1-2. (a) Anni i situasion tagga ta Judea turi ta sinurakkan ni apostol Pablo i Hebreo ira? (b) Ngatta dakal i neyuffun na tura ta nira?

 NAZZIGA-RIGA i Hebreo ira nga Cristiano ta Jerusalem anna ta Judea kabalin na patay ni Jesus. Turi ta nepataddag i Cristiano nga kongregasion, nepallo i nikadara-darum da. (King. 8:1) Pappasa na ma-20 dagun, nazziga-riga ira megafu ta dakal nga bisin anna kinapobre. (King. 11:​27-30) Ngem turi ta ma-61 C.E., nabbalin tu memammo i situasion na Cristiano ira kumpara ta mappange nga mesimmu ta nira. Tatun nga tiempo, nakalawa ira tu tura kani apostol Pablo nga dakal i meyuffun na ta nira.

² Sakto ta tiempo i nipangalawa na Hebreo ira ta tura. Ari gare nga mabbayag i memammo nga situasion na Cristiano ira. Ta tura ni Pablo ta nira, nangiyawa yayya tu tabarang tapenu maattammadda i ziga nga aranni da ngana nga arubangan. Aranni ngana i kadaral na Judio nga sistema na ganna-gannug nga niprofesiya ni Jesus. (Luc. 21:20) Siempre, ari nga ammu ni Pablo anna na Cristiano ira ta Judea nu sonu anni nga mesimmu yatun nga kadaral. Maski kunnatun, awayya nga usan na Cristiano ira i tiempo nga nabattang tapenu mapprepara. Mawag nga pasikannadda i pangurug da anna mas nga gigiammuadda i magattam.—Heb. 10:25; 12:​1, 2.

3. Ngatta mawag tu maginteres i Cristiano ira sangawe ta libru na Hebreo?

³ Aranni ittam ngana nga meparubang ta ziga nga mas grabe  anne ta naekspiriensa na Hebreo ira nga Cristiano. (Mat. 24:21; Nep. 16:​14, 16) Gigiammuattam i karuan ta tabarang ira ni Jehova para tatun ira nga Cristiano nga makoffun gapa nittam.

MAMMANAKAM ITTAM

4. Ta anni nga narigatan i Judio ira nga Cristiano? (Innan gapa i letratu.)

⁴ Mawag tu magangngua tu dakal nga panguli i Judio ira nga nabbalin tu Cristiano. Tagga, i Judio ira i napili nga totolay ni Jehova. Ta aru nga dagun, kuruga espesial nga lugar i Jerusalem. Tatun gare nga mammaguray i patul nga mangirepresenta kani Jehova anna i templo tari i sentro na marenu nga paddayaw. Tuttuttulan na matalo ira nga Judio i Mosaiko nga Dob nga ituttuddu na lider ira na relihiodda. Egga ira i dob meyannung ta makan, pakkugi, anna pattratu ta Hentil ira. Ngem ari ngana nga akseptan ni Jehova i sakrifisio na Judio ira kabalin na patay ni Jesus. Ari gafu tu mabi para ta Judio ira nga nabbalin tu Cristiano nga ulian i paddayoda. (Heb. 10:​1, 4, 10) Narigatan gapa nga manguli maski danuri manakam ta espiritual nga Cristiano, gitta ni apostol Pedro. (King. 10:​9-14; Gal. 2:​11-14) Megafu ta bagu nga pangurug da, pineppersigi na lider ira na Judio nga relihion danatun nga Cristiano.

5. Anni i mawag tu pagimmuguran na Cristiano ira tagga?

⁵ Kokkontran na dua nga grupo na totolay i Hebreo ira nga Cristiano. Egga ira i lider na Judio nga relihion nga tratuadda ira nga gitta na apostata. Ipilit gapa na karuan ta kongregasion nga mawag tu tuttulan lagapa na Cristiano ira i Mosaiko nga Dob tapenu ari kanu ira nga mapersigi. (Gal. 6:12) Anni gafu i makoffun ta Cristiano ira tapenu matalo lagapa ira kani Jehova?

6. Anni i nipagaram ni Pablo ta kapangngurug na ira nga kuadda? (Hebreo 5:14–6:1)

⁶ Ta tura ni Pablo ta Hebreo ira, pinagaram na i kapangngurug na ira nga gigiammuan anna pannonopan i Uvovug na Dios.  (Bibbigan i Hebreo 5:14–6:1.) Inusa ni Pablo i Hebreo nga Katurakan tapenu iyesplika nu ngatta mas atannang i paddayaw na Cristiano anne ta paddayaw na Judio. a Pinagaram ni Pablo i Cristiano ira nga ammuan anna alippawatan tu mapia i tuttuddu na Katurakan tapenu mapenam ira nga maningan tu ugal ira nga parrasa-rason anna malisiadda yatun.

