Iddanama​—Talaga Kari nga Makoffun?

MAFULU laman i dagun ni Daniel ngem tanga-ragunna ngana nga laba-labanan i cancer. Nawanan ngana tu iddanama i doktorna nisa maski danuri madukko nisa. Ngem ari nga mawanan si Daniel tu iddanama. Mangurug yayya nga sonu dumakal yayya, mabbalin yayya tu researcher tapenu makoffun ta pagaleg tu uru para ta cancer. Iddanamanna nga mabbisita nisa i tadday nga espesialista ta panguru ta klase na cancer nga egga nisa. Turi ta aggaw nakuan na kabisitana, ari nga nakangay i espesialista megafu ta marake i panniempo. Nakkafi i nono ni Daniel. Tatun pagalaman nga nakatageno yayya tu kawan na iddanama. Tapus nappasa i piga nga aggaw, natay yayya.

Tadday nga health worker i nangipakoli tatun nga istoria ni Daniel. Giggigiammuanna i koneksion na iddanama ta gawa-gawayyan na tadday nga tolay. Baka egga ngana gapa ira naginnam tu kunnatun nga istoria. Angngariganna, tadday nga bako onu lakay ngana i araranni ngana nga matay. Ngem egga i nabayag ngana nga iinnagganna, awayyana nga pabbisita na tadday nga iddeddukanna, onu tadday nga anniversary. Ngem turi ta nesimmu ngana yatun nga iinnagganna, gavva gapa yayya nga matay. Ngatta tamma kunnatun? Talaga kari nga makoffun i iddanama gitta na kurugan na karuan?

Kagian na umara-aru nga medical researcher nga makkasta i pattolay anna gawa-gawayyan na tadday nu positibo yayya, minaggiddanama, anna nu egga nisa i karuan paga nga positibo nga emosion. Ngem ari nga umanugu i ngamin tatun. Kagian na karuan nga researcher nga awan tu kebaseyan natun ta siensia anna istoria laman. Mas kurugadda paga nga awan tu koneksion na emosiottam ta pisikal nga taka-taki.

Ari ngana bagu nga egga danuri madduda ta importansia na iddanama. Rinivu nga dagun ngana i nappasa, kunnaw i kinagi na Greek philosopher nga si Aristotle nu meyannung ta iddanama: “Tatageno laman yatun na agga-lukag nga tolay.” Kunnaw gapa i kagian na tadday nga Amerikano nga pulitiko nga si Benjamin Franklin: “Ari ka nga matolay nu maddepende ka laman ta iddanama.”

Anni gafu i kurug meyannung ta iddanama? Basta ngana laman kari nga pagambision yatun tapenu mabanna-bannayan i totolay maski nu awan mabba tu kwenta na tatagenappadda ira? Rasonable kari nga kurugan nga i pagiddanama ay ari laman tu basta pattatageno anna tadday yatun nga gannug nga kawagattam tapenu mabbalin tu magawa-gawayyan anna magayayya? Egga kari i kurug nga basehan na pagiddanama anna benefisio ira natun?