KAPITULO 2
I Biblia—Libru nga Naggafu ta Dios
-
Kunnasi nga neruma i Biblia ta tanakuan nga libru?
-
Kunnasi naka moffunan na Biblia ta problemam?
-
Ngatta mapattalakkammu i profesiya na Biblia?
1, 2. Ngatta makakkasta nga regalu na Dios i Biblia?
MERADDAMMAMMU kari turi ta nakalawaka tu espesial nga regalu nga naggafu ta meddu nga kofummu? Siguradu nga fermi ayayyamu. Nu niregalluan naka, kaya na kagian nga tagibaloranna i pakkofunnu. Siempre, mappabaloka ta regalu na minaggiddu nga kofummu.
2 Regalu na Dios i Biblia nga mawag tu fermi nga ipappabalo tam. Ipakannammu na yaw nga nerumuruma nga libru i gannagannug nga ariattam pulus mammuan ta tanakuan nga pabbibbigan. Angngariganna, kagianna nittam i nekeparatu na langi, davvun, anna na ollu nga lalaki anna babay. Egga mapattalakkan nga prinsipio ira na Biblia nga makoffun nittam nu egga problema anna pakavurungattam. Ipakanawagna nu kunnasi nga tuppalan na Dios i gakkagna anna nu kunnasina pakastan i paddiapaddian ta davvun. Talaga makakkasta nga regalu i Biblia!
3. Anni i magigiammu tam kani Jehova ta nepangiyawana tu Biblia, anna ngatta makapagayayya yatun?
3 Makapagayayya gapa nga regalu i Biblia megafu ta egga ikagina meyannung ta Nangiyawa, i Dios nga Jehova. I nepangiyawana
nittam tu kunnatun nga libru ay pamakurug nga kayana nga mammammu tam yaya tu mapia. Kakuruganna, moffunan naka na Biblia nga makaranni kani Jehova.4. Anni i pappabbawammu ta ketaneg na Biblia?
4 Nu egga Bibliam, ari laman tu sikaw i egga kopiana. Nepublisa i interu onu i karuan nga parte na Biblia ta ma-2,600 lengguahe anna 90 porsiento na populasion na interu mundo i puede makala tatun. Mappromedio tu maturu nga tadday million i metaneg ta kada ligguan! Binillion nga kopia na interu onu parte na Biblia i nakua ngana. Siguradu nga awan tu libru i kagitta na Biblia.
5. Kunnasi nga “naggafu ta Dios” i Biblia?
5 Fuera paga tatun, “naggafu ta Dios” i Biblia. (Bibbigammu i 2 Timoteo 3:16.) Kunnasi? Tumabbag lagapa i Biblia: ‘Danuri i nangikagi ta uvovug nga naggafu ta Dios ay egga ta pakawayya na Masanto nga Espiritu.’ (2 Pedro 1:21) Angngariganna: Puede nga doban na negosiante i sekretariana nga magangngua tu tura. Naddian tatun nga tura i egga ta nono na negosiante anna i instruksionna. Yari tu, tura talaga yatun na negosiante, ari nga tura na sekretaria. Kunnatun gapa, mensahe na Dios i Biblia, ari tu mensahe na totolay nga nangitura tatun. Ta kakuruganna, “uvovug na Dios” i interu nga Biblia.—1 Tesalonica 2:13.
MATTORONOS ANNA FUSTU
6, 7. Ngatta makapabbaw i pattoronos na naddian na Biblia?
6 Netura i Biblia ta lagum na 1,600 nga dagun. Nattolay ta nadduruma nga tiempo i nattura ira tatun. Nadduruma paga i estado na pattoleda. Egga kusettieru, gumaggimmanango, anna pastor. Profeta, ukum, anna patul gapa i karuan. Doktor si Lucas nga nattura ta Ebanghelio. Mattoronos i naddian na Biblia mamegafu ta ollu adde ta ultimo maski nu nadduruma i naggafuanan na nattura ira. *
7 Kagian nittam na ollu nga libru na Biblia nu kunnasi namegafu i problema na totolay. Ipasingan gapa na ultimo nga libru nga mabbalin tu paraiso, onu hardin i interu nga davvun. Nerekord ta Biblia i rinivu dagun nga historia na totolay anna egga koneksionna ta kepakannammu na gakkag na Dios. Makapabbaw i pattoronos na Biblia, ngem yatun talaga i ekspektattam ta libru nga naggafu ta Dios.
8. Mangiyawa tu angngarigan ira nga mangipasingan nga fustu i Biblia meyannung ta siensia.
8 Fustu i Biblia meyannung ta siensia. Egga paga lagu informasionna nga ari ammu na totolay turi ta tiempo na neketurana. Angngariganna, ikagi na libru nga Levitico i dorob para ta Israelita meyannung ta pakkuarentena anna kinarenu nga ari ammu na nasa-nasion ta pallevuda. Turi ta tana-tanakuan i pagabbo na totolay ta forma na davvun, kagian na Biblia nga sirkulo, onu bilog yatun. (Isaias 40:22) Fustu paga i kagian na Biblia nga nebesin ta awan i davvun. (Job 26:7) Siempre, ari tu libru na siensia i Biblia. Ngem fustu i kagianna nu meyannung ta siensia. Ari kari tu yaw i ekspektattam ta libru nga naggafu ta Dios?
