Nebase i dorob na Dios ta prinsipiona ira. Danaw nga prinsipio ay primeru nga kinakurug ira nga malegattam ta Biblia. Uffunan natun ittam nga malippawa i appanono anna pagimamma na Dios ta ganna-gannug. Makoffun paga danatun tapenu makapaddesision ittam tu mapia ta pattolay anna makua nu anni i fustu, netallugaring ta situasion ira nga awan tu direkta nga dorob na Dios.

▸ Kapitulo 1, parapo 8

I pamarulo kani Jehova ay sigga-paran nga pangngua ta ipakuana nittam. Kayà ni Jehova nga tuttulattam yayya megafu ta ayatattam yayya. (1 Juan 5:3) Nu ayatattam i Dios anna mattalo ittam nisa, tuttulattam i tabaranna ta ngamin nga situasion. Tuttulattam yayya maski nu mariga yatun para nittam. Pammakapianattam i pamarulo kani Jehova megafu ta tudduanna ittam nu kunnasi mapeggan tu makasta nga pattolay ta maddaggun anna nipromesana nga magayayya ittam noka ta aru nga bendision ta mappange.​—Isaias 48:17.

▸ Kapitulo 1, parapo 10

Niddan ni Jehova i kada tolay tu lallaguray, onu pakawayya nga mappili. Arianna ittam pinaratu nga gitta na robot. (Deuteronomio 30:19; Josue 24:15) Meyusa tam i lallaguretam tapenu makapaddesision tu fustu. Ngem nu ariattam magimmugug, baka makkamali ittam tu desision. I kebalinan na kapeggan tu lallaguray ay sittam mismu i maddisidi nu kayà tam nga mattalupaddian nga matalo kani Jehova anna pakurugan tu kurug i aya tam nisa.

▸ Kapitulo 1, parapo 12

Nangiyawa si Jehova tu moral ira nga estandarte, onu annuttulan para ta kondukta tam. Ta Biblia, magigiammu tam danaw nga estandarte anna nu kunnasi makoffun danatun tapenu mapeggan ittam  tu makasta nga pattolay. (Proverbio 6:16-19; 1 Corinto 6:9-11) Ituddu danaw nga annuttulan nu anni i imammatan na Dios nga fustu onu mali. Uffunan ittam paga natun nu kunnasi mabbalin tu minaggiddu, maddesision tu fustu, anna mabbalin tu masippo ta tanakuan. Maski nu tulu-tuloy nga maddake i estandarte na mundo, ari manguli i estandarte ni Jehova. (Deuteronomio 32:4-6; Malakias 3:6) Nu tuttulattam danatun, melilli ittam nga matakitan ta pisikal anna emosional.

▸ Kapitulo 1, parapo 17

I konsensia tam ay i negagangay nga abilidad nga mamadduma ta fustu anna mali. Niddan ni Jehova i kada tadday nittam tu konsensia. (Roma 2:14, 15) Tapenu fustu i paffunsina na konsensia tam, mawag tu sanayattam yatun segun ta moral ira nga estandarte ni Jehova. Moffunan ittam na kunnatun nga konsensia nga maddesision nga makapagayayya ta Dios. (1 Pedro 3:16) Puede ittam abisowan na konsensia tam nu mali i desision nga kuattam, onu tukianna ittam nu egga i mali nga kingngua tam. Posible nga makkafi i konsensia tam, ngem mapasikattam uli yatun ta uffun ni Jehova. Nu marenu i konsensia tam, memammo i nono tam anna egga i respeto tam ta baggi tam.

▸ Kapitulo 2, parapo 3

I paganassing ta Dios ay paganassing nga mangngua tu maski anni nga makaparraddam nisa megafu ta kuruga ayatan anna irespeto tam yayya. Uffunan ittam natun nga kuan nu anni i mapia anna ibita nga kuan i marake. (Salmo 111:10) Paguyuan ittam natun nga magginna tu mapia ta ngamin nga kakkagian ni Jehova. Uffunan ittam paga natun nga tuppalan i promesa tam ira nisa megafu ta kuruga irespeto tam yayya. Egga i efekto na paganassing ta Dios ta appanono tam, pattratu tam ta tanakuan, anna ta inaggaw nga paddesisiottam.

