1, 2. Ngatta kawagattam i mangigiya nu egga ittam ta lugar nga ariattam kabisadu? Anni nga giya i niyawa ni Jehova nittam?

NONOPAMMU nga lumalakag ka ta alalawa nga disierto. Mangulu-uli i itchura na pallevu megafu ta mepadda-paddag i dagà ta nadduruma nga direksion. Alistu ka laman nga mawawan. Kunnasim mammuan i fustu nga direksion? Kawagammu i mangigiya nikaw, gitta na compass, bilag anna bitun ira, mapa, GPS (Global Positioning System), onu tadday nga tolay nga kabisaduna yatun nga disierto. Importante i mangigiya megafu ta nakadepende taw i inango mu.

 ² Meparubattam ngamin ta nadduruma nga problema, anna nu mittan baka mawanan ittam tu iddanama. Ngem niddan ni Jehova i kada tadday nittam tu konsensia tapenu mangigiya nittam. (Santiago 1:17) Ammuattam nu anni i konsensia anna nu kunnasi yatun maffunsina. Tapus, gigiammuattam nu kunnasi sanayan i konsensia tam, nu ngatta irespeto tam nakuan i konsensia na tanakuan, anna nu kunnasi makkasta i pattoletam nu marenu i konsensia tam.

3. Anni i konsensia?

³ Makakkasta nga regalu ni Jehova nittam i konsensia tam. Yaw i gagangay nga abilidad nga mammuan nu anni i fustu anna nu anni i mali. I kebalinan na Griego nga termino nga niyusa na Biblia para ta “konsensia” ay “pakannammu ta baggi.” Nu maffunsina tu mapia i konsensia tam, mammuattam i kurug nga kata-katoletam. Moffunanna ittam nga ari ilimag nu anni talaga i nononopattam anna mataga-tageno tam. Yaw i mangigiya nittam nga kuan i mapia anna lillitan i marake. Gafu tatun, magayayya ittam nu fustu i desisiottam onu makonsensia ittam nu mali i desisiottam.​—Innan i Endnote 5.

4, 5. (a) Anni i nesimmu turi ta ari gininna da Adan anni Eva i konsensiada? (b) Anni ira nga angngarigan ta Biblia i mangipasingan nu kunnasi maffunsina i konsensia?

⁴ Puede nga pilian na kada tadday nittam nga ginnan onu ari i konsensia tam. Pinili da Adan anni Eva nga ari ginnan i konsensiada, yayya nga nakaliwa ira. Tapus nakonsensia ira, ngem ariadda ngana moli i situasion. Ariadda ngana sinuttul i Dios. (Genesis 3:7, 8)  Maski paga perfekto i konsensiada dua anna ammuda nga mali nga ari tuttulan i Dios, pinilida lagapa nga ari ginnan i konsensiada.

⁵ Ngem aru lagapa nga totolay i nagginna ta konsensiada maski nu imperfekto ira. Tadday tatun si Job. Nakangngua yayya tu fustu ira nga desision, yatutta makagina: “Ariannà husgan na futù durante nga matolay ngà.” (Job 27:6) Turi ta kinagi ni Job i ‘futuna,’ tukuyanna i konsensiana, i pakannammuna ta fustu anna ta mali. Egga ira i tiempo nga ari gininna ni David i konsensiana anna arianna sinuttul si Jehova. Ngem kabalin natun, “makokkonsensia” yayya. (1 Samuel 24:5) Ngatta? Megafu ta kagian na konsensiana nga mali i kingnguana. Nu magginna yayya ta konsensiana, mebitana nga ulian i parehu nga liwa.

6. Ngatta makagi tam nga regalu na Dios i konsensia tam?

⁶ Maruddu nga maski danuri ari nga makannammu kani Jehova ay ammuda nu anni i fustu anna nu anni i mali. Kagian na Biblia: “Nu karuan, i nono da laggapa i mamaliwa nira; ay nu karuan, kagian na nono da tu hustu i kuad-da.” (Roma 2:14, 15) Angngariganna, aru nga totolay i makannammu nga marake i mamatay onu makkoko. Maski ariadda anugutan yatun, kakuruganna gigginnadda i konsensiada, i gagangay nga abilidadda nga ammuan i fustu anna i mali nga niyawa ni Jehova nira. Tuttuttuladda gapa i prinsipio ira na Dios, onu i primeru ira nga kinakurug nga niyawa ni Jehova nittam tapenu makapaddesision ittam tu fustu ta pattolay.

