Jehova i ngagan na Dios anna i kebalinanna ay “Mawayyana nga Pabbalinan.” Si Jehova i makapangngua-sa-ngamin nga Dios, anna pinaratuna i ngamin. Egga i pakapangnguana nga kuan i maski anni nga kayàna.

Ta Hebreo, appa nga letra i niketura na ngagan na Dios. Ta English, danaw nga letra ay YHWH onu JHVH. Ma-7,000 beses nga mabibbig i ngagan na Dios ta orihinal nga letra nga Hebreo ta Biblia. Ta interu mundo, nadduruma nga forma na ngagan nga Jehova i usan na totolay, anna vuyatadda yatun segun ta lengguaheda.

▸ Kap. 1, par. 15

I Dios i Autor na Biblia, ngem inusana i totolay tapenu itura yatun. Negitta yatun ta boss nga zinogna i sekretariona tapenu ipetura i ideyana ira. Inusa na Dios i masanto nga espirituna tapenu metura na nattura ira ta Biblia i appana-panonona. Nadduruma i pinangigiya nira na espiritu na Dios, nu mittan gukaban na sirmata onu tatageno tapus iturada yatun.

▸ Kap. 2, par. 5

Danaw ay tuttuddu ta Biblia nga mangiyesplika ta primeru nga kinakurug. Angngariganna, ituddu na prinsipio nga “i marakay nga kakavvulu ay makadaral ta mapia nga kata-katolay” nga puede nga mapia onu marake i influwensia nittam na kakavvulu tam. (1 Corinto 15:33) Ituddu gapa nittam na prinsipio nga “nu anni laman i nimula na tolay, yatun gabbalaman i gataban na” nga ariattam malisian i resulta ira na kuattam.—Galacia 6:7.

▸ Kap. 2, par. 12

Mensahe yaw nga naggafu ta Dios. Yatun ay puede nga pangiyesplika ta uray na Dios, tuttuddu, bili-bilin, onu pamanunnu. Mittan mensahe gapa yaw meyannung ta mesimmu ta mappange. Aru ngana nga profesiya na Biblia i natuppal.

▸ Kap. 2, par. 13

Netuppal kani Jesus i aru nga profesiya na Biblia meyannung ta Mesias. Innan i kahon nga “ Profesiya ira Meyannung ta Mesias.”

▸ Kap. 2, par. 17, ftn.

Pinaratu ni Jehova i davvun nga mabbalin tu paraiso tapenu paddianan na totolay nga mangiddu ta nisa. Ari nanguli i gakkagna. Aranni ngana nga alsan na Dios i kinarake anna iddan i totolena tu mannanayun nga inango.

▸ Kap. 3, par. 1

Si Satanas i anghel nga nangirollu tu rebelyon kontra ta Dios. Nagalan yayya tu Satanas nga kebalinanna “Kumokkontra,” megafu ta kinalabanna si Jehova. Nagalan gapa yayya tu Diablo, nga kayàna kagian ay “Mamara-parake.” Nagalan yayya tu kunnatun megafu ta laddug i kakkagianna meyannung ta Dios anna ilologona i totolay.

▸ Kap. 3, par. 4

Nige paga pinaratu ni Jehova i davvun, nabayagna ngana nga pinaratu i anghel ira. Naparatu ira nga maddian ta langi. Maturu tu 100 million i bilang na anghel ira. (Daniel 7:10) Egga i ngagadda anna nadduruma i personalidadda, anna panakitan na matalo ira nga anghel nga dayawan ira na totolay. Nadduruma i ranggoda anna trabahuda. Nelagum ta trabahuda i passerbi ta trono ni Jehova, pangikagi ta mensahena ira, papprotekta anna pangigiya ta aripanna ira ta davvun, pangirattal ta pamanunnuna, anna passuporta ta trabahu nga pallayyagayya. (Salmo 34:7; Nepakannammu 14:6; 22:8, 9) Ta mappange, makillaban ira noka kavulu si Jesus ta gerra na Armagedon.​—Nepakannammu 16:14, 16; 19:14, 15.

