1. Anni i kagian na profesiya na Biblia nittam?

ANNI i araranni ngana nga mesimmu ta totolay ni Jehova? Ariattam ngana mawag nga lavvunan. Kagian na Biblia nittam nu anni ira i importante nga mesimmu nga makafekto nittam ngamin. Egga i tadday nga profesiya nga mangipasingan nittam ta kuan noka na pinakamakapangngua ira nga gobiernu ta davvun. Nerekord ta Daniel kapitulo 11 yatun nga patturunug na nesimmu ta dua nga makkalaban nga fuersa, i patul na sigiran anna i patul na zita. Dakal nga parte natun nga profesiya i natuppal ngana, yayya nga makasiguradu ittam nga matuppal gapa i karuan paga nga detalye natun.

2. Segun ta Genesis 3:15 anna ta Nepakannammu 11:7 anna 12:17, anni nakuan i daddammattam nu gigiammuattam i profesiya ni Daniel?

² Tapenu malippawa tam i profesiya ta Daniel kapitulo 11, daddammattam nga tukuyan laman natun i mammaguray anna gobiernu ira nga egga i direkta nga influwensiada ta totolay na Dios. Maski baddi laman i bilang na masserbi ta Dios, ngatta ira i puntiria danaw nga gobiernu? Megafu ta tadday laman i gakkag ni Satanas anna na interu nga sistemana​—i daralan danuri maddayaw kani Jehova anna kani Jesus. (Bibbigan i Genesis 3:15 anna i Nepakannammu 11:7; 12:17.) Tadday paga, mawag tu metonos i profesiya ni Daniel ta tanakuan ira nga profesiya ta Uvovug na Dios. Kakuruganna, mapeggan ittam laman tu fustu nga pakalippawa ta profesiya ni Daniel nu ikumpara tam yatun ta karuan nga rekord na Biblia.

3. Anni i gigiammuattam taw nga artikulo anna ta tumunug?

 ³ Yatutta, gigiammuattam i Daniel 11:25-39. Ammuattam nu sinni i patul na sigiran anna i patul na zita ta 1870 adde ta 1991, anna innattam nu ngatta mepangngo nga klarowattam i pakalippawa tam taw nga parte na profesiya. Ta tumunug nga artikulo, gigiammuattam i Daniel 11:40–12:1 anna klarowattam tam i pangalippawa tam nu anni i ikagi nittam natun nga parte na profesiya mekunnay ta tiempo nga mamegafu ta 1991 adde ta gerra na Armagedon. Durante nga gigiammuammu yaw nga dua nga artikulo, makoffun i paningan ta chart nga “Makkalaban nga Patul ta Tiempo na Panuppalan.” Ollu, mawag tu ammuattam labbi nu sinni i dua nga patul taw nga profesiya.

4. Anni i tallu nga gannug nga makoffun tapenu mammuattam nu sinni i patul na sigiran anna i patul na zita?

⁴ Tumukoy i orihinal nga nikeyusa na titulo ira nga “patul na sigiran” anna “patul na zita” ta pulitikal ira nga pakapangngua ta sigiran anna ta zita na nasion na Israel gari. Ngatta makagi tam yatun? Sifutan nu anni i kinagi na anghel kani Daniel: “Minay ngà tapenu ipalippawa ku nikaw i mesimmu ta ilim [totolay na Dios] ta ultimu nga parte na aggaggaw.” (Dan. 10:14) I nasion na Israel i totolay na Dios adde ta Pentecostes 33 C.E. Ngem kabalin natun, manawag nga danuri matalo nga disipulos ni Jesus ngana i totolay ni Jehova. Yatutta aru ta profesiya ta Daniel kapitulo 11 i meyannung ta disipulos ni Cristo, ari tu ta nasion na Israel. (King. 2:1-4; Roma 9:6-8; Gal. 6:15, 16) Anna nadduruma nga mammaguray onu gobiernu i nabbalin tu patul na sigiran anna patul na zita ta nadduruma nga tiempo. Ngem egga i napparehuan ngamin danaw nga mammaguray. Ollu, nammaguray danaw nga patul ta nasion nu sitaw aru i maddian nga totolay na Dios onu inatakeda i totolay na Dios. Mekadua, ipasingan na pattratuda ta totolay na Dios nga ikalussoda i kurug nga Dios, si Jehova. Anna mekatallu, pallabanan naw nga dua nga patul i pakapangngua.

