koneksion na inangò anna daga kunne na gapa ta kasagradona. “Magginna ka!” kinagi ni Jehova kani Cain. “Tumatangi nga magagal niakan i daga na wagim  ta davvun.” (Genesis 4:10) Ta paningan ni Jehova, irepresenta na daga ni Abel i inangòna, nga brutal nga napatay. Gitta na tumatangi nga magagal i daga ni Abel tapenu mebalò.​—Hebreo 12:24.

⁴ Kabalinna delubio ta tiempo ni Noe, nepamavulun na Dios nga kanan na tolay i karne na aya-ayam fuera laman ta dagana. Kinagi na Dios: “I pattag nga egga inangòna​—i dagana​—ariannu kanan. Fuera paga tatun, tukiakku i daga na inangòmu.” (Genesis 9:4, 5) Adde ta kaggawattam, mawag tu tuttulan na ngamin nga gaka-gaka ni Noe yaw nga bilin. Sinegundanna yatun i kinagi na Dios kani Cain nga egga ta daga i inangò na ngamin nga pinaratu. Pakuruganna paga yatun nga bilin nga si Jehova, i Paggafuan na ngamin nga Inangò, kastigowanna i ngamin nga totolay nga awan tu respetoda ta daga anna ta inangò.​—Salmo 36:9.

5, 6. Kunnasi nga nepasingan na Mosaiko nga Dob nga sagrado anna nabalor i daga? (Innammu gapa i kahon nga  Irespeto i Inango na Aya-ayam.)

⁵ Masingan gapa yaw nga dua nga importante nga kinakurug ta Mosaiko nga Dob. Kagian na Levitico 17:10, 11: “Nu egga maski sinni nga tolay ta balay na Israel onu maski sinni nga dayu nga makitappaddian nikamu i kuman tu maski anni nga klase na daga, siguradu nga iyarubakku i mukàku kontra sa anna patayakku yaya. Ta i inangò na pattag egga ta dagana, anna sakan mismu i nangitavvung ta altar tapenu makapaga kamu, ta i daga i mamakoma megafu ta egga tatun i inangò.” *​—Innammu i kahon nga “ I Pakawayya na Daga nga Mangari ta Liwà.”

⁶ Nu ari nga meyusa ta altar i daga na naparti nga ayam, mawag tu mevuvvù yatun ta davvun. Gitta na metoli i inangò ta orihinal nga Makakkua. (Deuteronomio 12:16; Ezekiel 18:4) Ngem ari gapa tu mawag nga sobra i kametikuloso na Israelita gari nga alsadda ngamin maski i kabadditan nga  daga na partiadda. Nu fustu gapa i nekaparti na ayam anna napaturù tu mapia i dagana, awayya nga kanan yatun na Israelita nga marenu lagapa i konsensiada. Pangipasingan yatun tu respeto ta Minangngiyawà-Inangò.

7. Kunnasi nga nerespeto ni David i kinasagrado na daga?

⁷ Si David, nga inagalan na Dios tu “i tolay nga meddu ta futù,” nantindianna i prinsipio ta bilin na Dios meyannung  ta daga. (Kingngua 13:22) Turi ta napanga-pangal yaya, tallu ta suddaluna i nattallung ta kampo na kalabadda anna nakillaban tape makatagag ira tu danum ta poso tapus neyawàda sa. Anni i kinagi ni David? “Mepangngò kari nga inumakku i daga na totolay nga nepamavuludda nga mappeligro i inangòda?” Ta pagimamma ni David, nu inumanna i danum, gitta na inumanna i daga na totolay nga nappeligro i inangòda tape makalà tu danum. Yari tu “nevuvvùna para kani Jehova.”​—2 Samuel 23:15-17.

8, 9. Nanguli kari i pagimamma na Dios ta inangò anna daga turi ta nepataddag i kongregasion Cristiano? Ipakanawag.