▸ Kap. 3, par. 5; Kap. 10, par. 1

I liwa ay maski anni nga matageno, manono, onu makua tam nga mekontra kani Jehova onu ta urena. Megafu ta daralan na liwa i relasiottam ta Dios, nangiyawa yayya tu dorob anna prinsipio ira nga makoffun nittam tapenu malillitan i sadya nga palliwa. Ta gafu, pinaratu ni Jehova tu perfekto i ngamin, ngem turi ta pinili da Adan anni Eva nga ari tuttulan si Jehova, nakaliwa ira anna nabbalin tu imperfekto. Nallakay anna nabbako ira tapus natay, anna megafu ta namana tam i liwa kani Adan, sittam gapa ay mallakay onu mabbako anna matay.

▸ Kap. 3, par. 7; Kap. 5, par. 3

Yaw ay gerra na Dios tapenu daralan danuri egga ta panig ni Satanas anna pawanan ngamin i kinadake.

▸ Kap. 3, par. 13; Kap. 8, par. 18

I Pappatulan na Dios ay gobiernu nga nipataddag ni Jehova ta langi. Si Jesu-Cristo i Patulna. Ta mappange, usan ni Jehova i Pappatulan tapenu pawanan i ngamin nga kinadake. Mammaguray noka i Pappatulan na Dios ta interu davvun.

▸ Kap. 3, par. 14

Si Jesus i ollollu nga pinaratu na Dios nige na ngamin nga gannug. Zinog ni Jehova si Jesus ta davvun tapenu matay para ta ngamin nga totolay. Ta natay si Jesus, pinaginnolay yayya ni Jehova. Mammaguray ngana si Jesus ta langi bilang Patul na Pappatulan na Dios.

▸ Kap. 4, par. 2

Niprofesiya na Biblia i pallattuag na Mesias. Mesimmu yaw ta ultimu na periodo na tiempo nga magalan tu 69 ligguan, nga namegafu ta dagun 455 B.C.E. anna nangultimu ta dagun 29 C.E.

Kunnasi tam nammuan nga nangultimu yatun turi 29 C.E.? Namegafu i 69 ligguan ta dagun 455 B.C.E. turi ta zimittal si Nehemias ta Jerusalem anna pinegafuananna i pamataddag uli ta siudad. (Daniel 9:25; Nehemias 2:1, 5-8) Nu kunnasi nga ipanono nittam na uvovug nga “dosena” i numero nga 12, ipanono gafu nittam na uvovug nga “ligguan” i numero nga 7. Egga i pitu nga aggaw ta tanga-ligguan, ngem taw nga profesiya, i “tadday aggaw” ay ari nga 24 oras. Lallagu, i “tadday aggaw” ay tanga-ragun, gitta na nakagi ta Biblia. (Numeros 14:34; Ezekiel 4:6) Kebalinan naw nga i kada ligguan ay pitu ragun yayya nga i 69 ligguan ay 483 dagun (69 x 7). Nu mabbilang ittam tu 483 dagun mamegafu ta 455 B.C.E., makadde ittam ta 29 C.E. Yaw i eksakto nga dagun na nikabawtiso ni Jesus anna nipabbalinna tu Mesias!​—Lucas 3:1, 2, 21, 22.

 Nekagi tatun nga profesiya i tadday paga nga ligguan, onu pitu dagun paga. Taw nga periodo na tiempo, ta dagun 33 C.E., mapatay i Mesias, anna ta gafu na dagun 36 C.E., melayyagayya i mapia nga dumug na Pappatulan na Dios ta ngamin nga nasion anna ari laman ta Judio ira.​—Daniel 9:24-27.

▸ Kap. 4, par. 7

Ituddu na Biblia nga si Jehova nga Dios i Namaratu anna pinaratuna si Jesus nige na ngamin nga gannug. (Colosas 1:15, 16) Ari tu si Jesus i Makapangngua-sa-ngamin nga Dios. Arianna vuluvuga kinagi nga kapantayna i Dios. Kakuruganna, kinagina: “Mas atannang i paddian na [Yama] anne niakan.” (Juan 14:28; 1 Corinto 15:28) Ngem ituttuddu na karuan nga relihion i Trinidad​—i Dios ay tattadday ngem tallu nga persona: i Yama, i Ana, anna i masanto nga espiritu. Awan ta Biblia i uvovug nga “Trinidad.” Falsu yaw nga tuddu.

