1. Sinni i nangiyawa nittam ta inango?

 SI Jehova “i sigga-matolay nga Dios.” (Jeremias 10:10) Yayya i Namaratu nittam, anna niddanna ittam tu inango. Kagian na Biblia: “Pinaro mu ngamin i adde na; megafu ta paka-urem laggapa, pinaro mu anna sinolem ira.” (Nepakannammu 4:11) Wan, kayà ni Jehova nga mapeggan ittam tu inango. I inango ay nabalor nga regalu naggafu nisa.​—Bibbigan i Salmo 36:9.

2. Kunnasi mattuppal tu makasta i pattoletam?

² Iyayawa ni Jehova i kawagattam tapenu matolay, gitta na makan anna danum. (Kingngua 17:28) Ngem ari laman tu yatun, kayàna paga nga magayayya ittam ta pattolay. (Kingngua 14:15-17) Tapenu makasta i pattuppalattam, mawag nga tuttulattam i dorob na Dios.​—Isaias 48:17, 18.

3. Anni i kingngua ni Jehova turi ta pinatay ni Cain si Abel?

³ Ituddu na Biblia nga nabalor kani Jehova i inango tam anna i inango na tanakuan. Angngariganna, turi ta grabe i poray ni Cain​—ana ni Adan anni Eva—​ta wagina nga si Abel, kinagianan ni Jehova si Cain nga mawagna kontrolan i porena. Ngem ari nagginna si Cain, fermi i patu na uluna, yayya nga ‘inatakena i wagina nga si Abel tapus pinatena yayya.’ (Genesis 4:3-8) Kinastigo ni Jehova si Cain ta pamatena kani Abel. (Genesis 4:9-11) Delikadu gafu i poray anna i lussaw megafu ta paguyuan ittam natun nga takitan i tanakuan. Ari meddan tu mannanayun nga inango i kunnatun nga tolay. (Bibbigan i 1 Juan 3:15.) Tapenu mapagayayya si Jehova, mawag tu  gigiammuattam nga ayatan i ngamin nga totolay.​—1 Juan 3:11, 12.

4. Ta tadday nga dob nga niyawa na Dios ta Israelita ira, anni i magigiammu tam meyannung ta regalu nga inango?

⁴ Kabalin na rinivu nga dagun, nipasingan ni Jehova nga nabalor nisa i inango tagga ta niyawana i Mafulu nga Dob kani Moises. Kunnaw i tadday ta dob: “Ari ka mamatay.” (Deuteronomio 5:17) Nu sadya nga pinatay na tadday nga tolay i kasittolena, mapatay gapa yayya.

5. Anni i pagimamma na Dios meyannung ta aborsion?

⁵ Anni i pagimamma na Dios meyannung ta aborsion? Maski i inango na ari paga neyana nga abbing ay nabalor kani Jehova. Ta Dob nga niyawa ni Jehova ta Israelita ira, kinagi ni Jehova nga nu madisgrasia na tadday nga tolay i mavussi anna matay i abbing ta sanna, mapatay yatun nga tolay. (Bibbigan i Exodo 21:22, 23; Salmo 127:3.) Ituddu nittam natun nga marake i aborsion.​—Innan i Endnote 28.

6, 7. Kunnasi tam mepasingan kani Jehova nga tagibalorattam i inango?

⁶ Kunnasi tam mepasingan kani Jehova nga tagibalorattam i mismu nga inango tam kunne na i tanakuan? Gukaban na pangibita ta maski anni nga mamappeligro ta inango tam anna na tanakuan. Yari tu ariattam mattabaku, massigariliu, mammama, onu maddroga, megafu ta delikadu danatun anna kepatayattam.

⁷ Dios i nangiyawa ta inango anna ta baggi tam, yari tu usattam nakuan danatun segun ta kayàna. Yayya nga mawag tu immugurattam tu mapia i baggi tam. Nu ari, mabbalin ittam tu maritta ta paningan na Dios. (Roma 6:19; 12:1; 2 Corinto 7:1) Nu ariattam tagibaloran i inango, ari tam medayaw si Jehova, i nangiyawa ta inango tam. Maski paga mariga nga iyemmang i bisiu ira, uffunan ittam  ni Jehova nu mappursigi ittam gafu ta pattagibalor tam ta inango.

