1, 2. Ta pangultimo na mekapitu nga sirmata ni Zacarias, anni i situasion na Judio ira ta Jerusalem?

DURANTE nga mangultimo i mekapitu nga sirmata kani Zacarias, aru i pannonopanna. Siniguradu ni Jehova nga panabbaganna danuri darogas nga totolay ta marake nga annangnguada. Siguradu nga napatuyag taw nga promesa si Zacarias. Ngem, awan mabba tu nanguli. Egga paga laman i paddarogas anna marake ira nga annangngua, anna arayyu paga nga mabalin i kepataddag uli na templo na Jerusalem. Ngatta insigida pinanawan na Judio ira i naggafu ta Dios nga trabahu? Para kari ta pammakapianadda mismu i pinanolida ta lugarda?

² Ammu ni Zacarias nga danuri Judio nga milubbe ta Jerusalem ay matalo nga lallaki anna babbay. Ira “danuri pinaguyu na Dios i espirituda” nga battangan i makasta nga babalay anna negosioda. (Ezra 1:2, 3, 5) Pinanawadda i lugar nga familiar nira tapenu magali ta lugar nga ariadda vuluvuga paga nasingan. Nu ari importante i pamataddag uli ta templo ni Jehova, ariadda nakuan kingngua yatun nga mariga nga biahe nga ma-1,600 kilometro ta mamaga anna delikadu nga ruta.

3, 4. Anni ira nga problema i neparubang ta nanoli ira nga Judio?

 ³ Anni i situasiodda tatun nga pabbiahe? Ta apaddu nga pabbiahe na Judio ira, siguradu nga nononopadda i meyannung ta bagu nga paddianadda. Naginnada nu kunnasi kakasta i siudad na Jerusalem dati. Nasingan na manakam ira ta nallatanadda i dati nga gloria na templo. (Ezra 3:12) Nu nevulu ka ta pabbiaheda, anni pano i matageno mu turi ta ollum nga nasingan i Jerusalem, i bagu nga paddianammu? Marraddam ka kari nga makasingan ta nadabba ira nga pataddag nga pinattalovan ngana na kakaddo? Ikumparam kari i attarannang nga doble nga pader na Babilonia ta nadabba nga pader ira na Jerusalem, nga egga darakal nga espasiona nga dati nappuestuan na trangka anna na passifusifutan ira? Ngem, pinasikadda i nonoda. Nemammatadda ngana i pangipaliag nira ni Jehova durante ta apaddu nga pabbiaheda. Nappadday ira insigida tu altar ta puestu na dati nga templo, anna nigafuda i inaggaw nga passakrifisio kani Jehova. (Ezra 3:1, 2) Megafu ta ayayada, gittana awan tu makegamma nira.

⁴ Ari laman nga mamataddag tu templo i Israelita ira, pataddaggadda paga uli i siudadda. Egga balay paga nga mawag tu pataddaggadda, koman ira nga mamulan, anna simu nga mapakan. (Ezra 2:70) Kagittana daka-dakal i trabahu nga kuadda. Tapus gavva paga zimittal i nepallo nga pangokkontra. Maski narubadda yatun ta gafu, nakkafi gabbalaman ira kabalin na 15 dagun nga pangokkontra. (Ezra 4:1-4) I pinakamatindi nga nesimmu ay ta 522 B.C.E. turi ta nigamma na patul na Persia i pamataddag ta Jerusalem. Gittana ari masiguradu nu anni i pattuppalan natun nga siudad.​—Ezra 4:21-24.

5. Anni i kingngua ni Jehova turi ta nagimmang mattrabahu i totolena?

⁵ Ammu ni Jehova i kawagan na totolena. Niddanna si Zacarias tu ultimo nga sirmata tapenu mepasiguraduna i aya ta Judio ira anna appresasionna ta ngamin nga nakuada ngana anna tapenu garantiyan i proteksiodda nu ituloyda i trabahuna. Meyannung ta pamataddag uli ta templo, nipromesa ni Jehova: “Mesimmu yaw​—nu talaga magginna kamu ta ngaral ni Jehova nga Diosnu.”​—Zac. 6:15.

