1-3. (a) Ngatta iddeddu ni Jehova si Solomon, anna anni ira nga bendision i nalawà ni Solomon? (b) Anni ira nga pakkiavu i tabbagattam taw nga artikulo?

NABBALIN tu patul na Israel si Solomon turi ta abbing pagalaman yayya. Ta gafu na pammagurena, nappasingan si Jehova nisa ta tatageno anna kinagina: “Ikiddom nu anni i kayà mu nga iyawa ku nikaw.” Simibbag si Solomon: “Abbing ngà pagalaman anna awan paga kuruga tu ekspiriensà. . . . Iddammu gafu i aripammu tu minakkimoray nga futu tapenu mamanunnu ta ilim.” (1 Pat. 3:5-10) “Minakkimoray nga futu”​—kuruga mapakalinno nga kiddaw yatun! Yayya nga iddeddu ni Jehova si Solomon! (2 Sam. 12:24) Fermi nga magayayya i Dios tam ta tabbag natun nga abbing nga patul yatutta niddanna si Solomon “tu masirib anna minangngalippawa nga futu.”​—1 Pat. 3:12.

² Durante nga mattalupaddian nga matalo si Solomon, malawana i aru nga bendision. Egga i pribilehiona nga mamataddag tu templo “para ta ngagan ni Jehova nga Dios na Israel.” (1 Pat. 8:20) Nabbalin yayya tu prominente megafu ta siribna nga naggafu ta Dios. Danuri kinagina turi ta ininspiran yayya na Dios ay nerekord ta tallu nga libru na Biblia. Tadday tatun i libru nga Proverbio.

³ Namimmagatu nga natukoy i futu ta libru nga Proverbio. Angngariganna, ta Proverbio 4:23, mabibbig tam: “Pinaka-importante ta ngamin nga mawag tu sifutammu, immugurammu i futum.” Tatun nga bersikulo, anni yatun nga “futu”? Tabbagattam yatun nga pakkiavu taw nga artikulo. Ikonsidera tam gapa i tabbag ta dua paga nga pakkiavu: “Kunnasi purueban ni Satanas nga dapingan onu influwensian i futu tam? Anni i makua tam  tapenu immuguran i futu tam? Tapenu kanayun nga matalo ta Dios, mawag tam malippawa i tabbag danatun nga importante nga pakkiavu.

4-5. (a) Kunnasi ittam uffunan na Salmo 51:6 tapenu malippawa i tukuyan na termino nga “futu”? (b) Kunnasi nga meyarig ta panangngaw ta pisikal nga gawa-gawayyattam i panangngaw ta figuratibo nga futu tam?

⁴ Ta Proverbio 4:23, i termino nga “futu” ay tumukoy ta “pang-unag nga kata-katolay” onu “sekreto nga kata-katolay.” (Bibbigan i Salmo 51:6, NW anna i footnote.) Kayàna kagian, i “futu” ay tumukoy ta personal nga appana-panono, mataga-tageno, motibo, anna pakkaraga tam. Yatun i kononaggan nga kata-katoletam, ari laman nu anni i masingadda nittam ta lawan.

⁵ Ikonsidera nu kunnasi nga meyarig ta pisikal nga gawa-gawayyan i importansia na kata-katoletam. Ollu, tapenu mattalupaddian nga makasta i kondision na baggi tam, mawag nga piliattam i masustansia nga makan, anna regular nga ma-ehersisio. Mattalupaddian gapa nga makasta i kondision na figuratibo nga futu tam nu regular nga bibbigattam i Biblia anna i nebase-Biblia ira nga publikasion anna ipasingan i pangurug tam kani Jehova. Mepasingattam i pangurug tam gukaban na pangiyaplika ta nagigiammu tam anna pangilammuyag tatun. (Roma 10:8-10; Sant. 2:26) Mekadua, base ta itchura tam, baka nonopattam nga masikan ittam ngem ariattam ammu nga egga balo i taki tam ta unag. Kunnatun gapa, awayyana nga base ta teokratiko nga rutina tam ay abbo tam nga masikan i pangurug tam, ngem puede nga mattalovu ngana i mali ira nga pakkaraga nittam. (1 Cor. 10:12; Sant. 1:14, 15) Daddammattam nga kayà ni Satanas nga dapingan i appanono tam. Kunnasina gafu nga purueban nga kuan yatun? Kunnasi tam maprotektan i baggi tam?

