Manoli ta naddianna

Manoli ta table of contents

LEKSION 03

Mangurug Ka Kari ta Kagian na Biblia?

Mangurug Ka Kari ta Kagian na Biblia?

Aru i mabibbig tam nga promesa anna tabarang ira ta Biblia. Awayyana nga kayà mu nga ammuan i tuddu ira na Biblia ngem kayà mu gapa siguraduan nu fustu yatun. Ngem makapattalo ka kari ta promesa anna tabarang ira na dana ngana nga libru? Kurugammu kari nga makoffun i kagian na Biblia tapenu mabbalin tu magayayya i pattolem sangawe anna ta mappange? Minillion i mangurug tatun. Mangurug ka kari gapa?

1. Kurug kari i mabibbig tam ira ta Biblia?

“Fustu ira nga uvovug na kinakurug” i egga ta Biblia. (Eclesiastes 12:10) Kurug i nerekord taw meyannung ta mesissimmu anna ta totolay ira. (Bibbigan i Lucas 1:3; 3:1, 2.) Pakurugan na historiador anna arkeologo ira nga fustu i netura ta Biblia nga fetcha ira, totolay, lugu-lugar, anna nesimmu ira.

2. Ngatta makapattalo ittam ta Biblia maski dana ngana?

Aru i netura ta Biblia nga ari nga ammu na totolay turi ta tiempo nga netura yatun. Angngariganna, aru i mabibbig tatun meyannung ta siensia anna magaru tatun ay ari nga kurugan na totolay turi ta netura yatun. Ngem pakurugan na moderno nga siensia nga kurug i nakatura ira ta Biblia. “Kurug anna tunung” i egga ta Biblia, anna “mannanayun danaw adde noka.”​—Salmo 111:8.

3. Ngatta kurugattam i kagian na Biblia meyannung ta mappange?

Mabibbig ta Biblia i profesiya a ira nga mangikagi ta “ari paga ira nga nesimmu.” (Isaias 46:10) Aru nga gannug i dati ngana nga nakagi ta Biblia. Kagianna gapa i aru nga detalye ira nga mesissimmu sangawe. Taw nga leksion, gigiammuattam i karuan nga profesiya na Biblia. Siguradu nga mappabbaw ka ta natuppal yatun ira!

GIGIAMMUAN I ARU PAGA

Ammuan nu kunnasi suportan na moderno nga siensia i Biblia, anna gigiammuan i karuan paga nga profesiya ira ta Biblia.

4. Suportan na siensia i Biblia

Mangurug i aru nga totolay dati nga egga i nappotungan na davvun. Girawan i VIDEO.

Innan nu anni i kinagi na libru na Job ma-3,500 dagun ngana i nappasa. Bibbigan i Job 26:7, anna paguvovugan yaw nga pakkiavu:

  • Ngatta kappabbaw i kinagi na libru na Job nga awan tu nakebesingan na davvun?

Nalippawa laman na totolay i siklo na danum, ma-200 dagun pagalaman i nappasa. Ngem dati ngana nga kinagi yatun na Biblia ma-3,500 dagun ngana i nappasa. Bibbigan i Job 36:27, 28, anna paguvovugan yaw ira nga pakkiavu:

  • Anni i makagim ta siklo na danum?

  • Kunnasi naka noffunan natun ira nga teksto nga mas kurugan i Biblia?

5. Niprofesiya na Biblia i importante ira nga nesimmu

Bibbigan i Isaias 44:27–45:2, anna paguvovugan yaw nga pakkiavu:

  • Anni ira nga detalye i niprofesiya na Biblia, 200 dagun nige paga nga nadaral i Babilonia?

Pakurugan na historia nga sinakup ni Patul Ciro na Persia anna na suddaluna ira i siudad na Babilonia turi 539 B.C.E. b Nilisida i dalan na danum nga nakapalevu tatun nga siudad. Nakatallung ira tatun megafu ta vuka i trangkana anna inaffuda ira nga awan tu parralaban. Maski nu maturu tu 2,500 dagun ngana i nappasa, masingattam paga sangawe i dabba na Babilonia. Innattam i profesiya na Biblia meyannung tatun.

Bibbigan i Isaias 13:19, 20, anna paguvovugan yaw nga pakkiavu:

  • Kunnasi natuppal i profesiya meyannung ta Babilonia?

I dabba na Babilonia ta Iraq

6. Dati kinagi na Biblia i gannug ira nga mesissimmu sangawe

Dati ngana kinagi na Biblia nga mattolay ittam “ta pangurianan ira nga aggaw.” (2 Timoteo 3:1) Innattam nu anni i kagian na Biblia meyannung tatun.

Bibbigan i Mateo 24:6, 7, anna paguvovugan yaw nga pakkiavu:

  • Anni ira nga situasion ta pangurianan nga aggaw i kinagi na Biblia?

Bibbigan i 2 Timoteo 3:1-5, anna paguvovugan yaw ira nga pakkiavu:

  • Anni ira nga ugali na totolay ta pangurianan ira nga aggaw i kinagi na Biblia?

  • Anni tatun ira nga ugali i masingi-singammu ngana?

I KAGIAN NA KARUAN: “Puru appe laman nga istoria i egga ta Biblia.”

  • Anni i nangumbinsi ta nikaw tapenu mattalo ka ta Biblia?

ANNI I NAGIGIAMMUM?

Pakurugan na historia, siensia, anna profesiya ira nga makapattalo ka ta Biblia.

Review

  • Kurug kari i kagian na Biblia onu appe laman nga istoria?

  • Kunnasi suportan na siensia i Biblia?

  • Kurugammu kari i kagian na Biblia meyannung ta mappange? Ngatta?

Puruebammu yaw

I AWAYYAM PAGA KUAN

Kanayun kari nga fustu i kagian na Biblia meyannung ta siensia?

“Suportan Kari na Siensia i Biblia?” (Artikulo ta website)

Anni ira i mesimmu “ta pangurianan ira nga aggaw”?

“Annam nga Profesiya nga Matuttuppal Ngana” (Passifusifutan, Mayo 1, 2011)

Innan nu kunnasi natuppal i profesiya ira na Biblia ta Imperio na Griego.

Mapagaram ta “Nitura na Profeta Ira” (5:22)

Innan nu kunnasi nga nanguli i tadday nga lalaki megafu ta nagigiammuna nga profesiya ira ta Biblia.

“Para Niakan, Awan tu Dios” (Passifusifutan Num. 5 2017)

a Mensahe naggafu ta Dios i profesiya ira. Meyannung yatun ta mesimmu ira ta mappange.

b Kayà kagian na B.C.E. ay “Before the Common Era,” anna i C.E. gapa ay “Common Era.”