5. Egga kari i patul na sigiran anna patul na zita ta nattangngan na dagun 100 adde ta dagun 1870? Iyesplika.

⁵ Kabalin na dagun 100, umara-aru i falsu nga Cristiano nga simillung ta kurug nga Cristiano nga kongregasion. Nitudduda i falsu ira nga ideya anna nitaguda i kinakurug ira nga egga ta Uvovug na Dios. Tatun nga tiempo adde ta meka-19 nga siglo, awan tu organisadu nga grupo na aripan na Dios ta davvun. Minaru i falsu nga Cristiano nga gittana kaddo ta koman. Megafu tatun, mariga mammuan nu sinni i kurug ira nga Cristiano. (Mat. 13:36-43) Ngatta importante nga ammuattam yaw? Megafu ta ipasingan natun nga i patul na sigiran anna i patul na zita ay ari nga awayya nga tumukoy ta patul onu gobiernu ira ta nattangngan na dagun 100 adde ta dagun 1870. Awan gare tu organisadu nga grupo na totolay na Dios nga kontradda durante tatun nga periodo na tiempo. * Ngem, ekspektattam nga luttuag uli i patul na sigiran anna i patul na zita kabalin na 1870. Ngatta ammu tam yatun?

6. Kanni nga naorganisa uli i totolay na Dios? Ipakanawag.

⁶ Mamegafu ta 1870, naorganisa ngana i totolay na Dios bilang tadday nga grupo. Tatun nga dagun, nabbuu tu klase ta paggigiammu  tu Biblia si Charles T. Russell tuange ta kakavvuluna. Si Brother Russell anna i kokkofunna i nabbalin tu neprofesiya nga mensaheru nga ‘nappakarenu ta dalan’ nige nga nepataddag i Mesianiko nga Pappatulan. (Mal. 3:1) Megafu tatun, naorganisa mangana i totolay nga fustu i paddayoda kani Jehova! Egga kari i makapangngua nga pammaguray ta mundo tatun nga tiempo nga nanara-darum ta aripan ira na Dios? Ikonsidera tam i tumunug ira nga informasion.

7. Sinni i patul na zita turi ta World War I?

⁷ Ta 1870, nabbalin ngana i Britain nga kadakallan nga imperio ta davvun, anna egga nisa i pinakamasikan nga armada ta mundo. Nesimbolo yatun nga imperio bilang i baddi nga taggug nga inaffuna i tallu paga nga taggug​—i France, Spain, anna i Netherlands. (Dan. 7:7, 8) I Britain i patul na zita turi ta World War I. Tatun gabbalaman nga tiempo, nabbalin i United States of America nga pinakamariku nga nasion ta mundo anna naki-alyansa yayya ta Britain.

8. Sinni i nabbalin tu patul na zita ta pangurianan ira nga aggaw?

⁸ Durante ta World War I, nakkavulu nga nakiggerra i United States anna i Britain anna nabbalin ira tu kuruga makapangngua. Tatun nga tiempo, nabbalin tu Anglo-American World Power i Britain anna i United States. Kagitta na niprofesiya ni Daniel, nagunnug yaw nga patul tu “kakkadakal anna kuruga makapangngua nga armada.” (Dan. 11:25) Ta pangurianan ira nga aggaw, i alyansa na Anglo-America i nabbalin tu patul na zita. * Sinni gafu i nabbalin tu patul na sigiran?

9. Kanni nga limittuag i bagu nga patul na sigiran, anna kunnasi natuppal i Daniel 11:25?

⁹ Ta 1871, i dagun kabalin nga nabbuu si Russell anna i kakavvuluna tu grupo para ta paggigiammu tu Biblia, limittuag mangana i patul na sigiran. Sinni i patul na sigiran? I Germany. Tatun nga dagun, nabuu yatun nga makapangngua nga nasion gafu ta pinattaradday ni Otto von Bismarck i aru nga rehion. Si Patul Wilhelm I na Prussia i nabbalin tu ollu nga emperador anna sinunnona si Bismarck bilang i ollu nga lider natun nga gobiernu. * Ta tumunug ira nga dekada, kinontrol na Germany i karuan nga nasion ta Africa anna ta Pacific Ocean, anna pinuruebanna nga mabbalin tu mas makapangngua anne ta Britain. (Bibbigan i Daniel 11:25.) Namadday i Imperio na Germany tu daka-dakal nga armada nga maggi kaparehu ta kasikan na armada na Britain. Ta World War I, inusa na Germany yatun nga armada ta pakiggerra ta kalabadda ira.

