Turi ta payunir ngà ngana, ariakku inekspekta i pinanguli na pattolè. (Efe. 3:20) Ngem baka nonopannu nu anni i nesimmu. Istoriakku ta gafu.

Neyana ngà ta Berlin, Germany, piga vulan kabalin nga nabbatta i World War II ta 1939. Ta pangultimu na gerra ta 1945, grabe i kabomba na Berlin. Mittan, ta kalyemi, egga i nangidanna tu bomba, yatutta nakkarela kami na familià ta pattaguan nu egga i eroplano nga mangidanna tu bomba. Tapenu meyarayyu kami ta peligro, nagali kami ta Erfurt, lugar nga nikeyanakan ni yenà.

Grabe i pakkaraga na yenà ta pagaleg tu kinakurug. Binibbigna i libru ira na pilosopo anna ginigiammuna i nadduruma nga relihion ngem ari yayya nga nakontentu. Ma-1948, egga i dua nga Saksi ni Jehova nga nallayyagayya ta balemi. Pinatallung ira ni yenà anna aru i niyavuna. Awan paga tu tangorasna, kinagina niakan anna ta wagì nga babay, “Nalegakku ngana i kinakurug!” Ari nabbayag, sakan, si yenà, anna i wagì nga babay ay magatende ngana tu study ta Erfurt.

Ta 1950 nanoli kami ta Berlin, anna ta Berlin-Kreuzberg i kongregasiommi. Tapus, nagali kami mangana ta tanakuan nga lugar ta Berlin, yari tu ta Berlin-Tempelhof Congregation kami ngana magatende. Ari nabbayag, nabawtisowan si yenà, ngem magalangan ngà paga. Ngatta?

Ari ngà kuruga napprogreso megafu ta minappasiran ngà. Maski paga makilawang ngà ta ministerio, dua ragun nga ariakku vuluvuga nga nakiyuvovug ta totolay. Ngem nanguli yatun turi ta egga i nakilalà nga wawwaragi nga kuruga magutu anna matalo kani Jehova. Inattamman na karuan nira i mefuku ta kampu konsentrasion na Nazi onu ta affukutan na East German. Sekreto nga nangiyangay i karuan tu literatura ta East Germany, maski paga awayyada nga maaresto anna mefuku. Talaga napagaram ngà ta ehemploda. Kinagì nga nu mawayyada nga pappeligrowan i inangoda anna mefuku para kani Jehova  anna ta wawwaragi, mawag ku gapa i mappursigi anna ari kuruga mappasiran.

Nalabanakku i pasirakku turi ta nakiparte ngà ta espesial nga kampania na pallayyagayya turi ta 1955. Ta tura nga nepublisa ta Informant, * niyanunsio ni Brother Nathan Knorr nga yatun nga kampania i tadday ta pinakadakal nga niyunnug na organisasion. Kinagina nga nu makiparte i ngamin nga publisher, “yatun ngana i kakastan nga vulan na trabahu nga pallayyagayya ta interu nga mundo.” Kunnatun i talaga nesimmu! Ari nabbayag, nidedikà i baggì kani Jehova, anna ta 1956, nabawtisowan ngà kavulu si yamà anna i wagì nga babay. Ngem egga mana i importante nga desisionakku.

Aru nga dagun nga kumbinsidu ngà nga mawag tu mappayunir ngà, ngem itala-talattakku. Ollu, nadesidì nga gigiammuan nu kunnasi i ma-import anna ma-export tu produkto ira ta Berlin. Kabalin natun, kayà ku i mattrabahu paga tapenu makala ngà tu ekspiriensa anna mabbalin tu eksperto. Yatutta, ta 1961, inalawa ku i tadday nga trabahu ta kadakallan nga pantalan ta siudad na Hamburg, Germany. Megafu ta kakayà ku i trabahù, mas nga nitala-talattakku i pappayunir ku. Anni ngana gafu i kuakku?

Mappabalo ngà gafu ta inusa ni Jehova i meddu nga wawwaragi tapenu mapeggan ngà tu prayoridad ta espiritual. Nappayunir ngana i karuan ta kokkofukku anna makasta i ehemploda niakan. Pinagaramnà gapa ni Brother Erich Mundt, nga nefuku ta kampu konsentrasion nga mattalo kani Jehova. Kinagina nga nakkafi gabbalaman danuri wawwaragi ta kampu konsentrasion nga nattalo ta baggida. Ngem danuri interu futu nga nattalo kani Jehova ay nattalupaddian nga matalo anna dakal nga uffun ta organisasionna.

