TURI ta 12 anios ngà, nanonoku nga egga nabalor nga meyawaku. Ta tadday nga asembli, niyavu na tadday nga brother nu kayàku i mallayyagayya. “Wan,” kukku, maski nu ariakku paga napurueban yatun. Minay kami ta teritoria tapus nangiyawa yaya niakan tu bukleta meyannung ta Pappatulan na Dios. “Mallayyagayya ngà taw nga hilera,” kunna, “tapus sikaw gapa ta tangabbagan.” Maggudu-gudu ngà ngem ariakku inekspekta nga mepalimà ngamin i bukleta. Kayà na aru nga totolay i niyawaku nira.

Neyana ngà turi 1923 ta Chatham, Kent, England, anna nedakallakku i mundo nga puru dismayadu i totolay. Ari natuppal ta World War I i promesa nga pabbalinan tu mas mapia nga pattolayan i mundo. Dismayadu gapa i maganaku ta lider ira na Baptist nga interesadu laman ta pammakapianadda. Turi nuebe anios ngà, namegafu ngana magatende si yenà ta paggarammammungan na International Bible Students Association, nu sitaw makua i “klaseda” onu i paggarammammung na Saksi ira ni Jehova. Tadday nga sister i nagistoria nikami tu leksion base ta Biblia anna ta libru nga The Harp of God. Nagustuakku i nagigiammù.

Turi ta tinedyer ngà, kakayàku i mangiyawa tu iddanama gukaban na Uvovug na Dios. Maski kanayun nga magitetadday ngà nga mamala-balay, natudduan ngà gapa ta pallayyagayya kavulu i tanakuan. Angngariganna, tadday aggaw durante nga mabbisi-bisikleta kami na tadday nga brother mappange ta teritoria, nilampasammi i tadday nga pari tapus kinagì, “Hore kazzing.” Nagimmang i brother tapus kiniddona nga magitubang kami ta kayu. Kunna: “Sinni nangiyawa nikaw tu autoridad tapenu ukuman nu sinni i kazzing? Basta magayaya ittam ngana laman nga iyadde ta totolay i mapia nga dumug tapus si Jehova ngana laman i mangukum.” Aru i nagigiammù meyannung ta pagayaya ta pangiyawa tatun ira nga tiempo.—Mat. 25:31-33; King. 20:35.

Tadday paga nga manakam nga brother i nangituddu niakan nga tapenu magayaya ta pangiyawa, nu karuan mawag nga mappasa-pasensia nga magattam. Manaki na atawana i Saksi ira ni Jehova. Mittan inimbitannà ta baleda tapenu mammerienda. Mappoporay i atawana megafu ta pallayyagayyana. Nibara-baragna i pakete ira na tsa nikami. Imbes nga  pakkagiananna i atawana, agga-ngizzi lagapa nga nitolina i tsa. Nappasa i piga ragun, navvunga yaw nga appasa-pasensiana turi nabawtisowan i atawana nga tadday ta Saksi ira ni Jehova.

Ziminakal i pakkaragaku nga ikagi ta tanakuan i iddanama ta mappange. Nabawtisowannà pati si yenà turi Marso 1940 ta Dover. Turi 16 anios ngà, nangideklara tu gerra i Britain laban ta Germany turi Setiembre 1939. Tapus ta Hunio 1940, neripaku i rinivu nga na-trauma nga suddalu nga mattala-talebag nga agga-takay ta truck ira. Ira i nabattang nga sigga-matolay ta Gerra ta Dunkirk. Nasingakku ta matada nga nawanan ngana ira tu iddanama, yatutta kakayàku nga kagian nira i meyannung ta Pappatulan na Dios. Ta pangultimuan gapa na dagun, namegafu i kanayun nga pabbomba ta Britain. Kada gabi, masingakku i eroplano nga pabbomba na Germany nga makkakagag ta lugarmi. Mappalyaw i bomba ira anna maginnam i katagada, yatutta mas kappaganassing. Pallawammi ta kommananna, masingammi i nadaral nga babalay. Mas nalippawaku nga talaga i Pappatulan laman i iddanamà para ta mappange.

Nigafù turi 1941 i pattolay nga talaga namagayaya niakan. Mattattrabahu ngà bilang trainee nga mamadday tu barku ta Royal Dockyard ta Chatham, posision nga aru i mayà megafu ta aru i benefisiona. Nabayag ngana nga nalippawa na aripan ira ni Jehova nga ari makisali ta gerra na nasa-nasion i Cristiano ira. Dagun 1941 turi ta nannammuammi nga ariammi nakuan mattrabahu ta industria na armas. (Juan 18:36) Megafu ta pamaddayan tu submarine i pantalang, naddesisionnà nga panawan ngana i trabahù anna mabbalin tu ngamin-tiempo nga ministro. Ollu nga asaymentku i Cirencester, makakkasta nga ili ta Cotswolds.