10. Kunnasi nga natuppal i Daniel 11:25b, 26?

¹⁰ Niprofesiya gapa ni Daniel nu anni i mesimmu ta Imperio na Germany anna ta armada nga nipataddagna. Kagian na profesiya nga ‘ari noka nga makataddag’ i patul na sigiran. Ngatta? “Megafu ta mapplano ira tu marake kontra nisa. Danuri kumu-kuman ta masingngo nga kananna i manaral noka nisa.” (Dan. 11:25b, 26a) Ta kaggawan ni Daniel, nelavu ta kuman ta “kana-kanan na patul” danuri ofisial na palasio nga ‘masserbi ta patul.’ (Dan. 1:5) Sinni i tukuyan naw nga profesiya? Tumukoy yaw ta attarannang nga ofisiales ta gobiernu na Germany, ta heneral ira, anna ta ofisial ira na militar nga nakipattrabahu mismu ta patul. Megafu ta kingngua danaw nga attarannang nga ofisiales, nawawan na patul i pakapangnguana anna namegafu i bagu nga klase na gobiernu ta Germany. * Ari laman nga neprofesiya i kadaral na imperio, nu ari, kinagina paga i resulta na pakiggerrana kontra ta patul na zita. Nu meyannung ta patul na sigiran, kinagina: “Maffu noka i armadana, anna aru i matay.” (Dan 11:26b) Ta World War I, ‘naffu’ i armada na Germany anna aru i ‘natay.’ Mas aru i natay tatun nga gerra anne ta nappasa ira nga gerra nige natun.

11. Anni i kingngua na patul na sigiran anna patul na zita?

¹¹ Deskriban na Daniel 11:27, 28 i tiempo mappange ta World War I. Ikagi natun nga i patul na sigiran anna i patul na zita ay “magitubang ta tadday nga lamesa nga makkagi tu kinaladdug ta kataggi-tadday.” Kagian paga natun nga i patul na sigiran ay magunnug tu “napakaru nga pakkukua.” Yaw mismu i nesimmu. Kinagi na Germany anna Britain ta kataggi-tadday nga ikayada i imammo, ngem napakurug nga kinaladdug danatun turi ta nakkagerra ira ta 1914. Ta 1914, nabbalin i Germany nga mekadua ta pinakamariku nga nasion ta interu mundo. Tapus, ta ketuppalan na Daniel 11:29 anna ta ollu nga parte na versikulo 30, nakiggerra i Germany ta patul na zita ngem naffu yayya.

12. Ta World War I, anni i kingngua na patul na sigiran anna na patul na zita?

¹² Mamegafu ta 1914, mas naggrabe i pallaban na dua nga patul anna i pakillabadda ta totolay na Dios. Angngariganna, ta World  War I, pinersigi na gobiernu na Germany anna Britain i aripan ira na Dios nga nammanaki nga makiggerra. Bilang pattuppal ta profesiya ta Nepakannammu 11:7-10, nifuku gapa na gobiernu na U.S. danuri mangirollu ta trabahu nga pallayyagayya.

13. Ta dekada 1930 anna durante ta World War II, anni i kingngua na patul na sigiran?

¹³ Tapus, ta dekada 1930 netallugaring durante ta World War II, awan tu allo nga inatake na patul na sigiran i totolay na Dios. Turi ta nakontrol na partidu na Nazi i Germany, nigamma ni Hitler anna danuri tumuttul nisa i trabahu na totolay na Dios. Ma-1,500 nga totolay ni Jehova i pinatay na patul na sigiran anna rinivu paga i nitabboda ta kampu konsentrasion ira. Niprofesiya ni Daniel danatun nga nesimmu. Nawayya na patul na sigiran nga ‘dapingan i santuariu’ anna ‘alsan i regular nga tavvung’ gukaban na pangigamma ta trabahu nga pallayyagayya. (Dan. 11:30b, 31a) Nitabba paga lagu na lider natun nga si Hitler nga ufutanna i ngamin nga totolay na Dios ta Germany.