I masanto nga espiritu ay aktibo nga fuersa na Dios, i ari masingan nga pakapangnguana nga usu-usanna tapenu kuan i urena. Ari yaw nga persona. Angngariganna, danuri ollu-siglo nga Cristiano ay “napannuan ira ngamin ta Espiritu Santo [masanto nga espiritu, NW ],” anna kinagi ni Jehova: “Ta ngamin nga totolay i Espiritù ay ek-ku iyaluvu.”​—Kingngua 2:1-4, 17.

▸ Kap. 4, par. 12; Kap. 15, par. 17

Ngatta ari mangiyusa tu krus i kurug nga Cristiano nu maddayaw ira ta Dios?

1.  Nabayag ngana nga usu-usan na falsu nga relihion i krus. Turi ta ollu tiempo, neyusa yatun ta paddayaw ta naparatu ira anna ta pagano nga ritual tapenu makka-ana. Ta tumunug nga 300 dagun kabalin na patay ni Jesus, ari mangiyusa tu krus i Cristiano ira ta paddayoda. Ngem, pinabbalin ni Emperador Constantine na Roma i krus nga simbolo na Cristianismo. Neyusa yatun nga simbolo tapenu mabbalin tu mas popular i Cristianismo. Ngem awan tu koneksion na krus kani Jesu-Cristo. Iyesplika na New Catholic Encyclopedia: “Parehas nga egga i krus ta kultura ira nige na tiempo na Cristiano kunne na gapa na ari nga Cristiano.”

2.  Ari natay si Jesus ta krus. I kebalinan na Griego ira nga termino nga netransleyt tu “krus” ay “tunung nga estaka,” “tadday nga poste,” onu “tadday nga kayu.” Kagian na The Companion Bible: “Awan paga lagu vuluvuga tu nakarekord  ta Griego nga lengguahe [na Bagu nga Pakkasinabban] nga mamakurug tu egga dua nga kayu.” Natay si Jesus ta tadday nga tunung nga kayu.

3.  Manaki ni Jehova nga maddayaw ittam ta sasanto onu ta krus, maski i pakkrus nu maddasal ittam.​—Exodo 20:4, 5; 1 Corinto 10:14.

▸ Kap. 5, par. 12

Nibilin ni Jesus ta disipulosna nga iselebrada i Memorial na patena. Kuadda yaw mittan kada dagun ta Nisan 14, kaparehu na fetcha nga pinasselebra na Israelita ira ta Paskua. Mepasa ta ngamin nga presente ta Memorial i tinapay anna i binarayang nga mangirepresenta ta baggi anna daga ni Jesus. Danuri makipammaguray kavulu si Jesus ta langi i kuman ta tinapay anna minum ta binarayang. Danuri egga iddanamada nga mattolay tu mannanayun ta davvun ay marespeto nga magatende ta Memorial ngem ariadda kuman ta tinapay onu minum ta binarayang.

▸ Kap. 5, par. 21

Ta Ibanag nga Biblia, i Hebreo nga termino nga neʹphesh anna i Griego nga termino nga psy·kheʹ, nu mittan ay netransleyt tu “ikararua.” Ngem ari ituddu na Biblia nga egga i kararua tam nga mesina anna sigga-matolay nu matay ittam. Kakuruganna, i neʹphesh anna i psy·kheʹ ay tumukoy ta (1) tadday nga tolay, (2) tadday nga ayam, onu (3) inango na tolay onu ayam. Danaw i angngarigan:

• Tadday nga tolay. ‘Turi ta paddaggunan ni Noe nga paddayan i barangay, danuri i walu nga tolay [ta Griego, psy·kheʹ ] nga nattakay ta barangay ay napaliag ta paddakal na danum.’ (1 Pedro 3:20) I uvovug taw nga psy·kheʹ onu kararua ay tumukoy ta totolay​—si Noe anna i atawana, i tallu nga lallaki nga ánada anna i gi-attawadda.