6. (a) Kunnasi namegafu i mekawalu nga sirmata ni Zacarias? (Innan i letratu ta gafu na artikulo.) (b) Ngatta nadduruma i kulor na kabayu ira?

⁶ Awayyana nga i ultimo ta walu nga sirmata ni Zacarias i pinakamakapatuyag. (Bibbigan i Zacarias 6:1-3.) Nonopan yaw nga eksena: Makkara-karela ‘ta nallatanan na dua nga vukig nga bronse’ i appa nga karuahe, nga nakaprepara makiggerra. Madduruma i kulor na kabayu ira nga manguggung ta karuahe ira. Makoffun yaw tapenu mammuan i keduman na karuahe ta kataggi-tadday. “Anni ira yaw?” kunni Zacarias. (Zac. 6:4) Kayà tam mammuan, megafu ta direkta ittam nga mafektan naw nga sirmata.

7, 8. (a) Anni i irepresenta na dua nga vukig? (b) Ngatta bronse i vukig ira?

⁷ Ta Biblia, awayya irepresenta na vukig ira i pappatulan, onu gobiernu. I vukig ira ta rekord ni Zacarias ay parehu ta dua nga vukig nga niprofesiya ni Daniel. Irepresenta na ollu nga vukig i interu uniberso anna mannanayun nga pammaguray ni Jehova. Irepresenta gapa na mekadua nga vukig i Mesianiko nga Pappatulan nga pammagurayan ni Jesus. (Dan. 2:35, 45) Namegafu turi ta ketrono ni Jesus ta 1914, parehu nga presente yatun nga vukig anna egga i espesial nga papelda ta ketuppal na uray na Dios ta davvun.

⁸ Ngatta bronse yaw ira nga vukig? Kagitta na vulawan, nabalor nga metal i bronse. Nikiddaw ni Jehova nga meyusa yaw nga  makilyag nga metal ta konstruksion na tabernakulo anna turi kua ta templo ta Jerusalem. (Ex. 27:1-3; 1 Pat. 7:13-16) Gafu ta bronse i dua nga simboliko nga vukig, ipasinganna i makakkasta nga kualidad na interu uniberso nga soberania ni Jehova anna na Mesianiko nga Pappatulan, nga makerattal tu imammo anna bendision ta ngamin nga totolay.

9. Sinni ira i nakatakay ta karuahe, anna anni i asaymentda?

⁹ Manoli ittam ta karuahe ira. Anni i irepresentada kunne na gapa na agga-takay tatun? Anghel ira i nakatakay ta karuahe, awayyana nga grupo ira na anghel. (Bibbigan i Zacarias 6:5-8.) Naggafu ira “ta arubang na Yafu na interu davvun” nga egga i espesial nga misiodda. Anni i asaymentda? Egga i espesipiko nga teritoria nga tangngallan na kada karuahe anna na kabalieruna. Responsibilidadda nga protektan i totolay ni Jehova, kontra ta “davvun na sigiran,” i Babilonia. Siguraduan ni Jehova nga ari ngana nga maaripan uli na Babilonia i ilina. Talaga makapabannay yaw ta mangipataddag ira ta templo ta kaggawan ni Zacarias! Ariadda ngana mavurungan ta pangigamma na kalabadda ira.

10. Anni i ipasiguradu na profesiya ni Zacarias ta totolay na Dios meyannung ta karuahe ira anna ta nakatakay tatun?

¹⁰ Kagittana ta kaggawan ni Zacarias, usu-usan lagapa ni Jehova na armada ira i anghelna tapenu protektan anna pasikannan i ilina. (Mal. 3:6; Heb. 1:7, 14) Namegafu turi ta nakalawan i espiritual nga Israel ta simboliko nga pakka-aripan ta Babilonia nga Dakal turi ta 1919, ari ngana mafugaddan i papprogreso na trabahu maski ari magimmang i pangokkontra. (Nep. 18:4) Megafu ta protektan ittam na anghel ira, ariattam maganassing nga baka maekspiriensa mangana na organisasion ni Jehova i espiritual nga panattazzi. (Sal. 34:7) Makasiguradu ittam lallagu nga tulu-tuloy nga mapprogreso ta espiritual i aripan ira na Dios ta interu mundo. Durante nga pannonopattam i sirmata ni Zacarias, ariattam madduda nga talaga iyarayyu ittam ta peligro natun nga dua nga vukig.

