KUNNASI nga nebalittag i Salmo 83:18 ta Bibliam? Kunnaw i kagian na New World Translation of the Holy Scriptures: “Mammuan nakuan na totolay nga sikaw, nga mangngagan tu Jehova, sikaw laman i Katannangan ta interu davvun.” Kunnatun gabbalaman i kagian na karuan nga Biblia. Ngem sinallianan na aru nga bersion na Biblia i ngagan nga Jehova tu titulo nga “Yafu” onu “Dios.” Anni kari nakuan i meyusa taw nga bersikulo? Titulo onu i ngagan nga Jehova?

Tukuyanna yaw nga bersikulo i meyannung ta ngagan. Ta orihinal nga Hebreo nga neyusa tape metura i aru nga parte na Biblia, mabibbig tatun i nerumuruma nga personal nga ngagan. Ta Hebreo nga letra, kunnaw i neketurana​—יהוה (YHWH). Ta Ibanag, “Jehova” i maruddu nga kebalittag na yatun nga ngagan. Tattadday kari laman nga bersikulo ta Biblia i pakabibbigan tatun nga ngagan? Ari. Ma-7,000 beses nga mabibbig yatun ta orihinal nga Hebreo nga Katurakan!

Kunnasi kabalor na yatun nga ngagan? Ikonsideram i modelo nga pakimallo nga netuddu ni Jesus. Kunnaw i gafuna: “Ama mi nga egga ta langi, marayaw paray i ngagam-mu.” (Mateo 6:9) Nepakimallo gapa ni Jesus: “Ama, ipasingam-mu ngana i dayaw na ngagam-mu!” Netabbag gapa na Dios: “Nipasingak-ku ngana, ay ek-ku mangana nga ipasingan noka!” (Juan 12:28) Manawag gafu nga kuruga mabalor i ngagan na Dios. Ngatta gafu sinallianan na karuan nga nangibalittag tu Biblia yaw nga ngagan tu titulo?

Egga dua nga rason. Ollu, aru i makkagi nga mawag tu ari meyusa yatun nga ngagan megafu ta awan tu makannammu nu kunnasi i fustu nga kevuyâna gari. Metura i Hebreo gari nga awan tu letra nga a, e, i, o, anna u. Awan gafu tu makasiguradu ta maddaggun nu kunnasi nga ivuyâ na totolay gari i YHWH. Ngem yaw kari i makefugag ta pangiyusa tam ta ngagan na Dios? Turi ta tiempo na neketura na Biblia, awayyana nga mavuyâ i ngagan nga Jesus tu Yeshua onu baka Yehoshua​—awan tu makasiguradu.  Ngem ta interu mundo, usu-usan gamma na totolay i nadduruma nga kevuyâ na ngagan nga Jesus depende ta lengguaheda. Usadda lagapa yatun nga ngagan maski nu ariadda ammu i fustu nga kevuyâna turi ta ollu-siglo. Negitta yaw nu umeka ta tanakuan nga nasion, awayyana nga maobserbam nga tanakuan i kevuyâ na ngagammu ta tanakuan nga lengguahe. Yari tu, ari nga megafu ta awan tu makannammu nu kunnasi i fustu nga kevuyâ na ngagan na Dios gari ay ariattam ngana usan yatun.

I mekadua nga rason nu ngatta nalsa i ngagan na Dios ta Biblia ay megafu ta nabayag ngana nga tradision na Judio ira. Aru nira i mangurug nga ari pulus mepangngo nga vuyatan i ngagan na Dios. Nebase yaw nga pangurug ta ari fustu nga aplikasion na dob nga: “Ariammu usan i ngagan ni Jehova nga Dios mu ta awan tu kuentana, ta ari pagurayan ni Jehova nga ari makastigo i sinni laman nga mangiyusa tu ngaganna ta awan tu kuentana.”​—Exodo 20:7.

Megamma tatun nga dob i ari fustu nga pangiyusa tu ngagan na Dios. Ngem igammana kari i marespeto nga pangiyusa tatun nga ngagan? Ari pulus. Matalo nga lallaki i nattura ta Hebreo nga Biblia (i “Old Testament”) nga nattolay mekunnay ta Dorob nga neyawa na Dios ta Israelita gari. Ngem kanayun nga neyusada i ngagan na Dios. Angngariganna, egga yatun ta aru nga salmo nga mekakkansion ta publiko. Nebilin paga mismu ni Jehova nga Dios ta aripanna ira nga agaladda i ngaganna. Sinuppal gapa yatun na matalo ira. (Joel 2:32; Kingngua 2:21) Yari tu, marespeto nga usu-usan na Cristiano ira i ngagan na Dios, kagitta na kingngua ni Jesus gari.​—Juan 17:26.

Madammo nga liwa i nakua na nangibalittag ira ta Biblia megafu ta sinalliadda tu titulo i ngagan na Dios. Pinabbalidda tu gitta na ararayyu anna ari tu kurug nga persona i Dios. Ngem ta kakuruganna, ipagaram na Biblia ta totolay nga makikofun ira kani Jehova. (Salmo 25:14) Nonopammu i madukko nga kofummu. Makagim kari tu madukko kamu nga makkofun nu ariammu gamma ammu i ngaganna? Nu kunnatun gafu, kunnasi nga mabbalin tu mas madukko i totolay ta Dios nu ariadda ammu i ngaganna nga Jehova? Fuera paga tatun, nu ari nga usan na totolay i ngagan na Dios, ariadda gapa ammu i makakkasta nga kebalinanna yatun. Anni kari i kebalinan na ngagan na Dios?

Nepakanawag mismu na Dios i kebalinan na ngaganna kani Moises nga matalo nga aripanna. Turi ta nepakkiavu ni Moises i ngagan  na Dios, netabbag ni Jehova: “Mabbaling Ngâ tu Anni Laman nga Pilliakku nga Pabbalinan.” (Exodo 3:14) Kunnaw gapa i nepangibalittag tatun ni Rotherham: “Mabbaling Ngâ tu maski anni nga kayàku.” Yari tu mabbalin si Jehova tu maski anni nga kawagan tape matuppal i gakkag na ira. Mapabbalinna paga i pinaratuna ira tu maski anni nga kawagan para ta ketuppal na gakkag na ira.

Anni i kuammu para ta kokkofummu nu awayyam mabbalin tu maski anni nga kayàmu nga pabbalinan? Nu nattaki tu grabe i tadday nira, awayyam mabbalin tu malalaki nga doktor tape morruammu yaya. Nu nalugi gapa i negosio na tadday, awayyam mabbalin tu riku tape moffunammu i kofummu. Ngem ta kakuruganna, ariammu mapabbalin i baggim ta maski anni nga kayàmu nga pabbalinan. Awan nittam i makakua tu kunnatun. Durante nga maggigiammu ka tu Biblia, mappabbaw ka noka nga makasingan nu kunnasi nga mabbalin si Jehova tu maski anni nga kawagan tape matuppal i promesana ira. Segun ta 2 Cronicas 16:9, magayayya paga yaya nga usan i pakapangnguana para ta totolay nga mangiddu sa. Yaw nga makakkasta ira nga aspeto na personalidad ni Jehova ay ari malippawa danuri ari makannammu ta ngaganna.

Manawag gafu nga egga nakuan ta Biblia i ngagan nga Jehova. Kuruga makoffun i pangammu ta kebalinanna yatun nga ngagan anna i pangiyusa tatun ta paddayarayaw tam tape mas maddukko kani Jehova nga nelangitan nga Yama tam. *