⁸ Ma-2,400 dagun kabalin nga nebilin kani Noe i meyannung ta daga anna 1,500 dagun kabalin na Mosaiko nga Dob, ininspiran ni Jehova i manangngal nga baggi gari nga mangitura: “Ta nagana-anugutammi ta pangirollu na masanto nga espiritu nga awan tu tanakuan nga ipakuami nga mamakadammo nikamu fuera taw ira nga kuruga mawag tu tuttulannu: itulu-tuloynu nga arayyuan i ganna-gannug nga netavvung ta rebulto ira, anna i daga, anna i anni laman nga ari napadaga, anna i seksual nga immoralidad.” (Kingngua 15:28, 29, NW)

⁹ Manawag nga nalippawà na manangngal nga baggi nga sagrado i daga anna i ari tu fustu nga pangiyusa tatun ay kagitta na pakiparte ta idolatriya anna seksual nga immoralidad. Kunnatun i taddag na kurug ira nga Cristiano ta kaggawattam. Mapagayayada gapa si Jehova nu ta paddesisiodda meyannung ta daga, ikonsidera anna iyaplikada i prinsipio ira na Biblia imbes nga magaleg ira tu espesipiko nga bili-bilin.

10, 11. (a) Anni i pagimamma na Saksi ira ni Jehova ta pappatubbò tu daga onu i appa nga parte na daga? (b) Meyannung ta daga, anni nga situasion nga nadduruma i desision na Cristiano?

¹⁰ Malippawà na Saksi ira ni Jehova nga kebalinan na “arayyuan . . . i daga” i ari pappatubbò tu daga anna i ari nga pangidona ta dagada tape metubbo ta tanakuan. Bilang pangirespeto  ta dob na Dios, ariadda gapa alawatan i appa nga parte na daga: red cells, white cells, platelets, anna plasma.

¹¹ Nu meproseso paga yatun gukaban na teknolohiya, egga paga malà nga baraddi nga partena onu blood fractions nga nadduruma i keyusanna. Mepangngo kari nga alawatan na Cristiano yatun? Imammatattam kari yatun nga “daga” lagapa? Maddepende yatun ta kada tadday. Personal gapa nga desision i proseso ira na panguru nga mangiyusa ta sarili nga daga na pasiente kagitta na hemodialysis, hemodilution, anna cell salvage, basta ari nga nepappan i daga.​—Innammu i Apendise, Blood Fractions Anna Nadduruma nga Pagopera.

12. Anni i kuattam nu nakadepende ta konsensia i paddesision?

¹² Megafu ta personal nga desision yaw, kayà na kari kagian nga ari tu importante kani Jehova nu anni i piliattam? Ari, megafu ta talaga interesadu si Jehova ta ginnonopan  anna giffutuattam. (Bibbigammu i Salmo 7:8, 9.) Kabalittam nga nepakimallò i uffun ni Jehova anna memmugug nga ginigiammu tam i tadday nga produkto onu proseso ta panguru, mawag tu tuttulattam i nasanay-Biblia nga konsensia tam. (Roma 14:2, 22, 23) Ari nakuan nga ipilit nittam na tanakuan i desisiodda onu ariattam gapa nakuan iyavù nira, “Anni i kuammu nu sikaw i egga ta situasiokku?” Nu mesimmu yatun, “mawag tu akkatan na kataggi-tadday [nga Cristiano] i karga na laggapa.” *​—Galacia 6:5; Roma 14:12; innammu i kahon nga “ Sagrado Kari i Pagimammàku ta Daga?”

