1, 2. (a) Anni i resulta na kawan tu pangifugag ta baggi? (b) Ngatta praktikal ta maddaggun i topiko nga pangifugag ta baggi?

I PANGIFUGAG ta baggi ay makadios nga kualidad. (Gal. 5:22, 23) Perfekto nga mepasingan ni Jehova yatun. Ngem imperfekto i totolay, yatutta marigatan ira nga fugaddan i baggida. Kakuruganna, aru ta problema ira nga meparubang ta totolay ay megafu ta kawan na pangifugag ta baggi. Marresulta yatun tu pangitalattan, mababa nga gradu ta eskuela onu ari makasta nga attrabahu. Kegafuan gapa yatun na verbal nga pangabuso, pagillellaw, kinavayolente, diborsio, ari kawagan nga paggatu, adiksion, problema ta emosion, taki nga meyali megafu ta sekso, ari planadu nga pavvussi, anna karuan paga.​—Sal. 34:11-14.

² Nu awan tu pangifugag ta baggi na tadday, marake i efekto na yatun sa anna ta tanakuan. Mas grabe ngana i problema ta kawan tu pangifugag ta baggi. Turi dekada 1940, egga research meyannung ta disiplina ta baggi. Ipasingan na pinakabagu ira nga resulta natun nga grabe ngana i kawan tu disiplina ta baggi na totolay. Ari ngana nga kakkadda-kaddag yaw ta estudiante ira na Uvovug na Dios megafu ta niprofesiya na Biblia gari paga nga ta “pangurianan ira nga aggaw,” i totolay ay “ariad-da nga matangngallan i baggi anna nono da.”​—2 Tim. 3:1-3.

3. Ngatta egga nakuan i pangifugag ta baggi na Cristiano ira?

³ Ngatta kayà mu mapeggan tu pangifugag ta baggi? Ikonsidera i dua nga importante nga rason. Ollu, naobserba  nga mas baddi i problema danuri totolay nga makontrolda i mataga-tageno anna emosiodda anne turi ta awan tu kontrolda. Mas ari manguloli i emosiodda, mas makasta i pakikavuluda, anna ari ira nga makapoporay anna mabi nga mavurung onu madepres. Mekadua, importante i abilidad nga labanan i tentasion anna kontrolan i ari mepangngo nga pakkaraga tapenu mapattalupaddian i fabor na Dios. Napakurug yaw ta nesimmu kada Adan anni Eva. (Gen. 3:6) Ta maddaggun, aru gapa nga totolay i madammo i problemada megafu ta kawan tu pangifugag ta baggi.

4. Anni nakuan i mamagaram ta maski sinni nga marigatan nga mangifugag ta baggida?

⁴ Awan tu imperfekto nga tolay nga perfekto nga makontrol i baggina. Ammu ni Jehova nga marigatan i aripanna tatun, yari tu kayàna nga uffunan ira nga kontrolan i tendensia nga makaliwa. (1 Pat. 8:46-50) Bilang meddu nga Kofun, pasa-pasikannanna danuri maya nga masserbi sa ngem marigatan nga mangifugag ta baggida ta karuan ira nga aspeto na pattolay. Innattam i perfekto nga ehemplo ni Jehova. Tapus, gigiammuattam gapa i makasta anna marake ira nga ehemplo ta Biblia. Repasuattam paga i praktikal ira nga suhestion nga makoffun tapenu mas makontrol tam i baggi tam.

5, 6. Anni nga ehemplo i niyawa ni Jehova meyannung ta pangifugag ta baggi?

⁵ Perfekto nga mepasingan ni Jehova i pangifugag ta baggi megafu ta perfekto yaya ta ngamin nga aspeto. (Deut. 32:4) Ngem, imperfekto ittam. Maski kunnatun, tapenu malippawa tam i pangifugag ta baggi, usitakkattam i ehemplo ni Jehova tapenu mas maparigattam yaya. Anni i situasion ira nga nangipasingan si Jehova tu pangifugag ta baggi?

