Zimittal si Blessing * ta Europe tapenu mattrabahu ta tadday nga parlor gitta na nepromesa sa. Ngem kabalin na mafulu nga aggaw nga pamubbug kunne na paga ta pangananassing sa nga takitadda i familiana, nafuersa yaya nga mattrabahu bilang prostitute.

Kawagan ni Blessing nga massueldu tu 200 adde ta 300 euro kada gabi tapenu mapaganna ta nangilloko sa i 40,000 euro. * “Kanayukku manono nga mattammang,” kunni Blessing, “ngem maganassing ngà ta kuadda ta familià. Awan tu makuà.” Gagangay yatun nga mesissimmu ta ma-appa million nga naaripan ta prostitusion ta interu mundo.

Maggi-4,000 ngana nga dagun i nappasa, tadday nga tinedyer nga mangngagan tu Jose i nilaku na wawwaragina. Nabbalin yaya tu aripan ta balay na tadday nga prominente nga Ehipsio. Ari tu kagitta ni Blessing, ari tu minaltratu na amona si Jose ta gafu. Ngem turi ta nilisianna i marake nga gakkag na atawa na amona, naakusan lallagu yaya tu rape anna nefuku.—Genesis 39:1-20; Salmo 105:17, 18.

Aripan si Jose ta ollu nga tiempo; aripan si Blessing ta meka-21 nga siglo. Ngem parehu ira nga biktima na human trafficking, negosio ta ollu paga nga tiempo nga mangilaku ta totolay tapenu makaganansia tu aru nga kuartu.

Mabi laman nga makala tu aripan i nasa-nasion megafu ta gerra. Kagiadda nga nakala tu 90,000 nga presu i Ehipsio nga Patul nga si Thutmose III kabalin na pakiggerrana ta Canaan. Pinabbalin ira na Ehipsio tu aripan para mattrabahu ta pamminan, pappataddag tu templo, anna pamadday tu kanal.

 Ta tiempo na pammaguray na Imperio na Romano, napakaru i aripan megafu ta gerra ira, anna nu karuan, marresulta paga ta gerra i pagaleg tu aripan ira. Segun ta pattantia, maggi gaddua na populasion na Roma ta ollu-siglo ay aripan. Grabe nga naabuso i aru ta Ehipsio anna Romano ira nga aripan. Angngariganna, 30 dagun laman i kapaddu na pattolay na aripan ira nga mattrabahu ta pamminan ta Roma.

Ta pappasa na tiempo, awan tu nangulian na pangaripan. Ta meka-16 siglo adde ta meka-19 siglo, tadday ta kadakallan nga negosio ta mundo i negosio nga pangaripan ta nallatanan na Afrika anna Amerika. ‘Segun ta pattantia, egga 25 million adde ta 30 million nga lalaki, babay, anna abbing i nakidnap tapus nelaku,’ kagian na report na UNESCO. Kagiadda nga ginatu nga rivu i natay ta pabbiahe ta Atlantic. Kunni Olaudah Equiano nga ari natay tatun nga biahe: “Kananassing nga ginnan i passalasigo na babbay, anna paddaging ira na mazzimmamatay.”

Kaddaddam ta ari laman nga trahedia ta nappasa i pangaripan. Ma-21 million nga lalaki, babay, anna abbing i aripan lagapa, nga ariadda makalawan anna maggi awan tu suelduda, segun ta International Labour Organization. Mattrabahu ta pamminan, factory na tela anna brick, motel, anna babalay i moderno ira nga aripan. Maski nu ilegal, umara-aru lagapa i maaripan ta kunnaw.

Megafu ta brutal nga pattratu, aru nga aripan i makillaban tapenu makalawan ta pakka-aripan. Turi ollu-siglo B.C.E., narrebelde i gladiator nga si Spartacus kavulu i ma-100,000 nga aripan kontra ta Roma, ngem ari navviktoria. Turi meka-18 siglo, nakillaban i aripan ira ta isla na Hispaniola ta Caribbean kontra ta makakkua nira. Megafu ta terible nga pattratu ta aripan ira ta plantasion ira na asukar, namegafu i 13 dagun nga gerra sibil nga nattuppal ta passinna na nasion na Haiti turi 1804.