▸ Kapitulo 2, parapo 9

I pabbabawi ay nepallo nga parraddam nga matageno na nakaliwa. Danuri mangaya ta Dios ay talaga mabbabbabawi nu nakannammuadda nga egga i kingnguada nga kontra ta estandartena. Nu egga i nakaliwatattam, ipakimemallo tam nakuan kani Jehova nga pakomanna ittam base ta sakrifisio nga tavvu ni Jesus. (Mateo 26:28; 1 Juan 2:1, 2) Nu sinsero ittam nga mabbabawi anna iyemmang i pangngua tu marake, makapakkomfiansa ittam nga pakoman ittam ni Jehova. Ariattam ngana nakuan nga makonsensia ta kingngua tam ta nappasa. (Salmo 103:10-14; 1 Juan 1:9; 3:19-22) Mawag tu mappursigi ittam nga ari ngana nga kuan i nakaliwatattam ira, ulian i mali nga appanono tam, anna mattolay segun ta estandarte ira ni Jehova.

▸ Kapitulo 2, parapo 18

Nu egga nakaliwa tu madammo nga ari nabbabawi anna manakina nga tuttulan i estandarte ira ni Jehova, ari ngana yayya nga mepangngo nga mabbalin tu miembro na kongregasion. Mawag tu madisfellow yayya. Nu nadisfellow i tadday, ariattam ngana vuluvuga makikavulu anna makibbida nisa. (1 Corinto 5:11; 2 Juan 9-11) Protektan na unnug ta paddisfellow i ngagan ni Jehova anna i kongregasion. (1 Corinto 5:6) Disiplina gapa yatun nga makoffun ta nakaliwa nga mabbabawi tapenu makatoli yayya kani Jehova.​—Lucas 15:17.

▸ Kapitulo 3, parapo 19

Ayatan ittam ni Jehova anna kayàna ittam uffunan. Yari tu iddanna ittam tu giya, direksion, anna tabarang gukaban na Biblia anna na totolay nga mangaya ta Dios. Megafu ta imperfekto ittam, talaga mawag tam yatun nga uffun. (Jeremias 17:9) Nu marespeto nga ginnattam danuri usu-usan ni Jehova tapenu igiya ittam, mepasingattam nga irespeto tam yayya anna kayà tam yayya nga tuttulan.​—Hebreo 13:7.

▸ Kapitulo 4, parapo 2

Megafu ta imperfekto ittam, mabi ittam mabbalin tu makasarili anna minappakatannang. Ngem ekspektan ni Jehova nga mappakalinno ittam. Maruddu nga magigiammu tam i mabbalin tu mapakalinno nu ikumpara tam i baggi tam kani Jehova anna matindiattam i kabaddi tam. (Job 38:1-4) Tadday paga nga importante nga aspeto na kinapakalinno i mas pannono ta tanakuan anna ta pammakapianadda imbes tu ta baggi tam. Megafu ta pappakatannang, manono na tadday nga mas malalaki yayya anne ta tanakuan. Realistiko i paningan na mapakalinno nga tolay ta baggina anna masinganna parehu i kalalakian anna pakkafianna. Ari yayya mappasirang nga aminan i nakaliwatanna, makiddispensa, anna alawatan i suhestion ira anna tabarang. I minappakalinno ay maddepende kani Jehova anna tuttulanna i direksionna.​—1 Pedro 5:5.

▸ Kapitulo 4, parapo 4

I autoridad ay katunungan nga mangiyawa tu dob anna maddesision. Si Jehova i katannangan nga autoridad ta langi anna ta davvun. Megafu ta pinaratuna i ngamin nga gannug, yayya i pinakamakapangngua nga Persona ta uniberso. Kanayunna usan i autoridadna tapenu mammakapia i tanakuan. Niddan ni Jehova i karuan nga tolay tu responsibilidad nga tangngallan ittam. Angngariganna, egga i autoridad na mappagana, elder ira ta kongregasion, anna gobiernu, anna kayà ni Jehova nga makikoopera ittam nira. (Roma 13:1-5; 1 Timoteo 5:17) Ngem nu mekontra i dorob na tolay ta dorob na Dios, tuttulattam i Dios imbes tu i totolay. (Kingngua 5:29) Nu ginnattam danuri niddan ni Jehova tu autoridad, ipasingattam nga irespeto tam i desisionna ira.

▸ Kapitulo 4, parapo 7

Usu-usan ni Jehova i elder ira—ekspiriensadu ira nga brother—tapenu tangngallan i kongregasion. (Deuteronomio 1:13; Kingngua  20:28) Uffunan ittam danatun nga lallaki tapenu mapattalupaddiattam nga matuyag i relasiottam kani Jehova anna makapaddayaw nisa tu memammo anna organisadu. (1 Corinto 14:33, 40) Tapenu matunno i elder ira gukaban na masanto nga espiritu, mawag tu maddeda i espesipiko ira nga kualipikasion nga malegan ta Biblia. (1 Timoteo 3:1-7; Tito 1:5-9; 1 Pedro 5:2, 3) Mattalo anna suportattam i organisasion na Dios, yari tu magayayya ittam nga makikoopera ta elder ira.​—Salmo 138:6; Hebreo 13:17.