⁶ Nonopan nu kunnasi nipasingan ni Jehova i paffugag ta pangarubanna ta rebelyon ni Satanas. Mawag tu matabbag yatun nga pakkuestion. Siguradu nga nakaddag, nakaporay, anna nadismaya i matalo ira nga anghel na Dios. Awayyana nga kunnatun gapa i matageno mu turi ta nemammatammu i pazziga-riga megafu kani Satanas. Ari tu gavva-gavva nagguyu si Jehova. Pinannonopanna tu mapia anna mepangngo i reaksionna. Ari yaya insigida nga napporay anna patas yaya ta passolba ta rebelyon ni Satanas. (Ex. 34:6; Job 2:2-6) Ngatta? Pinappasa ni Jehova i tiempo megafu ta manakina nga egga i maski sinni i madaral ngem “ikaya na tu pallikuran na ngamin nga totolay i katagaruliad-da.”​—2 Ped. 3:9.

7. Anni i magigiammu tam ta ehemplo ni Jehova?

⁷ Tudduan ittam na ehemplo ni Jehova nga mawag gapa nga immugurattam tu mapia i kakkagian anna agguyu-guyu tam; ariattam magapa-apura ta ganna-gannug. Nu meparubakka ta importante nga isyu, mannono labbi tapenu makapagguyu tu masirib. Ipakimallo i kinasirib tapenu mekagi onu makua i fustu nga gannug. (Sal. 141:3) Nu makaporay onu natakitan ittam, sosobra nu mittan i reaksiottam. Yatutta aru i mabbabawi ta gannug ira nga nekagi onu nakuada nga ariadda pinannonopan!​—Prov. 14:29; 15:28; 19:2.

8. (a) Sitaw i pakalegattam tu ehemplo ira na makadios nga kualidad? (b) Anni i nakoffun kani Jose tapenu fugaddan i baggina ta pamensi na atawa ni Potifar sa? (Innan i letratu ta gafu na artikulo.)

⁸ Anni ira nga ehemplo ta Biblia i mangipasingan ta importansia na pangontrol ta reaksiottam ira? Siguradu nga meraddammammu i karuan nga karakter na Biblia nga nangipasingan tu pangifugag nu mapurueban. Tadday tatun si Jose nga ana ni Jacob.  Finugaddanna i baggina turi ta massesserbi yaya ta balay ni Potifar, i mangiyorollu ta guardia ira ni Faraon. Nagustuan na atawa ni Potifar si Jose megafu ta “makasta i baggina anna guapo,” yatutta binensi onu sinentana yaya. Anni i nakoffun kani Jose nga labanan yatun nga tentasion? Siguradu nga ninonona tu mapia nu anni i pattuppalanna nu nappatenta yaya. Turi ta kritikal ngana i situasion, sinammangnganna i atawa ni Potifar. Nirasonna: “Kunnasi nga makuà yaw nga kinamarake anna ta kakuruganna, makaliwa ta Dios?”​—Gen. 39:6, 9; bibbigan i Proverbio 1:10.

9. Kunnasim meprepara i baggim nga ibita i tentasion?

⁹ Anni i ituddu nittam na ehemplo ni Jose? Nu matenta ittam nga laddakan onu ari tuppalan i tadday nga dob na Dios, mawag tu tammangngattam i tentasion. Egga ira i Saksi ta maddaggun nga dati nga mapproblema ta kinavutu, pagillellaw, passigariliu, pangabuso ta droga, seksual nga imoralidad, anna karuan paga. Maski nabawtisowan ngana, baka matenta ira nga manoli ta dati nga kukukuadda. Ngem nu matenta ka nga ari tuttulan i tadday ta dorob ni Jehova, pasikannammu i baggim gukaban na pannono tu mapia nu kunnasi nga daralan natun i relasiommu ta Dios nu ariammu labanan i tentasion. Masingammu ngana nakuan i posible ira nga makatenta nga situasion anna planowan nu kunnasi lillitan yatun. (Sal. 26:4, 5; Prov. 22:3) Nu meparubakka ta kunnatun ira, kiddawammu kani Jehova i kinasirib anna pangifugag ta baggi tapenu mebita danatun.

10, 11. (a) Anni i meparubang ta kabataan ira ta eskuela? (b) Anni i makoffun ta kabataan ira nga Cristiano nga ibita i pamipilit nga mangngua tu imoral?

¹⁰ Aru nga Cristiano nga kabataan i meparubang gapa ta nesimmu kani Jose. Ikonsidera tam si Kimberly. Aru ta kaklasena i makiparte ta sekso tapus ipara-parayagda yatun nga kingnguada ta weekend. Awan tu kunnatun nga meyistoria ni Kimberly. Aminanna nga egga i tiempo nga matagenona nga “nerumu-ruma anna magitetadday” yaya anna imammatan yaya na kaklasena ira nga awan tu ammuna megafu ta arianna makidate. Ngem masirib si Kimberly, megafu ta ammuna nga masiki-sikan i tentasion na pakisekso ta kabataan ira. (2 Tim. 2:22) Iyava-avu na kaklasena nu birhen paga laman yaya. Tiansana yatun nga iyesplika nu ngatta ari yaya nga makiparte ta kunnatun. Talaga magaya-ayaya ittam ta kabataan ira nga determinadu nga labanan i pamipilit na kakavulu nga mangngua tu imoral, anna magayaya gapa nira si Jehova!

