DANATUN nga libru ay magalan nga rainbow set. Ta pavvullag ku tatun, nasingakku i mananawag ira nga letratu nga navvuka ta imahinasiokku. Megafu tatun, maski abbing ngà pagalaman mabisin ngà ngana ta pakannammu ta Biblia, gitta na nepresenta tatun nga makkarasta nga libru.

Durante nga aranni ngana nga mesipo ta World War II i India, mas narriga i pattolè. Naggungay i magana ku tapus naddiborsio. Ariakku malippawa nu ngatta panawan na dua nga tolay nga iddukakku i kataggi-tadday. Natageno ku nga nabbannag ngana i emosiokku anna napagurayan. Itatana ngà nga ana, yatutta gittana ariakku makaleg tu banna-bannay anna suporta nga kuruga mawag ku.

Maddiakkami ni yenà ta Karachi, i kabisera na probinsia. Tadday aggaw, nattotto ta balemi i tadday nga lakay nga doktor nga Saksi ni Jehova nga si Fred Hardaker. Kapangngurug yayya na misionero nga nangiyawa tu libru ta familiami. Niyoferna kani yenà i paggigiammu tu Biblia. Nammanaki si yenà ngem kinagina nga baka sakan i interesadu.  Insigida nga nigafumi ni Brother Hardaker i paggigiammu tu Biblia ta tumunug nga ligguan.

Kabalin na piga ligguan, namegafu ngà ngana nga magatende ta study ira ta clinic ni Brother Hardaker. Ma-12 nga mannakam nga Saksi i umay tatun tapenu maddayaw. Binanna-bannayaddà anna trinatu nga gittana anadà. Kakayà ku nga nonopan uli i pagitubadda ta biko ku, paddukagda niakan, anna i pakiyuvovugda niakan nga kunna kurug nga korofun, nga yatun i fermi nga kawagakku tatun nga tiempo.

Ari nabbayag, inimbitanà ni Brother Hardaker nga vulunan yayya ta tana na ministerio. Sinudduannà nga mangusa tu ponograpo tapenu makapatugtug kami tu rekord ira na ababba nga palappa ta Biblia. Direkta i mensahe na karuan nga palappa, yatutta nikalussaw yatun na karuan nga makabbalay. Ngem kakayà ku i mallayyagayya ta tanakuan. Talaga matalikarag ngà ta kinakurug ta Biblia anna kakayà ku nga ibillay yatun ta tanakuan.

Durante nga mapprepara ngana i suddalu ira na Japan tapenu sakupan i India, mas paga nga parigatan na autoridad na Britain i Saksi ira ni Jehova. Tapus, ta Hulio 1943, nafektan ngà natun nga pamariga. Nilattunà na prinsipal ta eskuela nga tadday nga Anglican nga pari, megafu kanu ta “marake nga ugali.” Kinagina ta yenà nga marake nga ehemplo para ta tanakuan nga estudiante i pakikavulu ku ta Saksi ira ni Jehova. Navvurung i yenà yatutta nigammanà nga makikavulu ta Saksi ira. Turi kua, pinapangenà ta yamà ta Peshawar, ili nga ma-1,370 km ta sigiran. Nakkafi i relasiokku kani Jehova megafu ta nabbisin ngà ta espiritual nga makan anna pakikavulu.

Ta 1947, nanoli ngà ta Karachi tapenu magaleg tu trabahu. Ta keggà tatun, binisità i clinic ni Dr. Hardaker. Mapatu anna meddu i pinangalawana niakan.

“Oh, anni i taki mu?” kunna, ta abbona tu minay ngà mappadoktor.

“Dok, awan tu taki ku ta pisikal,” kukku. “Mataki ngà ta espiritual. Mawag ku maggigiammu tu Biblia.”

“Sonu anni i kayà mu nga mamegafu?” niyavuna.

“Sangawe ngana nu posible,” kukku.

Kakkasta yatun nga gabi nga pinaggigiammumi ta Biblia. Natageno ku nga gittana nabanna-bannayan ngà megafu ta kavulu ku mangana i ili ni Jehova. Talaga gaggammannà ni yenà ta pakikavulu ku ta Saksi ira, ngem taw nga tiempo determinadu ngà ngana nga akseptan i kinakurug anna mattolay segun tatun. Nisimbolò i dedikasiokku kani Jehova gukaban na pappabawtiso turi ta Agosto 31, 1947. Tapus ta edad nga 17, nigafù i marregular payunir.

