1, 2. Anni i matageno ni Jehova nu masinganna nga mappuppursigi ittam nga mabbalin tu mapammakatalakkan?

MITTAN, ta pallabbe na abbing nga lalaki maggafu ta eskuela, nakasingan yayya tu pitaka ta dalan nga napannu tu kuartu. Anni i kuanna? Puede nga itaguna yatun. Ngem nitolina i pitaka ta makakkua. Kustu nammuan na yena na abbing i kingnguana, magayayya yayya ta anana.

² Aru nga magana i magayayya nu mapammakatalakkan i ánada. I nelangitan nga Yama tam, si Jehova, ay “Dios na kinakurug,” anna magayayya yayya nu mapammakatalakkan ittam gapa. (Salmo 31:5, NW ) Kayà tam nga pagayayyatan yayya anna “mattolay nga mapammakatalakkan ta ngamin nga gannug.” (Hebreo 13:18, NW ) Gigiammuattam i appa nga aspeto na pattolay nu sitaw mapurueban i pabbalittam tu mapammakatalakkan. Tapus ammuattam i karuan ta bendision nu malampasattam danatun nga kapurueba.

3-5. (a) Kunnasi ittam mabbalin tu ari realistiko ta baggi tam? (b) Anni i makoffun tapenu mabbalin ittam tu realistiko ta baggi tam?

³ Mabbalin ittam laman nga mapammakatalakkan ta tanakuan nu realistiko ittam ta baggi tam. Mariga yatun nu mittan. Ta ollu siglo, illokuan na wawwaragi ta kongregasion na Laodicea i baggida ta pagabboda nga  mapagayayyada i Dios ngem i kurug, ari mabba. (Nepakannammu 3:17) Awayyana gapa nga mesimmu nittam yatun.

⁴ Niyesplika na disipulo nga si Santiago: “I sinni laman nga magabbo tu relihioso yaya ngem arian na nga fugaddan i zila na, ilogo na laman i baggi na anna awan tu kebalinan na relihion na.” (Santiago 1:26) Illokuattam laman i baggi tam nu nonopattam nga adde ta mangngua ittam tu baraddi nga kinapia, ari ngana importante ta Dios nu makapataki i paguvovug tam, minangnginsulto, onu malladda-laddug ittam. Anni i makoffun tapenu mebita tam nga illokuan i baggi tam?

⁵ Nu magispehu ittam, masingattam i itchura tam. Ngem nu mabbibbig ittam tu Biblia, masingattam i kata-katoletam. Ta uffun na Biblia, mammuattam i kalalakiattam anna i pakkafiattam ira. Mammuattam gapa i mawag tam ulian ta pannono, pagguyu, anna paguvovug tam. (Bibbigan i Santiago 1:23-25.) Ngem nu kagiattam ta baggi tam nga awan tu pakkamaliattam, ariattam makangngua tu kawagan nga panguli. Yatutta mawag nga usattam i Biblia tapenu realistiko i paningattam ta baggi tam. (Silasigo 3:40; Hageo 1:5) Makoffun gapa i pakimallo tapenu masingattam i kurug nga kata-katoletam. Puede tam ikiddaw kani Jehova nga usitakkanna ittam anna uffunanna ittam nga masingan i pakkamaliattam ira tapenu metunung tam danatun. (Salmo 139:23, 24) Ammu tam nga “kalussaw ni Jehova i tolay nga minangngilloko, ngem i madukko nga pakikkofunna ay egga ta matunung.”​—Proverbio 3:32.

6. Ngatta mawag tu makkagi tu kurug ta kataggi-tadday i magatawa?

⁶ Kuruga importante ta familia i pabbalin tu mapammakatalakkan.  Nu makkagi tu kurug ta kataggi-tadday i magatawa, mas memammo i panagenoda anna makapattalo ira ta kataggi-tadday. Nadduruma i klase na kawan tu kinamatalo ta pagatawa. Angngariganna, baka magalembong onu maggiraw tu pornograpia i tadday nga natawan onu isekretona i makirelasion ta tanakuan. Kunnaw i kagian na salmista: “Ari ngà mevulu ta totolay ira nga awan tu kebilangad-da; ari ngà melivu-livu ta minaggappa-appe ira.” (Salmo 26:4) Nu ari ka nga matalo ta atawam maski ta nono mu laman, madaral natun i pagatawanu.