¹¹ Mabibbig ta Biblia i ehemplo ira na indibidual nga ari nangifugag ta baggida nga mangngua tu imoral. Ipasingan paga natun i kaddaraddam ira nga resulta na kawan tu pangifugag. Nu parehu kamu tu situasion ni Kim, nonopammu tu mapia i nesimmu ta inosente nga kabataan nga lalaki ta kapitulo 7 na Proverbio. Nonopan gapa i kingngua ni Amnon anna i marake nga resulta natun. (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32) Uffunan nakuan na magana ira i ánada nga mapeggan tu pangifugag ta baggi anna kinasirib meyannung ta romantiko nga pakirelasion gukaban na pangikonsidera tatun nga topiko ta family worship. Usan i rekord ira na Biblia nga nakagi.

12. (a) Kunnasi nga finugaddan ni Jose i emosionna ta pangarubang ta wawwaragina? (b) Anni ira nga situasion nga mawag tu fugaddattam i emosiottam?

¹² Egga paga i tadday nga situasion nga nangipasingan si Jose tu makasta nga ehemplo na pangifugag ta baggi. Tapenu mammuan i egga ta futu na wawwaragina, nilimag ni Jose i kata-katolena turi ta minay ira nga gumatang tu makan ta Ehipto.  Kustu arianna ngana mafugaddan i panagenona, nallawan yaya tapenu itagu i pattangina. (Gen. 43:30, 31; 45:1) Nu egga i kingngua na tadday nga wagi nga nakapataki nikaw, makoffun i pamarig ta pangifugag ni Jose ta baggina tapenu ari makakagi onu makangngua tu gannug nga pabbabawyammu. (Prov. 16:32; 17:27) Nu egga parientes mu nga nadisfellowship, kawagammu i pangifugag ta baggi tapenu mebita i ari kawagan nga pakikomunika nira. Mariga nga kuan yatun. Ngem mas malogon nu nonopattam nga paparigattam i ehemplo ni Jehova anna kukukuattam i dobna ira.

13. Anni ira nga leksion i magigiammu tam meyannung kani Patul David?

¹³ Mabibbig ta Biblia i makasta nga ehemplo ni Patul David. Daka-dakal i pakapangnguana ngem akkanna inusa yatun turi ta pinurueban da Saul anna Simei nga papporayan yaya. (1 Sam. 26:9-11; 2 Sam. 16:5-10) Ari kanayun nga nafugaddan ni David i baggina, megafu ta ammu tam i nakaliwatanna kani Bat-seba anna papporena ta pakkakkam ni Nabal. (1 Sam. 25:10-13; 2 Sam. 11:2-4) Ngem, makagigiammu ittam tu importante ira nga leksion kani David. Ollu, kawagan na mangiyorollu ira ta totolay na Dios nga magimmugug ta pangipasingan tu pangifugag ta baggi tapenu ariadda maabuso i autoridadda. Mekadua, ari nakuan nga makkampante i maski sinni, nga nonopan nga awan tu efekto na tentasion sa.​—1 Cor. 10:12.

14. Anni i naekspiriensa na tadday nga brother, anna ngatta importante i reaksiottam ta kunnatun ira nga situasion?

¹⁴ Anni i makuam tapenu mapeggan tu pangifugag ta baggi? Ikonsidera i kurug nga ekspiriensa. Zinompida i likug na kotse ni Luigi. Maski liwa na drayber nga nakadompi sa, ininsultona si Luigi anna inararuna nga makissuntu. Nakimallo si Luigi, nikiddona kani Jehova nga makapaffugag nakuan yaya, anna pinakalmana i nakabangga sa​—ngem ari nagimmang yatun. Yari tu nitura ngana laman ni Luigi i plate number anna i detalye na insurance tapus nanaw maski makkukkulle paga yatun. Kabalin na tanga-ligguan, marreturn visit si Luigi ta tadday nga babay tapus nammuanna nga atawana yari i drayber! Nappasiran yatun nga lalaki anna nakippakoma ta kinakkagina. Kinagina nga kontakanna i insurance company ni Luigi tapenu mapakappian insigida i kotsena. Nakisali yaya ta espiritual nga paguruvovug anna naappresiana i naginnana ira. Megafu tatun, nalippawa ni Luigi i importansia na pabbalin tu kalmadu kabalin na aksidente anna nu kunnasi karake i resultana nu arianna nafugaddan i baggina.​—Bibbigan i 2 Corinto 6:3, 4.