13. Anni i ipasingan na dorob anna prinsipio ira na Biblia meyannung kani Jehova? Mangiyawà tu angngarigan.

¹³ Ipasingan na dorob anna prinsipio ira ta Biblia nga si Jehova ay Minangngiyawà tu dob anna meddù nga Yama megafu ta ikavurunganna i pammakapian na ánana. (Salmo 19:7-11) Maski nu ari nga regulasion ta gawa-gawayyan i bilin nga “arayyuan . . . i daga,” protektanna ittam yaw ta aru nga komplikasion na pappatubbo tu daga. (Kingngua 15:20) Kakuruganna, ikonsidera na magaru nga doktor anna eksperto ta moderno nga medisina nga “katannangan nga estandarte” i pangopera nga ari mangiyusa tu daga. Para ta Cristiano ira, pakuraganna laman yaw i ayâ ni Jehova bilang yama anna i ari matuku-tukug nga siribna megafu ta kinagina: “Mas atannang i dala-dalakku anne ta dala-dalannu, kunnatun gapa ta appana-panonòku ta appana-panonònu.” (Isaias 55:9; Juan 14:21, 23)

14, 15. (a) Anni nga dorob i pakasingannan ta ayâ na Dios ta totolena? (b) Kunnasim nga meyaplika i prinsipio ira taw nga dorob?

¹⁴ Masingan i pangikavurung ni Jehova ta totolena ta aru  nga dorob nga neyawàna ta Israel gari. Angngariganna, nebilin ta Israelita nga mawag tu egga harang na atò na baleda tape malillitan i aksidente megafu ta aru nga aktibidad i kukukuadda tatun. (Deuteronomio 22:8; 1 Samuel 9:25, 26; Nehemias 8:16; Kingngua 10:9) Nebilin gapa ta egga ayamda nga toro nga mawag tu siguraduadda nga ari makadisgrasia yatun. (Exodo 21:28, 29) Nu ariadda tuttulan yaw, mangipasingan yatun nga awan tu pangikavurudda ta tanakuan anna egga tattabbagadda ta patay na tadday nga tolay megafu taw.

¹⁵ Kunnasim nga iyaplika i prinsipio ira taw nga dorob? Innammu i kondision na takem, i pammanehom, i aya-ayammu, i balem, lugar nga pattrabahuammu, anna piliammu nga dibersion. Ta tanakuan ira nga nasion, aru nga kabataan i matay ta aksidente megafu ta maruddu nga isugalda i inangòda ta delikadu ira nga isport. Ngem tagibaloran na kabataan ira nga mayà mattalupaddian ta ayâ na Dios i inangòda yari tu ariadda makiparte ta peligroso ira nga aktibidad. Ariadda vuluvuga nonopan nga arayyu ira ta peligro. Magayaya lallagu ira ta tiempo na kabbidda gukaban na pallillì ta delikadu nga ganna-gannug.​—Eclesiastes 11:9, 10.

16. Anni nga prinsipio ta Biblia i magaplika ta aborsion? (Innammu gapa i footnote.)

¹⁶ Nabalor gapa ta Dios maski i inangò na ari paga nga neyanà nga abbing. Ta Israel gari, nu egga nakadannal ta nabussì, tapus natay i yena onu i abbing ta sanna, imammatan na Dios nga minammapatay i nakatakì. Mawag tu mappaga tu “inangò para ta inangò.” * (Bibbigammu i Exodo 21:22, 23.) Nonopammu gafu i matagenò ni Jehova nu masinganna i napakaru nga kaso na aborsion kada dagun tape malillitan i responsibilidad nga mamadakal ta anà.

17. Kunnasim nga mabanna-bannayan i nappasanna i aborsion nige nga nagigiammuna i estandarte na Dios?

 ¹⁷ Kunnasi gafu gapa i babay nga nappalsa tu bussì nigèna nga nagigiammu i kinakurug? Kebalinanna kari nga ari  ngana yaya pakoman na Dios? Ari gapa tu kunnatun! Meddanama na kurug nga mabbabawi nga pakoman yaya ni Jehova mekunnay ta sakrifisio ni Jesus. (Salmo 103:8-14; Efeso 1:7) Kakuruganna, kinagi mismu ni Jesus: “I inangayak-ku, ay ari tu magagal tu matunung ira nga totolay, nu ari ta minattagaruli tapenu mabbabawi ira.”​—Lucas 5:32.