7. Ngatta makkamali nu mittan i konsensia tam?

⁷ Ngem nu mittan, makkamali i konsensia tam. Angngariganna, afektan yatun na imperfekto nga appana-panono anna mataga-tageno tam anna megiyana  ittam ta mali nga direksion. Ari nga automatiko i kapeggan tu marenu nga konsensia. (Genesis 39:1, 2, 7-12) Mawag nga sanayan yatun. Kunnasi? Gukaban na uffun na masanto nga espiritu ni Jehova anna na prinsipio ira na Biblia. (Roma 9:1) Innattam nu kunnasi tam sanayan i konsensia tam.

8. (a) Kunnasi afektan na mataga-tageno tam i konsensia tam? (b) Anni i mawag nga iyavu tam ta baggi tam nige tam maddesision?

⁸ Para ta karuan, i kebalinan na pagginna ta konsensia ay basta panuttul ta mataga-tagenoda. Abboda nga puededa nga kuan i kayàda basta makasta i panagenoda tatun. Ngem imperfekto i mataga-tageno tam, anna makelogo yatun. Afektan paga natun i konsensia tam. Kagian na Biblia: “Mas minangngilogo i futu anne ta maski anni paga nga gannug anna desperadu. Sinni i makannammu tatun?” (Jeremias 17:9) Yatutta nu mittan, baka nonopattam nga fustu i tadday nga gannug maski mali yatun. Angngariganna, nige nabbalin tu Cristiano si Pablo, grabe i pameppersigina ta totolay na Dios anna kumbinsidu yayya nga fustu i kukukuanna. Para nisa, ‘marenu i konsensiana.’ Ngem kunna gabbalaman: “Ari tu yaw i mamakurug tu awan tu liwa ku. I Yafu i mamanunnu niakan.” (1 Corinto 4:4; Kingngua 23:1; 2 Timoteo 1:3) Turi ta nammuan ni Pablo i pagimamma ni Jehova ta kukukuanna, nalippawana nga mawagna i manguli. Nige tam gafu nga kuan i tadday nga gannug, mawag tu iyavu tam ta baggi tam, ‘Anni i kayà ni Jehova nga kuakku?’

9. Anni i kayà kagian na maganassing ta Dios?

⁹ Nu ayatammu i tadday nga tolay, manaki mu yayya  nga mapalussaw. Megafu ta ayatattam si Jehova, manaki tam gapa nga mangngua tu maski anni nga mamallussaw nisa. Mawag nga daka-dakal nakuan i agganassing tam nga mapalussaw si Jehova. Masingattam yatun ta ehemplo ni Nehemias. Nammanaki yayya nga usan i posisionna bilang gubernador tapenu marriku. Ngatta? Niyesplikana nga “megafu ta assing ta Dios.” (Nehemias 5:15) Manaki ni Nehemias i mangngua tu maski anni nga mamallussaw kani Jehova. Kagitta ni Nehemias, maganassing ittam gapa nga mapalussaw si Jehova gukaban na pangngua tu marake. Magigiammu tam nu anni i mamagayayya kani Jehova gukaban na pabbibbig tu Biblia.​—Innan i Endnote 6.

10, 11. Anni ira nga prinsipio na Biblia i makoffun nittam tapenu makapaddesision tu fustu meyannung ta binarayang?

¹⁰ Angngariganna, baka mawag na tadday nga Cristiano i maddesision nu minum yayya tu binarayang onu ari. Anni ira nga prinsipio i makoffun nisa tapenu makapaddesision tu fustu? Yaw i karuan: Ari igamma na Biblia i paginum tu binarayang. Kakuruganna, kagianna nittam nga regalu na Dios i binarayang. (Salmo 104:14, 15) Ngem kinagi ni Jesus ta disipulosna nga ibitada nakuan i “pagillellaw.” (Lucas 21:34) Kinagi gapa ni Pablo ta Cristiano ira nga lillitadda i “magulu nga pappaga-pagayaya, onu pagillellaw.” (Roma 13:13) Kinagina nga danuri minaggillellaw ay ‘ariadda irensia i Pammagurayan na Dios.’​—1 Corinto 6:9, 10.