I Exodo na Israelita ira ta Ehipto i mebilang nga kadakallan nga pallawan ta pakka-aripan ta interu historia. Posible nga tallu million nga tolay—interu nga nasion—i nallawan ta pakka-aripan ta Ehipto. Mepangngo laman i pallawadda. Kagian na Biblia nga “mariga ira nga situasion ta kada klase na pakka-aripan” i pattoleda ta Ehipto. (Exodo 1:11-14) Nipapatay paga lagu na tadday nga Paraon i abbarabbing tapenu mafugaddan i paddakal na populasion na Israelita.—Exodo 1:8-22.

 Nerumu-ruma i pallawan na Israelita ira ta marake nga pattratu ta Ehipto megafu ta nakialam mismu i Dios. “Ammù i taka-taki nga idaga-dagidda,” kinagi na Dios kani Moises. “Mulug ngà tapenu kuragan ira.” (Exodo 3:7, 8) Adde ta kaggawattam, iselebra na ngamin nga Judio i Paskua kada ragun tapenu daddamman yatun nga nesimmu.—Exodo 12:14.

“Kani Jehova nga Dios tam awan tu kawan na hustisia,” kagian na Biblia, anna ipasiguraduna nga ari yaya nanguli. (2 Cronicas 19:7; Malakias 3:6) Zinog na Dios si Jesus tapenu “mangipakannammu ta kapalubbang danuri na nepresu . . . , tu mamalubbang gapa ta matazza-tazzian ira.” (Lucas 4:18) Kayà kari nga kagian naw nga mapalubbangan i ngamin nga literal nga aripan? Ari. Nadog si Jesus tapenu mapalubbangan i totolay ta pangaripan na liwa anna patay. Kinagina: “I kurug . . . i mamalubbang nikamu.” (Juan 8:32) Maski ta maddaggun, mamalubbang ta totolay ta aru nga situasion i kinakurug nga nituddu ni Jesus.—Innan i kahon nga “ Pallawan ta Tanakuan nga Klase na Pakka-aripan.”

Kakuruganna, inuffunan na Dios si Jose anna si Blessing nga makalawan ta pakka-aripan ta nadduruma nga situasion. Malegammu ta kapitulo 39 adde ta 41 na libru na Biblia nga Genesis i nerumu-ruma nga nesimmu kani Jose. Kappabbaw gapa i pinallawan ni Blessing ta pakka-aripan.

Turi ta napapanaw ta tadday nga nasion ta Europe si Blessing, minay yaya ta Espania. Tarina nakilala i Saksi ira ni Jehova anna nappa-Bible study nira. Megafu ta determinadu yaya nga ulian i pattolena, nakaleg yaya tu regular nga trabahu anna kinumbinsina i datina nga amo nga pakarianan i vinulan nga paga-paganna nga gatu. Tadday nga aggaw, nattawag kani Blessing i amona. Arianna ngana ipapaga i gatu ni Blessing anna nakipakoma yaya. Anni nesimmu? Nappa-Bible study gapa yaya ta Saksi ira ni Jehova! “Makapabbaw nu kunnasi naka palubbangan na kinakurug,” kunni Blessing.

Naddaddam si Jehova nga Dios ta marake nga pinattratu ta aripan ira nga Israelita ta Ehipto; siguradu nga kunnatun gapa i panagenona ta kawan na hustisia ta maddaggun. I kurug, mawag i dakal nga panguli ta mundo tapenu mangultimo i ngamin nga klase na pangaripan. Ngem nipromesa na Dios nga kuanna yatun nga panguli. “Innaggat-tam i nitabba na Dios nga bagu nga langi anna bagu nga davvun nga pammagurayan na katunung.”—2 Pedro 3:13