18. Anni i kinagi na Biblia nga rason na pamapatay?

¹⁸ Kayà gapa ni Jehova nga battulattam i lussaw ta futu tam fuera paga ta panakì ta tanakuan. Netura ni apostol Juan: “I sinni laman nga mangikabatù ta wagi na ay minammapatay.” (1 Juan 3:15) Kayà na kunnatun nga tolay nga matay i wagina, mas paga ta basta pangikalussona. Awayyana nga masingan i pangikalussona ta kasittolena nu para-paraketan onu akusanna tu egga marake nga kukukuanna nga mepangngo ta pangukum ni Jehova. (Levitico 19:16; Deuteronomio 19:18-21; Mateo 5:22) Importante gafu nga battulattam i anni laman nga lussaw nga mattugu onu mattalovu ta futu tam!​—Santiago 1:14, 15; 4:1-3.

19. Kunnasi nga meyaplika na tolay nga igiggiya na prinsipio ira na Biblia i Salmo 11:5 anna Filipos 4:8, 9?

¹⁹ Danuri mattagibalor ta inangò kagitta na pattagibalor ni Jehova nga mayà mattalupaddian ta ayâna, lillitadda i ngamin nga klase na panattazzi. Kagian na Salmo 11:5: “Ikalussaw na danuri i ari mamarulo ta dorob na.” Ari laman tu meyannung yatun ta personalidad na Dios; prinsipio yatun nga mangigiya ta pattoletam. Yatun i mamagaram ta ngamin nga mangayâ ta Dios nga mallillì ta maski anni nga klase na dibersion nga nakivuan tu krimen anna panattazzi. Mapagaram i aripan ira na Dios nga pannuan i nonò anna futuda tu ganna-gannug nga makemmemmi, mapia, mepangngò nga madayaw, anna makeyawà tu imammo, megafu ta ammuda nga si Jehova “i Dios nga mangiyawa nittam tu imammo.”​—Bibbigammu i Filipos 4:8, 9.

20-22. Anni i sinaddag na Cristiano ira ta mundo, anna ngatta?

²⁰ Ta pagimamma na Dios, egga tattabbagan na interu nga mundo ni Satanas ta patay na minillion nga totolay kasali i aru nga aripan ni Jehova. Megafu yatun ta pulitikal nga sistema nga nerepresenta ta Biblia bilang kanninipang nga ayam. (Daniel 8:3, 4, 20-22; Nepakannammu 13:1, 2, 7, 8) Makka-uffu-uffun i kanninipang nga ayam, komersio, anna i siensia tape makapadday tu kananassing ira nga armas nga mangiyawà nira tu dakal nga ganansia. Talaga kurug nga “i mundo ay egga ta pammaguray na Demonio”!​—1 Juan 5:19.

²¹ Awan tu tattabbagan na disipulo ira ni Jesus ta patay onu ta daga na tanakuan megafu ta ‘ari ira nga kukua na mundo’ anna neutral ira ta pulitika kunne na gapa ta gerra. * (Juan 15:19; 17:16) Kagitta ni Jesus, ariadda mangibalò tu marake maski nu mapeppersigi ira. Ngem ayatadda danuri mangontra nira anna ipakimallòda paga.​—Mateo 5:44; Roma 12:17-21.

 ²² Ari vuluvuga nga makiparte i kurug ira nga Cristiano ta “Madumu-rumug nga Babilonia” onu Babilonia nga Dakal, i tangapamundowan nga imperio na falso nga relihion anna i pinakadakal i tabbaganna ta patay na aru nga totolay. Kagian na Biblia nga ‘naleran sa i daga na natay ira nga profeta anna totolay na Dios anna ngamin danuri napapatay nga totolay ta tangaravvunan.’ Yari tu nekagi nittam: “Sikamu nga totolè ira, panawan nu i Babilonia!”​—Nepakannammu 17:6; 18:2, 4, 24.

23. Anni i kayà kagian na panawan i Babilonia nga Dakal?

²³ Nu panawattam i Babilonia nga Dakal, ariattam laman mappalsa bilang miembro na falso nga relihion. Kasali gapa tatun i pangikalussaw ta marake ira nga kukukuan na falso nga relihion​—kagitta na immoralidad, pakiparte ta pulitika, anna materialismo. (Bibbigammu i Salmo 97:10; Nepakannammu 18:7, 9, 11-17) Maruddu nga marresulta yaw tu pamatay!

