TA TIEMPO na Biblia, mangiyawa tu dote i familia na nobio ta familia na nobia oras tu makka-anugu ngana i familia da nga makkasal ira. Puede nga pang-dote i nabalor ira gannug, aya-ayam, onu kuartu. Nu mittan, puede gapa nga mattrabahu i nobio para ta familia na nobia, kagitta na kingngua ni Jacob nga minanugu nga passerbian i yama ni Rachel tu pitu ragun tapenu ma-atawa na si Rachel. (Gen. 29:17, 18, 20) Anni i gakkag natun nga kostumbre?

Kunnaw i kagian na iskolar na Biblia nga si Carol Meyers: “Sonu mekasal ngana i babay, ari ngana yayya nga makoffun ta familia na [nga makkusetcha] yari tu i dote nga malawa na familia na i gitta na katali na serbisiu na ta kawan na.” Makoffun gapa i dote tapenu mapaladda i pakkorofun na dua nga familia nga mapparientes ngana megafu ta nagatawa i ána da. Megafu gapa tatun nga relasion na dua nga familia, awayya da i makka-uffu-uffun ta tiempo na ziga. Ipasingan paga na dote nga netratu nga mekasal i tadday nga babay anna i mabbalin ngana tu atawa na i manangngal anna mapprotekta ta nisa, ari ngana tu i yama na.

I pappaga tu dote, ari na kayà kagian nga puede nga magatang onu melaku i atawa nga babay. Kunnaw i kagian na libru nga Ancient Israel—Its Life and Institutions: “Ta unnug na pagatawa na Israelita ira, gitta na paggatang tu atawa i obligasion nga mappaga tu kuartu onu karuan nga nabalor nga gannug ta familia na nobia. Ngem ta kakurugan na, meyawa laman yatun [nga dote] ta familia na babay tapenu matalian i serbisiu na ana nga babay para ta familia da.”

Adde sangawe, kostumbre lagapa ta karuan nga nasion i pappaga tu dote. Nu makkiddaw tu dote i Cristiano ira nga magana, ‘ipasingadda ta ngamin nga rasonable ira’ nu ari tu sossobra i dote nga kiddawadda. (Fil. 4:5, NW; 1 Cor. 10:32, 33) Nu kunnatun, mapakurug da nga ari tu “kuartu laman i agga-nono da,” ni tu kakkam ira. (2 Tim. 3:2) Nu ari gapa nga sobra ngina na dote nga kiddawan na Cristiano ira nga magana, ari nga mafuersa i mabbalin tu atawa na ana da nga italattan labbi i pagatawa da adde ta makonnug yayya tu makalanno nga pang-dote. Ari gapa nga maobliga i mabbalin tu atawa na ana da nga iyemmang labbi i pappayunir na megafu laman ta obligadu nga mattrabahu yayya tu full time tapenu monnug na i ikikkiddoda nga dote.

Ta karuan nga nasion, egga ira i mepatuppal nga dorob na gobiernu meyannung ta dote. Nu maddian ta kunnatun ira nga nasion i Cristiano ira nga magana, mawag tu tuttuladda danatun. Ngatta? Megafu ta ikikkiddaw na Uvovug na Dios ta Cristiano ira nga “makimoray ta mammaguray ira nga egga ta gubiernu” anna tuttuladda i dorob nga ari mabba mekontra ta dorob na Dios.​—Roma 13:1; King. 5:29.