7, 8. Kunnasim meyusa i Biblia tapenu metuddu ta ána i importansia na pabbalin tu mapammakatalakkan?

⁷ Mawag gapa nga magigiammu na ána i importansia  na pabbalin tu mapammakatalakkan. Meyusa na magana i Biblia tapenu ituddu yatun nira. Mabibbig tatun i marake ira nga angngarigan danuri ari mapammakatalakkan: si Acan nga nabbalin tu koko; si Gehazi nga nalladdug tapenu makala tu kuartu; anna si Judas nga nakkoko tu kuartu anna nattraidor kani Jesus para ta 30 nga pirasu na plata nga pira.​—Josue 6:17-19; 7:11-25; 2 Patul Ira 5:14-16, 20-27; Mateo 26:14, 15; Juan 12:6.

⁸ Mabibbig gapa ta Biblia i aru nga makasta nga ehemplo danuri mapammakatalakkan: si Jacob nga namagaram ta ánana nga lallaki nga itoli i kuartu nga nalegadda; si Jefte tuange ta anana nga babay nga nanalakkurug ta promesada ta Dios; anna si Jesus nga nakkagi tu kurug maski ta mariga ira nga situasion. (Genesis 43:12; Ukum Ira 11:30-40; Juan 18:3-11) Makoffun danaw nga angngarigan ta ána tapenu malippawada i balor na pabbalin tu mapammakatalakkan.

9. Kunnasi nga makoffun ta ána nu mapammakatalakkan i maganada?

⁹ Makagigiammu i mappagana taw nga importante nga prinsipio na Biblia: “Nu matudduam-mu i karuan, ngatta ta ariam-mu nga tudduan i baggim laggapa? Ilammuyag mu, ‘Ari ka makkoko’ ngem makkoko ka!” (Roma 2:21) Ammu na ána nu kuan na magana i kakkagiadda. Nu ituddu tam ta ána tam nga mabbalin tu mapammakatalakkan tapus ariattam mabba kuan yatun, maguluan ira. Nu maobserba na ána nga malladdug i maganada, maski ta simple ira nga gannug, baka kunnatun gapa i kuadda. (Bibbigan i Lucas 16:10.) Ngem nu masingan na ána nga mapammakatalakkan i maganada, mabbalin gapa ira noka tu mapammakatalakkan nga magana sonu egga ngana sarilida nga ána.​—Proverbio 22:6; Efeso 6:4.

10. Kunnasi ittam makapakkagi tu kurug ta pakiyuvovug tam ta kapangngurug tam ira?

¹⁰ Mawag gapa nga makkagi ittam tu kurug ta kapangngurug tam ira. I inaggaw nga paggiristoria ay mabi laman nga mabbalin tu chismis, onu pamara-parake paga lagu. Nu ipakoli tam i tadday nga gannug nga ari tu kurug, baka mangiwara-wara ittam tu kinaladdug. Mas makasta nu ‘kontrolattam i simu tam.’ (Proverbio 10:19) Nu mapammakatalakkan ittam, arianna kayà kagian nga ikagi tam ngana i ngamin nga manono tam, ammu tam, onu naginna tam. Maski nu kurug i ikagi tam, baka ari gapa mawag tu maki-alam ittam tatun, onu awayyana nga ari nga kawagan onu ari makasta nga iyistoria yatun. (1 Tesalonica 4:11) Nu maguvovug tu makapataki i karuan, irasodda: “Kagiakku lang mabba i kurug.” Ngem aripan ittam ni Jehova, yatutta kayà tam nga kanayun tu makasta anna masippo i uvovugattam.​—Bibbigan i Colosas 4:6.