7. Anni nga kapurueba i meparubang ta nittam sangawe?

⁷ Kagitta na Hebreo ira nga Cristiano, meparubang ittam gapa ta informasion anna parrasa-rason ira nga ari mekunnay ta matunung nga estandarte ni Jehova. Kuestionan na kumokkontra ira i nebase-Biblia nga pangurug tam ta sex. Kakkagiadda nga awan kanu tu allo tam anna mangireruma ittam. Marrake laman nga marrake i ugu-ugali anna opinion na totolay nu mekumpara ta perfekto nga pagimamma na Dios ta ganna-gannug. (Prov. 17:15) Usu-usan na kumokkontra ira i ugal nga parrasa-rason tapenu mawawan i gutu tam anna magimmang ittam nga masserbi kani Jehova. Importante gafu nga mapenam ittam nga masingan danatun tapenu malisiattam yatun.—Heb. 13:9.

8. Anni i makoffun nittam tapenu tulu-tuloy nga mammanakam ta espiritual?

⁸ Mawag tu ipafutu tam i tabarang ni Pablo ta Hebreo ira nga Cristiano nga mammanakam ittam ta espiritual. Nelagum tatun i panga tu monag nga pakannammu ta kinakurug anna pamarig ta appana-panono ni Jehova. Itulu-tuloy tam nakuan yatun maski bawtisadu ittam ngana. Maski mabayag ittam ngana ta kinakurug, mawag tu inaggaw tam lagapa nga bibbigan anna gigiammuan i Biblia. (Sal. 1:2) Duffunan ittam natun tapenu mapasikan i pangurug tam. Yatun i kualidad nga nipagaram ni Pablo ta tura na ta Hebreo ira.—Heb. 11:​1, 6.

“MANGURUG ANNA MAPALIAG”

9. Ngatta kawagan na Hebreo ira nga Cristiano i masikan nga pangurug?

⁹ Kawagan na Hebreo ira nga Cristiano i masikan nga pangurug tapenu mapaliag ta mappapange nga ziga ta Judea. (Heb. 10:​37-39) Kinagi ni Jesus ta tagatuttul na ira nga mawag tu mattammang ira pa-umay ta kavukiran nu masingadda tu nalevutan tu suddalu i Jerusalem. Magaplika yatun ta ngamin nga Cristiano nga maddian ta Jerusalem onu ta Judea. (Luc. 21:​20-24) Tagga, nu egga i mangatake tu armada na suddalu ira, maruddu nga makiyegu i totolay ta napaderan ira nga siudad gitta na Jerusalem. Gitta na ari gafu nga praktikal i pattammang pa-umay ta kavukiran. Talaga kawagan i masikan nga pangurug tapenu tuttulan si Jesus.

10. Nu masikan i pangurug na tadday nga Cristiano, anni i kuan na? (Hebreo 13:17)

¹⁰ Mawag gapa nga pattalakkan na Hebreo ira nga Cristiano danuri usan ni Jesus tapenu igiya i kongregasion. Siguradu nga nangiyawa tu espesipiko nga bilin danatun nga mangirollu nu kanni nga mattammang anna nu kunnasi da nga kuan yatun. (Bibbigan i Hebreo 13:17.) I kebalinan na Griego nga uvovug nga neyusa ta Hebreo 13:17 para ta “makimoray” ay napaguyu i tadday nga tumuttul megafu ta pattalakkan na i tolay nga mangiyawa ta bilin. Ari gafu yayya tumuttul megafu laman ta egga i autoridad na nangiyawa ta bilin. Mawag gafu nga pattalakkan na Hebreo ira nga Cristiano i mangirollu ira nige zimittal na ziga. Nu tumuttul i Cristiano ira ta mangirollu nira habang makasta i situasion,  mabi ngana laman para ta nira i tumuttul sonu mariga i situasion.

11. Ngatta mawag na Cristiano ira sangawe i masikan nga pangurug?

¹¹ Gitta na Hebreo ira nga Cristiano, kawagattam gapa i masikan nga pangurug. Ta tiempo tam gare, panakitan anna uyawan paga lagu na magaru i abiso na Biblia nga aranni ngana i panuppalan naw nga marake nga mundo. (2 Ped. 3:​3, 4) Fuera tatun, aru paga i ari tam nga ammu maski nu kagian na Biblia i karuan nga detalye na mesimmu ira ta dakal nga ziga. Mawag gafu tu masikan i pangurug tam nga duttal saw ta eksakto nga tiempo i pangultimuan naw nga marake nga mundo anna tangngallan ittam saw ni Jehova tatun nga tiempo.—Hab. 2:3.

