1. Ta sitaw nu mittan nga nakadepende i pattratu na lalaki ta atawana anna ta ánana?

NU MAGINNAM i uvovug nga “pakiyafuan” onu “pakka-ulu,” anni i kebalinan nikaw natun? Nu mittan, nakadepende i pattratu na karuan nga lallaki ta atawada anna ta ánada ta tradision, kultura, onu neyugalian na familiada. Kunnaw i kagian ni Sister Yanita nga taga-Europe: “Mangurug i totolay ta diammi nga alalinno i paddian na babbay kumpara ta lallaki anna doroban laman nakuan i paningan nira.” Kunnaw gapa i kagian ni Brother Luke nga taga-United States: “Tudduan na karuan nga yama i ánada nga lallaki nga ari tu importante i kagian na barabbay.” Ngem ari tu kunnatun i kayà ni Jehova nga tratu na lallaki ta gi-attawadda. (Ikumpara i Marcos 7:13.) Kunnasi gafu nga mabbalin tu mapia nga ulu na familia i tadday nga lalaki?

2. Anni i mawag tu mammuan na ulu na familia, anna ngatta?

² Tapenu mabbalin tu mapia nga ulu na familia i tadday nga lalaki, mawag nga malippawana nu anni i kayà ni Jehova nga kuanna. Ammuanna gapa nakuan nu ngatta niyunnug ni Jehova i pakka-ulu anna nu kunnasina nga maparigan i ehemplo ni Jehova anni Jesus. Ngatta importante nga mammuanna danatun? Megafu ta niddan ni Jehova tu autoridad i ulu ira na familia anna ekspektanna nga usadda yaw ta kapianan.​—Luc. 12:48b.

3. Segun ta 1 Corinto 11:3, anni i magigiammu tam meyannung ta pakka-ulu?

³ Bibbigan i 1 Corinto 11:3. Ideskriba natun nga versikulo nu kunnasi nga inorganisa ni Jehova i familiana ta langi anna taw ta davvun. Megafu ta yayya “i pakiyafuan” onu i ulu, yayya i katannangan nga autoridad. Gukaban na unnugna ta pakka-ulu, niddanna gapa i tanakuan tu autoridad. Ngem tattabbagadda  nisa i pangusada tatun. (Roma 14:10; Efe. 3:14, 15) Niddan ni Jehova si Jesus tu autoridad ta kongregasion ngem tattabbaganna kani Jehova nu kunnasi i pattratuna nittam. (1 Cor. 15:27) Niddan gapa ni Jehova tu autoridad i lalaki ta atawana anna ánada. Tattabbaganna kani Jehova anna kani Jesus nu kunnasi i pattratuna ta familiana.​—1 Ped. 3:7.

4. Anni nga autoridad i egga kani Jehova anna kani Jesus?

⁴ Si Jehova i Ulu na familiana ta langi anna ta davvun. Megafu tatun, egga i autoridadna nga mamadday tu dorob nu kunnasi nakuan i kondukta na ánana anna siguraduanna gapa nga tuttuladda danatun nga dorob. (Isa. 33:22) Si Jesus gapa i ulu na kongregasion Cristiano yayya nga egga i kepangngattanna nga mamadday anna mangipatuppal tu dorob.​—Gal. 6:2; Col. 1:18-20.

5. Anni nga autoridad i egga ta ulu ira na Cristiano nga familia, anna anni i limitasiodda?

⁵ Kagitta ni Jehova anni Jesus, egga i autoridad na ulu ira na Cristiano nga familia nga maddesision para ta familiada. (Roma 7:2; Efe. 6:4) Ngem egga i limitasion na autoridadda. Angngariganna, mawag nakuan nga nebase ta prinsipio na Biblia i bili-bilidda. (Prov. 3:5, 6) Awan tu autoridad na ulu na familia nga mangngua tu bili-bilin para ta ari nga parte na familiana. (Roma 14:4) Nu ziminakal ngana gapa i ánana anna awan ngana ta puderna, itulu-tuloyda lagapa nga irespeto yayya ngem ari ngana tu yayya i uluda.​—Mat. 19:5.

6. Ngatta niyunnug ni Jehova i pakka-ulu?

⁶ Niyunnug ni Jehova i pakka-ulu megafu ta ayatanna i familiana. Regalu yatun nga naggafu nisa. Megafu ta pakka-ulu, memammo anna organisadu i familia ni Jehova. (1 Cor. 14:33, 40) Nu ari nga manawag nu sinni i egga i autoridadna, mabbalin tu magulu anna ari nga magayayya i familia ni Jehova. Angngariganna, awan tu makannammu nu sinni i magangngua ta ultimu nga desision anna nu sinni i mangiyorollu ta pangipatuppal tatun ira nga desision.

