1, 2. (a) Anni i tabbag ni Jesus ta tabarang ni Pedro? (Innan i letratu ta gafu na artikulo.) (b) Ngatta kunnatun i tabbag ni Jesus?

NAKADDAG i disipulos ni Jesus ta gigginnadda. Si Jesus nga ekspektadda nga mangitoli ta pappatulan na Israel ay nakkagi nga aranni ngana yayya nga mazziga-riga anna matay. Si apostol Pedro i ollu nga simibbag: “Afu, ikallo mu i baggim; ari vuluvuga mesimmu nikaw yaw.” (Mat. 16:22, NW) Sinuria yayya ni Jesus ta pakkagina: “Arayyuam-mà, Satanas! Makaguruk-ka niakan. I appana-panono mu ay ari nga naggafu ta Dios, nu ari ta tolay laman.”​—Mat. 16:21, 23; King. 1:6.

² Gukaban na pakkagi tatun, napadduma ni Jesus i appanono nga naggafu ta Dios ta appanono nga naggafu ta mundo nga kontroladu ni Satanas. (1 Juan 5:19) Mangipasingan tu makasarili nga ugali na mundo yatun nga kinagi ni Pedro. Ngem ammu ni Jesus nga tanakuan i appanono na Yamana. Ammuna nga kayà na Dios nga ipreparana i baggina ta kaziga-riga anna patay nga maekspiriensana. Ta tabbag ni Jesus kani Pedro, manawag nga pinammanakitanna i appanono na mundo anna pinilina i appanono ni Jehova.

3. Ngatta mariga parigan i appanono ni Jehova anne ta appanono na totolay na mundo?

 ³ Kunnasi gapa ittam? Nononopattam kari i appanono na Dios onu i appanono na mundo? Bilang Cristiano, mappursigi ittam tapenu masiguradu nga makapakemmi ta Dios i kukukuattam. Ngem kunnasi gapa i appanono tam? Ikagumattam kari gapa nga mannono gitta ni Jehova anna imammatan i ganna-gannug nga kunna pagimammana? Dakal nga pappursigi i kawagan tatun. Ngem, alistu ittam laman nga mainfluwensian na appana-panono na mundo. Megafu yatun ta egga laman ta pallevu tam i espiritu na mundo. (Efe. 2:2) Kunne paga, megafu ta ipagaram na appanono na mundo i makasarili nga interes, maka-engganio yatun. Wan, mariga i mannono gitta ni Jehova ngem alistu laman nga mannono gitta na mundo.

4. (a) Anni i mesimmu nu ipamavuluttam nga moldeyan na mundo i appanono tam? (b) Kunnasi makoffun nittam yaw nga artikulo?

⁴ Ngem, nu ipamavuluttam nga moldeyan ittam na appanono na mundo, mabbalin ittam tu makasarili anna kayà tam nga maddesision para ta baggi tam nu anni i mapia anna i marake. (Mar. 7:21, 22) Importante gafu nga kultibattam i ‘appanono na Dios,’ ari tu “ta tolay.” Uffunan ittam naw nga artikulo. Mekonsidera taw nu ngatta i pangitonos ta appana-panono tam kani Jehova ay ari nga sobra ka-istrikto, nu ari, makabenefisio. Ipasinganna paga nittam nu kunnasi tam pammanakitan nga moldeyan na appanono na mundo. Ikonsidera gapa na tumunug nga artikulo nu kunnasi tam mala i appanono ni Jehova ta nadduruma nga gannug anna maparigan i appanonona.

5. Ngatta manaki na karuan i ideya nga moldeyan ira na maski sinni?

⁵ Manaki na karuan i ideya nga egga i maski sinni nga mammolde onu manginfluwensia ta appanonoda. “Baggì laman i nononopakku,” kudda. Kayàda kagian nga ira lagapa i maddesision para ta baggida anna yatun i mepangngo nga makua. Ariadda kayà nga egga mangontrol nira, onu egga i mamuersa nira nga tuttulan i magaru. *

6. (a) Anni nga kapalubbang i niyawa ni Jehova nittam? (b) Awan kari tu limitasion naw nga kapalubbang?

