Ammum Kari?
Nosa kari i papiro ta pamadday tu barangay ta tiempo na Biblia?
Mula nga papiro
AMMU na aru nga totolay nga gari ollu tiempo, primeru nga usan na taga-Ehipto nga patturakan i papel nga napadday ta mula nga magalan tu papiro. Inusa gapa na Griego anna Romano ira i papiro tapenu patturakadda. * Ngem baddi laman i makannammu nga nosa gapa i papiro ta pamadday tu barangay.
Dua nga modelo na barangay nga papiro nga nalegan ta livun na taga-Ehipto ira
Maturu tu 2,500 dagun ngana i nappasa, nitura ni profeta Isaias nga nangidog i totolay maddian “ta rehion na bannag ira na Etiopia . . . tu mensaheru ira ta bebay, nga mattakay ta barangay ira nga papiro.” Niprofesiya gapa ni profeta Jeremias nga sonu atakeyan na Medo anna Persiano ira i siudad na Babilonia, tuggiadda “i barangay ira nga papiro” na taga-Babilonia tapenu ari ira makatammang.—Isa. 18:1, 2; Jer. 51:32.
Uvovug na Dios i Biblia, yari tu ari ngana makaddag i maggigiammu ira tatun nga makaleg i arkeologo ira tu pamakurug nga nosa i papiro ta pagangngua tu barangay ta tiempo na Biblia. (2 Tim. 3:16) Anni i nadiskubre na arkeologo ira? Nakaleg ira tu detalyadu nga ebidensia nga namadday i taga-Ehipto tu barangay nga papiro.
KUNNASI I PAMADDAY TA BARANGAY NGA PAPIRO?
Ta livun na taga-Ehipto ira, egga ira i painting anna neyukit ta pader ira nu kunnasida kolektan i papiro anna nu kunnasida kuan tu barangay yatun. Kattallan na lallaki i fun ira na papiro tapus meggo nga futukadda danatun. Kabalinna, pavvurulunadda i nafutu tapus iyeggoda uli yatun. Triangulo i fun ira na papiro. Yatutta nu mapavvurulu anna megalu tu mapia i fun ira na papiro, mabbalin tu matagga yatun anna malladda. Segun ta libru nga A Companion to Ancient Egypt, awayyana nga maturu tu 17 metro i kapaddu na barangay nga papiro, anna kasya tatun i 10 onu 12 nga paluga ta makka-abbaganna.
Neyukit ta pader nga mangipasingan nu kunnasi i pagangngua na taga-Ehipto ira tu barangay nga papiro
NGATTA INUSA NA GUMAPPADDAY TU BARANGAY I PAPIRO?
Ta Ehipto, napakaru i mattalovu nga papiro ta lugar nu sitaw magagi i Bannag Nilo. Kunne na paga, alistu laman nga paddayan i barangay nga papiro. Maski turi ta kayu ngana i usan na totolay ta pamadday tu darakal nga barangay, usu-usan lagapa na gumaggimmanango anna gumangnganu i baraddi ira nga barangay anna balsa nga napadday ta papiro.
Nabayag nga tiempo nga neyusa i barangay nga papiro. Segun ta Griego nga autor nga si Plutarch nga nattolay ta tiempo na apostol ira, usu-usan paga na karuan nga totolay i barangay nga papiro ta tiempona.
^ par. 3 Mattalovu i papiro ta finuyo nga lugar anna ta bannag nga ari kuruga magagi. Umatannang yatun tu ma-5 metro anna ma-15 sentimetro i kannag na kada kayuna ta funna.