11, 12. (a) Ngatta mas maggrabe laman i ganna-gannug para ta nakaliwa tu madammo nu arianna makkagi tu kurug? (b) Nu nammuattam nga nakaliwa tu madammo i kofuttam, anni i ibita tam, anna ngatta? (c) Kunnasi ittam mabbalin tu mapammakatalakkan ta organisasion ni Jehova?

¹¹ Nipeyabaga ni Jehova ta elder ira i responsibilidad nga uffunan i kongregasion. Mas mabi ta elder ira i panguffun nittam nu makkagi ittam tu kurug nira. Ngatta? Nu mataki ka tapus nappadoktor ka, ilimag mu kari i karuan nga mataga-tageno mu ta doktor? Nu kuammu yatun, kunnasi naka moffunan? Kunnatun gapa nu nakaliwa ittam tu madammo, ariattam nakuan ilimag yatun. Lallagu, ikumpable tam yatun ta elder ira anna ikagi tam i kurug nira meyannung ta liwa tam. (Salmo 12:2; Kingngua 5:1-11) Nonopan gapa yaw: Kunnasi nu nammuammu nga  nakaliwa tu madammo i kofummu? (Levitico 5:1) Kagiammu kari: “Nu kurug nga kofunnà, ariakku yayya idanug”? Onu nonopammu nga i elder ira i makeyawa tu uffun nga kawaganna tapenu metoli anna mapaladda i relasionna kani Jehova?​—Hebreo 13:17; Santiago 5:14, 15.

¹² Mawag gapa nga mabbalin ittam nga mapammakatalakkan ta organisasion ni Jehova nu magangngua ittam tu report ira, gitta na report ta ministerio. Mapammakatalakkan ittam nakuan gapa nu magaplay ittam para ta pappayunir onu ta tanakuan paga nga klase na serbisiu.​—Bibbigan i Proverbio 6:16-19.

13. Kunnasi ittam mabbalin tu mapammakatalakkan ta wawwaragi nu meyannung ta negosio?

¹³ Mawag nga ilugar na Cristiano ira i ganna-gannug meyannung ta negosio tapenu ari mekivu yatun ta paddayoda. Angngariganna, ari ittam mannegosio nu egga ittam ta Kingdom Hall onu ta ministerio. Ariattam gapa darogassan i wawwaragi tam nu meyannung ta negosio. Nu egga ira Saksi nga empleyadum, pagammu ira ta fustu nga tiempo, suelduammu ira segun ta kinagim, anna iyawa mu nira i benefisio ira nga ikiddaw na gobiernu. Awayyana nga kasali tatun i medical insurance onu i pagada ta overtime. (1 Timoteo 5:18; Santiago 5:1-4) Nu Saksi gapa i boss onu amom, ariammu magekspekta tu espesial nga katratu. (Efeso 6:5-8) Siguraduammu nga mattrabahu ka segun ta nakka-anugutannu nga kapaddu na tiempo anna kuammu i trabahu nga mepakua nikaw.​—2 Tesalonica 3:10.

14. Anni i mawag nga kuan na Cristiano ira nigeda makisosio ta kaparehuda nga Saksi?

¹⁴ Kunnasi gapa nu makisosio ittam ta tadday nga wagi? Baka nelagum tatun i tadday nga investment onu loan. Ta kunnaw ira nga situasion, dakal i meyuffun  naw nga prinsipio na Biblia: Magangngua tu katurakkan! Tagga ta giminatang tu davvun si profeta Jeremias, nangngua yayya tu dua nga kopia na katurakkan, nu sitaw pirmadu na testigu ira i tadday nga kopia, tapus pinappannanna i dua nga dokumento para ta keyusan natun ta mappange. (Jeremias 32:9-12; innan gapa i Genesis 23:16-20.) Nonopan na karuan nga i pagangngua tu katurakkan ay mangipasingan tu awan tu pattaloda ta kapangngurugda. Ngem ta kakuruganna, nu egga i netura nga katurakkan, mebita i aru nga ari pakkarantindian, pakkadismaya, anna ari pakkara-anugu. Maski ta negosio, daddamman nga mas importante i imammo na kongregasion anne ta maski anni nga transaksion ta negosio.​—1 Corinto 6:1-8; innan i Endnote 30.