11. Ngatta ariattam maganassing ta mappange nga pangatake ta totolay na Dios?

¹¹ Ari mabbayag, mabbuu tu alyansa i pulitikal nga pakapangngua na mundo ni Satanas, nga gakkagda nga daralan i totolay na Dios. (Eze. 38:2, 10-12; Dan. 11:40, 44, 45; Nep. 19:19) Tinukoy ni Ezekiel yaw nga fuersa ta profesiyana nga takkabbanna i davvun nga alle-kunam anna umatake nittam nga nepallo i porena, nga nakatakay ta kabayu ira. (Eze. 38:15, 16) * Egga pano i maski anni nga ikassittam? Awan vuluvuga! Egga i kabalieru ira nga makillaban para nittam. Tatun nga kritikal nga tiempo durante ta dakal nga ziga, protektan na anghel ira nga armada ni Jehova i totolay na Dios anna daralan danuri mangontra ta soberaniana. (2 Tes. 1:7, 8) Keppia mabba yatun nga aggaw! Ngem sinni i mangirollu ta nelangitan nga armada ni Jehova?

12, 13. (a) Anni i nekiddaw nga kuan ni Zacarias? (b) Iyesplika nu ngatta si Jesu-Cristo i neprofesiya nga Taringi?

¹² Si Zacarias laman i nakasingan tatun  nga walu nga sirmata. Ngem egga kingnguana ta tumunug nga masingan gapa na tanakuan tapenu mapagaram danuri mamataddag uli ta templo na Dios. (Bibbigan i Zacarias 6:9-12.) Nekiddaw kani Zacarias nga makkolekta tu pira anna vulawan kada Heldai, Tobias, Jedaias​—tallu nga bagu zimittal nga naggafu ta Babilonia—​tapus mamadday yaya tu “grande nga korona” tatun ira nga kontribusion. (Zac. 6:11, ftn.) Nekagi kari kani Zacarias nga ipena i korona ta ulu ni Gobernador Zerubabel na tribu na Juda anna gaka ni David? Ari. Awayyana nga nakaddag danuri nakasingan turi ta nipena i korona ta Atannang nga Pari nga si Josue.

¹³ Nabbalin kari tu patul i Atannang nga Pari nga si Josue megafu ta nakoronan yaya? Ari, megafu ta ari yaya naggafu ta gaka ni David nga linia na patul, yari tu ari yaya kualipikadu nga mappatul. Simboliko i nikekoronana, nga tumukoy ta mappange anna mannanayun nga patul anna pari. Nagalan nga Taringi yatun nga pari nga nabbalin tu patul. Manawag nga tukuyan na Biblia nga si Jesu-Cristo yatun nga Taringi.​—Isa. 11:1; Mat. 2:23. *

14. Anni nga trabahu i kuan ni Jesus bilang Patul anna Atannang nga Pari?

¹⁴ Bilang Patul anna Atannang nga Pari, si Jesus i lider na nelangitan nga armada ni Jehova. Yatutta, mallallappo tapenu memammo nga mattolay i interu nga ili na Dios maski ta marake nga mundo. (Jer. 23:5, 6) Aranni ngana nga irollu ni Cristo nga affutan i nasa-nasion tapenu suportan i soberania na Dios anna idefensa i totolay ni Jehova. (Nep. 17:12-14; 19:11, 14, 15) Ngem nigena nga mangukum, egga paga i kuan na Taringi tu dakal nga trabahu.

15, 16. (a) Anni nga pamataddag uli anna pamakarenu i nesimmu ta moderno nga tiempo, anna sinni i nangngua tatun? (b) Anni noka i merattal sonu mangultimo i Tanga-rivu Dagun nga Pammaguray ni Cristo?

¹⁵ Ari laman nga mabbalin yaya tu Patul anna Atannang nga Pari, nu ari, natunno gapa yaya nga “mamataddag tu templo ni Jehova.” (Bibbigan i Zacarias 6:13.) Ta moderno nga tiempo, nelagum ta pappataddag ni Jesus i pangisinna ta kurug nga maddayarayaw ta Babilonia nga Dakal anna pangipataddag uli ta Cristiano nga kongregasion turi 1919. Sinunnona gapa i “mekatalo anna nannono nga doroban” nga mangirollu ta trabahu ta neravvunan nga parte na dakal nga espiritual nga templo. (Mat. 24:45) Okupadu gapa si Jesus nga pakarenuan i totolay na Dios anna uffunan ira nga marenu nga maddayaw.​—Mal. 3:1-3.