7. Base ta Efeso 5:25, 28, uray kari ni Jehova nga dominan na lallaki i babbay?

⁷ Nu makasta i unnug na Dios nga egga i autoridad na lalaki ta unag na familia, ngatta gafu matageno na aru nga babbay nga marake i tratu nira na atawada anna dominadda ira? Megafu yatun ta aru nga lallaki i ari nga magimporta ta dorob ni Jehova meyannung ta familia anna mas ikayada nga tuttulan i kostumbre onu i tradision ira. Abusowadda paga lagu i gi-attawadda para laman ta makasarili nga gannug. Angngariganna, baka dominan na tadday nga lalaki i atawana tapenu laman umatannang i paninganna ta baggina onu pakuruganna ta tanakuan nga ari yayya nga makafi. Baka irason na lalaki nga maski nu ari yayya nga ayatan na atawana, basta ikassinna yayya. Kuanna yatun tapenu makontrolna i babay. * Marake i kunnatun nga appana-panono anna annangngua na lallaki. Kawan tu respeto yatun ta babbay anna mekontra yatun ta uray ni Jehova.​—Bibbigan i Efeso 5:25, 28.

8. Kunnasi mabbalin tu mapia nga ulu na familia i lalaki?

⁸ Mabbalin tu mapia nga ulu na familia i lalaki nu pariganna si Jehova anni Jesus ta pangusana ta autoridadna. Ikonsidera tam i dua laman ta kualidad ni Jehova anni Jesus.  Sifutattam gapa nu kunnasi mepasingan na ulu na familia danaw nga kualidad ta pattratuna ta atawana anna ta ánana.

9. Kunnasi nga mangipasingan si Jehova tu kinapakalinno?

⁹ Kinapakalinno. Si Jehova i pinakamasirib nga Persona. Ngem maski kunnari, gigginnanna i opinion na aripanna ira. (Gen. 18:23, 24, 32) Ipamavulunna gapa nga mangiyawa ira tu suhestion. (1 Pat. 22:19-22) Perfekto si Jehova ngem arianna nga ekspektan nga mabbalin ittam tu perfekto, nu ari, uuffunanna ittam tapenu mabbalin ittam tu magayayya ta passerbida ta nisa. (Sal. 113:6, 7) Kakuruganna, dineskriba na Biblia nga ‘minangnguffun’ si Jehova. (Sal. 27:9; Heb. 13:6) Kinagi paga ni Patul David nga netuppalna laman i nepatrabahu nisa megafu ta mapakalinno si Jehova anna inuffunanna yayya.​—2 Sam. 22:36.

10. Kunnasi nga nipasingan ni Jesus i kinapakalinno?

¹⁰ Ikonsidera i ehemplo ni Jesus. Yayya i Yafu na disipulosna ngem binaggawanna i takkida. Ngatta tamma ta nipetura yatun ni Jehova ta Biblia? Tapenu egga i apparigattam, nelagum ngana i ulu ira na familia. Kunnaw mismu i kinagi ni Jesus: “Niddat-takamu tu apparigan tapenu kuan nu gapa i kunne ta kingnguà nikamu.” (Juan 13:12-17) Maski nu dakal i autoridad ni Jesus, arianna ninono nga yayya nakuan i passerbiadda. Yayya lagu i nasserbi ta tanakuan.​—Mat. 20:28.

11. Kunnasi nga maparigan na ulu ira na familia i kinapakalinno ni Jehova anna ni Jesus?

¹¹ I magigiammu tam. Aru i makua na ulu na familia tapenu mepasingan i kinapakalinno. Angngariganna, arianna ekspektan nga perfekto i atawa anna i ánana. Ginnanna i opiniodda maski nu egga ira i tiempo nga ari ira nga umanugu nisa. Kunnaw i kagian ni Sister Marley nga taga-United States: “Nu mittan, madduma kami tu opinion na atawà. Ngem matageno ku nga appresian anna irespetonà megafu ta iyavuna i opiniokku tapus pannonopanna yatun nigena nga maddesision.” Mepasingan paga na lalaki i kinapakalinno nu sigga-paran yayya nga mangngua tu trabahu ta balay, maski nu kakkagian na totolay ta diadda nga trabahu yatun na babbay. Ngem baka ipasiranna yatun. Ngatta? Kunnaw i kagian ni Sister Rachel: “Ta diammi, nu uffunan na lalaki i atawana nga mamaggaw tu piggang onu mappakarenu ta balay,  baka nonopan na karruba anna paparientes na lalaki nga doloddoban yayya na atawana anna arianna yayya nga makontrol.” Nu kunnatun i gagangay nga nononopan na totolay ta diannu, daddammammu nga binaggawan ni Jesus i takki na disipulosna maski nu trabahu na aripan yatun. Pagolluan nakuan na mapia nga ulu na familia i pagayayya na atawana kunne na gapa na ánana, ari tu i pakkaraga nga nonopan nakuan na tanakuan nga kontroladuna i familiana. Fuera paga ta kinapakalinno, anni paga nakuan nga kualidad i ipasingan na mapia nga ulu na familia?