¹¹ Puede iyavu na tadday nga Cristiano ta baggina: ‘Kunnasi ka-importante niakan i binarayang? Minum ngà kari tapenu marelaks? Minum ngà kari tapenu massikan i nono ku? Makontrol ku kari i karu na inumakku  anna nu mamippiga ngà nga minum? * Makapaddibersion ngà kari kavulu i kokkofukku maski nu awan tu metunnag nga binarayang?’ Awayya tam mappoffun kani Jehova tapenu makapaddesision ittam tu fustu. (Bibbigan i Salmo 139:23, 24.) Nu kunnatun, masanay i konsensia tam nga tuttulan i prinsipio ira na Biblia. Ngem egga paga i mawag tam nga kuan.

12, 13. Ngatta posible nga neruma i konsensia tam ta tanakuan? Anni i kuattam nu meparubang ittam tatun ira nga situasion?

¹² Nadduruma i konsensia na kada tadday. Baka ipamavulun na konsensiam nga kuan i gannug nga manaki nga kuan na tanakuan. Angngariganna, baka ipamavulun na konsensiam i paginum tu binarayang ngem ari anugutan yatun na konsensia na tanakuan. Ngatta posible nga makkaduma i pagimamma na dua nga tolay meyannung taw?

¹³ Maruddu nga influwensian na naddakallan, pagimamma na familia, mismu nga ekspiriensa ira, anna na tanakuan paga nga gannug i pagimamma na tolay. Nu meyannung ta binarayang, baka dinesision na dati nga minaggillellaw nga ari ngana vuluvuga nga minum. (1 Patul Ira 8:38, 39) Anni gafu i reaksiommu nu nammanaki i tolay nga niddammu tu binarayang? Massinti ka kari? Ifuersam kari yatun? Ipilit mu kari nga ammuan nu ngatta manakina? Ari. Megafu ta irespetom i konsensiana.

14, 15. Anni nga situasion i limittuag ta kaggawan ni Pablo? Anni i makasta nga nitabarang ni Pablo?

 ¹⁴ Ta kaggawan ni apostol Pablo, limittuag i tadday nga situasion nga mangipasingan nga madduruma i konsensia. I karuan nga karne nga melaku ta plasa ay neyusa ta falsu nga paddayaw anna netunnag ta santu ira. (1 Corinto 10:25) Para kani Pablo, ari tu marake nga gatangan anna kanan yatun nga karne gafu ta naggafu kani Jehova i ngamin nga makan. Ngem ari tu kunnatun i pagimamma na karuan nga kapangngurugna nga dati nga maddayaw ta santu ira. Para nira, marake nga kanan yatun nga karne. Ninono kari ni Pablo: ‘Ariakku mabba makonsensia. Egga i katunungakku nga kuan i kayà ku’?

¹⁵ Ari tu kunnatun i ninono ni Pablo. Kuruga importante nisa i panageno na wawwaragina yari tu sigga-paran yayya nga isakrifisio i kepangngattanna. Kunni Pablo nga “ari tu i baggi tam laman i nonopat-tam.” Kunna paga: “Ta si Cristo ay arian na nga inaleg i pammakapianan na laggapa.” (Roma 15:1, 3) Kagitta ni Jesus, mas ikavurungan ni Pablo i tanakuan anne ta baggina.​—Bibbigan i 1 Corinto 8:13; 10:23, 24, 31-33.

16. Ngatta ariattam nakuan husgan i kapangngurug tam ta ipamavulun na konsensiana nga kuanna?

¹⁶ Ngem kunnasi nu ipamavulun na konsensia na tanakuan nga kuanna i gittana mali para nittam? Ariattam nakuan mabbalin tu minangngivuya anna ipilit nga fustu ittam anna mali yayya. (Bibbigan i Roma 14:10.) Niddan ittam ni Jehova tu konsensia tapenu husgan i baggi tam, ari tu i tanakuan. (Mateo 7:1) Ariattam vuluvuga ipamavulun nga massirina i kongregasion megafu ta personal ira nga kayà tam. Lallagu, kuattam  i gannug ira nga mamattalupaddian ta aya anna pattaradday.​—Roma 14:19.