¹⁶ Sonu Tanga-rivu Dagun nga Pammaguray, si Jesus anna i 144,000 ay mangirattal noka ta matalo ira nga totolay ta kina-perfekto. Sonu metuppal ngana yatun, danuri kurug laman nga maddayarayaw ta Dios i mabattang ta davvun. Permanente ngana noka nga metoli i kurug nga paddayarayaw!

17. Anni i tumunug nga pamasiguradu ni Jehova ta Judio ira, anna kunnasi nakafekto nira yaw nga mensahe?

¹⁷ Kunnasi gafu nakafekto i mensahe na Judio ira ta tiempoda? Ginarantiya ni Jehova i imammo anna proteksion ta pattrabahuda. Siguradu nga nakapabannay ta nabannag ira nga futuda yatun nga pamasiguraduna nga mepataddag i templo. Ngem kunnasi metuppal i dakal nga trabahu nu baddi i trabahador? Inalsa na tumunug ira nga kinagi ni Zacarias i anni laman nga assing onu duda. Fuera paga ta suporta na matalo ira nga da Heldai, Tobias, anni Jedaias, kinagi paga na  Dios nga aru paga i “duttal anna makiparte ta pamataddag tu templo ni Jehova.” (Bibbigan i Zacarias 6:15.) Megafu ta siguradu ngana ira ta uffun na Dios, insigida nattrabahu i Judio ira anna nituloyda i pamataddag maski egga i mangigamma. Tapus inalsa ni Jehova i alle-vukig nga problema nga pangigamma, anna nakumpleto gabbalaman i templo turi ta 515 B.C.E. (Ezra 6:22; Zac. 4:6, 7) Ngem i kinagi ni Jehova ay mas dakal paga i ketuppalanna ta kaggawattam.

18. Kunnasi matuttuppal i Zacarias 6:15 ta maddaggun?

¹⁸ Ta maddaggun, minillion i makikavulu ta kurug nga paddayaw, anna napafutuan ira nga makkontribusion ta ‘nabalor ira nga pakkukuada,’ nelagum ngana i tiempo, sikan, anna materialda ira tapenu suportan i dakal nga espiritual nga templo ni Jehova. (Prov. 3:9) Kunnasi ittam makasiguradu nga tagibaloran ni Jehova i matalo nga passuporta tam? Daddamman da Heldai, Tobias, anni Jedaias nga nangiyawa tu pira anna vulawan para ta korona nga pinadday ni Zacarias. Nasserbi i korona nga “panaddamman,” onu “pangipanono,” ta kontribusiodda ta kurug nga paddayaw. (Zac. 6:14; ftn.) Ari gapa nga kattamman ni Jehova i trabahu anna aya nga nipasingattam sa. (Heb. 6:10) Mattalupaddian danatun anna nepappan ta memoria ni Jehova.

19. Anni nakuan i efekto na sirmata ni Zacarias nittam?

¹⁹ Manawag nga pamakurug na bendision ni Jehova anna pangirollu na Cristo i ngamin nga netuppal taw nga pangurianan ira nga aggaw para ta kurug nga paddayaw. Parte ittam na matuyag, memammo, anna mannanayun nga organisasion. I gakkag ni Jehova meyannung ta kurug nga paddayaw ay “mesimmu.” Tagibalorannu i lugarnu ta nallatanan na ili na Dios, anna “talaga magginna kamu ta ngaral ni Jehova nga Diosnu.” Tapus makapattalupaddiakkamu ta proteksion na Patul anna Atannang nga Pari tam anna ta nelangitan ira nga kabalieru. Kuan i ngamin nga mawayya nga suportan i kurug nga paddayarayaw. Nu kuattam yatun, makasiguradu tam nga protektan ittam ni Jehova na armada ira anna ipaliagna ittam ta nabattang paga nga tiempo naw nga sistema na ganna-gannug adde ta mannanayun!