9. (a) Anni i mangipasingan nga fustu anna mapammakatalakkan i Biblia meyannung ta historia? (b) Anni i makagim ta kinamatalo na nattura ira ta Biblia?
9 Fustu anna mapattalakkan gapa i Biblia meyannung ta historia. Espesipiko i rekord na. Ari laman tu ngagan na totolay i netura tatun, pati paga ginafuanadda. * Matalo i nattura ira ta Biblia megafu ta neturada maski i mismu nga liwada anna na nasiodda, ari tu kagitta na libru ira na historia ta eskwela, nga ariadda itura i kaffu na totoleda. Angngariganna, ta libru na Biblia nga Numeros, inamin ni Moises i madammo nga nakaliwatanna nga fermi nga nakevuyanna. (Numeros 20:2-12) Pilippiga laman i matalo ta tanakuan nga rekord na historia ngem kunnatun i Biblia megafu ta libru yatun nga naggafu ta Dios.
LIBRU NA PRAKTIKAL NGA SIRIB
10. Ngatta praktikal nga libru i Biblia?
10 Naggafu ta Dios i Biblia, yari tu “masserbi ta pangituddu ta kurug, pangivuya ta makaliwa, panunung ta ugo, anna pangituddu ta matunung nga attolay.” (2 Timoteo 3:16) Wan, praktikal nga libru i Biblia. Ipasinganna i monag nga pakalippawa ta kata-katolay na tadday. Ari tam mattaka megafu ta i Autor na ay si Jehova nga Dios, i Namaratu! Mas ammuna i nono anna emosiottam anne nittam. Fuera paga tatun, ammu ni Jehova i kawagattam tapenu magayayya. Ammuna paga i gannagannug nga mawag tu lillitattam.
11, 12. (a) Anni ira nga topiko i nepalappa ni Jesus ta Sermonna ta Bakulug? (b) Anni i karuan paga nga praktikal nga prinsipio i egga ta Biblia, anna ngatta ari tu maddana i tabarang na?
11 Ikonsidera tam i kinagi ni Jesus ta palappana nga nagalan Mateo kapitulo 5 adde ta 7. Taw nga makakkasta nga tuddu, aru nga topiko i nepalappa ni Jesus. Angngariganna, nu anni kuan tapenu kurug nga magayayya, kunnasi masolba i riri, kunnasi makimallo, anna nu kunnasi i fustu nga pagimamma ta material nga gannagannug. Nu kunnasi nga efektibo anna praktikal i nekagi ira ni Jesus turi tiempo nga nepalappana, kunnatun gabbalaman ta maddaggun.
tu Sermon ta Bakulug, nga mabibbig ta 12 I karuan gapa nga prinsipio na Biblia ay meyannung ta attolay na familia, pattrabahu, anna relasion ta tanakuan nga totolay. Para ta ngamin nga totolay i prinsipio ira na Biblia anna kanayun nga makoffun i tabarang na. Nasumario i sirib nga malegan ta Biblia gukaban na nekagi na Dios kani profeta Isaias: “Sakan, si Jehova, nga Dios mu, i Tadday nga mattuddu nikaw ta pakabenefisiowammu.”—LIBRU NA PROFESIYA
13. Anni ira nga detalye meyannung ta Babilonia i nekagi ni Jehova kani profeta Isaias?
13 Aru i profesiya na Biblia, anna aru tatun i natuppal ngana. Innammu i tadday nga angngarigan. Neprofesiya ni Jehova i kadaral na siudad na Babilonia gukaban ni profeta Isaias nga nattolay turi ta mekawalu nga siglo B.C.E. (Isaias 13:19; 14:22, 23) Nakagi i detalye nu kunnasi maffu i siudad. Abbatan na armada nga manallung ta Babilonia i danum nga egga ta pallevu na siudad anna tallungadda yatun nga awan tu parralaban. Ari laman tu yatun. Nengaganan paga ta profesiya i ngagan na patul nga makaffu ta Babilonia—si Ciro.—Bibbigammu i Isaias 44:27–45:2.
14, 15. Kunnasi natuppal i detalye ira na profesiya ni Isaias meyannung ta Babilonia?
14 Nappasa i 200 dagun—ta gabi na Oktubre 5/6, 539 B.C.E.—egga armada nga nakkampu aranni ta Babilonia. Sinni i komandantena? I patul na Persia nga mangngagan tu Ciro. Nu kunnatun, metuppal ngana i makapabbaw nga profesiya. Ngem, maffu kari na armada ni Ciro i Babilonia nga awan tu parralaban, kagitta na neprofesiya?