• Tadday nga ayam. “Nivuvvu na mekarua nga anghel i lugan na tasa na ta bebay. Ay nabbalin i danum tu kagitta na daga  na natay nga tolay, ay natay ngamin i maginango nga pinaratu [ta Griego, psy·kheʹ ] nga egga ta bebay.” (Nepakannammu 16:3) I uvovug taw nga psy·kheʹ onu kararua ay tumukoy ta ayam ta bebay.

• Inango na tolay onu ayam. Kinagi ni Jesus ta disipulosna: “I kadakallan nga pangaya nga mepasingan na tadday nga tolay ay i pangiyawa na ta inango na [ta Griego, psy·kheʹ] megafu ta kakkofun na.” (Juan 15:13) I uvovug taw nga psy·kheʹ onu kararua ay tumukoy ta inango na tolay.

  Kunne na gapa, nu kuan na tadday i gannug ta ‘interu nga ikararuana,’ kayàna kagian nga kuanna yatun nga sigga-paran anna adde ta mawayyana. (Mateo 22:37) Meyusa gapa i termino nga neʹphesh onu kararua tapenu tumukoy ta pakkaraga onu ganas nga kuman na sigga-matolay nga pinaratu. (Salmo 10:3; Proverbio 23:2) I natay onu i baggi na natay ay makagi nga natay nga kararua.​—Numeros 6:6; Hageo 2:13.

▸ Kap. 6, par. 5; Kap. 15, par. 17

Ta Ibanag nga Biblia, i Hebreo anna Griego nga termino nga netransleyt tu “espiritu” ay nadduruma nga gannug i kebalinanna. Ngem kanayun nga tukuyan natun i gannug nga ari masingan na tolay, kagitta na paddag anna i angngag onu assag na totolay anna aya-ayam. (Salmo 104:29; Nepakannammu 13:15) Awayyana gapa nga tumukoy yaw ta anghel onu demonio ira, anna ta masanto nga espiritu i aktibo nga fuersa na Dios. (Mateo 12:43; Lucas 11:13) Ari ituddu na Biblia nga egga i mesina nga parte na tolay nga mattulu-tuloy nga mattolay kabalinna nga matay.

▸ Kap. 6, par. 5; Kap. 15, par. 17

Nitransleyt na New World Translation i orihinal nga Hebreo nga termino nga sheʼohlʹ anna i Griego nga termino nga haiʹdes bilang “Grave” onu Attanamman. Kakuruganna, parehu nga tumukoy i sheʼohlʹ anna haiʹdes ta gagangay nga Attanamman na totolay imbes tu ta livun. Ta Ibanag nga Biblia, maruddu  nga netransleyt i sheʼohlʹ nga patay (Salmo 9:17; 49:15); lugar na natay (Salmo 30:3, 31:17); onu ta livun (Salmo 16:10; 116:3) ngem i haiʹdes ay maruddu nga netransleyt nga “Hades” (Lucas 16:23; Nepakannammu 1:18; 6:8; 20:13, 14) fuera laman ta dua nga teksto nga netransleyt tu “infiernu.” (Mateo 11:23; Lucas 10:15) Ipasingan na Uvovug na Dios nga i natay nga egga ta sheʼohlʹ anna haiʹdes ay mapaginnolay noka.​—Innan i Salmo 16:10; 30:3; Nepakannammu 20:13, 14.

I Gehenna ay netransleyt tu “infiernu” ta Ibanag nga Biblia. Ngem, ta orihinal nga kebalinanna, i Gehenna ay ngagan na tana nga aranni ta Jerusalem gari nu sitaw matuggi anna madaral i basura ira. Awan tu ebidensia nga ta tiempo ni Jesus, maparigatan onu matuggi nga sigga-matolay i aya-ayam onu totolay taw nga tana. Yari tu ari isimbolo na Gehenna i ari masingan nga lugar nu sitaw maparigatan onu matuggi tu mannanayun danuri natay ngana. Turi ta kinagi ni Jesus danuri metabbo ta Gehenna, tukuyanna danuri ari ngana nga makalawa tu kapaginnolay.​—Mateo 5:22; 10:28; Lucas 12:5.