Ta Quetta ngà ollu nga nappayunir, dati nga kampu na militar na Britain. Ta 1947, nagaddua i nasion na India anna nabbalin tu India anna Pakistan. * Yaw i rason nu ngatta nakkewara i kinavayolente megafu ta relihion ta nallatanan na totolay, nga narresulta tu tadday ta kakaruan nga pagali (migration) na totolay ta historia. Ma-14 million nga refugee i napapanaw. Minay ta Pakistan i Muslim ira ta India, danuri gapa Hindu anna Sikh ta Pakistan ay nagali ta India. Maski kunnasi kagulu, nattakay ngà ta tren nga napappannu mappange ta Karachi anna nabbesing ngà ta lawan adde ta Quetta.

Ta Quetta, nasimmuakku si George Singh, tadday nga espesial payunir nga maturu tu bente i dagunna. Niddannà ni George tu dana nga bisikleta nga awayyà pattakayan (onu itubba) ta vinukig nga teritoria. Maruddu nga magitetadday ngà nga mallayyagayya. Ta unag na annam nga vulan, egga i 17 nga estudiantè ta Biblia, anna karuan nira ay nabbalin tu Saksi. Tadday nira si Sadiq Masih ofisial na militar, nga nanguffun nikami ni George nga mangitransleyt tu nebase-Biblia ira nga literatura ta Urdu, i nasional nga lengguahe na Pakistan. Turi kua, nabbalin tu matalikarag nga mangilayyagayya tu mapia nga dumug si Sadiq.

Nanoli ngà gabbalaman ta Karachi anna nasserbi ngà kavulu si Henry Finch anni Harry Forrest, bagu dattal nga misionero nga naggradua ta Gilead School. Talaga nabalor nga teokratiko nga passanay i niyawada niakan! Mittan vinulukku si Brother Finch ta pallayyagayya ta northern Pakistan. Ta gukag na atannang nga vuku-vukig, nakaleg  kami tu mapakalinno nga totolay nga maguvovug tu Urdu nga mapangal ta kinakurug ta Biblia. Kabalin na dua dagun, nagatende ngà ta Gilead School; nanoli ngà ta Pakistan anna egga ira i tiempo nga manangngal ngà ta sirkito. Maddian ngà ta missionary home ta Lahore, kavulu i tallu paga nga misionero.

Kaddaraddam, ta 1954, marigatan i misionero ira ta Lahore nga pakibagayan i kataggi-tadday, yatutta inuli na panga nga ofisina i asaymentda. Megafu ta egga i finaborakku tatun, nakalawa ngà tu madammo nga tabarang. Nadismaya ngà megafu ta ninono ku nga naffaliu ngà ta asayment ku. Nanoli ngà uli ta Karachi tapus minay ngà ta London, England, tapenu igafù mangana tatun i bagu nga passerbi.

Ta London, aru ta kakongregasiokku ay miembro na familia na London Bethel. Meddu nga sinanaynà na masippo nga branch servant nga si Pryce Hughes. Tadday aggaw, inistoriana niakan turi ta sinabarangngan yayya ni Joseph F. Rutherford, i manangngal ta interu-mundo nga pallayyagayya. Turi purueban ni Brother Hughes nga irasonan i baggina, pinakkagianan yayya ni Brother Rutherford. Nakaddag ngà nga igala-galo laman ni Brother Hughes yatun nga nesimmu. Kinagina nga natakitan yayya ta gafu. Ngem nalippawana gabbalaman nga mawagna yatun nga madammo nga tabarang anna pangipasingan yatun ni Jehova tu aya. (Heb. 12:6) Natukkal i futù ta komentona anna nakoffun tapenu metoli i espiritual nga balansè.