▸ Kapitulo 4, parapo 8

Niddan ni Jehova i mappagana tu responsibilidad nga tangngallan i ánada anna i tangabbalayadda. Ngem, niyesplika na Biblia nga i atawa nga lalaki i ulu na familia. Nu awan tu yama na tangabbalayan, i yena i mabbalin tu ulu na familia. Nelagum ta responsibilidad na ulu na familia i pangiyawa tu makan, sinnun, anna paddianan na familia. Kuruga importante nga irollu na ulu na familia i panguffun ta tangabbalayanna nga dayawan si Jehova. Angngariganna, siguraduanna nga regular ira nga makistudy, mallayyagayya, anna makkaravulu nga gigiammuan i Biblia. I ulu na familia gapa i mangirollu ta paddesision. Kagitta ni Jesus, kanayun nakuan yayya nga masippo, rasonable, anna ari vuluvuga nga vayolente. Nu kunnatun, egga i aya ta familia yari tu memammo i panagenoda ngamin anna mas maddukko ira kani Jehova.

▸ Kapitulo 4, parapo 12

I Manangngal nga Baggi ay grupo na lallaki nga nelangitan i iddanamada nga usan na Dios tapenu idirekta i trabahu na totolena. Ta ollu siglo, nangusa si Jehova tu manangngal nga baggi tapenu igiya i ollu-siglo ira nga kongregasion Cristiano ta paddayaw anna pallayyagayyada. (Kingngua 15:2) Ta maddaggun, i grupo na lallaki nga masserbi bilang Manangngal nga Baggi i mangirollu ta pangidirekta, pangigiya, anna papprotekta ta totolay na Dios. Nu maddesision danaw nga brother, mappegiya ira ta Uvovug na Dios anna ta masanto nga espirituna. Tinukoy ni Jesus yaw nga grupo na  nazelugan nga lallaki bilang “i mekatalo anna nannono nga doroban.”​—Mateo 24:45-47.

▸ Kapitulo 4, parapo 15

Nu mittan, mekiddaw ta tadday nga sister nga egga i kuanna ta kongregasion nga gagangay nga kuan na brother. Nu kuanna yaw nga trabahu, mepasinganna i pangirespetona ta unnug ni Jehova gukaban na pangiyusa tu panakkag ta ulu. Ngem egga laman ira i situasion nga mawag tu takkabbanna i uluna. Angngariganna, mangiyusa i sister tu panakkag ta uluna nu mangikondukta yayya tu Bible study nga presente i atawana onu i tanakuan paga nga bawtisadu nga brother.​—1 Corinto 11:11-15.

▸ Kapitulo 4, parapo 17

Nu neutral ittam, awan tu faborattam ta pulitika. (Juan 17:16) Suportan na totolay ni Jehova i Pappatulanna. Kagitta ni Jesus, neutral ittam ta aktibidad ira na mundo.

Nibilin ni Jehova nittam nga ‘makimoray ta mammaguray ira tuange ta egga ira ta pakawayya.’ (Tito 3:1, 2; Roma 13:1-7) Ngem kagian gapa na dob na Dios nga ariattam nakuan mamatay. Yari tu ari ipamavulun na konsensia na tadday nga Cristiano nga makiggerra yayya. Nu egga i alternatibo nga pappilian na Cristiano nga passerbi ta publiko imbes tu passerbi ta militar, mawag tu ikonsiderana nu ipamavulun na konsensiana nga kuan yatun.

Si Jehova laman i dayawattam, megafu ta yayya i Namaratu nittam. Maski paga irespeto tam i simbolo ira na nasion, ariattam nakuan nga massaludo ta bandera onu makkansion tu national anthem. (Isaias 43:11; Daniel 3:1-30; 1 Corinto 10:14) Personal gapa nga desision na massesserbi ira kani Jehova nga ari ibotu i maski anni nga pulitikal nga partidu onu kandidato. Kuattam yatun megafu ta pinili tam ngana nga suportan i gobiernu na Dios.​—Mateo 22:21; Juan 15:19; 18:36.

▸ Kapitulo 5, parapo 2

Ipaga-pagaram na mundo i appana-panono ni Satanas. Normal ngana laman i kunnatun nga appanono ta totolay nga awan tu pangayada anna manakida nga parigan si Jehova anna awan tu pangikakuada ta estandartena ira. (1 Juan 5:19) I kunnatun nga appanono anna i resulta natun nga annangngua ay tumukoy ta espiritu na mundo. (Efeso 2:2) Siguraduan na totolay ni Jehova nga ari ira nga mainfluwensian na kunnatun nga espiritu. (Efeso 6:10-18) Lallagu, ayatattam i estandarte ira ni Jehova anna ikagumattam nga parigan i appana-panonona.