Turi naddisi-otso ngà, siam nga vulan ngà nefuku megafu ta manakiku i massuddalu. Naganassing ngà turi neserra i puerta na seldà tapus nabattannà nga magitetadday. Ari nabbayag, namegafu nga mangiyavu i guardia anna i presu ira nu ngatta egga ngà tari. Magayaya ngà nga nangiyesplika ta pangurugku nira.

Turi ta nallawannà, nekiddaw nga vulungakku si Leonard Smith * tapenu mallayyagayya ta nadduruma nga ili ta Kent, i lugar nga naddakallaku. Namegafu ta 1944, netaga ta Kent i maturu tu tangarivu nga jet nga awan tu pilotona nga napannu tu bomba. Maddalang ta tagarugmi i eroplano ira nga naggafu ta Europa, nga sakup na Nazi ira, mappange ta London. Doodlebugs i agal ta mepakagag ira nga  bomba. Kappaganassing yatun ira nga atake, megafu ta nu maginnam nga magimmang ngana i makina, nga kanayummi maekspiriensa, ammum nga piga segundo ngana laman, madanna anna sumabug ngana i eroplano. Mangikondukta kami tu bible study ta familia nga egga lima nga miembrona. Egga ira i tiempo nga nattagu kami ta gukag na lamesa nga balayang tapenu maprotektan nu madaral i balay. Turi kua nabawtisowan yatun nga interu familia.

Kabalin na gerra, nappayunir ngà tu dua ragun ta namenzita na Ireland. Ariammi ammu nga talaga neruma balo i Ireland ta England. Namala-balay kami tapenu makkiavu tu paddianammi. Kagiammi tu misionero kami, anna nangipalima kami tu magazina ta dalan. “Kaggalo” yatun nga gannug nga kingnguami ta nasion na Katoliko! Turi ta egga i lalaki nga nangananassing, nidanugmi ta pulis tapus kunna nikami, “Anni gapa i ekspektannu?” Ariammi ammu nga talaga masikan i influwensia na papari. Egga ira i nipalsada ta trabahu nu mangaksepta ira tu libru nikami, anna pinapanawda kami ta paddianammi.

Nu magali kami ta bagu nga lugar, mas makasta nu layyagayyammi labbi danuri arayyu ta paddianammi, megafu ta tanakuan i parida. Kabalinna layyagayyammi gapa aranni ira ta diammi. Ta Kilkenny, egga mabbing nga lalaki nga tudduammi mamittallu ta tanga ligguan maski egga i peligro na vayolente nga totolay. Talaga kakayàku i pattuddu tu kinakurug ta Biblia yatutta naddesisionnà nga magapply ta Watchtower Bible School of Gilead tapenu masanay bilang misionero.

Kabalin na lima-vulan nga kurso ta New York, appa nikami nga naggradua ta Gilead i nadog ta baraddi nga isla na Carribean Sea. Turi Nobiembre 1948, nanaw kami ta New York City gukaban na 18 metro kadakal nga barangay nga nagalan tu Sibia. Ariakku paga vuluvuga nakatakay tu barangay yari tu magayaya ngà. Kavulumi, si Gust Maki, nga ekspiriensadu nga kapitan na barku. Sinudduannakami tu piga nga gannug nu kunnasi i pabbiahe ta bebay, kagittana nu kunnasi nga iyatannang onu ikazza i layag, pangusa ta kompas, anna pabbiahe kontra ta direksion na paddag. Malalaki nga minaneho ni Gust i barangaymi ta unag na 30 aggaw maski ta delikadu ira nga badiu adde ta naddemi i Bahamas.

Kabalin na piga vulan nga pallayyagayya ta baraddi nga isla na Bahamas, nagali kami ta Leeward Islands anna ta Windward Islands, nga ma-800 kilometro mamegafu ta Virgin Islands nga aranni ta Puerto Rico anna maggi magadde ta Trinidad. Ta unag na lima ragun, nallayyagayya kami ta ararayyu ira nga isla nga awan tu Saksi. Nu karuan, piga ligguan nga ariammi makepadala onu makalawa tu tura. Ngem, kuruga magayaya kami nga mangilammuyag ta uvovug ni Jehova ta isla ira!​—Jer. 31:10.