Tatun nga tiempo, nagali si yenà ta London anna inalawana i paggigiammu tu Biblia kani John E. Barr, nga nasserbi nga Manangngal nga Baggi. Nattulu-tuloy i espiritual nga papprogresona anna nabawtisowan turi 1957. Turi kua nammuakku nga nige natay na yamà, naggigiammu gapa yayya kavulu i Saksi ira ni Jehova.

Ta 1958, inatawà si Lene, Danish nga sister nga maddian ta London. Ta tumunug nga dagun, nabendisionakkami tu ana, si Jane, i kaka ta lima nga ánami. Nakalawa ngà gapa tu pribilehio nga masserbi tu elder ta Fulham Congregation. Ngem ta pappasa na tiempo, mawagmi i magali ta mas mapatu nga klima megafu ta makafi nga gawa-gawayyan ni Lene. Yayya nga ta 1967, nagali kami ta Adelaide, Australia.

Egga i 12 nga nazelugan nga Cristiano ta kongregasiommi ta Adelaide. Matalikarag nga nirolluda i pallayyagayya. Napeggan kami insigida tu makasta nga espiritual nga rutina.

Ta 1979, niyana ni Lene i mekalima nga abbimmi, si Daniel. Grabe i takina nga Down syndrome *  anna ekspektammi nga arianna mabbayag. Adde sangawe marigatan ngà nga ideskriba i ziga nga nappasammi. Kingnguami i ngamin nga mawayyami tapenu iyawa i pakawaganna, durante nga tangngawammi gapa i appa paga nga ánami. Nu mittan, mangngisi-ngisi si Daniel ta ari yayya nga makaginango megafu ta egga i dua nga lattù na futuna, anna mawagmi nga ikarela yayya ta hospital. Ngem maski egga takina, ma-uto anna minaggiddu yayya. Iddedduna gapa si Jehova. Nu makimallo i familiami nige kuman, paddappilanna i baraddi nga limana, mattangu, anna kagianna tu masikan i “Amen!” Tapus kuman ngana yayya.

Turi ta appa ngana i dagun ni Daniel, nattaki yayya tu acute leukemia. Talaga namammansu kami ni Lene ta pisikal anna emosional. Gittana maggaggi ngà ngana nga makkatok. Mittan turi ta grabe ngana i pakkadismayami, zimittal ta balemi i manangngal ta sirkitomi nga si Neville Bromwich. Tatun nga gabi, siminangi yayya tapus ginaggappan nakami. Siminangi kami ngamin. Talaga nabanna-bannayakkami na meddu anna masippo nga uvovugna. Ala-una na magabi ngana yayya nga nanaw. Ari nabbayag, natay ngana si Daniel. I pinappatena i pinakamatindi nga trahedia nga nesimmu ta pattolemi. Maski kunna, naattammammi i paddaddam, nga makkomfiansa kami nga awan tu maski anni nga makawayya nga mangigungay kani Daniel ta aya ni Jehova​—maski i patay. (Roma 8:38, 39) Talaga kakanappammi nga makavulu sonu mapaginnolay yayya ta napabagu nga mundo na Dios!​—Juan 5:28, 29.

Ta maddaggun, kabalikku na-stroke tu namiddua, massesserbi ngà lagapa nga elder ta kongregasion. I ekspiriensà ira i nakoffun niakan nga maki-empatia anna mangikallo ta tanakuan, mas turi ira ta mepaparubang ta problema ira. Ibità nga ukuman ira. Iyavu ku lallagu ta baggì: ‘Kunnasi nakafekto ta emosion anna appana-panonoda i ekspiriensada ta pattolay? Kunnasì mepasingan nga ikavurungakku ira? Kunnasì ira pagaramman nga kuadda i uray ni Jehova?’ Talaga kakayà ku nga ipastoran i kongregasion! Wan, nu banna-bannayakku anna uffunan i tanakuan ta espiritual, gittana banna-bannayan anna uuffunakku i baggì.

Kagittà gapa i salmista nga nakkagi: “Nu aru i kavuru-vurungan na nono ku, i pamanna-bannem [Jehova] i mangiyawa ta pagayaya ku.” (Sal. 94:19) Inuffunannà maski ta problema ira ta familià, relihioso nga pangokkontra, personal ira nga pakkadismaya, anna depresion. Talaga nabbalin tu kurug nga Yama niakan si Jehova!