I stress ay i reaksion na baggim ta mariga nga situasion. Mangipatulug i uto mu tu aru nga hormone ta ngamin nga parte na baggim. Palistuan naw i pappitik na futum, kontrolanna i presyon na dagam, paspas onu marigatakka nga maginango, anna managga-tagga i muscle mu. Nige mu paga nga matageno danatun, nakaprepara ngana i baggim nga umaksion. Nu ari ka ngana nga stress, makkalma ngana i baggim anna manoli ta normal.

I stress ay natural nga reaksion na baggi nga mangiprepara nikaw ta mariga onu delikadu nga situasion. Mamegafu yatun nga reaksion ta uto mu. Makoffun i stress tapenu makapagguyu ka insigida. Makaduffun i partikular nga karu na stress tapenu makuam i goal mu onu mas mapakastam i resulta na tadday nga gannug, gittana nu mageksam ka, ma-interviu para ta trabahu, onu maggayang ka tu isport.

Ngem marake i efekto nikaw na mabaya-bayag anna grabe nga stress. Nu kana-kanayun nga naka-alerto i baggim, awayyana nga marake i efektona ta pisikal, emosional, anna mental nga gawa-gawayyammu. Awayyana nga manguli i ugalim, maski i pattratum ta tanakuan. Megafu ta sossobra nga stress, posible nga magillellaw i tadday, maddroga, kokkomforme tumanna, sobra pakkakanna, massigariliu anna tanakuan paga nga marake nga bisiu. Posible gapa nga madepres, mababbannag, onu manonona i mappakamatay.

Ari tu para-parehu i efekto na stress ta kada tolay, ngem posible nga marresulta yaw ta aru nga taki. Mafektan naw i maggi ngamin nga parte na baggi.