▸ Kapitulo 5, parapo 7

I apostasia ay pakkontra ta kinakurug ira ta Biblia. Marrebelde i apostata ira kontra kani Jehova anna kani Jesus, i natunno nga Patul na Pappatulan na Dios, anna iinfluwensiadda i tanakuan nga mevulu nira. (Roma 1:25) Kayàda nga mangimula tu padduda ta nono na massesserbi ira kani Jehova. Nabbalin tu apostata i karuan ta ollu-siglo nga Cristiano nga kongregasion, anna kunnatun gapa i karuan ta maddaggun. (2 Tesalonica 2:3) Danuri matalo kani Jehova ay ari vuluvuga nga makilallang ta apostata ira. Ariattam vuluvuga nga mabibbig onu magginna ta ideya ira na apostata megafu laman ta kayà tam i magusioso onu pinilit ittam na tanakuan. Matalo ittam kani Jehova anna yayya laman i dayawattam.

▸ Kapitulo 5, parapo 9

Ta Dob ni Moises, nikiddaw na nasion na Israel nga pakoman ni Jehova i liwi-liwada. Nangivulu ira tu vuku-vukal, denu, anna aya-ayam ta templo bilang sakrifisio nga panakkag ta liwa. Iperaddam natun nira nga sigga-paran si Jehova nga pakoman i liwi-liwada, bilang tadday nga nasion anna bilang indibidual. Kabalin nga nisakrifisio ni Jesus i inangona tapenu takkabban i liwi-liwa tam, ari ngana nga kawagan danaw nga sakrifisio nga panakkag ta liwa. Niyawa ni  Jesus i perfekto nga tavvung “mittan laman adde noka.”​—Hebreo 10:1, 4, 10.

▸ Kapitulo 7, parapo 6

Ta Dob ni Moises, mepamavulun nga kuman tu karne na aya-ayam i totolay. Nebilin paga nira nga mangisakrifisio ira tu ayam. (Levitico 1:5, 6) Ngem ari vuluvuga nga nipamavulun ni Jehova i totolena nga mabbalin tu vayolente ta aya-ayam. (Proverbio 12:10) Kakuruganna, mabibbig ta Dob i regulasion ira ta papprotekta ta aya-ayam kontra ta kinavayolente. Nebilin ta Israelita ira nga tangngalladda tu mapia i aya-ayamda.​—Deuteronomio 22:6, 7.

▸ Kapitulo 7, parapo 6

Blood fractions. Egga appa nga primeru nga parte na daga​—red cells, white cells, platelets, anna plasma. Danaw nga appa nga parte na daga ay puede nga pangapan tu mas baraddi paga nga parte nga magalan tu blood fractions. *

Ari nga mappatubbo tu daga onu maski anni ta appa nga primeru nga parte natun i Cristiano ira. Ngem akseptadda kari i blood fractions? Awan tu espesipiko nga kinagi na Biblia. Yari tu personal nga maddesision i kada Cristiano base ta konsensiana nga sinanay na Biblia.

Pinili na karuan nga pammanakitan i ngamin nga blood fractions. Awayyana nga irasodda nga mekiddaw ta Dob na Dios ta Israel nga ‘mevuvvu ta davvun’ i anni laman nga nalsa nga daga na tadday nga ayam.​—Deuteronomio 12:22-24.

Tanakuan gapa i pinili na karuan. Ipamavulun na konsensiada nga akseptan i karuan nga blood fractions. Baka irasonadda nga ari ngana mangisimbolo yaw ta inango na tadday nga pinaratu.

 Nu maddesision meyannung ta blood fractions, ikonsidera i tumunug nga pakkiavu:

• Ammù kari nga kebalinan na pammanaki ku ta ngamin nga blood fractions nga ariakku akseptan i karuan nga medisina nga makoru ta taki ira onu makoffun tapenu mapagimmang i paddaga?

• Kunnasì iyesplika ta doktor nu ngatta manaki ku onu akseptakku i pangusa ta tadday onu mas aru paga nga blood fractions?

Proseso ta panguru. Bilang Cristiano, ariattam maddona tu daga onu ipappan i mismu nga daga tam nige na operasion. Ngem egga ira i proseso nga meyusa i mismu nga daga na pasiente. Mawag nga maddisidi i kada Cristiano para ta baggina nu anni i makua ta dagana durante ta operasion, medical test, onu ta maddaggun nga therapy. Durante ta tiempo natun ira nga proseso, awayyana nga temporario nga malsa labbi ta baggi na pasiente i dagana mismu.​—Para ta mas aru nga informasion, innan i Ang Bantayan, Oktubre 15, 2000, pahina 30-31.