14. Sinni i nabbalin tu patul na sigiran kabalin na World War II? Ipakanawag.

¹⁴ Kabalin na World War II, sinakup na Komunista nga gobiernu na Soviet Union anna na kaalyaduna ira i aru nga teritoria nga nalana ta Germany anna yayya i nabbalin tu patul na sigiran. Gittana gobiernu na Nazi nga awan tu allona, pineppersigi na Soviet Union anna na kaalyaduna ira i ngamin nga mangipoppollu ta paddayaw ta kurug nga Dios.

15. Anni i kingngua na patul na sigiran kabalin na World War II?

¹⁵ Ari nabbayag kabalin na World War II, inatake na bagu nga patul na sigiran, i Soviet Union anna i kaalyaduna ira, i totolay na Dios. Ta Nepakannammu 12:15-17, nekumpara ta “bannag” i pameppersigi ta totolay na Dios. Mekunnay tatun nga profesiya, nigamma na patul na sigiran i trabahu tam nga pallayyagayya anna nitabbona i rinivu nga totolay ni Jehova ta tanakuan nga lugar. Kakuruganna, adde ta pamegafu na pangurianan nga aggaw, tulu-tuloy anna mas paga naggrabe i pameppersigi ni Satanas ta totolay na Dios gukaban na patul na sigiran, ngem arianna vuluvuga mapagimmang i trabahuda. *

16. Kunnasi nga nituppal na Soviet Union i Daniel 11:37-39?

¹⁶ Bibbigan i Daniel 11:37-39. Netuppal yatun nga profesiya turi ta ari nga nangipasingan i patul na sigiran tu maski anni nga ‘pangikakua ta Dios na yamana ira.’ Kunnasi? Ikaya na Soviet Union nga pawanan i relihion ira, yatutta pinuruebanna nga alsan i pakapangnguada. Tapenu metuppal i ikayana, namegafu paga laman ta 1918 egga ngana i dob na gobiernu na Soviet nga nabbalin tu fundasion tapenu metuddu i ateismo ta eskuela ira. Kunnasi nga yaw nga patul na sigiran ‘dayawanna i dios na pakiyegutan ira’? Naggastu i Soviet Union tu aru nga kuartu tapenu mabuu i armadana anna mamammadday yayya tu rinivu nga nuklear nga armas tapenu pasikannan i fuersana. Ta pappasa na tiempo, nakonnug i patul na sigiran anna i patul na zita tu makalanno nga armas nga makapatay tu binillion nga totolay!

17. Anni i “kannama-nama nga gannug nga manaral”?

¹⁷ Sinuportan na patul na sigiran i patul na zita tapenu kuan i tadday nga importante  nga gannug: ‘ipuestuda i kannama-nama nga gannug nga manaral.’ (Dan. 11:31) Tukuyan na “kannama-nama nga gannug” i United Nations.

18. Ngatta nadeskriba i United Nations bilang “kannama-nama nga gannug nga manaral”?

¹⁸ Nadeskriba i United Nations bilang “kannama-nama nga gannug” megafu ta ikakkagina nga merattalna i imammo ta davvun ngem i Pappatulan na Dios laman i makawayya nga magangngua tatun. Anna ikagi na profesiya nga “manaral” i kannama-nama nga gannug megafu ta atakeyan anna daralan noka na United Nations i falsu nga relihion.​—Innan i chart nga “Makkalaban nga Patul ta Tiempo na Panuppalan.”

19-20. (a) Ngatta mawag tu ammuattam danaw nga informasion? (b) Anni nga pakkiavu i matabbag ta tumunug nga artikulo?

¹⁹ Mawag nga ammu tam danaw nga informasion megafu ta pakurugan naw nga mamegafu ta 1870 adde ta 1991, natuppal ngana i profesiya ni Daniel meyannung ta patul na sigiran anna ta patul na zita. Yatutta makapattalo ittam nga matuppal paga noka i navuna nga detalye natun nga profesiya.

²⁰ Ta 1991, nassirina i Soviet Union. Sinni ngana gafu i patul na sigiran ta maddaggun? Matabbag yatun ta tumunug nga artikulo.