15. Anni i matageno ni Jehova ta paddarogas ta negosio?

¹⁵ Mawag nga mabbalin ittam tu mapammakatalakkan ta ngamin nga totolay, nelagum ngana danuri ari nga Saksi ni Jehova. Importante kani Jehova nga mapammakatalakkan ittam. “Ikala-kalussaw ni Jehova i darogas nga akkilowan, ngem magayayya yayya ta fustu nga akkilowan.” (Proverbio 11:1; 20:10, 23) Ta tiempo na Biblia, maruddu nga meyusa i akkilowan ta transaksion ira ta negosio. Ngem darogassan na karuan nga negosiante i kostumerda gukaban na ari pangiyawa ta eksakto nga nakka-anugutadda onu pappagadda ira tu sossobra anne ta mawag nga mapagan. Gittana ta tiempo na Biblia, normal ngana laman i paddarogas ta negosio ta kaggawattam. Nu ikalussaw ni Jehova i paddarogas tagga, kunnatun lagapa ta maddaggun.

16, 17. Anni ira nga klase na paddarogas i mawag nga lillitattam?

 ¹⁶ Meparubang ittam ngamin ta situasion nga mamurueba ta pabbalittam tu mapammakatalakkan gitta na ta pagaplay ta trabahu, paffill-up tu papeles ira na gobiernu, onu pangà tu exam ta eskuela. Kurugan na magaru nga awan tu mali ta palladdug, pangammung ta istoria, onu pangiyawa tu makelogo nga tabbag. Ariattam ngana makaddag tatun. Niprofesiya na Biblia nga ta pangurianan ira nga aggaw naw nga sistema, ‘ayatan na totolay i baggida laman, kuartu laman i agga-nonoda, anna ikalussoda noka i mapia.’​—2 Timoteo 3:1-5.

¹⁷ Ta maddaggun, gittana makasta i pattuppalan danuri ari mapammakatalakkan nga totolay. (Salmo 73:1-8) Awayyana paga nga megafu ta pabbalin tu mapammakatalakkan na tadday nga Cristiano, malsa yayya ta trabahuna, malugi, onu marake i katratuna ta trabahu. Ngem sulit i pabbalin tu mapammakatalakkan. Ngatta?

18. Ngatta kuruga nabalor i makasta nga reputasion?

¹⁸ Pilippiga ngana laman ta mundo ta maddaggun i egga reputasionna nga matalo, mapammakatalakkan, anna mapaddependeyan, ngem kuruga nabalor yatun. Puede nga mapeggan i kada tadday nittam tu kunnatun nga reputasion. (Mikias 7:2) Kakuruganna, baka igala-galo daka megafu ta mapammakatalakkakka. Ngem appresian na karuan i pabbalimmu nga mapammakatalakkan anna mattalo ira nikaw megafu tatun. Ta interu mundo, kilala nga mapammakatalakkan i Saksi ira ni Jehova. Mas kayà na karuan nga boss nga mangà tu Saksi nga empleyadu megafu ta ammuda nga mapammakatalakkan ira. Anna nu masisante i karuan nga empleyadu  megafu ta ari ira mapammakatalakkan, maruddu gapa nga mabbayag i Saksi ira ta trabahuda.

19. Kunnasi nga makafekto ta pakikkofummu kani Jehova i pabbalimmu nga mapammakatalakkan?

¹⁹ Nu mapammakatalakkakka ta ngamin nga gannug, marenu i konsensiam anna memammo i panageno mu. Mabbalin ittam tu kagitta ni Pablo nga nangitura: “Mattalo kami nga marenu i konsensiami.” (Hebreo 13:18, NW ) Pinaka-importante, masingi-singan anna appresian na minaggiddu nga Yamam nga si Jehova i appursigim tapenu mabbalin tu mapammakatalakkan ta ngamin nga gannug.​—Bibbigan i Salmo 15:1, 2; Proverbio 22:1.