6. Anni i kayà ni Satanas, anna kunnasina purueban nga kuan yatun?

⁶ Kayà ni Satanas nga mabbalin ittam tu kagittana​—tadday nga rebelde nga ari magimporta ta estandarte ira ni Jehova anna makasarili. Kanna ittam mafuersa ni Satanas nga mannono anna magguyu nga kagittana. Yari tu mangusa yayya tu tanakuan nga metodo tapenu makua yatun. Angngariganna, palevutanna ittam tu totolay nga nainfluwensianna ngana. (1 Juan 5:19) Iddanamanna nga makikavulu  ittam nira, maski ammu tam nga i marake nga pakikavulu ay “makadaral” ta appana-panono anna agguyu-guyu tam. (1 Cor. 15:33) Efektibo yatun nga taktika kani Patul Solomon. Nangatawa yayya tu napakaru nga pagano nga babbay nga “masikan i influwensia[da]” tapus “sisinu nga napatulu[da] i futuna” nga umarayyu kani Jehova.​—1 Pat. 11:3; ftn.

7. Anni paga i usan ni Satanas tapenu iwara i appanonona, anna ngatta mawag nga magimmugug ittam tatun?

⁷ Usan ni Satanas i pelikula anna pagiraw ira ta telebision tapenu iwara i appanonona. Ammuna nga ari laman nga mangiyawa tu dibersion nittam i istoria; influwensianna paga i nono, mataga-tageno, anna kondukta tam. Malalaki si Jesus ta pangistoria tapenu mangituddu tu leksion ira. Angngariganna, inistoriana i masippo nga Samaritano anna i ana nga lalaki nga nanaw ta baleda anna ginastona ngamin i manana. (Mat. 13:34; Luc. 10:29-37; 15:11-32) Ngem, danuri nainfluwensian ni Satanas ay mangiyusa gapa tu istoria ira tapenu influwensian ittam. Mawag tam mabbalin tu rasonable. Egga ira i pelikula anna pagiraw ta telebision nga mamagayayya anna maketuddu nittam ngem ari gapa nga mamadaping ta appanono tam. Ngem mawag tam magimmugug. Nu mappili ittam tu pagiraw, iyavu ta baggi tam, ‘Yaw kari nga pelikula onu pagiraw ta TV ay mangituddu niakan nga ayus laman i mappaffu ta karagatan na baggì?’ (Gal. 5:19-21; Efe. 2:1-3) Anni nakuan i kuammu nu nasingammu nga mangituddu tu sataniko nga appanono i tadday nga programa? Lillitan yatun gittana pallilli ta makeyali nga taki!

8. Kunnasi uffunan na magana ira i ánada nga immuguran i giffutuadda?

⁸ Sikamu nga magana, egga i espesial nga responsibilidadnu nga immuguran i futu na ánanu kontra ta appursigi ni Satanas nga dapingan i giffutuadda. Siguradu nga kuannu i adde na mawayyanu tapenu protektan i ánanu ta literal nga taka-taki. Kanayun nga pakarenuannu i balenu, anna itabbonu i maski anni nga gannug nga mamattaki nikamu onu ta ánanu. Kunnatun gapa, mawagnu protektan i ánanu kontra  ta pelikula, pagiraw ta TV, elektroniko nga gayam, anna website ira nga manginfluwensia nira ta appanono ni Satanas. Niddan naka ni Jehova tu autoridad nga tangngallan i espiritual nga gawa-gawayyan na ánanu. (Prov. 1:8; Efe. 6:1, 4) Yatutta ariannu maganassing nga mamadday tu regulasion ira ta balay nga nebase ta estandarte ira na Biblia. Ikagi ta ánanu nu anni i puede anna nu anni i ari puede nga girawan, anna uffunan ira nga alippawatadda i rason ta desisionnu ira. (Mat. 5:37) Durante nga magadulto i ánanu, sanayan ira nga padduman nu anni i mapia anna nu anni i marake segun ta estandarte ira ni Jehova. (Heb. 5:14) Daddamman, aru i magigiammu na ánanu ta kakkagiannu ngem mas ngana ta kukukuannu.​—Deut. 6:6, 7; Roma 2:21.