17. Anni i nesimmu ta konsensia na karuan?

¹⁷ Nitura ni apostol Pedro: ‘Mawag tu kanayun nga marenu i konsensianu.’ (1 Pedro 3:16) Kaddaraddam, nu kanayun nga ari importan na totolay i prinsipio ira ni Jehova, duttal i tiempo nga makkalyu i konsensiada. Kinagi ni Pablo nga i kunnatun nga konsensia ay “nabbannag nga kagitta na nalussiang na pammarka nga  balayang.” (1 Timoteo 4:2, NW ) Nalussiakka ngana kari? Nu wan, nappilà i tabbi mu adde ta awan ngana tu panagenona. Nu kanayun nga mangngua i tolay tu marake ira nga gannug, ‘mabbannag’ i konsensiana adde ta ari ngana yatun nga maffunsina.

18, 19. (a) Nu makokkonsensia ittam, anni i ituddu nittam natun? (b) Anni i kuattam nu makokkonsensia ittam ta liwa ira nga nabbabawyattam ngana?

¹⁸ Nu makokkonsensia ittam, baka kakkagian na konsensia tam nga egga i mali nga kingngua tam. Moffunan ittam natun nga ammuan nu anni i kingngua tam anna iyemmattam ngana yatun. Kayà tam nga makagigiammu ta nakaliwatattam ira tapenu ariattam ngana ulian danatun. Angngariganna, maski nakaliwa si Patul David, pinaguyu yayya na konsensiana nga  mabbabawi. Talaga nikalussona i kingnguana anna determinadu ngana yayya nga tuttulan si Jehova. Megafu ta ekspiriensa ni David, makagina nga si Jehova ay ‘mapia anna minammakoma.’​—Salmo 51:1-19; 86:5; innan i Endnote 7.

¹⁹ Ngem maski nu nabayag ngana nga pinabbabawyan na tadday nga tolay i nakaliwatanna, baka makokkonsensia pagalaman yayya ta kingnguana. Madammo yaw ta panageno anna baka nonopanna nga awan ngana tu serbina. Nu makatageno ka tu kunnatun, daddammammu nga ariammu ngana moli i nesimmu ta nappasa. Maski nu sinadya mu i makaliwa onu ari, megafu ta pinabbabawyammu ngana, napakoma ka ngana ni Jehova anna navura ngana danatun nga liwa. Marenu ka ngana ta pagimamma ni Jehova anna  ammum nga fustu ngana i kukukuammu sangawe. Baka makokkonsensia ka paga, ngem kagian na Biblia: “Mas makawayya i Dios anne ta konsensia tam.” (Bibbigan i 1 Juan 3:19, 20.) Kayà kagian naw nga mas makawayya i aya anna pamakomana anne ta pakkakonsensia onu pakatageno tam tu pasiran. Makasiguradu ka nga napakoma naka ngana ni Jehova. Nu pakoman ni Jehova i tadday nga tolay, memammo i konsensiana anna magayayya yayya ta passerbi ta Dios.​—1 Corinto 6:11; Hebreo 10:22.

20, 21. (a) Anni i meyuffun nikaw naw nga libru? (b) Anni nga lallaguray i niyawa nittam ni Jehova? Kunnasi tam nakuan usan yatun?

²⁰ Nadisenio yaw nga publikasion tapenu masanay mu i konsensiam nga mangabiso anna mapprotekta nikaw taw ta kritikal nga pangurianan ira nga aggaw. Duffunan naka paga nga iyaplika i prinsipio ira na Biblia ta nadduruma nga situasion. Siempre, ari mangiyawa yaw nga libru tu lista ira na dorob nga mawag nga kuattam ta kada situasion. Mattolay ittam segun ta “dob ni Cristo,” nga nebase ta prinsipio ira na Dios. (Galacia 6:2) Ariattam puede irason nga megafu ta awan tu direkta nga dob meyannung ta tadday nga gannug, awayya tam ngana kuan i mali. (2 Corinto 4:1, 2; Hebreo 4:13; 1 Pedro 2:16) Lallagu, usattam i lallaguretam tapenu ipasingan i aya tam kani Jehova.

²¹ Nu pannonopattam tu mapia i prinsipio ira na Biblia anna iyaplika danatun, ‘mapenam ittam nga maningan ta nadduman na mapia anna marake’ anna maparigattam i pannono ni Jehova. (Hebreo 5:14) Marresulta yatun tu nasanay nga konsensia nga mangigiya ta pattoletam anna mamattalupaddian nittam ta aya tam ta Dios.