▸ Kap. 7, par. 20; Kap. 15, par. 17

Yaw i pakimallo nga nituddu ni Jesus ta disipulosna nga apparigadda. Magalan gapa yaw tu Pakimallo na Yafu onu modelo nga pakimallo. Angngariganna, nituddu ni Jesus nga makimallo tam tu kunnaw:

• “Marayaw [onu, mapakasanto] paray i ngagam-mu”

  Ipakimallo tam nga mapakarenuan i ngagan ni Jehova, onu i reputasionna, ta ngamin nga kinaladdug. Yatun ay tapenu idayaw anna irespeto na ngamin nga egga ta langi anna ta davvun i ngagan na Dios.

• “Maparattal paray i Pammagurem [onu Pappatulammu]”

  Ipakimallo tam nga daralan na gobiernu na Dios i marake nga mundo ni Satanas, mammaguray ta interu davvun, anna pabbalinanna tu paraiso i davvun.

• “Makua i urem toye ta davvun”

  Ipakimallo tam nga matuppal i gakkag na Dios ta davvun tapenu danuri minammarulo anna perfekto nga totolay ay  makapattolay tu mannanayun ta Paraiso, gitta na kayà ni Jehova nga mesimmu turi ta pinaratuna i totolay.

▸ Kap. 8, par. 2

Niyawa ni Jehova i tavvu tapenu ipaliag i totolay ta liwa anna patay. I tavvu i balor nga nepaga tapenu gatangan uli i perfekto nga inango na tolay nga nawawan na ollu nga tolay nga si Adan, anna tapenu itoli i nadaral nga relasion na totolay kani Jehova. Zinog na Dios si Jesus ta davvun tapenu matay para ta ngamin nga minattagaruli. Megafu ta patay ni Jesus, egga i tiansa na ngamin nga tolay nga mattolay tu mannanayun anna mabbalin tu perfekto.

▸ Kap. 8, par. 21; Kap. 9, par. 13

Ituddu nittam na profesiya ta Daniel kapitulo 4 nga ipataddag na Dios i Pappatulanna ta 1914.

I profesiya: Nangiyawa si Jehova tu profetiko nga tatageno kani Patul Nabucodonosor meyannung ta dakal nga kayu nga nagappo. Tatun nga tatageno, nababbaggan tu balayang anna bronse i pinakafun na kayu tapenu mafugaddan i pattaringina ta unag na “pitu nga tiempo.” Kabalin natun, mattaringi noka uli i kayu.​—Daniel 4:1, 10-16.

Nu anni i kebalinan na profesiya nittam: Irepresenta natun nga kayu i pammaguray na Dios. Aru nga dagun nga nangusa si Jehova tu patul ira ta Jerusalem tapenu mammaguray ta nasion na Israel. (1 Cronicas 29:23) Ngem, nabbalin tu ari matalo i karuan tatun nga patul, yatutta nangultimu i pammagureda. Nadaral i Jerusalem ta dagun 607 B.C.E. Yatun i pamegafu na “pitu nga tiempo.” (2 Patul Ira 25:1, 8-10; Ezekiel 21:25-27) Turi ta kinagi ni Jesus nga “ibata-batay noka na nasa-nasion i Jerusalem adde ta ketuppal na natunno nga tiempo na nasa-nasion,” tuktukuyanna i meyannung ta “pitu nga tiempo.” (Lucas 21:24, NW ) Yari tu ari nangultimu i “pitu nga tiempo” ta kegga ni Jesus ta davvun. Nipromesa ni Jehova nga manunno yayya tu Patul ta ultimu na “pitu nga tiempo.”  I pammaguray naw nga bagu nga Patul, si Jesus, ay mangirattal tu napakaru nga mannanayun nga bendision ta totolay na Dios ta interu davvun.​—Lucas 1:30-33.