24, 25. (a) Anni i nakebaseyan na pamakoma na Dios ta nabbabawi nga nakaliwà ta daga? (b) Anni nga unnug turi ta tiempo na Biblia i iperaddamna yaw nittam?

²⁴ Nasuportattam gapa i sistema ni Satanas nige tam naddedika anna nabawtisowan yari tu egga gapa tattabbagattam ta patay na totolay. Ngem megafu ta inuli tam ngana i kondukta tam, nangurug ta tavvu ni Cristo, anna nededika i baggi tam ta Dios, nalawà tam i allò anna espiritual nga proteksionna. (Kingngua 3:19) Yatun nga proteksion, iperaddamna nittam i siudad ira nga pakiyegutan ta tiempo na Biblia.​—Numeros 35:11-15; Deuteronomio 21:1-9.

²⁵ Kunnasi yatun nga unnug? Nu aksidente nga makapatay i tadday nga Israelita, mattammang yaya nga umay ta siudad nga pakiyegutan. Nu nadesisionan na ukum nga talaga aksidente laman yatun, maddian yaya tatun anna makalawang laman yaya sonu matay i atannang nga pari. Tapus awayyana ngana nga manaw anna maddian ta tanakuan nga lugar nga kayàna. Anni mabba kastana nga pangipasingan na Dios tu allò anna pattagibalor ta inangò na totolay! Yatun nga probision  ay kagitta na probision na Dios nittam ta maddaggun, mekunnay ta sakrifisio nga tavvu ni Cristo tape maprotektattam ta posible nga patay nu aksidente nga makaliwà ittam meyannung ta daga anna inangò. Kunnasim nga matagibalor yatun nga probision? Mepasingammu yatun gukaban na panguffun ta tanakuan nga alawatan i proteksion na Dios, neerulay ta umara-aranni ngana i ‘mas nga kanninipang nga ziga-riga.’​—Mateo 24:21; 2 Corinto 6:1, 2.

26-28. Anni i negittan na situasiottam ta paddia-paddian ta tiempo ni Ezekiel?

²⁶ I situasiottam ta maddaggun ay kagitta na paddia-paddian ta tiempo ni profeta Ezekiel nga binilin ni Jehova nga massifi-sifù ta nasion na Israel. “Nu makaginnaka tu uvovug ta simùku, mawag tu tabarangngammu ira,” kinagi na Dios. Nu pagurayan ni Ezekiel yaw nga nebilin sa, yaya mismu i responsable nga manabbag ta daga na mapatay sonu maukum i Jerusalem. (Ezekiel 33:7-9) Ngem matalò si Ezekiel yari tu marenu yaya ta pakaliwatan na daga.

²⁷ Egga tam ngana ta pangultimuan na mundo ni Satanas. Ibilang na Saksi ira ni Jehova nga obligasion anna pribilehio i pangiproklama ta “aggaw na pangibalò” na Dios kunne na gapa ta mensahe na Pappatulan. (Isaias 61:2; Mateo 24:14) Matalikarag kari nga suportammu yaw nga importante nga trabahu? Talaga nepafutu ni apostol Pablo i pallayyagayyana. Yari tu nakagina: “Ari ngana tu sakan i makalliwa. Ta awan tu ariak-ku nga nipakannammu nikamu meyannung ta ngamin nga plano na Dios.” (Kingngua 20:26, 27) Makakkasta nu parigattam yatun!

²⁸ Siempre, tape makapattalupaddiattam ta meddù nga ayâ ni Jehova bilang yama, ariattam laman nga basta parigan i pattagibalorna ta inangò anna daga. Mawag gapa tu mattalupaddiattam nga marenu, onu masanto ta pagimammàna kagitta na magigiammu tam ta tumunug nga kapitulo.