Ammum Kari?
Kunnasi nga ipasingan na nadiskubre ta dabba ira na Babilonia nga ladriliu anna na proseso na pamadday tatun nga fustu i Biblia?
NAPAKARU nga nalutu nga ladriliu nga neyusa ta pamataddag ta siudad i nakokkog na arkeologo ira ta dian na Babilonia tagga. Segun ta arkeologo nga si Robert Koldewey, napadday i kuddanatun nga ladriliu ta fugong ira nga “egga ta lawan na siudad nu sitaw mapia i kalidad na fuyo anna aru i meyusa nga padduppang.”
Nakaleg i arkeologo ira tu ebidensia nga inusa gapa na ofisial ira na Babilonia i fugong da ira para ta kitaddake ira nga gakkag. Tadday nga profesor ta University of Toronto si Paul-Alain Beaulieu. Eksperto yayya ta history anna ta lengguahe na Asiria tagga. Segun ta nisa, ipasingan na dokumento ira ta Babilonia nga nidog na patul nga matuggi i totolay nga marrebelde ta patul anna ari mangikakua ta sagradu ira nga gannug. Kunnaw gapa i mabibbig ta tadday nga netura ta tiempo ni Patul Nabucodonosor: “Daralan nu ira, tuggian nu ira, asallan nu ira, . . . ta fugong nga pallutuan . . . kuan nu tu umata-atu yatun, itabbo nu ira ta afi tapenu matay ira.”
Ipanono natun ta mabbibbig ira ta Biblia i istoria ta Daniel kapitulo 3. Segun tatun nga istoria, namataddag si Patul Nabucodonosor tu daka-dakal nga vulawan nga imahe ta katanapan na Dura ta lawan na siudad na Babilonia. Turi ta nammanaki nga makkummag ta imahe i tallu nga kabataan nga Hebreo nga da Sadrac, Mesac, anna Abednego, nakaporay si Nabucodonosor. Nimandu na nga mepapatu i fugong tu “mamippitu nga mas mapatu anne ta gagangay” anna ‘metabbo ira ta umafa-afi nga fugong.’ Ngem nipaliag ira na makapangngua nga anghel ta siguradu nga kapateda.—Dan. 3:1-6, 19-28.
Pakurugan gapa na ladriliu ira ta Babilonia nga talaga fustu i Biblia. Aru tatun ira nga ladriliu i egga i netura nga pammadayaw para ta patul. Kunnaw i mabibbig ta tadday tatun ira: “Si Nabucodonosor, Patul na Babilonia . . . I palasio, i pinaddè tapenu paddianakku bilang Maraya-rayaw nga Patul . . . Paray nakuan tu mammaguray tatun i gaka-gakà adde ta mannanayun.” Maggi kaparehu natun i mabibbig ta Daniel 4:30, nu sitaw nipara-parayag ni Nabucodonosor: “Ari kari tu yaw i Babilonia nga Dakal nga nipataddag ku mismu para ta balay na patul ta sikan anna pakapangnguà tapenu mepasingakku i glorià?”