Kanayun gapa nga pagaramman ni Brother Martin Poetzinger, nga nasserbi bilang Manangngal nga Baggi, i wawwaragi anna kakkagianna nira, “I gutu i pinakamabalor nga pakkukuanu!” Turi ta pinannonopakku tu mapia danatun, nibattakku i trabahù anna nappayunir ngà turi ta Hunio 1963. Yatun i kapianan nga desisiokku! Kabalin na dua vulan, nige ku paga nga magaleg tu trabahu, nembita ngà nga masserbi bilang espesial payunir. Piga dagun i nappasa, mas paga ta ngamin nga inekspektà i bendision ni Jehova. Nembitan ngà ta meka-44 nga klase na Gilead School.

“Ariammu insigida nga panawan i asayment mu.” Yatun i tadday ta pinaka-importante nga leksion nga nagigiammù kada Brother Nathan Knorr anni Brother Lyman Swingle. Pinagaram dakami nga ari panawan i asaymentmi maski mariga yatun. Kinagi ni Brother Knorr: “Sitaw ka maffokus? Ta zitta, ta insekto, onu ta pobre nga totolay anna ta mariga nga paddia-paddian? Onu ta kakayu, ta lappaw ira, anna ta magayayya ira nga muka? Gigiammuannu nga ayatan i totolay!” Mittan, turi ta istorian ni Brother Swingle nu ngatta insigida nga pinanawan na karuan i asaymentda, makatangi yayya. Nagimmang tu manganannuan adde ta kalmadu ngana yayya. Talaga napaguyu ngà anna determinadu ngà nga ari dismayan si Cristo onu i matalo nga wawwaragina.​—Mat. 25:40.

Turi ta nalawami i asaymentmi, nakkiavu i karuan nga Bethelite ta grupomi nu sitaw i paddobadda nikami. Makasta i komentoda ira ta kada asayment ngem kustu ta kinagì nga “Congo (Kinshasa)” i asayment ku, nagimmang ira anna kudda: “Afu ta Congo! Paray tu uffunan naka ni Jehova!” Tatun ira nga tiempo, kanayun nga mebalita i Congo (Kinshasa) megafu ta parralaban anna papparatay. Ngem agga-nono ku i leksion ira ta Gilead. Kabalimmi nga naggradua turi ta Setiembre 1967, nabbiahe kami da Heinrich Dehnbostel, Claude Lindsay mappange ta Kinshasa nga kabisera na Congo.

Ta paddattalmi ta Kinshasa, tallu vulakkami nga naggigiammu tu French. Tapus, minay kami  ta Lubumbashi, dati nga Elisabethville, aranni ta border na Zambia ta zita na Congo. Naddiakkami ta balay na misionero ta sentro na siudad.

Megafu ta ari paga nalayyagayyan i aru nga teritoria ta Lubumbashi, magayayya kami nga sikami i ollu nga mangilayyagayya tu kinakurug ta aru nga residente tatun. Ari nabbayag, awan ngana tu tiempomi tapenu tudduan i ngamin nga maya nga mab-Bible study. Nalayyagayyammi gapa i ofisiales nga mattrabahu ta gobiernu anna i pulis ira. Aru i dakal i respeto na ta Uvovug na Dios anna ta pallayyagayya tam. Swahili i lengguahe na magaru, yari tu ginigiammumi yatun ni Claude Lindsay. Ari nabbayag, neyasayn kami ta kongregasion nga Swahili.

Maski napakaru i makkarasta nga ekspiriensami ira, neparubakkami gapa ta kapurueba ira. Maruddu nga akusan nakami na nellaw ira nga agga-palattug nga suddalu onu agresibo ira nga pulis tu gannug ira nga ariammi kingngua. Mittan, tadday nga grupo na armadu nga pulis i minay ta paddianan na misionero ira durante na study anna niyangay dakami ngamin nga lallaki ta central police station, nu sitaw pinagitubaddakami ta suelo adde ta alas-dies na gabi nigeda kami nga pinalawan.