15, 16. Kunnasi makoffun nikaw anna ta familiam i paggigiammu tu Biblia tapenu mapeggan tu pangifugag ta baggi?

¹⁵ Makoffun ta Cristiano ira nga mapeggan tu pangifugag ta baggi nu malappo anna mappursigi ira ta paggigiammu tu Biblia. Daddamman nga kinagi na Dios kani Josue: “Yaw nga libru na Dob ay ari nakuan nga meyarayyu ta simu mu, anna mawag nga bibbigammu tu makafi aggaw anna gabi, tapenu matuttul mu tu mapia i ngamin nga nakatura taw; ta nu kunnatun makasta i pattuppalan na dalammu anna nu kunnatun makapagguyu ka tu masirib.” (Jos. 1:8) Kunnasi makoffun i paggigiammu tu Biblia tapenu mapeggan tu pangifugag ta baggi?

¹⁶ Nagigiammu tam nga egga ira i ehemplo ta Biblia nga manawag nga mangipasingan ta benefisio na pangifugag ta baggi anna pattuppalan na ari pangifugag ta baggi. Egga i gakkag ni Jehova nu ngatta nipeturana  danatun. (Roma 15:4) Talaga masirib nu bibbigan, pannonopan tu mapia, anna gigiammuan danatun! Alippawatan nu kunnasi nga meyaplika danatun ta baggim anna ta familiam. Mappoffun kani Jehova tapenu meyaplikam i Uvovugna. Nu nammuammu nga egga i pakkurangammu ta karuan nga aspeto na pangifugag ta baggi, aminammu yatun. Ipakimallo mu yatun, anna ikagumammu nga mapprogreso. (Sant. 1:5) Marresearch ka ta publikasiottam ira tapenu makaleg tu praktikal ira nga tabarang nga makoffun nikaw.

17. Kunnasi moffunan na magana ira i ánada tapenu mapeggan tu pangifugag ta baggi?

¹⁷ Kunnasim moffunan i ána mu nga mapeggan tu pangifugag ta baggi? Ammu na magana ira nga ari nalannakan na ánada yaw nga kualidad. Kagitta gapa na ngamin nga kualidad nga mawag tu mammuan na abbing ira, mangipasingan nakuan ira tu ehemplo. (Efe. 6:4) Yatutta, nu masingammu nga marigatan i ána mu nga fugaddan i emosiodda, iyavumu ta baggim nu makasta i ehemplom. Ariannu tagibadditan i makasta nga efekto na regular ta ministerio, pagatende tu study ira, anna pangikondukta tu paddayarayaw na familia. Ari maganassing nga makkagi tu ari ta kiddaw na ánanu! Nangipay tu limitasion ira si Jehova kada Adan anni Eva​—limitasion nga nangipatalatto nakuan nira ta fustu nga pangirespeto ta autoridadna. Kunnatun gapa, i gakkag na panisiplina anna ehemplo na magana ta ána ay tapenu tudduan ira ta pangifugag ta baggi. Melavu ta pinakamabalor nga metuddunu ta ánanu i pangaya ta autoridad na Dios anna pangirespeto ta estandartena ira.​—Bibbigan i Proverbio 1:5, 7, 8.

18. Ngatta makapakkomfiansa ka nga bendision i makasta nga kakavulu?

¹⁸ Maski magana ka onu ari, siguradu nga ariammu tagibadditan i masirib nga pappili ta kakavulu. Makikavulu ka turi ta mamagaram nikaw ta makasta ira nga addetan anna mangibita ta gutu. (Prov. 13:20) Paguyuannaka na makasta nga ehemploda nga parigan i pangifugagda ta baggida. Siguradu nga mapagaram gapa ira ta makasta nga konduktam. Makoffun i kapeggan tu pangifugag ta baggi tapenu malà mu i fabor na Dios, magayaya ta pattolem, anna ibillay i makasta ira nga gannug ta iddeddukammu.