12. Megafu ta aya, anni i kingngua ni Jehova anni Jesus?

¹² Aya. Aya i mamaguyu kani Jehova ta anni laman nga kuanna. (1 Juan 4:7, 8) Meddu nga iyawana i espiritual ira nga kawagattam gukaban na Biblia anna na organisasionna. Iyawana gapa i emosional nga kawagattam gukaban na pamasiguraduna nga ayatanna ittam. Kunnasi gapa i material nga kawagattam? ‘Vuka i palag na Dios nga mangiyawa ta anni laman nga makapagayayya nittam.’ (1 Tim. 6:17) Nu makaliwa ittam, itunung ittam ni Jehova. Ngem arianna iyemmang i pangayana nittam. Megafu ta aya, niyawa ni Jehova nittam i tavvu. Iddeddu ittam gapa ni Jesus yari tu niyawana i inangona para nittam. (Juan 3:16; 15:13) Awan tu makefugag ta pangaya ni Jehova anni Jesus ta totolay nga matalo nira.​—Juan 13:1; Roma 8:35, 38, 39.

13. Ngatta importante nga ayatan na ulu na familia i familiana? (Innan gapa i kahon nga “ Anni i Kuan na Bagu Kasal nga Lalaki Tapenu Irespeto Yayya na Atawana?”)

¹³ I magigiammu tam. Aya nakuan i mamaguyu ta ulu na familia ta anni laman nga kuanna. Ngatta importante yatun? Kinagi ni apostol Juan: ‘Nu ari nga ayatan na sinni laman i wagina [onu i kafamiliana] nga masinganna, kunnasi gafu i pangayana ta Dios nga arianna nga masingan?’ (1 Juan 4:11, 20) Kakuruganna, nu ayatan na lalaki i familiana anna kayàna nga parigan si Jehova anna si Jesus, iyawana i pakawagan na familiana ta espiritual, emosional, anna material. (1 Tim. 5:8) Tudduan anna disiplinanna gapa i ánana. Pappursigianna gapa nga magangngua  tu desision ira nga mangidayaw kani Jehova anna para ta pammakapianan na familiana. Taggi-taddayattam danatun nga gannug anna innattam nu kunnasi nga maparigan na ulu na familia si Jehova anna si Jesus.

14. Kunnasi nga meyawa na ulu na familia i espiritual nga pakawagan na familiana?

¹⁴ Iyawa i espiritual nga pakawagan na familiana. Pinarigan ni Jesus i Yamana turi ta siniguraduna nga mapakan tu mapia ta espiritual i disipulosna. (Mat. 5:3, 6; Mar. 6:34) Kunnatun gapa nakuan i ulu ira na familia. Prayoridadda nakuan nga iyawa i espiritual nga pakawagan na familiada. (Deut. 6:6-9) Makuada yatun nu siguraduadda nga bibbigan anna gigiammuan na familiada i Biblia, makistudy ira, mallayyagayya, anna pattalupaddianadda i makasta nga relasiodda kani Jehova.

15. Kunnasi nga meyawa na ulu na familia i emosional nga pakawagan na familiana?

¹⁵ Iyawa i emosional nga pakawagan na familiana. Naginna na tanakuan i pinangikagi ni Jehova nga iddukanna si Jesus. (Mat. 3:17) Ari gapa nga nappasiran si Jesus nga ipasingan i pangidduna ta disipulosna gukaban na kikkingnguana anna na kinakkagina. Megafu tatun, nikagi gapa nisa na disipulosna nga iddukadda yayya. (Juan 15:9, 12, 13; 21:16) Mepasingan gapa na ulu na familia nga iddukanna i atawa anna i ánana gukaban na kukukuanna, gitta na paggigiammu tu Biblia kavulu ira. Mawag gapa tu ikagina nira i pangiddu anna pangappresiana anna nu mepangngo, komendanna ira ta arubang na tanakuan.​—Prov. 31:28, 29.