Ta 1969, neyasayn ngà ta traveling work. Tatun nga sirkito, egga ira i tiempo nga apapaddu i lakarammi nga finuyo anna attarannang i kaddona, nga gagangay ta Africa. Ta tadday nga ili, maddian ta gukag na pagiddakku kada gabi i tadday nga upa anna i piyyona. Ariakku vuluvuga nga makattaman i pallukag na upa niakan maski mazibbo paga gukaban na magallu nga  pazzikkarallona. Kanayukku nga meraddamman i makakkasta ira nga ekspiriensà nga makistoria ta wawwaragi meyannung ta kinakurug na Biblia durante nga nakapalevu kami ta afi nu gabi.

Tadday ta pinakamariga nga problema ay i totolay nga magappappe nga Saksi ira ni Jehova ngem miembro ira na Kitawala movement. * Nabawtisowan i karuan nira anna nabbalin paga lagu tu elder ta kongregasion. Aru taw nga “netagu nga bata-batu” ay nagafutan na kurug nga wawwaragi. (Jud. 12, NW ) Inalsa ni Jehova danatun nga totolay ta kongregasion. Kabalin natun, minaru nga minaru i nangalawa tu kinakurug.

Ta 1971, neyasayn ngà ta panga nga ofisina ta Kinshasa, nu sitaw nadduruma i trabahù, gitta na ta correspondence, literature, anna ta service. Ta Bethel, nagigiammù nu kunnasi mangorganisa tu trabahu ta dakal nga nasion nga limitadu maski danuri simple ira nga serbisiu. Nu mittan, piga vulan nige nga makadde i tura ta kongregasion ira. Mekazza i tura ta eroplano tapus metakay ta barangay nga ari makabiahe tu piga ligguan megafu ta napakaru nga water lily ira. Maski kunna, nasolusionan i kunnaw ira nga problema anna i tanakuan paga.

Nappabbaw ngà nu kunnasi nga inorganisa na wawwaragi i darakal nga kombension, maski limitadu laman i badyetda. Namadday ira tu stage gukaban na balay na anay, nangusa ira tu sikal ta pagangngua tu libag anna nirolyoda yatun tapenu mabbalin tu kuchon nga pagitubangngadda. Nangusa ira tu vulu ta papposteda ira ta pataddag anna nallaga ira tu mimi para ta ato onu aggipotungngan ira. Nangusa ira tu upà na kayu tapenu passiggu. Kanayun nga magustuakku i makkarasta nga ideya danaw nga brother anna sister tapenu remediowan i problema ira. Nabbalin ira tu meddu niakan. Talaga kanappakku ira turi ta manaw ngà mangana para ta bagu nga asayment.

Ta 1974, neyali ngà ta panga nga ofisina ta Nairobi, Kenya. Aru i mawag nga itrabahumi megafu ta supu-suportan na panga ta Kenya i trabahu nga pallayyagayya ta mafulu nga aranni ira nga nasion, nu sitaw karuan tatun ay megamma i trabahu tam. Namippiga ngà nga neyasayn nga bisitan danaw nga nasion, mas ngana ta Ethiopia nu sitaw i wawwaragi tam ay madara-darum anna magattam ta napakaru nga kapurueba. Aru tannira i vayolente i nikatratuda onu nepafuku; napatay paga lagu i karuan. Ngem matalo ira nga nakapagattam megafu ta egga i makasta nga relasiodda kani Jehova anna ta kataggi-tadday.

Ta 1980, egga i makapagayayya nga nesimmu ta pattolè turi ta inatawà si Gail Matheson nga naggafu ta Canada. Makkaklase kami ta Gilead ni Gail. Nakka-turu-tura kami. Si Gail ay misionera ta Bolivia. Kabalin na 12 ragun, nakkasimmu kami mangana ta New York. Ari nabbayag, nakkasal kami ta Kenya. Mappabalo ngà kani Gail megafu ta kanayun nga gitta na pagimamma ni Jehova i pagimammana ta ganna-gannug anna kurug tu kontentu yayya ta egga nisa. Namegafu tagga adde sangawe, dakal i suportana nio anna yayya i meddu nga kavulu ku.

Ta 1986, neyasayn kami ni Gail ta trabahu ta sirkito durante nga masserbi ngà paga bilang miembro na Branch Committee. Binisitami i aru nga nasion nga tattangngallan na panga ta Kenya.