⁶ Makasta mammuan nga nu imammatattam i gannug segun ta ikayà ni Jehova, makapaddesisiottam lapa. Gitta na mabibbig ta 2 Corinto 3:17, “nu sitaw i dian na Espiritu na Yafu, egga i kapalubbang.” Egga i lallaguretam nga mabbalin tu klase na tolay nga kayà tam. Egga lagapa i personal ira nga kayà tam anna piliattam lagapa nu anni i paginteresattam. Wan, kunnatun i pinaddisenio ni Jehova nittam. Ngem ari kebalinan naw nga awan tu limitasion na kapalubbattam. (Bibbigan i 1 Pedro 2:16.) Nu mawag tam paddesisionan nu makasta onu marake i tadday nga gannug, kayà ni Jehova nga mappegiya ittam ta Uvovugna. Sobra kari i ka-istrikto naw, onu pakabenefisiowattam?

7, 8. Ngatta ari nga istrikto i pamarig ta pagimamma ni Jehova ta ganna-gannug? Mangiyawa tu angngarigan.

⁷ Ikonsidera yaw. Mappursigi i magana ira nga ipatalatto i mapia ira nga ugali ta ánada. Awayyana nga tudduadda ira nga makkagi tu kurug, mallallappo, anna makonsiderasion ta tanakuan. Akkan tu sobra i ka-istrikto naw. Iprepara lallagu ira na maganada tapenu makasta i pattuppaladda bilang responsable nga adulto. Sonu magadulto i abbarabbing anna manaw ngana ta baleda, egga i lallagureda nga pilian i kayàda ira. Nu piliadda  nga mattolay segun tatun ira nga prinsipio nga nagigiammuda ta maganada, mas makangngua ira noka tu desision nga ariadda pabbabawyan. Nu kuadda yatun, melilli ira ta problema anna pakavurungan ira.

⁸ Gitta na masippo nga magana, kayà ni Jehova nga mapeggan i ánana tu makakontentu nga pattolay adde ta posible. (Isa. 48:17, 18) Yayya nga iyawana gafu i kawagan ira nga prinsipio para ta moral nga kondukta anna nu kunnasi makilallang ta tanakuan. Kayàna nga ammuattam i pagimammana ta ganna-gannug anna mattolay segun ta prinsipiona ira. Ari nga pabbalin tu istrikto yaw. Uffunanna ittam lallagu nga marrason tu fustu ta ganna-gannug. (Sal. 92:5; Prov. 2:1-5; Isa. 55:9) Uffunan ittam natun nga pilian i dalan nga mappange ta pagayayya durante nga mepamavulun nga mapprogreso ittam bilang indibidual. (Sal. 1:2, 3) Wan, i appanono nga gitta ni Jehova ay makabenefisio anna kappagayayya!

9, 10. Kunnasi napakurug nga mas atannang i appanono ni Jehova anne ta appanono na mundo?

⁹ Tadday paga tu rason nu ngatta karagatan na maddayaw kani Jehova nga itonos i appanonoda sa ay megafu ta mas atannang i appanono na Dios anne ta appanono na mundo. Manabarang i mundo meyannung ta moral nga kondukta, relasion na familia, pakkakontentu ta trabahu, anna tanakuan paga nga aspeto na pattolay. Ngem aru taw nga tabarang ay ari mekunnay ta appanono ni Jehova. Angngariganna, maruddu nga mepagaram i pangipoppoddu ta baggi, kunne na gapa i seksual nga imoralidad. Metabarang i paggungay anna paddiborsio maski nu ari rasonable tapenu kanu mas magayayya ira. Mekontra yaw nga tabarang ta ituttuddu na Biblia. Ngem mas praktikal ngana kari sangawe i tabarang na mundo anne ta tabarang na Biblia?

¹⁰ “Mapakurug tu hustu i ka-uto na Dios gafu ta resulta na nga masingan,” kunni Jesus. (Mat. 11:19) Dakal ngana i napprogresowan na mundo ta teknolohia; ngem, ari lagapa naresolba natun i darakal nga problema nga makagurun ta pagayayya, gitta na gerra, pangireruma megafu ta lahi, anna krimen. Akseptan gapa na mundo i imoralidad. Ngem aminan na magaru nga daralan naw i familia ira, marresulta tu taka-taki, anna tanakuan paga ira nga problema. Ngem, danuri Cristiano nga parigadda i pagimamma na Dios ay magayayya ta makasta nga relasion na familia, makasta nga gawa-gawayyan megafu ta kinarenu ta moral, anna imammo ta kapangngurugda ira ta interu mundo. (Isa. 2:4; King. 10:34, 35; 1 Cor. 6:9-11) Ari kari nga ipasingan naw nga mas atannang i appanono ni Jehova kumpara ta appanono na mundo?