16. Anni paga i obligasion na ulu na familia, ngem kunnasi yayya mabbalin tu balanse?

¹⁶ Iyawa i material nga pakawagan na familiana. Siniguradu ni Jehova nga iyawa i kawagan na Israelita ira maski nu kinastigona ira megafu ta ariadda pattuppal. (Deut. 2:7; 29:5) Iyayawana gapa i talaga kawagattam sangawe. (Mat. 6:31-33; 7:11) Pinakan gapa ni Jesus danuri tumuttul sa. (Mat. 14:17-20) Inuruna paga lagu i taka-takida. (Mat. 4:24) Tapenu mapagayayya na ulu na familia si Jehova, mawag tu iyawana i material nga pakawagan na familiana. Ngem balanse nakuan yayya. Ari nakuan tu sobra i pattrabahuna ta sekular adde ta mapagurayanna ngana i espiritual anna emosional nga pakawagan na familiana.

17. Kunnasi ittam nga sanayan anna disiplinan ni Jehova anna ni Jesus?

¹⁷ Sanayan i familiana. Sanayan anna disiplinan ittam ni Jehova megafu ta kayàna ittam nga uffunan. (Heb. 12:7-9) Gitta na Yamana, meddu nga sinanay ni Jesus i disipulosna. (Juan 15:14, 15) Nangiyawa gapa yayya tu madammo nga tabarang ngem masippo lagapa yayya. (Mat. 20:24-28) Ammuna gapa nga imperfekto ittam anna kanayun ittam nga makaliwa.​—Mat. 26:41.

18. Anni nakuan i daddamman na mapia nga ulu na familia?

 ¹⁸ Tapenu maparigan na ulu na familia si Jehova anna si Jesus, daddammanna nakuan nga imperfekto i atawana anna i ánana. Arianna nakuan ira nga “tazza-tazzian” onu sobra nga popporyan. (Col. 3:19) Iyaplikana nakuan i prinsipio ta Galacia 6:1 anna itunungna ira gukaban na “mapia nga uvovug” tapus daddammanna nakuan nga maski gapa yayya ay imperfekto. Kagitta ni Jesus, nonopanna nakuan nga i ehemplona i kapianan nga maketuddu.​—1 Ped. 2:21.

19-20. Nu maddesision i ulu na familia, kunnasina nga maparigan si Jehova anna si Jesus?

¹⁹ Mangngua tu desision ira nga ari tu makasarili. Nu maddesision si Jehova, para yatun ta pammakapianan na tanakuan. Angngariganna, naddesision yayya nga mamaratu ari tu megafu ta pammakapiananna yatun, nu ari, kayàna nga ma-enjoy tam i mattolay. Awan tu namuersa kani Jehova nga doban i Anana tapenu matay para ta liwi-liwa tam. Kingnguana yatun nga sakrifisio para ta pammakapianattam. Nu maddesision gapa si Jesus, pammakapianan yatun na tanakuan. (Roma 15:3) Angngariganna, imbes tu magibannag yayya, sinudduanna lallagu i totolay.​—Mar. 6:31-34.

²⁰ Ammu na tadday nga mapia nga ulu na familia nga i pangngua tu masirib nga desision para ta familiana i tadday ta pinakamariga nga responsibilidadna yatutta seriosowanna yatun nga responsibilidad. Lillitanna i magangngua tu desision nga ari tu rasonable onu nebase laman ta emosion. Mappetuddu yayya kani Jehova tapenu makangngua tu mapia ira nga desision. * (Prov. 2:6, 7) Nu kuanna yatun, agga-nonona i pammakapianan na tanakuan, ari tu i baggina.​—Fil. 2:4.

21. Anni i gigiammuattam ta tumunug nga artikulo?

²¹ Nangiyawa si Jehova tu madammo nga responsibilidad ta ulu na familia anna ekspektanna nga kuadda i ngamin nga mawayyada tapenu ituppal yatun. Mabbalin tu mapia nga ulu na familia i atawa nga lalaki nu tuttulanna i makasta nga ehemplo nga nipasingan ni Jehova anna ni Jesus. Nu ituppal gapa na atawa nga babay i papelna ta unag na familia, mabbalin tu magayayya i pagatawada. Kunnasi nakuan nga imammatan na babay i responsibilidad na atawana nga mabbalin tu ulu na familia? Ngatta marigatan yayya nu mittan nga makimoray? Matabbag danatun nga pakkiavu ta tumunug nga artikulo.