I kapaddu na “pitu nga tiempo”: I “pitu nga tiempo” ay nabbayag tu 2,520 nga dagun. Nu mabbilang ittam tu 2,520 nga daga-ragun mamegafu ta dagun 607 B.C.E., madde tam i dagun 1914. Yatun i dagun turi ta pinabbalin ni Jehova si Jesus, i Mesias, bilang Patul ta Pappatulan na Dios ta langi.

Kunnasi tam mala i bilang nga 2,520? Kagian na Biblia nga i katumbas na tallu-gaddua nga tiempo ay 1,260 nga aggaw. (Nepakannammu 12:6, 14, NW ) Yayya nga, nu dobleyammu i tallu-gaddua nga tiempo, mala mu i “pitu nga tiempo” onu 2,520 nga aggaw (1260 x 2). I 2,520 nga aggaw ay katumbas na 2,520 nga dagun, segun ta gagangay nga pakkwenta na aggaggaw na profesiya na Biblia, nga “tadday aggaw para ta tanga-ragun.”​—Numeros 14:34; Ezekiel 4:6.

▸ Kap. 8, par. 23

Tattadday laman i tinukoy na Biblia nga “dakal na anghel ira,” anna i ngaganna ay Miguel.​—Judas 9; Daniel 12:1.

Si Miguel i Lider na matalo ira nga anghel nga armada na Dios. Kagian na Nepakannammu 12:7: “Si Miguel tuange ta anghel na ira ay nakillaban ta dragon tuange gapa ta anghel na ira.” Kagian na libru na Nepakannammu nga i Lider na armada na Dios ay si Jesus, yayya nga i Miguel ay tanakuan paga nga ngagan ni Jesus.​—Nepakannammu 19:14-16.

▸ Kap. 9, par. 4

Tukuyan natun i periodo na tiempo nu sitaw egga ira i darakal nga mesimmu ta davvun nige laman nga daralan na Pappatulan na Dios i mundo ni Satanas. Ta profesiya na Biblia, egga ira i neyusa nga tumukoy gabbalaman tatun nga periodo na tiempo, gitta na “panuppalan na sistema na  ganna-gannug” anna “kegga na Ana na Tolay.” (Mateo 24:3, 27, 37, NW ) Namegafu i “pangurianan ira nga aggaw” tagga ta nammaguray i Pappatulan na Dios ta langi turi ta 1914 anna mangultimu yatun sonu madaral i mundo ni Satanas ta Armagedon.​—2 Timoteo 3:1; 2 Pedro 3:3.

▸ Kap. 9, par. 5

I paginnolay ay i pangitoli uli na Dios ta inango na natay. Egga siam nga paginnolay nga nerekord ta Biblia. Namaginnolay si Elias, Eliseo, Jesus, Pedro, anna si Pablo. Posible laman danaw nga milagro megafu ta pakapangngua na Dios. Nipromesa ni Jehova nga paginnolayanna ‘parehu i matunung anna ari matunung.’ (Kingngua 24:15, NW ) Mabibbig gapa ta Biblia i paginnolay nga mappange ta langi. Mesimmu yaw sonu danuri pinili, onu zinelugan na Dios ay mapaginnolay tapenu makipammaguray bilang patul kavulu ni Jesus ta langi.​—Juan 5:28, 29; 11:25; Filipos 3:11; Nepakannammu 20:5, 6.

