PRINSIPIO NA BIBLIA: “I plano ira na matalikarag ay siguradu nga makasta i pattuppalanna, ngem ngamin nga magapa-apura ay siguradu nga mappobre.”​—Proverbio 21:5.

I KEBALINANNA: Mawag tu mapplano ka anna siguraduammu nga tuttulan yatun. Mapplano gafu tu mapia nige mu nga maggastu. I kurug, ariammu magatang i ngamin nga ikaya mu. Piliammu gafu tu mapia i pangusammu ta kuartum.

I MAKUAM:

• Mabbadyet. Ilistam i ngamin nga mawag nga paggastuammu, anna itura mu danatun segun ta kategoria​—makan, sinnun, renta, anna karuan paga. Kabalinna, mangibadyet ta kada paggastuan. Nu sobra i ginastum ta tadday nga kategoria, pakarianammu i badyet na tanakuan nga kategoria. Angngariganna, nu sobra i nagastum ta gasolina na takay, pakarianammu i nakabadyet ta ari kuruga importante nga gannug​—gitta na pakkakan ta restawran.

• Lillitan i maggatu. Adde ta posible, lillitan i maggatu. Magunnug ka lallagu tapenu magatammu i kawagammu ira. Nu mangusa ka tu credit card, pagammu tu buu i balansem kada vulan tapenu ari nga maginteres. Nu ariammu insigida nga mapagan i gatu mu, sisinupammu nga pagan yatun tu regular adde ta mapagammu ngana i ngamin.

  Kagian na tadday nga paggigiammu nga nu credit card i pappaga na totolay, mas mapagastu ira. Nu egga i credit card mu, disiplinammu i baggim ta pangusa tatun.

PRINSIPIO NA BIBLIA: “I talakag ay ari nga magaradu ta tiempo na lammin, yari tu mamalimus yayya ta tiempo na apit megafu ta awa-awanna.”​—Proverbio 20:4.

I KEBALINANNA: Awayyana nga mappobre i talakag. Mallallappo ka gafu ta trabahu, anna adde ta posible, mabbadyet ka para ta mappange.

I MAKUAM:

• Mattrabahu tu mapia. Nu malappo ka anna responsable, magustuan naka na boss mu anna ariannaka alsan ta trabahu.

• Mabbalin tu mapammakatalakkan. Ari ka makkoko ta pattrabahuammu. Nu makkoko ka, madaral i reputasiommu anna marigatakka ngana nga makaleg tu trabahu.

• Mabbalin tu balanse ta kuartu. Nu kanayun ngana laman nga pagaleg tu kuartu i kukukuammu, marrake noka i gawa-gawayyammu anna i relasiommu ta totolay. Ari gammabba tu kuartu i pinaka-importante ta pattolay.

ARIAMMU UFUTAN I TIEMPOM ANNA KUARTUM TA MARAKE NGA BISIU.

“I minaggillellaw anna i vutu ay mappobre, anna i mattutummo ay massinnung noka tu gami.”​—PROVERBIO 23:21.

ARIAMMU KURUGA MAVVURU-VURUNG.

“Arian nu nga kavurungan i meyannung ta attolay nu; nu anni i kanan anna inuman nga mawag nu, onu i passinnun nu.”​—MATEO 6:25.

LILLITAN I PASSIL.

“Kakayà nga marriku na tolay nga passil, ngem arianna ammu nga mappobre yayya.”​—PROVERBIO 28:22.