15 Egga selebrasion na Babilonia tatun nga gabi. Kampante ira ta darakal nga pader na siudadda. Durante nga maffiesta ira, nelisi ni Ciro i danum nga umagî ta siudad. Ari nabbayag, minababbaw ngana i danum yari tu nakadaki i totolay ni Ciro anna nakaranni ira ta pader na siudad. Ngem
napaderan i Babilonia. Kunnasi panô nga makatallung i suddalu ira ni Ciro? Awan tu makekagi nu ngatta aggavuka i puerta na siudad tatun nga gabi!16. (a) Anni i neprofesiya ni Isaias meyannung ta ultimo nga pattuppalan na Babilonia? (b) Anni i pamakurug nga natuppal i profesiya nga ari ngana paddianan i Babilonia?
16 Neprofesiya meyannung ta Babilonia: “Ari ngana yaya pulus paddianan, onu maski mabbalin tu lugar nga paddianan ta ngamin nga henerasion. Awan tu Arabo nga mappataddag tu toldana tatun, anna awan tu pastor i mangipagidda tu ipastoranna tatun.” (Isaias 13:20) Ari laman tu nakagi taw nga profesiya i kaffu na siudad. Ipasinganna paga nga permanente nga ari ngana paddianan yatun. Egga masingammu nga ebidensia nga natuppal yaw. I abandonado nga lugar na dati nga Babilonia—ma-80 kilometro ta zita na Baghdad, Iraq—ay ebidensia nga natuppal i kinagi ni Jehova gukaban ni Isaias: “Kagerakku yaya gukaban na akkageg na kadaral.”—Isaias 14:22, 23. *
17. Ngatta makapagaram ta pangurug i neketuppal na profesiya na Biblia?
Numeros 23:19) Nu sinuppal ni Jehova i promesana ira gari, makapattalo tam gapa nga tuppalanna i promesana nga paraiso nga davvun ta mappange.—Bibbigammu i Tito 1:2. *
17 Ari kari tu makapagaram ta pangurug i neketuppal na profesiya ira na Biblia? Kakuruganna, tuppalan ni Jehova i maski anni nga nepromesana. (“I UVOVUG NA DIOS AY MATOTOLAY”
18. Anni nga mafuersa nga uvovug i kinagi na Cristiano nga apostol nga si Pablo meyannung ta “uvovug na Dios”?
18 Ta nammuattam taw nga kapitulo, manawag nga nerumuruma nga libru i Biblia. Ngem i balor na ay ari laman nga megafu ta mattoronos, fustu nu meyannung ta siensia Hebreo 4:12.
anna historia, praktikal nga sirib nga egga tatun, anna mapammakatalakkan nga profesiyana. Netura na Cristiano nga apostol nga si Pablo: “Ta i uvovug na Dios ay matotolay anna makapangngua, mas nga mataram anne ta espada nga dua i ngarag na. Taffutan na adde ta naddafungan na ikararua anna espiritu, na tulu-tulang anna urang; ay panunnutan na i appana-panono anna pakkaraga na totolay.”—19, 20. (a) Kunnasi naka moffunan na Biblia tapenu mammammum tu mapia i baggim? (b) Kunnasim mepasingan i pappabalomu ta nerumuruma nga regalu na Dios, i Biblia?
19 I pabbibbig ta “uvovug” onu mensahe na Dios ay ullianna i kata-katoletam. Moffunanna ittam nga mangammu tu mapia ta baggitam. Puede nga kagiattam nga ayatattam i Dios, ngem i reaksion tam ta ituttuddu na nainspiran nga Uvovugna, i Biblia, ipasinganna i talaga nga ginnonopattam, anna i kurug nga intension na futu tam.
20 Talaga nga libru naggafu ta Dios i Biblia. Libru yatun nga mawag nga bibbigan, gigiammuan, anna tagibaloran. Ipasingammu i pappabalomu ta regalu na Dios gukaban na tulu-tuloy nga paggigiammum ta naddianna. Nu kuammu yatun, umunag i pakalippawamu ta gakkag na Dios ta sinolayan. Magigiammu ta tumunug nga kapitulo nu anni yatun nga gakkag anna nu kunnasi matuppal.
^ par. 6 Maski nu egga ira mangikagi nga makkorontra i karuan nga parte na Biblia, ari gamma nga napakurug yatun. Innammu i kapitulo 7 na libru nga Ang Bibliya—Salita ng Diyos o ng Tao? nga nepublisa na Saksi ni Jehova.
^ par. 9 Angngariganna, innammu i detalyado nga ginafuan ni Jesus ta Lucas 3:23-38.
^ par. 16 Para ta aru paga nga informasion, innammu i pahina 27-29 na brosiur nga Isang Aklat Para sa Lahat ng Tao nga nepublisa na Saksi ni Jehova.
^ par. 17 I nekadaral na Babilonia ay tadday laman nga angngarigan na natuppal nga profesiya na Biblia. I tanakuan paga nga angngarigan ay i nekadaral na Tiro anna Nineve. (Ezekiel 26:1-5; Zefanias 2:13-15) Neprofesiya gapa ni Daniel i patturunug na imperio ta mundo kabalin na Babilonia, kagitta na Medo-Persia anna Grecia. (Daniel 8:5-7, 20-22) Innammu i artikulo ta Apendise nga, “Si Jesu-Cristo—I Nepromesa nga Mesias,” meyannung ta aru nga profesiya ta Mesias nga natuppal kani Jesu-Cristo.