8. Anni i kuattam tapenu masiguradu nga ariattam pappeligrowan i mismu nga inango tam anna na tanakuan?

⁸ Nagigiammu tam nga nabalor nga regalu i inango. Mattalo si Jehova nga kuattam i ngamin tapenu ari pappeligrowan i inango tam anna na tanakuan. Makua tam yaw ta ammaneho tam ta kotse, motor, onu tanakuan paga nga takay tam. Lillitattam i delikadu onu vayolente ira nga isport. (Salmo 11:5, NW ) Siguraduattam nakuan nga awan tu kegafuan na aksidente ta baletam. Nibilin ni Jehova ta Israelita ira: “Nu mangipataddag kamu tu balay, mawag nga mangipay kamu tu barandilias [onu, alinno nga harang] ta atona, tapenu ari kamu makaliwa ta daga nu egga mataga tatun.”​—Deuteronomio 22:8.

9. Kunnasi tam nakuan tratuan i aya-ayam?

⁹ Importante kani Jehova maski i pattratu tam ta aya-ayam. Ipamavulunna nga mapatay i aya-ayam tapenu makan anna makua tu sinnun, onu tapenu melilli ta peligro i inango tam. (Genesis 3:21; 9:3; Exodo 21:28) Ngem ariattam tratuan tu marake i aya-ayam, patayan ira onu parralabanan para laman ta dibersion onu ta sugal.​—Proverbio 12:10.

10. Ngatta ammu tam nga isimbolo na daga i inango?

¹⁰ Sagradu i daga kani Jehova megafu ta isimbolo natun i inango. Kabalin nga pinatay ni Cain si Abel, kinagi ni Jehova kani Cain: “Kumukkulle niakan i daga na wagim maggafu ta davvun.” (Genesis 4:10) Isimbolo na daga ni Abel i inangona, yari tu kinastigo ni Jehova si Cain ta pamatena kani Abel. Kabalin na Delubio ta kaggawan ni Noe, nipasingan mangana ni Jehova nga isimbolo na daga i inango. Niddan ni Jehova tu permiso si Noe  anna i familiana nga kanan i karne na aya-ayam. Kinagina: “Awayyanu kanan i kada matolay anna magguyu-guyu nga ayam. Iyawa ku ngamin danatun nga kanannu kagitta na pinangiyawa ku ta berde nga mulu-mula.” Ngem, egga i nigamma ni Jehova: “I ariannu laman kanan ay i pattag nga egga i dagana, megafu ta yatun i inangona.”​—Genesis 1:29; 9:3, 4.

11. Anni i nibilin na Dios ta nasion nga Israel meyannung ta daga?

¹¹ Ma-800 dagun kabalin nga kinagi ni Jehova kani Noe nga ari kanan i daga, nibilinna mangana ta totolena: “I maski sinni nga Israelita onu dayu nga residente nga makanganù anna makagafù tu awayyana nga makan nga simaron nga ayam onu mammanu, mawag tu paturukanna i daga na ayam anna tavvunanna yatun tu gavu.” Kinagina paga: “Ariannu kanan i daga.” (Levitico 17:13, 14) Kayà lagapa ni Jehova nga imammatan na totolena nga sagradu i daga. Awayyada kanan i karne, ngem fuera i daga. Nu mamarti ira tu ayam tapenu kanan, mawagda ivuvvu i daga natun ta davvun.

12. Anni i pagimamma na Cristiano ta daga?

¹² Piga dagun kabalin na patay ni Jesus, naggarammammung i apostoles kavulu i mannakam na Cristiano nga kongregasion ta Jerusalem. Desisionadda nu anni nga parte na Dob nga neyawa ta Israelita ira i meyaplika paga ta Cristiano ira. (Bibbigan i Kingngua 15:28, 29; 21:25.) Nipalippawa nira ni Jehova nga nabalor lagapa nisa i daga anna mawagda lagapa imammatan nga sagradu yatun. Megamma ta ollu-siglo ira nga Cristiano nga kanan onu inuman i daga onu kanan i karne nga ari napadaga tu mapia. Nu kuadda yatun, kaparehu natun i paddayaw ta sinan-dios onu pagangngua tu seksual nga imoralidad. Namegafu tatun nga tiempo, panakitan na kurug ira nga Cristiano i kuman onu minum tu daga.  Kunnasi gapa ta maddaggun? Kayà lagapa ni Jehova nga imammatattam nga sagradu i daga.

13. Ngatta ari mappatubbo tu daga i Cristiano ira?

¹³ Kayà kari kagian naw nga ibita gapa na Cristiano ira i pappatubbo tu daga? Wan. Nibilin ni Jehova nittam nga ari kanan onu inuman i daga. Nu igamma na doktor nikaw nga minum tu binarayang, ipatubbo mu kari yatun ta kalla-kallo mu? Siempre ari! Kunnatun gapa, i kayà kagian na bilin nga ari kuman onu minum tu daga ay ariattam itulu nga metubbo i daga nittam.​—Innan i Endnote 29.