Magayayya ngà nu meraddammakku i preparasion ira para ta kombension ta Asmara (ta Eritrea) tagga ta ari paga tu megamma i trabahu tam tatun nga rehion. Kaddaraddam ta i nalegammi laman ay tadday nga kamalig nga marake ngana lagu i itchurana ta lawan, mas paga ta unag. Ta aggaw na kombension, nakaddag ngà nu kunnasi nga pinakappian yatun na wawwaragi tapenu pabbalinan tu makasta nga lugar nga mepangngo nga paddayawan kani Jehova. Aru nga familia i nangibalung tu pangdekorasion nga tela anna makakkasta i pinangallagda ta maski anni nga parte nga ari tu makasta. Na-enjoymi i magayayya nga kombension kavulu i 1,279 nga nagatende.

 Neparubakkami ta dakal nga panguloli megafu ta tanakuan i paddianammi kada ligguan. Mittan, naddiakkami ta magarbo nga balay aranni ta bebay; mittan gapa naddiakkami ta simple laman nga balay nga puru sim, nu sitaw maturu tu 100 metro i karayyu na kasilyas. Ngem maski nu sitaw i passerbiammi, i pinakakappagayayya nga nesimmu nikami ay danuri kuruga okupadu nga aggaw ta serbisiu kavulu i matalikarag ira nga payunir anna publisher. Turi ta nalawami i tumunug nga asaymentmi, mawag tu panawammi i meddu ira nga kofummi nga talaga kanappammi.

Durante ta 1987 adde ta 1992, nabbalin ngana tu legal i trabahu tam ta piga nga nasion nga sakup na panga ta Kenya. Gafu tatun, egga ngana lagapa i sarilida nga panga onu ofisina ta nasiodda. Ta 1993, neyasayn kami nga masserbi ta ofisina ta Addis Ababa, Ethiopia, nu sitaw aru nga dagun nga metatagu i trabahu tam, ngem legal ngana ta maddaggun.

Binendisionan ni Jehova i trabahu tam ta Ethiopia. Aru nga brother anna sister i nappayunir. Kada dagun, maturu tu 20 porsiento na ngamin nga publisher i narregular payunir namegafu ta 2012. Fuera tatun, nangiyawa tu kawagan nga passanay i teokratiko ira nga eskuela, anna maturu tu 120 nga Kingdom Hall i nepataddag. Ta 2004, nagali i familia na Bethel ta bagu nga fasilidad, anna bendision gapa i kapeggan tu Assembly Hall ta parehu balaman nga lugar.

Ta nappasa ira nga dagun, aru nga wawwaragi ta Ethiopia i nabbalin tu madukko nga kofummi ni Gail. Talaga iddukammi ira megafu ta kitessippo anna minaggiddu ira. Nikanni laman ay aru ngana i taka-takimi, yatutta mawag nga mare-asayn kami ta panga ta Central Europe. Ari kami vuluvuga nga mapagurayan, ngem kuruga kanappammi i kofummi ira ta Ethiopia.

Naekspiriensami nu kunnasi nga pinapprogreso ni Jehova i trabahuna. (1 Cor. 3:6, 9) Angngariganna, ta ollu nga nilayyagayyakku i taga-Rwanda ira nga minay ta Congo tapenu mammina tu copper, awan paga tu publisher nga mereport ta Rwanda. Sangawe, egga ngana i maturu 30,000 nga brother anna sister tatun nga nasion. Ta 1967, egga i ma-6,000 nga publisher ta Congo (Kinshasa). Sangawe, ma-230,000 ngana i biladda, anna maturu tu tadday nga million i nagatende tu Memorial ta 2018. Ta ngamin nga nasion nga dati nga sakup na panga ta Kenya, i total nga bilang na publisher ay minaru tu maturu 100,000.

Maturu tu 50 dagun i nappasa, aru nga wawwaragi i inusa ni Jehova tapenu mapegafuanakku i ngamin-tiempo nga ministerio. Maski nu minappasirang ngà lagapa, nagigiammù i buu nga pattalo kani Jehova. Nakoffun i naekspiriensà ta Africa tapenu makultibà i pasensia anna pakkakontentu. Dakal i pangappresiami ni Gail ta meddu nga wawwaragi nga nangipasingan tu makapabbaw nga pamadulo, pagattam ta madammo ira nga problema, anna pattalo kani Jehova. Kuruga mappabalo ngà ta ari matuku-tukug nga inaggallallo ni Jehova. Mas paga ta inekspektà i ngamin nga bendisionna niakan.​—Sal. 37:4.