9. Anni i tadday nga ideya nga ipagaram ni Satanas, anna ngatta delikadu yatun?

⁹ Purueban gapa ni Satanas nga dapingan i futu tam gukaban na pangumbinsi nittam nga mattalo ta sirib na tolay anne ta appanono ni Jehova. (Col. 2:8) Ikonsidera i tadday laman nga ideya nga ipagaram ni Satanas​—i pabbalin tu mariku i pinaka-importante nga gannug ta pattolay. Danuri kunnatun i appanonoda ay awayyana nga marriku onu ari. Ngem maski anni tatun, mappeligro ira. Ngatta? Megafu ta nabbalin ira tu kuruga nakafokus ta pagunnug tu kuartu adde ta mesakrifisioda ngana i gawa-gawayyadda, relasion ta familia, anna maski i pakikofun ta Dios tapenu laman maddeda i ambisiodda. (1 Tim. 6:10) Mappabalo ittam megafu ta inuffunan ittam na masirib nga nelangitan nga Yama tam tapenu mepangngo i pagimamma tam ta kuartu.​—Ecl. 7:12; Luc. 12:15.

10-11. (a) Anni nakuan i kuattam tapenu maprotektan i baggi tam? (b) Anni i kuan na gumassifu ta ollu nga tiempo, anna kunnasi nga mabbalin tu gumassifu i konsensia tam?

¹⁰ Tapenu memmuguran tu mapia i futu tam, mawag tu masingattam i peligro tapus magguyu insigida tapenu protektan i baggi tam. Iperaddam nittam na uvovug nga netransleyt tu “immuguran” ta Proverbio 4:23 i trabahu na tadday nga gumassifu. Ta tiempo ni Patul Solomon, agga-taddag ta pader na siudad danuri gumassifu tapenu magguardia tapus mangipaguni ira tu alarma nu egga masingadda nga umaranni nga peligro. Uffunan ittam na pagimajin tatun nu anni i mawag nga kuattam tapenu pagimmangan si Satanas nga dapingan i appanono tam.

¹¹ Turi ta ollu nga siglo, makkavulu nga mattrabahu i gumassifu anna i gumabbantay ta trangka. (2 Sam. 18:24-26) Makka-uffun ira nga protektan i siudad gukaban na paniguradu nga agga-serra i trangka ira nu egga i tullung nga kalaban. (Neh. 7:1-3) Masserbi bilang gumassifu tam i nasanay-Biblia nga konsensia * tam anna mangalarma nittam nu purueban nga tallungan ni Satanas i futu tam​—kayàna kagian, nu puruebanna nga influwensian i appanono, mataga-tageno, motibo, onu pakkaraga tam ira. Kada mangalarma i konsensia tam, mawag tam ginnan yatun anna kuattam i adde na mawayya tam tapenu iyabbara i trangka.

12-13. Puede ittam nga matenta nga kuan i anni, ngem anni nakuan i reaksiottam?

¹² Innattam i angngarigan nu kunnasi tam protektan i baggi tam nga mainfluwensian na appanono ni Satanas. Nituddu ni Jehova nittam nga ‘ari nakuan nga mepangngo tu egga i ke-uvovugattam nga marakay meyannung ta paggannug, maritta nga attolay, onu pakkelug.’ (Efe. 5:3) Ngem anni i kuattam nu i kakavvulu tam ta trabahu onu ta eskuela ay mamegafu nga  maggiristoria tu bastus? Ammu tam nga mawag tu “pallikurat-tam i attolay nga ari nga mekunnay ta Dios, tuange ta pakkaraga ta neravvunan ira nga ganna-gannug.” (Tito 2:12) Awayyana nga alarman ittam na gumassifu tam​—i konsensia tam. (Roma 2:15) Ngem ginnattam kari yatun? Baka matenta ittam gapa nga ginnan i kakavvulu tam onu innan i letratu ira nga ipasingadda. Ngem yaw ngana i tiempo tapenu iserra tam i trangka tam, gukaban na panguli ta topiko onu pappanaw.

¹³ Mawag i sikan na nono tapenu labanan i pamipilit na kakavvulu tam nga mannono onu mangngua tu marake nga gannug. Makasiguradu tam nga masingi-singan ni Jehova i appursigi tam, anna iddanna ittam tu sikan anna sirib nga kawagattam tapenu labanan i sataniko nga appanono. (2 Cro. 16:9; Isa. 40:29; Sant. 1:5) Anni paga i makua tam tapenu memmuguran i futu tam?

14-15. (a) Ta anni tam nga ivuka i futu tam, anna kunnasi tam makua yatun? (b) Kunnasi ittam uffunan na Proverbio 4:20-22 tapenu mabenefisiowan tu mapia ta pabbibbig tam tu Biblia? (Innan gapa i kahon nga “ Nu Kunnasi nga Monag nga Mannono.”)

