NU KAYÀ mu mammuan i oras, anni i kuammu? Siguradu nga magaleg ka tu paningannan ta oras. Nu iyavu na kofummu nikaw nu anni i oras, kunnasi i pangikagim? Nadduruma i klase na pangikagi ta oras. Kunnasi?

Bueno, kagiattam nga tangoras anna 30 minuto ngana i nappasa kabalin na alas-dose na aggaw. Baka kagiammu nga ala-una-i-media ngana. Depende nu sitaw i lugar mu anna nu anni i nakasanayan nikamu, puedem gapa ikagi nga i oras ay 13:30. I kunnatun nga klase na pangikagi ta oras ay base ta sistema nga 24-oras nga pagorasan. Egga gapa karuan nga lugar nu sitaw i kunnatun nga oras ay kagiadda nga “half two,” kayàna kagian 30 minuto nige na alas-dos.

Nu mabbibbig ka tu Biblia, awayyana nga nononopammu nu kunnasi tamma i pattukoy na totolay ta oras tagga ta tiempo na Biblia. Ari laman tu tadday nga klase. Ta Hebreo nga parte na Biblia natukoy i “umma,” “tangnganaggaw,” anna “gabi.” (Gen. 8:11; 19:27; 43:16; 1 Pat. 18:26) Ngem ta karuan ira nga situasion, mas eksakto nga oras i neyusa.

Ta tiempo na Biblia, gagangay i pangitunno tu gumabbantay. Netallugaring nga kawagan yatun nu gabi. Piga siglo nige na keyana ni Jesus, ginadda-gaddua na Israelita ira ta tallu nga periodo i gabi nga magalan tu pabbantay. (Sal. 63:6, NW) Mabibbig ta Ukum Ira 7:19 i “ta gafu na tangnga nga pabbantay ta gabi.” Ta tiempo ni Jesus, pinarigan ngana na Judio ira i Griego anna Romano nga sistema na appa nga periodo na pabbantay ta gabi.

Namippiga nga tinukoy na Evanghelio danaw nga pabbantay. Angngariganna, “turi ta meka-appa nga pabbantay ta gabi” i pinallakag ni Jesus ta utun na danum mappange ta barangay na disipulo ira. (Mat. 14:25, NW) Ta tadday nga ilustrasion, kunni Jesus: “Nu ammu laman nakuan na yama na tangabbalay nu anni nga oras [onu pabbantay, NW] i angay na makkoko, ari nakuan nga makkaturug tapenu arian na nga itulu tu matallung i balay na.”​—Mat. 24:43.

Tinukoy ni Jesus ngamin yatun nga appa nga pabbantay turi ta kinagina ta disipulosna: “Mawag gafu tu sigga-parak kamu ta arian nu nga ammu i labbe na makabbalay. Awayya na tu lubbe ta pazzibbo na, ta tangnga na gabi, nu aranni ngana i umma, onu pallattuag ngana na bilag.” (Mar. 13:35) I ollu tatun nga pabbantay, “ta pazzibbo na,” ay mamegafu ta pallammag na bilag adde ta alas-nuebe na gabi. I mekadua nga pabbantay ta “tangnga na gabi,” ay mamegafu ta alas-nuebe na gabi adde ta tangnga na gabi. I mekatallu nga pabbantay nga natukoy tu “aranni ngana i umma,” onu ‘pazzikkarallo na manu,’ ay mamegafu ta tangnga na gabi adde ta magalas-tres na umma. Awayyana nga tatun nga pabbantay nga aktual nga nazzikkarallo i manu ta gabi nga naaresto si Jesus. (Mar. 14:72) I meka-appa nga parte na gabi, ay i pabbantay ta “pallattuag ngana na bilag,” nga mamegafu ta magalas-tres na umma adde ta pallattuag na bilag.

Maski paga awan tu paningannan tu oras na totolay tagga ta tiempo na Biblia, egga lagapa i sistemada ta pakkagi tu oras ta aggaw onu gabi.