12. Anni i kuattam tapenu mepaliag ittam sonu dakal nga ziga?

¹² Mawag tu mangurug ittam nga usu-usan sangawe ni Jehova “i mekatalo anna nannono nga doroban” tapenu igiya ittam. (Mat. 24:45) Sonu mamegafu i dakal nga ziga, awayya na tu makalawa ittam tu espesipiko ira nga instruksion nga makepaliag. Nakalawa gapa tu kunnatun i Hebreo ira nga Cristiano tagga ta pinalevutan na suddalu ira nga Romano i Jerusalem. Sangawe ngana i tiempo nga mas mattalo anna makkomfiansa ittam ta direksion nga malawa tam ta mangirollu ira ta organisasion ni Jehova. Nu ari ittam gare nga mattalo anna tumuttul ta direksiodda sangawe, marigatan ittam saw nga tuttulan i direksiodda ta tiempo na dakal nga ziga.

13. Ngatta mepangngo i tabarang ta Hebreo 13:5?

¹³ Habang innaggan na Hebreo ira nga Cristiano i seniales nga mattammang ngana ira, mawag gapa tu kanayun nga simple i pattoleda anna ibita da i “pangaya ta kuartu.” (Bibbigan i Hebreo 13:5.) Nappasan na karuan ta nira i bisin anna ziga-riga. (Heb. 10:​32-34) Ngem maski nu inattammadda i ziga-riga para ta mapia nga dumug, baka namegafu ngana nga maffokus i karuan ta nira ta pagunnug tu mas aru nga kuartu tapenu melisi ira ta peligro onu ziga. Ngem ari ira nga mepaliag na kuartu ta kadaral na Jerusalem. (Sant. 5:3) I kurug, nu iddukadda i material nga gannug, mas marigatan ira nga mattammang anna panawan i gibbalayan anna pakkukua da ira.

14. Nu masikan i pangurug tam, kunnasi natun nga afektan i desisiottam ira sangawe meyannung ta material?

¹⁴ Nu masikan i pangurug tam nga araranni ngana i pangultimuan naw nga marake nga mundo, determinadu ittam nga lillitan i materialismo. Ta tiempo na dakal nga ziga, gitta na ‘ipagitabbo na totolay i pira da ta dalan’ megafu ta masingadda nga “ari ira mepaliag na pira onu na vulawadda ta aggaw na poray ni Jehova.” (Eze. 7:19) Imbes gafu tu magunnug ittam tu mas aru nga kuartu, masingan nakuan ta desisiottam ira nga simple ngem balanse i pattoletam. Angngarigan na, ari ittam nga maggatu nu ari mabba nga kawagan anna ari tam ufutan i tiempo tam ta pangasikasu ta pakkukua tam ira. Magimmugug ittam nakuan gapa nga baka mabbalin ngana tu pinaka-importante ta pattoletam danatun. (Mat. 6:​19, 24) Habang mas umara-aranni ittam ngana ta pangultimuan, mawag tu mappili ittam nu si Jehova i pattalakkattam onu i pakkukua tam ira.

“MAWAG TU MAPPASENSIA KAMU”

15. Ngatta mas kawagan na Hebreo ira nga Cristiano i pappasa-pasensia?

¹⁵ Aru nga kapurueba ta pangurug i mawag tu pasa-pasensian na Hebreo ira nga Cristiano habang mazziga laman nga mazziga i situasion ta Judea. (Heb. 10:36) Maski  nu naattamman na karuan ta nira i nepallo nga kadara-darum, aru ta nira i nabbalin tu Cristiano ta tiempo nga memammo i paddia-paddian. Yayya nga niperaddam nira ni Pablo nga preparadu nakuan ira ta mas mariga nga kapurueba anna sigga-paran nakuan ira nga mabbalin tu matalo adde patay, kagitta ni Jesus. (Heb. 12:4) Ngem megafu ta umaru laman nga umaru i Judio ira nga nakumberte bilang Cristiano, aru ta kumokkontra nga Judio i nabbalin tu mapoporay anna vayolente. Piga ragun nige nga sinurakkan ni Pablo i Hebreo ira, naggurulu ta Jerusalem megafu ta pinallayyagayya na. Maturu tu 40 nga Judio i ‘niyassingadda tu ari ira vuluvuga nga kuman onu uminum adde tu makua da i gakkag da nga patayan si Pablo.’ (King. 22:22; 23:​12-14) Maski nu mekalussaw anna mapeppersigi i Cristiano ira, mawag lagapa tu ari ira nga magimmang nga maggarammammung ta paddayoda, ilayyagayya i mapia nga dumug, anna kanayun nga pasikannan i pangurug da.