¹⁴ Tapenu memmuguran i futu tam, ari laman nakuan nga iserra tam yatun tapenu fugaddan i mali ira nga influwensia, nu ari, vukatattam gapa yatun tapenu patallungan i positibo ira nga influwensia. Nonopan uli i ilustrasion na napaderan nga siudad. Sinerran na gumabbantay i trangka ira na siudad tapenu fugaddan i passakup na kalaban, ngem egga ira tiempo nga vukatanna danatun tapenu patallungan i suplay na makan anna karuan paga. Nu kanayun nga agga-serra i trangka ira, mabbisin i maddian ta siudad. Mawag tam gapa nga regular nga vukatan i futu tam tapenu influwensian ittam na appanono na Dios.

¹⁵ Egga ta Biblia i appanono ni Jehova, yayya nga kada bibbigattam yatun, ipamavuluttam nga afektan na appanono ni Jehova i pannono, mataga-tageno, anna pagguyu tam. Kunnasi ittam mabenefisiowan tu mapia ta pabbibbig tam tu Biblia? Importante i pakimallo. Kinagi na tadday nga sister: “Nige ku bibbigan i Biblia, makimallo ngà kani Jehova anna ikiddò nga uffunannà ‘tapenu memammatak-ku i makapabbaw nga kakurug’ na Uvovugna.” (Sal. 119:18) Mawag gapa nga pannonopattam tu mapia i mabibbig tam. Nu makimallo ittam, mabbibbig, anna mannono tu mapia, tullo i Uvovug na Dios ta “kononaggan na futu [tam],” anna magigiammu tam nga ayatan i appanono ni Jehova.​—Bibbigan i Proverbio 4:20-22; Sal. 119:97.

16. Kunnasi tam mabenefisiowan ta paggiraw tu JW Broadcasting? Mangiyawa tu angngarigan.

¹⁶ I tadday paga nga makua tam tapenu mainfluwensian na appanono na Dios ay gukaban na paggiraw tu JW Broadcasting^®. Kagian na tadday nga magatawa: “I vinulan ira nga programa ay talaga tabbag ta pakimallomi ira! Pinasikan kami danatun anna pinagaram nakami kada makatageno kami tu daddam onu pagitetadday. Kanayummi paga nga patugtugan i orihinal ira nga kansion ta balemi. Ipatugtugmi yatun durante nga mallutu kami, mappakarenu, onu maski nu mat-cha kami.” Nakoffun danaw nga programa tapenu memmuguran i futumi. Sinudduan nakami danatun nga mannono tu gitta ni Jehova anna labanan i pamuersa ni Satanas nga parigan i appanonona.

17-18. (a) Anni i resultana nu iyaplika tam i magigiammu tam kani Jehova, gitta na mabibbig ta 1 Patul Ira 8:61? (b) Anni i magigiammu tam ta ehemplo ni Patul Hezekias? (c) Metonos ta pakimallo ni David ta Salmo 139:23, 24, anni i ipakimallo tam?

¹⁷ Kada maekspiriensa tam i benefisio ira na pangngua tu mapia, mas massikan i pangurug tam. (Sant. 1:2, 3) Makasta i annagenappattam megafu ta pinabbalittam nga magayayya si Jehova ta pagagalna nittam tu tadday ta ánana, anna mas karagatattam nga pagayayyatan yayya.  (Prov. 27:11) Mangiyawa tu oportunidad i kada kapurueba tapenu mapakurug tam nga buu i futu tam nga passerbian i minangngiddu nga Yama tam. (Sal. 119:113) Pakurugattam gapa nga ayatattam si Jehova gukaban na buu nga futu​—futu nga talaga determinadu nga mattuppal ta dorobna anna kuan i urena.​—Bibbigan i 1 Patul Ira 8:61.

¹⁸ Makkamali tam kari? Wan; imperfekto ittam. Nu mesiddukal ittam, daddamman i ehemplo ni Patul Hezekias. Nakangngua yayya tu kamali ira. Ngem nabbabawi yayya anna tulu-tuloy nga nasserbi kani Jehova “gukaban na buu nga futu.” (Isa. 38:3-6; 2 Cro. 29:1, 2; 32:25, 26) Lillitattam gafu i pamurueba ira ni Satanas nga dapingan ittam ta appana-panonona. Ipakimallo tam nga mapeggan ittam tu “minakkimoray nga futu.” (1 Pat. 3:9; bibbigan i Salmo 139:23, 24.) Makapattalupaddian ittam nga matalo kani Jehova, nu ollu ta ngamin, immugurattam i futu tam.