 Angngariganna, egga i proseso nga magalan tu hemodilution, nu sitaw nige nga mamegafu i operasion na pasiente, alsadda i piga nga porsiento na dagana anna talianadda tu volume expander. Tapus, metoli nisa i dagana durante ta operasion onu insigida kabalin na operasion.

Egga paga i tadday nga proseso nga magalan tu cell salvage. Taw nga proseso, makolekta i nawawan nga daga na pasiente durante ta operasion, mapakarenuan yatun, tapus metoli uli nisa i mismu nga dagana durante ta operasion onu insigida kabalin na operasion.

Baka egga i baddi nga nadduman na pagangngua na kada doktor tatun ira nga proseso. Yari tu nige nga mappa-opera, mappa-medical test, onu mappa-therapy, mawag tu ammuan labbi na tadday nga Cristiano nu anni i kuadda ta dagana.

Nu maddesision meyannung taw ira nga medikal nga proseso nga mangusa tu mismu nga dagam, ikonsidera i tumunug ira nga pakkiavu:

• Nu i karuan nga dagà ay melawan ta baggì anna temporario nga mafugaddan i passirkulana, maaksepta kari na konsensià nga yaw nga daga ay parte paga na baggì anna ari mawag nga ‘mevuvvu ta davvun’?​—Deuteronomio 12:23, 24.

• Makonsensia ngà kari nu durante ta operasion, i karuan nga porsiento na dagà ay malsa, mapakarenuan, anna metoli uli ta baggì?

• Malippawa ku kari nga i pammanaki ku ta ngamin nga proseso ta panguru nga mangusa ta mismu nga dagà, kebalinanna nga ariakku alawatan maski i blood test, hemodialysis, onu pangusa tu heart-lung bypass machine?

 Nige nga maddesision meyannung ta blood fractions anna ta proseso ira ta panguru nga mangiyusa ta mismu nga daga tam, mawag tu ipakimallo tam i giya ni Jehova anna marresearch. (Santiago 1:5, 6) Kabalin natun, usattam i nasanay-Biblia nga konsensia tam tapenu maddesision. Ariattam nakuan makkiavu ta tanakuan nu anni i kuadda nu ira i egga ta situasiottam, onu ari nakuan influwensian na tanakuan i desisiottam.​—Roma 14:12; Galacia 6:5.

▸ Kapitulo 7, parapo 11

Tapenu mabbalin tu marenu ta moral, mawag tu marenu ta pagimamma na Dios i kondukta anna agguyu-guyu tam. Nelagum ta kinarenu ta moral i nononopattam, kakkagiattam, anna kukukuattam. Nibilin ni Jehova nga lillitattam i maski anni nga klase na seksual nga kinaritta onu imoralidad. (Proverbio 1:10; 3:1) Mawag tu determinadu ittam nga tuttulan i marenu ira nga estandarte ni Jehova maski nige tam paga nga meparubang ta situasion ira nga makatenta nittam nga magangngua tu mali. Kanayuttam nakuan nga ipakimallo i uffun na Dios tapenu mapattalupaddiattam nga marenu i nono tam, anna mawag tu determinadu ittam nga ibita i tentasion nga magangngua tu imoral.​—1 Corinto 6:9, 10, 18; Efeso 5:5.

▸ Kapitulo 8, parapo 11

Nelagum ta kappasirang nga kondukta i paguvovug anna pagguyu nga serioso nga palladdà ta estandarte ira na Dios anna pangipasingan tu pamabbastus. I tolay nga magangngua tu kunnatun ay arianna irespeto i dorob na Dios. Nu nakangngua tu kappasirang nga kondukta i tadday nga tolay, asikasuan yatun na hudisial nga komite. Kasali ta kinaritta i nadduruma nga klase na marake nga annangngua. Egga ira i kaso na kinaritta nga baka mawag nga asikasuan na hudisial nga komite na kongregasion.​—Galacia 5:19-21; Efeso 4:19; para ta mas aru nga informasion, innan i “Mga Tanong Mula sa mga Mambabasa” ta Hulio 15, 2006 nga Ang Bantayan.