11. Sinni i nangigiya ta appanono ni Moises, anna anni i resultana?

¹¹ Ammu danuri matalo nga aripan ni Jehova gari nga mas atannang i appanono ni Jehova. Angngariganna, maski paga “netuddu kani Moises ngamin i ammu na taga-Egipto ira,” nikiddona lagapa ta Dios i “futu nga masirib.” (King. 7:22; Sal. 90:12, NW) Nakimemallo gapa yayya kani Jehova: “Ipakannammum niakan i dala-dalammu.” (Ex. 33:13) Megafu ta nigiya yayya na appanono ni Jehova, dakal i neyuffunna ta ketuppal na gakkag na Dios anna natukoy yayya ta Katurakan nga lalaki nga dakal i pangurugna.​—Heb. 11:24-27.

12. Sitaw nibase ni apostol Pablo i desisionna ira?

¹² Si apostol Pablo ay intelihente anna edukadu nga lalaki, ammuna i maguvovug tu Hebreo anna Griego. (King. 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Ngem, nu mawagna i maddesision nu fustu onu mali i ganna-gannug, ibitana i sirib na mundo. Naddesision yayya base ta Uvovug na Dios. (Bibbigan i Kingngua 17:2, 3; 1 Corinto 2:6, 7, 13.) Megafu  tatun, nagayayya si Pablo ta aru i netuppalna ta ministerio anna iinnagganna i mannanayun nga bala-balo.​—2 Tim. 4:8.

13. Sinni i makarresponsibilidad nga mangitonos ta appanono tam ta appanono ni Jehova?

¹³ Manawag nga mas atannang i appanono na Dios anne ta appanono na mundo. Marresulta tu pagayayya anna viktoria i pattolay segun ta appanono na Dios. Ngem ari ifuersa ni Jehova i appana-panonona nittam. Ari gapa kontroladu na “mekatalo anna nannono nga doroban,” maski na elder ira, i appanono na wawwaragi. (Mat. 24:45; 2 Cor. 1:24) Lallagu, responsibilidad mismu na kada Cristiano nga itonos i appanonoda segun ta Dios. Kunnasi tam makua yatun?

14, 15. (a) Tapenu mannono gitta ni Jehova, anni nakuan i kanayun nga agga-nono tam? (b) Segun ta Roma 12:2, ngatta ibita tam nakuan nga parittan i nono tam tu makamundo ira nga ideya? Iyilustra.

¹⁴ Sinabarangngan ittam na Roma 12:2: “Arian nu nga tuttulan i annangngua na totolay toye ta utun na davvun. Ngem ipamavulun nu tu ulian na Dios i affutu-futuan nu gafu ta katalibagu na appana-panono nu. Ay kannammuan nu i uray na Dios​—nu anni i mapia, i makapagayaya sa, anna i awan tu pakkurangan na.” Ipasingan natun nga nainspiran nga uvovug nga maski anni paga i nammolde ta appanono tam nige tam nammuan i kinakurug, posible lagapa nga uliattam yatun tapenu metonos ta Dios. Kurug nga nainfluwensian ittam na namana tam ira nga kualidad anna nappasa ira nga ekspiriensa tam. Ngem awayyana manguli na nono tam. Manguli yatun base ta piliattam nga nonopan. Nu agga-nono onu monag nga pannonopattam i appanono ni Jehova, mapakurug tam mismu nga fustu i pagimammana ira. Mabbalin ngana gapa nga gagangay nittam nga karagatan nga itonos i appanono tam ta appanonona.

¹⁵ Ngem tapenu matalibagu i nono tam nga kunna appanono ni Jehova, mawag nga ‘ariattam tuttulan i annangngua na totolay toye ta utun na davvun.’ Kebalinan natun nga iyemmattam i maggiraw, mabbibbig, anna magginna tu maski anni nga mangipagaram ta ideya ira nga kontra ta appanono na Dios. Tapenu malippawa tam i importansia naw, usattam nga ilustrasion i makan. Awayyana nga kayà na tadday nga pakastan i gawa-gawayyanna gukaban na pakkakan tu masustansia ira nga makan. Ngem anni gafu i serbi natun nu kuman mabba yayya tu nabanno onu nabadiu nga makan? Kunnatun gapa, mawawan i serbi na pakkakan ta appanono ni Jehova nu parittattam mabba i nono tam tu makamundo ira nga ideya.