Nu magangkla kami aranni ta pipì, mattaka i taga tari ira, anna maggarammammung i totolay ta pantalang tapenu innan nu sinni kami. Ari paga nakasingan i tanakuan tu de-layag nga barangay onu furaw nga tolay. Masippo i taga isla ira, relihioso, anna aru ammuda ta Biblia. Kanayudda kami iddan tu manango, avukado, anna mani. Baddi laman i espasio nga pakkatrugan, pallutuang, onu pabbabbalan ta barangaymi ngem natolekami lagapa.

Mattakay kami ta mas baddi nga barangay tapenu makadde kami ta pipi, tapus tangaggaw nga bisitammi i totolay. Ipakannammumi nira i makua nga nebase-Biblia nga palappa. Nu maffugag ngana,  makkekkeng kami ta barangay. Magaya-ayaya kami nga makasingan ta dattal na totolay. Alle kumikkilyag nga bitun i allamparadda ira durante nga makkazza ira ta bakulug. Nu mittan, magatu nga totolay i umay, tapus adde ira ta gabi tari tapenu matabbag i pakkiavuda ira. Kakayàda i makkansion yatutta minakinilyami i liriko ira na Kingdom song tapenu meddammi ira tu kopia. Durante nga pappursigiammi nga appa nga kansionan i tonadana, makipakkansion gapa ira. Makakkasta nga ginnan i bosesda. Talaga makapagayaya yatun!

Kabalimmi mangikondukta tu Bible study, makikkavulu nikami i karuan ta estudiante ira ta tumunug nga familia nga bisitammi tapenu mevulu ta studymi. Maski manaw kami kabalin na piga ligguan ta tadday nga lugar, kanayun nga ikiddawmi ta pinaka-interesadu nga tolay nga itulu-tuloyda lagapa maki-study ta karuan adde ta panolimi. Makapagayaya ta talaga nipafutu na karuan nira i pangalawa ta asaymentda.

Aru ngana tatun ira nga isla i pappasiaran ngana na turista ira, ngem dati nga asul nga bebay, dagà, anna kayu ira nga palma laman i masingan tatun nga nesisinna nga lugar. Maruddu nga gabi kami ngana mabbarangay nu magali tu isla. Masingi-singammi i dolphin ira nga maggagayang ta biko na takemi, tapus puru guni laman na barangaymi i maginnam. I nawag na vulan ta kalmadu nga bebay i mannawag ta alalawa nga pabbiaheyammi.

Kabalin na pallayyagayya tu lima ragun ta isla ira, minay kami ta Puerto Rico tapenu talianan i barangay tu de-motor. Paddattalmi, nakilala anna na-inlove ngà kani Maxine Boyd, guapa nga misionera. Matalikarag yaya nga mangilayyagayya ta mapia nga dumug namegafu ta kabbinna. Tapus nammisionera yaya ta Dominican Republic adde ta pinapanawda yaya tatun na gobierno nga Katoliko turi 1950. Egga permisò nga maddian ta Puerto Rico tu tanga vulan laman megafu ta tripulante ngà na barku. Ari mabbayag, umay ngà mangana ta isla ira anna umarayyu tu piga ragun. Yatutta kinagì ta baggì, ‘Ronald, nu kayàmu yaya, magguyu ka ngana insigida.’ Kabalin na tallu ligguan, nap-propose ngà sa tapus nappakasal kami ngana kabalin na annam nga ligguan. Nadog kami ni Maxine bilang misionero ta Puerto Rico, yatutta ariakku vuluvuga nattakay ta bagu nga barku.

Namegafu kami mabbisita tu kongregasion ira turi 1956 ta passerbimi ta sirkito. Aru ta wawwaragi i mariga, ngem kakayàmi ira bisitan. Angngariganna, ta ili na Potala Pastillo, egga i dua nga familia na Saksi nga aru i anada, tapus mapplawta ngà para nira. Niyavuku kani Hilda, nga tadday ta abbing nu kayàna mevulu nikami nga mallayyagayya. Kunna: “Kayàku, ngem ari puede. Awan tu sapatùku.” Pinaggatammi yaya tu sapatu, tapus nevulu nikami. Nappasa i piga dagun turi nabbisita kami ta Bethel ta Brooklyn turi 1972, tadday nga sister nga naggradua ta Gilead School i minaranni nikami. Aranni ngana yaya umay ta asaymentna ta Ecuador, tapus kinagina: “Ariaddà ngana meraddamman ni? Sakan yuri abbing nga awan tu sapatùna ta Pastillo.” Yaya si Hilda! Makatangi kami ta kuruga ayayami.