▸ Kapitulo 9, parapo 7; Kapitulo 12, parapo 10

Dinisenio ni Jehova i sex nga marenu nga ekspresion na aya na magatawa. Ngem nu mammasturbasion i tadday, onu mali i pangusana ta pribadu ira nga parte na baggina tapenu pagustuanna i seksual nga pakkaragana, maritta i pangiyusana ta sex. Daralan gapa naw nga anangngua i relasion na tadday kani Jehova. Mamalattuag yaw tu marake nga pakkaraga anna kegafuan na killu nga pagimamma ta sex. (Colosas 3:5) Nu neyugalian na tadday i kunnaw nga maritta nga anangngua anna marigatan yayya nga iyemmang yatun, ari nakuan makkafi i nonona. (Salmo 86:5; 1 Juan 3:20) Nu kunnatun i situasiommu, napafutuan nga makimallo kani Jehova anna mappoffun nisa. Lillitan i gannug ira gitta na pornograpia megafu ta mamarritta yatun ta appanono. Makiyuvovug ta Cristiano nga magana mu onu ta tadday nga manakam ta espiritual nga kofummu nga mangirespeto ta dorob ni Jehova. (Proverbio 1:8, 9; 1 Tesalonica 5:14; Tito 2:3-5) Makasiguradu ka nga ammu anna tagibaloran ni Jehova i appursigim nga mattalupaddian nga marenu ta moral.​—Salmo 51:17; Isaias 1:18.

▸ Kapitulo 9, parapo 9

I poligamia ay kostumbre nga kapeggan tu maturu tu tadday nga atawa. Dinisenio ni Jehova i pagatawa nga para laman ta tadday nga lalaki anna tadday nga babay. Ta Israel gari, nipamavulun na Dios nga mapeggan i lallaki tu maturu tu tadday nga atawa, ngem ari tu yatun i orihinal nga gakkagna. Ta maddaggun, ari ipamavulun ni Jehova i poligamia ta totolena. Tadday laman nakuan i atawa na lalaki, anna tadday laman nakuan gapa i atawa na babay.​—Mateo 19:9; 1 Timoteo 3:2.

▸ Kapitulo 10, parapo 12

Gakkag ni Jehova nga mavvulu i magatawa adde ta matolay ira. (Genesis 2:24; Malakias 2:15, 16; Mateo 19:3-6; 1 Corinto 7:39) Ipamavulunna laman i diborsio nu nakidallaw i tadday nga sigga-atawan.  Tatun nga situasion, niddan ni Jehova tu lallaguray i inosente nga atawa nga maddesision nu makiddiborsio yayya onu ari.​—Mateo 19:9.

Nu mittan, egga ira i Cristiano nga naddesision nga makigungay onu makisina ta atawada maski nu awan tu imoralidad nga nesimmu. (1 Corinto 7:11) I tumunug i karuan nga situasion nga pinabbaseyan na karuan tapenu makigungay.

• Sadya nga ari passuporta: Manaki na atawa nga lalaki nga suportan ta material i familiana adde ta awan ngana tu kuartu onu kanan na familiana.​—1 Timoteo 5:8.

• Pamubbug: Grabe nga pisikal nga pangabuso nga magadde ta punto nga matageno na lalaki onu na babay nga mappeligro ngana i gawa-gawayyan onu inangona.​—Galacia 5:19-21.

• Peligro nga madaral i relasion kani Jehova: Ari ngana nga makapasserbi i tadday megafu ta atawana.​—Kingngua 5:29.

▸ Kapitulo 11, parapo 19

Mawag tam ngamin i komendasion anna pamagaram. (Proverbio 12:25; 16:24) Mapasikan anna mabanna-bannayattam i kataggi-tadday gukaban na meddu anna masippo nga uvovug. Makoffun danatun nga uvovug tapenu makapagattam i wawwaragi tam anna ari magimmang ta passerbi kani Jehova maski nu egga ira grabe nga problema. (Proverbio 12:18; Filipos 2:1-4) Nu nakkafi i nono na tadday, mawag tu ginnattam yayya tu mapia anna alippawatan i mataga-tagenona. Makoffun yatun tapenu ammu tam nu anni i kagiattam anna nu anni i kuattam. (Santiago 1:19) Igakkag nga makilala tu mapia i kapangngurug mu ira tapenu malippawa mu tu mapia i pakawagadda. Nu kuammu yatun, moffunammu ira nga umaranni ta Paggafuan na ngamin nga banna-bannay anna pamagaram, nu sitaw makatageno ira tu kurug nga kapalubbang.​—2 Corinto 1:3, 4; 1 Tesalonica 5:11.