16. Ngatta makaduffun ta nittam i tura ta Hebreo ira tapenu fustu i pagimamma tam ta kapeppersigi? (Hebreo 12:7)

¹⁶ Anni i makaduffun ta Hebreo ira nga Cristiano tapenu mapasensiadda i pangokkontra? Kayà ni Pablo nga duffunan ira nga mapeggan tu fustu nga pagimamma ta kapurueba ira. Nipakanawag na gafu nga ipamavulun na Dios nga mapurueban i tadday nga Cristiano tapenu sanayan yayya. (Bibbigan i Hebreo 12:7.) Makaduffun yatun tapenu mepasingan anna mapakasta na i kualidad ira nga mamagayayya kani Jehova. Nu i kuddanatun nga makasta nga resulta i inninnan na Hebreo ira nga Cristiano, mas mabi para ta nira i mappasa-pasensia.—Heb. 12:11.

17. Anni i nagigiammu ni Pablo meyannung ta pappasa-pasensia ta kadara-darum?

¹⁷ Pinagaram ni Pablo i Hebreo ira nga Cristiano nga nu mapurueban ira, maggutu nakuan ira anna ariadda pakkafian i nono da. Makeyawa yayya tu makasta nga tabarang nu  kunnasi nga pasensian i kadara-darum. Dati gare nga pineppersigi na i Cristiano ira. Yayya nga ammu na nu kunnasi karake i katratu da. Pinasensian na gapa i aru nga kadara-darum. Naekspiriensa na gare mismu i nadduruma nga pangokkontra turi ta nabbalin yayya tu Cristiano. (2 Cor. 11:​23-25) Talaga ammu gafu ni Pablo nu anni i kawagan tapenu makapappasensia. Niperaddam na tatun ira nga Cristiano nga mapasensiadda i kapurueba ira nu mattalo ira kani Jehova, ari tu ta baggi da. Makagi gafu ni Pablo yaw: “I Yafu i manguffun niakan, awan tu ek-ku nga paganassingan.”—Heb. 13:6.

18. Anni nakuan i ammu tam meyannung ta mappange tapenu mapasensiattam i kadara-darum?

¹⁸ Pasa-pasensian na karuan nga wawwaragi tam sangawe i kadara-darum. Mepasingattam nira i aya nu ipakimallo tam ira anna nu uffunattam ira ta praktikal. (Heb. 10:33) Ngem manawag nga kagian na Biblia nga “madara-darum ngamin i maya ta attolay nga mekunnay ta Dios ta ketadday da kani Cristo Jesus.” (2 Tim. 3:12) Megafu tatun, mawag tu mapprepara ittam ngamin para ta duttal ira nga mariga nga tiempo. Mawag tu kanayun nga buu i pattalo tam kani Jehova sangawe anna komfiansa ittam nakuan nga duffunan na ittam nga pasensian i maski anni nga kapurueba. Ta mepangngo nga tiempo, palubbangan na saw ta ziga-riga i ngamin nga matalo ta nisa.—2 Tes. 1:​7, 8.

19. Anni i awayya tam ira nga kuan tapenu makapapprepara para ta dakal nga ziga? (Innan gapa i letratu.)

¹⁹ Siguradu nga nakaduffun i tura ni Pablo ta Hebreo ira nga Cristiano ta ollu nga siglo tapenu makapapprepara ira ta ziga nga inarubadda. Pinagaram ni Pablo i kapangngurug na ira nga gigiammuan anna alippawatadda tu mapia i Uvovug na Dios. Nu kuadda yatun, mas masingadda i tuddu ira nga mawag tu lisiadda megafu ta pakkafian natun i pangurug da. Sinabarangngan na ira nga pasikannadda i pangurug da tapenu agga-paran nga tuttuladda i direksion ni Jesus anna danuri na mangirollu ta kongregasion. Zinuffunan na gapa i Cristiano ira nga mapeggan tu fustu nga pagimamma ta kapurueba ira. Mawag tu pasensiadda danatun ta chansa yatun nga sanayan ira na minaggiddu nga Yama da. Iyaplika tam nakuan gapa yatun nga tabarang naggafu ta Biblia. Ta nu kunnatun, mabbalin ittam tu matalo adde ta panuppalan.—Heb. 3:14.