16. Sitaw tam mawag nga protektan i baggi tam?

¹⁶ Interamente kari nga malillitattam i ideya na mundo? Ari, megafu ta kattam literal nga makapanaw taw nga mundo. Kattam talaga malillitan nga mainfluwensian na ideya na mundo. (1 Cor. 5:9, 10) Ta pallayyagayya, meyarubang nittam i falsu ira nga pangurug. Ngem maski kattam interamente nga malillitan i mali ira nga ideya, kattam mawag nga agga-nono danatun onu akseptan. Gitta ni Jesus, mawag nga insigida tam lillitan i appanono nga massuporta ta gakkag ni Satanas. Ngem, maprotektattam lagapa i baggi tam kontra ta ari mepangngo nga influwensia na makamundo nga appanono.​—Bibbigan i Proverbio 4:23.

17. Anni ira i makua tam tapenu malillitan i influwensia na ari mepangngo nga appanono na mundo?

¹⁷ Angngariganna, mawag nga magimmugug ittam ta pappili tam tu madukko ira nga kofuttam. Nitabarang na Biblia nga nu madukko i relasiottam ta totolay nga ari maddayaw kani Jehova, mafektan ittam na appanonoda. (Prov. 13:20; 1 Cor. 15:12, 32, 33) Piliattam gapa tu mapia i dibersiottam. Nu ibita tam i dibersion ira nga  mangipagaram ta teoria na ebolusion, kinavayolente, onu imoralidad, malillitattam nga parittan i appanono tam tu ideya ira nga “makagurun ta pakannammu ta Dios.”​—2 Cor. 10:5.

18, 19. (a) Ngatta mawag tam nga alerto kontra ta makamundo ira nga pagimamma nga ari halata i kepagaramna? (b) Anni ira i iyavu tam ta baggi tam, anna ngatta?

¹⁸ Mawag tam gapa nga ammuan anna ibita i appanono na mundo maski ari kuruga halata yatun. Angngariganna, awayyana nga palawanan na tadday nga news report nga faboranna i tadday nga opinion ta pulitika. Egga gapa karuan nga balita nga mangipagaram ta addetan anna ambision ira nga kakayà na mundo. Ipagaram gapa na karuan nga pelikula anna libru i pilosopia nga “sakan labbi” anna “familia labbi” nga gittana rasonable, maka-engganio, anna fustu paga lagu danatun. Ngem ari nikonsidera danatun nga pagimamma i Biblia. Kagian na Biblia nga sittam anna i familia tam ay kurug nga magayayya nu ayatattam si Jehova anne ta maski anni. (Mat. 22:36-39) Kunne na paga, karuan nga istoria nga pang-abbing, gitta na cartoons anna pagiraw, maski ari nga kuestionable ay sisinu nga mangikondision ta nono na abbarabbing nga alawatan i imoral nga ugali.

¹⁹ Arianna kayà kagian naw nga mali nga magenjoy ta marenu nga dibersion. Ngem, iyavu lagapa danaw ta baggi tam: ‘Matakkilalattam kari i tuttuddu na mundo maski nu ari direkta nga mepagaram yatun? Limitattam kari i ána tam anna i baggi tam ta karuan nga pagiraw anna pabbibbigan? Uffunakku kari i ána ku nga imammatan i ganna-gannug segun ta pagimamma ni Jehova tapenu ari ira mainfluwensian na makamundo ira nga ideya nga maginna anna masingadda?’ Nu mapadduma tam i appanono na Dios anna i appanono na mundo, malillitattam nga “tuttulan i annangngua na totolay toye ta utun na davvun.”

20. Kunnasi tam mammuan nu nainfluwensian ittam na appanono na Dios onu na appanono na mundo?

²⁰ Daddamman, dua laman i paggafuan na informasion​—si Jehova anna i mundo nga kontroladu ni Satanas. Sinni i mammolde nittam? Depende yatun nu sitaw i pangapattam tu informasion. Nu apattam i ideya na mundo, yatun i mammolde ta appanono tam, nga mangitubba nittam ta makamundo ira nga appanono anna ugali. Importante gafu nga immugurattam nu anni i agga-nono tam.

21. Anni i gigiammuattam ta tumunug nga artikulo?

²¹ Gitta na nakagi ta gafu, tapenu mannono nga gitta ni Jehova, ari makalanno nga ariattam patallungan ta nono tam i makadaral ira nga influwensia. Mawag nga kuman ittam tu appanono na Dios nga gakkag tam nga parigan danatun. Ikonsidera na tumunug nga artikulo nu kunnasi tam makua yatun.