▸ Kapitulo 12, parapo 16

Awan tu espesipiko nga dorob na Biblia meyannung ta kasal ira. Madduruma gare i kostumbre anna legal ira nga kiddaw ta kada lugar. (Genesis 24:67; Mateo 1:24; 25:10; Lucas 14:8) I tabba na nobio anna nobia ta arubang ni Jehova i pinaka-importante nga parte na kasal. Aru nga mannobio i naddesision nga presente i madukko nga kafamilia anna kofudda sonu makkatabba ira anna egga i tadday nga elder nga mappalappa tu nebase-Biblia. Ira lagapa i maddesision nu egga i langan onu programa kabalin na kasal anna nu anni klase natun. (Lucas 14:28; Juan 2:1-11) Maski anni i madesision na mannobio meyannung ta kasalda, siguraduadda nakuan nga makedayaw yatun kani Jehova. (Genesis 2:18-24; Mateo 19:5, 6) Moffunan ira na prinsipio ira na Biblia tapenu makapaddesision tu masirib. (1 Juan 2:16, 17) Nu nadisidi na makkasal nga mangitunnag tu binarayang ta langan, mawag tu siguraduadda nga matangngallan tu mapia yatun nga okasion. (Proverbio 20:1; Efeso 5:18) Nu kayàda nga egga i programa, siguraduadda nakuan nga makedayaw yatun kani Jehova. Nakafokus nakuan i Cristiano nga mannobio ta relasiodda ta Dios anna ta kataggi-tadday imbes tu ta aggaw laman na kasalda.​—Proverbio 18:22; para ta mas aru nga suhestion, innan i Ang Bantayan, Oktubre 15, 2006, pahina 18-23, 23-27, anna 28-31.

▸ Kapitulo 13, parapo 18

Kayà tam ngamin nga maddesision tu fustu nga nebase ta prinsipio ira na Uvovug na Dios. Angngariganna, baka i tadday nga Cristiano ay imbitan na atawana nga ari tu Saksi ni Jehova nga kuman kavulu i parientesda ta tadday nga selebrasion na mundo. Tatun nga situasion, anni i kuammu? Nu ipamavulun na konsensiam nga umay, puedem nga iyesplika ta atawam nga nu egga i pagano nga kostumbre ta tiempo na langan, ariammu makipartisipa tatun. Nonopammu gapa nu mesiddukal i tanakuan nu umay ka tatun nga okasion.​—1 Corinto 8:9; 10:23, 24.

 Onu baka iddan naka na boss mu tu bonus nu Krismas. Apammu kari yatun? Depende yatun ta intension na boss mu. Imammatanna kari nga parte na selebrasion i bonus? Onu baka kayàna laman nga mappabalo nikaw? Mawag mu labbi nga pannonopan i ngamin nga gannug nige mu maddesision nu alawatammu onu ari i bonus.

Ta tanakuan nga situasion, baka egga i marregalu nikaw ta Krismas anna kagianna: “Ammù tu ariammu masselebra tu Krismas, ngem kayà ku lapa iyawa niko yaw.” Baka masippo talaga yatun nga tolay. Ngem egga kari i rason tapenu nonopan nga puru-puruebanna laman i pangurug mu onu kayàna nga makipartisipa ka ta selebrasion? Kabalimmu nga ikonsidera danatun, sikaw lagapa i maddesision nu alawatammu i regalu onu ari. Ta ngamin nga desisiottam, kayà tam nga marenu i konsensia tam anna mabbalin ittam tu matalo kani Jehova.​—Kingngua 23:1.

▸ Kapitulo 13, parapo 22

Ta aru nga situasion, nu insigida anna memammo nga naasikasu i ari pakkarantindian, ari ngana nga dumakal yatun nga isyu. (Mateo 5:23-26) Para ta ngamin nga Cristiano, prayoridadda nga medayaw si Jehova anna pattalupaddianan i pattaradday na kongregasion.​—Juan 13:34, 35; 1 Corinto 13:4, 5.

Nu egga i ari pakkarantindian na Cristiano ira ta negosio, asikasuadda nakuan yatun tapenu ari ngana makkademanda. Mabibbig ta 1 Corinto 6:1-8 i tabarang ni apostol Pablo nu makkademanda i parehu nga Cristiano. Madaral i ngagan ni Jehova anna i kongregasion nu idemanda tam i wagi tam. Ta Mateo 18:15-17, tallu nga dakkua i mawag tu tuttulan na Cristiano ira tapenu maasikasuda i serioso ira nga akusasion gitta na pamara-parake onu paddarogas. (1) Puruebadda labbi nga ayusan i gannug nga ira laman. (2) Nu ari yatun naayus, awayyada nga mappoffun ta tadday onu dua nga manakam nga miembro na kongregasion. (3) Nu kawagan, awayyada nga iyaranni ta elder ira yatun nga gannug. Nu nagadde yatun nga situasion tatun nga punto, usan na elder ira i prinsipio ira na Biblia tapenu uffunan i ngamin nga makka-areglo. Nu  manaki na karuan nga wagi nga tuttulan i estandarte ira na Biblia, baka kawagan na elder ira ta kongregasion nga magangngua tu hudisial nga aksion.