▸ Kap. 9, par. 13

I demonismo onu espiritismo ay i marake nga annangngua na pakikomunika ta espiritu ira, direkta man onu gukaban na tadday nga tolay, gitta na albulariu, mallavvun, onu espiritista. Makisali ta espiritismo i totolay megafu ta kurugadda i falsu nga tuddu nga egga i espiritu na natay nga tolay nga ari matay, anna mabbalin tu makapangngua nga banig onu amang. Iinfluwensian gapa na demonio i totolay tapenu ariadda mattuppal ta Dios. Kasali paga ta demonismo i astrolohiya, pallavvun, mahika, pattamay, rehiya onu pamahiin, okulto, anna i misterio ira. Aru nga libru, magazina, horoscope, pelikula, letratu, anna maski musika i mamalawan nga makapagayayya onu ari tu marake i demonio, mahika, anna i misterioso ira nga gannug. Nelagum gapa ta aru nga kostumbre ta patay i pakikomunika ta demonio ira, gitta na pattunnag ta natay, selebrasion ira para ta natay, anibersario  na natay, ritual ira ta paddaddam na nabalu, anna karuan nga kostumbre ta ketarag na natay. Maruddu nga mangiyusa tu droga i totolay nu puruebadda nga usan i pakapangngua na demonio ira.​—Galacia 5:20; Nepakannammu 21:8.

▸ Kap. 10, par. 10; Kap. 16, par. 4

Si Jehova i Makapangngua-sa-ngamin nga Dios, anna pinaratuna i interu uniberso. (Nepakannammu 15:3, NW ) Yayya gafu i Makakkua ta ngamin nga ganna-gannug anna egga i soberaniana, onu interamente nga autoridad, tapenu pammagurayan i pinaratuna. (Salmo 24:1; Isaias 40:21-23; Nepakannammu 4:11) Namadday yayya tu dorob para ta ngamin nga pinaratuna. Egga gapa i autoridad ni Jehova nga manunno tu tanakuan nga mabbalin tu mammaguray. Masuportattam i soberania na Dios nu ayatan anna mattuppal tam nisa.​—1 Cronicas 29:11.

▸ Kap. 11, par. 10

I aborsion ay i sadya nga pamatay ta ari paga neyana nga abbing. Ari tu aksidente yatun onu resulta na natural nga reaksion na baggi na tolay. Oras tu nevussi i tadday nga abbing, ari laman yayya tu tanakuan nga parte na baggi na yena. Tolay ngana yayya.

▸ Kap. 13, par. 5

Tadday yaw nga metodo na panguru nu sitaw i daga onu i tadday ta appa nga parte na daga ay meyali ta baggi na tadday nga tolay. Yatun nga daga ay awayyana nga direkta nga naggafu ta tanakuan nga tolay onu napreserba. I appa nga primeru nga parte na daga ay plasma, red blood cells, white blood cells, anna platelets.

▸ Kap. 13, par. 13

Ta Biblia, i uvovug nga “disiplina” ay ari laman tu pangastigo i kebalinanna. Nu madisiplina ittam, sittam ay megiya, matudduan, anna metunung. Ari vuluvuga nga abusuan onu ziga-rigatan ni Jehova danuri disiplinanna. (Proverbio 4:1, 2) Nangiyawa si Jehova tu makasta nga ehemplo para ta mappagana. Talaga efektibo i panisiplinana yayya nga iddukan na tolay i disiplinana. (Proverbio 12:1) Ayatan ni Jehova i totolena, anna sanayanna ira. Iddanna ira tu instruksion tapenu metunung i ari fustu ira nga pagimammada anna tapenu moffunan ira nga mannono anna magguyu ta mepangngo. Para ta mappagana, nelavu ta disiplina i panguffun ta ánada nga alippawatan nu ngatta mawag tu mattuppal ira. Nelagum gapa tatun i panuddu nira nga ayatan si Jehova, kunne na gapa i Uvovugna, i Biblia, anna alippawatan i prinsipio ira natun.

▸ Kap. 14, par. 13

Danaw ay ari masingan anna marake ira nga espiritu nga egga i pakapangnguada. I demonio ira ay marake nga angheles. Nabbalin ira tu marake turi ta pinabbalidda i baggida nga kalaban na Dios gukaban na ari pattuppal nisa. (Genesis 6:2; Judas 6) Nevulu ira kani Satanas nga narrebelde kontra kani Jehova.​—Deuteronomio 32:17; Lucas 8:30; Kingngua 16:16; Santiago 2:19.

▸ Kap. 16, par. 4