Nadog kami turi 1960 nga masserbi ta panga nga ofisina ta Puerto Rico, nga two-story nga balay ta Santurce, San Juan. Ta gafuna, sikami dua ni Lennart Johnson i magaggangua ta maggi ngamin nga trabahu. Ira dua na atawana i ollu nga Saksi ni Jehova ta Dominican Repulic, anna zimittal ira ta Puerto Rico turi 1957. Turi kua, si Maxine i mangiproseso ta subskripsion ira na magazina—maturu tu marivu ta tanga ligguan. Magayaya yaya tatun nga trabahu megafu ta agga-nonona i mangalawà ira ta espiritual nga makan.

Magayaya ngà nga masserbi ta Bethel megafu ta aru i tiansà nga mangiyawa. Ngem egga lagapa i kapurueban ira. Angngariganna, dagun 1967, turi ollu nga internasional nga asembli na Puerto Rico, nadammakkannà ta responsibilidad. Minay ta Puerto Rico si Nathan Knorr, nga mangiyorollu ta Saksi ira ni Jehova tatun nga tiempo. Abbona tu ariakku inasikasu i transportasion para ta misionero ira. Tapus pinakkagianannà nga mabbalin tu organisado. Kinagina nga dismayadu yaya niakan. Ariakku kayà makiddiskusion sa, ngem natagenoku nga mali i pagimammana niakan anna nattaki gapa i nonoku. Maski kunnari, ta tumunug nga nasingammi ni Maxine si Brother Knorr, inimbitana kami ta kuartona anna pinakanna kami.

Turi keggami ta Puerto Rico, namippiga nga bini sitami i familià ta England. Inalawàmi ni yenà i kinakurug ngem manaki yatun na yamà. Ngem nu mappasiar i ispiker ira nga taga-Bethel, maruddu nga paddianan ira na yenà ta balemi. Nasingan na yamà nu kunnasi kapakalinno i mangiyorollu ira ta Bethel kumpara ta papari nga nakadismayanna turi. Nabawtisowan gabbalaman yaya nga tadday ta Saksi ni Jehova turi 1962.

Natay turi 2011 i ideddukakku nga atawà nga si Maxine. Innennagakku nga masingan yaya uli sonu maginnolay. Kakkasta nga pannonopan! Ta 58 dagun nga pakkavulumi ni Maxine ta Puerto Rico, nasingammi i pagaru na totolay ni Jehova namegafu ta 650 Saksi nga nabbalin tu 26,000! Tapus turi 2013, netadday i panga ta Puerto Rico ta panga ta United States anna nadog ngà nga masserbi ta Wallkill, New York. Kabalin na 60 dagun ta isla, natagenoku nga nabbalinnà tu gittana taga-Puerto Rico nga kagitta na coquí, popular nga baddi nga tuka nga magguguni tu ko-kee, ko-kee nu fugag. Ngem tiempo ngana tapenu magali.

Egga ngà paga ta Bethel nga magayaya nga masserbi ta Dios. Maturu ngana tu 90 i dagukku, anna trabahù i mamagaram ta miembro ira na Bethel bilang espiritual nga pastor. Kinagida nga maturu ngana tu 600 i nabisità namegafu ta paddattalku ta Wallkill. Umay niakan i karuan tapenu paguvovugammi i personal nga problemada onu na familiada. Makitabarang gapa i karuan nu kunnasi makkasta i passerbida ta Bethel. Egga gapa i bagu ira nga magatawa nga makitabarang meyannung ta pagatawa. Neddan tu tanakuan nga asayment i karuan ta lawan na Bethel. Ginnakku ngamin i makiyuvovug niakan, anna nu mepangngo maruddu nga kagiakku nira: “‘Ayatan na Dios i sigga-pagayaya nga mangiyawa.’ Yatutta magayaya ka ta trabahum. Para yatun kani Jehova.”​—2 Cor. 9:7.

Egga ka ta Bethel onu maski sitaw, parehu laman i sekreto na pagayaya: Mawag nga daddammammu nu ngatta importante i kukukuammu. Sagrado nga serbisio i ngamin nga kuattam ta Bethel. Makoffun yaw ta pangiyawa na “mekatalo anna nannono nga doroban” tu espiritual nga makan para ta wawwaragi ta interu mundo. (Mat. 24:45) Maski sitaw i passerbiattam, egga oportunidad tam nga dayawan si Jehova. Magayaya ittam nga kuan i ikiddona megafu ta “ayatan na Dios i sigga-pagayaya nga mangiyawa.”