Egga ira i situasion nga baka kawagan nga meyadde ta korte i kaso, posible nga meyannung yatun ta diborsio, panangngal ta ana, sustentu, benefisiu na insurance, pakkabangkarote, onu testamentu. Nu maddesision i tadday nga Cristiano nga iyadde ta korte yatun nga gannug tapenu memammo nga maayus, arianna nga sinadda i tabarang ni Pablo.

Nu egga serioso nga krimen nga nesimmu kagitta na rape, pangabuso ta abbing, pamubbug, pakkoko, onu pamatay, ari nga sinadda na Cristiano nga nangireport tatun ta sekular nga autoridad i tabarang ni Pablo.

▸ Kapitulo 14, parapo 14

Namegafu pagalaman ta hardin na Eden, ilologo ngana ni Satanas i totolay. (Genesis 3:1-6; Nepakannammu 12:9) Ammuna nga nu makilluna i appanono tam, mainfluwensianna ittam nga magangngua tu marake. (2 Corinto 4:4; Santiago 1:14, 15) Usu-usanna i pulitika, relihion, komersio, dibersion, edukasion, anna aru paga nga gannug tapenu mepagaram i appanonona anna palawanan nga awan tu marake tatun.​—Juan 14:30; 1 Juan 5:19.

Ammu ni Satanas nga ababba ngana laman i tiempona tapenu ilogo i totolay. Yari tu kuanna i ngamin tapenu mas aru nga totolay i melogona. Mas ngana nga kayàna nga ilogo danuri massesserbi kani Jehova. (Nepakannammu 12:12) Nu ariattam magimmugug, baka sisinu nga daralan na Diablo i appana-panono tam. (1 Corinto 10:12) Angngariganna, kayà ni Jehova nga mannanayun i pagatawa. (Mateo 19:5, 6, 9) Ngem nonopan na aru nga tolay ta maddaggun nga alappaw laman i tabba ta pagatawa anna alistu laman daralan yatun. Aru nga pelikula anna pagiraw ta telebision i mangipagaram gapa tu kunnatun nga ideya. Siguraduattam nakuan nga ari mainfluwensian na mundo i pagimamma tam ta pagatawa.

Tadday paga nga usu-usan ni Satanas nga pangilogo nittam i panginfluwensia nittam nga ari tuttulan i autoridad. (2 Timoteo 3:4)  Nu ariattam magimmugug, baka mawawan i respeto tam ta autoridad na sinunno ni Jehova. Angngariganna, baka kokkontran na tadday nga brother i tabarang na elder ira ta kongregasion. (Hebreo 12:5) Onu baka kuestionan ngana na tadday nga sister i unnug ni Jehova ta pakka-ulu ta familia.​—1 Corinto 11:3.

Determinadu ittam nakuan nga ari nga influwensian na Diablo i appana-panono tam. Lallagu, kayà tam parigan i appana-panono ni Jehova anna kanayun nga ‘isentro i appanono tam ta gannug ira ta utun.’​—Colosas 3:2, NW; 2 Corinto 2:11.

▸ Kapitulo 16, parapo 9

Kayà tam ngamin nga magawa-gawayyan anna mala i kapianan nga papporu nu mataki ittam. (Isaias 38:21; Marcos 5:25, 26; Lucas 10:34) Ta maddaggun, nadduruma i klase ira na panguru na doktor anna na tanakuan. Nu maddesision ittam nu anni nga panguru i alawatattam, importante nga tuttulattam i prinsipio ira na Biblia. Daddammattam nga Pappatulan laman na Dios i permanente nga makoru nittam. Manaki tam nga sobra i vuru-vuruttam ta gawa-gawayyattam adde ta mapagurayattam i paddayaw tam kani Jehova.​—Isaias 33:24; 1 Timoteo 4:16.

Mawag nga lillitattam i anni laman nga panguru nga gittana egga koneksionna ta demonismo. (Deuteronomio 18:10-12; Isaias 1:13) Nige tam gafu alawatan i maski anni nga panguru onu medisina, ammuattam labbi i ngamin meyannung tatun anna nu anni nga appanono i ipagaram natun. (Proverbio 14:15) Ariattam kattaman nga kakayà ni Satanas nga melogo ittam tapenu makiparte ta demonismo. Nu massuspecha ittam nga konektadu ta demonismo i tadday nga panguru, mas makasta nga ibita tam yatun.​—1 Pedro 5:8.

▸ Kapitulo 16, parapo 18