14, 15. Ngatta importante ta Cristiano nga irespeto i inango anna tuttulan si Jehova?

¹⁴ Kunnasi nu kagian na doktor nga matay ittam nu ariattam mappatubbo tu daga? Mawag tu desisionan na kada tolay nu tuttulanna i dob na Dios ta daga. Dakal i pangirespeto na Cristiano ira ta regalu na Dios nga inango, yari tu magaleg ittam tu tanakuan nga panguru tapenu ari matay; ngem ariattam alawatan i pappatubbo tu daga.

¹⁵ Kayà tam nga magawa-gawayyan ittam, ngem gafu ta nabalor i inango ta Dios, ariattam akseptan i pappatubbo tu daga. Mas importante nga tuttulan si Jehova anne ta ari pattuttul nisa tapenu laman papidduan i inango tam. Kinagi ni Jesus: “I makkakenga ta inango na, ay mapawan na. Ngem i mapawan na i inango na megafu niakan, ay maleran na i kurug nga inango.” (Mateo 16:25) Kayà tam tuttulan si Jehova megafu ta ayatattam yayya. Ammuna nu anni i kapianan nittam, anna imammatattam i inango bilang nabalor anna sagradu, gitta ni Jehova.​—Hebreo 11:6.

16. Ngatta tuttulan na aripan na Dios yayya?

¹⁶ Determinadu i matalo ira nga aripan na Dios nga tuttulan i dobna meyannung ta daga. Ariadda kuman onu minum tu daga, anna ariadda alawatan i daga ta papporu. *  Ngem, alawatadda i tanakuan nga papporu tapenu mesalba i inangoda. Kumbinsidu ira nga ammu na Namaratu ta inango anna ta daga nu anni i kapianan para nira. Mangurug ka kari nga ammuna i kapianan para nikaw?

17. Ta Israel, anni laman i ipamavulun ni Jehova nga keyusan na daga?

¹⁷ Ta Dob nga niyawa na Dios kani Moises, kinagi ni Jehova ta Israelita ira: “Egga ta daga i inango na maski anni nga pinaratu, anna nibilikku nga metavvung yatun ta altar bilang pangallag [onu, pakkiddaw tu pamakoma] ta liwi-liwanu. I daga i mangallag ta liwa megafu ta inango nga egga tatun.” (Levitico 17:11) Nu makaliwa i Israelita ira, mawayyada makkiddaw tu pamakoma kani Jehova gukaban na pangitavvung tu ayam anna pangikiddaw ta papari nga mangivuvvu tu daga natun ta utun na altar ta templo. Yatun laman i nipamavulun ni Jehova ta Israelita ira nga keyusan na daga.

18. Anni i tiansa tam megafu ta sakrifisio ni Jesus?

¹⁸ Turi ta minay si Jesus ta davvun, sinaliananna i dob nga pangitavvung tu ayam gukaban na pangiyawa ta inangona, onu dagana, tapenu mapakoma i liwi-liwa tam. (Mateo 20:28; Hebreo 10:1) Talaga nabalor i inango ni Jesus megafu ta turi ta pinaginnolay ni Jehova si Jesus ta langi, meddan ngana ni Jehova i ngamin nga totolay tu tiansa nga mattolay tu mannanayun.​—Juan 3:16; Hebreo 9:11, 12; 1 Pedro 1:18, 19.

19. Anni i kuattam tapenu ‘marenu ittam ta daga na ngamin nga totolay’?

¹⁹ Dakal i appabalo tam kani Jehova ta kakkasta nga  regaluna nga inango! Yayya nga kayà tam kagian ta totolay nga nu egga i pangurugda kani Jesus, makapattolay gapa ira tu mannanayun. Iddeddu tam i totolay, anna kuattam i ngamin tapenu tudduan ira nu kunnasi mala yatun nga pattolay. (Ezekiel 3:17-21) Nu kunnatun, makagi tam gapa i kinagi ni apostol Pablo: “Ari ngana tu sakan i makalliwa [“marenu ngà ta daga na ngamin nga totolay,” NW ]. Ta awan tu ariak-ku nga nipakannammu nikamu meyannung ta ngamin nga plano na Dios.” (Kingngua 20:26, 27) Wan, mepasingattam nga dakal i pangirespeto tam ta inango anna ta daga nu kagiattam ta tanakuan i meyannung kani Jehova anna nu kunnasi kabalor nisa i inango.