Manoli ta naddianna

Manoli ta table of contents

TOPIKO NA VUNGUN | ANNI KAGIAN NA BIBLIA MEYANNUNG TA INANGO ANNA PATAY?

I Kagian na Biblia Meyannung ta Inango anna Patay

I Kagian na Biblia Meyannung ta Inango anna Patay

Ta pabbibbig ta rekord na pamaratu ta libru na Biblia nga Genesis, nammuattam nga kinagi na Dios ta ollu nga tolay, si Adan: “Awayyam kanan i vunga na kada kayu ta hardin adde ta mabattug ka. Ngem nu meyannung ta kayu na pakannammu tu mapia anna marake, ari ka kuman tatun, megafu ta, ta mismu nga aggaw nga kuman ka tatun siguradu nga matay ka.” (Genesis 2:16, 17) Manawag anna kayà laman nga ipasingan natun nga nu nattuppal si Adan ta bilin na Dios, ari nakuan yaya natay, nu ari nattolay yaya tu mannanayun ta hardin na Eden.

Kaddaddam, imbes nga mattuppal anna mattolay tu mannanayun, pinili ni Adan nga ari tuppalan i bilin na Dios, anna kinanna i megamma nga frutas turi ta niddan yaya na atawana, si Eva. (Genesis 3:1-6) Nesipo ittam ta resulta ira natun nga ari pattuppal. Kunnaw i pakanawag ni apostol Pablo: “Megafu ta tadday nga tolay, egga ta utun na davvun i pattagaruli, ay i katagarulian na i nangirattal ta patay. Ay nawwara i patay ta ngamin nga totolay megafu ta nattagaruli ngamin i totolay.” (Roma 5:12) Si Adan yatun nga “tadday nga tolay.” Ngem anni yatun nga tagaruli onu liwa, anna ngatta narresulta ta patay?

I kingngua ni Adan—sadya nga ari pattuppal ta dob na Dios—ay liwa. (1 Juan 3:4) Anna i sentensia na liwa ay patay, gittana kinagi na Dios kani Adan. Adde ta mattuppal ta bilin na Dios si Adan—anna i mabbalin tu gakana—awan nakuan tu liwada anna ariadda masissiman i patay. Ari pinaratu na Dios i totolay tapenu matay, ngem tapenu mattolay tu mannanayun.

Awan tu duda nga “nawwara i patay ta ngamin nga totolay,” gittana kinagi na Biblia. Ngem egga kari parte na baggi tam nga sigga-matolay nu matay ittam? Kagian na aru nga wan, egga kanu parte na baggi tam nga imortal—i kagiadda nga kararua. Ngem gittana pakkagi yaw nga nalladdug i Dios kani Adan. Kunnasi? Megafu ta nu egga parte na baggi tam nga mesina tapenu mattolay ta tanakuan nga mundo nu matay ittam, ari gafu tu patay i sentensia na liwa, gittana kinagi na Dios. Kunna Biblia nga ‘arianna awayya nga malladdug na Dios.’ (Hebreo 6:18) Kakuruganna, si Satanas i nalladdug kustu kinagina kani Eva: “Siguradu nga ari ka matay.”Genesis 3:4.

Tatun luttuag i pakkiavu nga, Nu nebase ta kinaladdug i tuddu nga imortal i kararua, anni gafu talaga i mesimmu ta patay?

TUNUNGAN NA BIBLIA I GANNA-GANNUG

Mabibbig ta rekord na pamaratu ta Genesis: “Finorma ni Jehova nga Dios i tolay naggafu ta gavu na davvun anna nisòna ta igunna i inango na pattolay, anna i tolay ay nabbalin tu sigga-matolay nga persona.” I termino nga “sigga-matolay nga persona” ay naggafu ta Hebreo nga uvovug nga ne’phesh, * nga literal nga kebalinanna nga “maginango nga pinaratu.”Genesis 2:7, footnote.

Manawag gafu ta Biblia nga ari tu naparatu i totolay bilang indibidual nga egga imortal nga kararuana. Lallagu, kada indibidual ay “sigga-matolay nga persona.” Yari tu awan tu malegammu nga teksto ta Biblia nga luttuag i termino nga “imortal nga kararua.”

Maski nu awan ta Biblia i kagian na aru nga egga i imortal nga kararua na tolay, ngatta yatun i ituttuddu na aru nga relihion? Matabbag yatun nu toliattam i Ehipto tagga.

PAWWARA NA PAGANO NGA TUTTUDDU

Kinagi ni Herodotus, tadday nga Griego nga historiador ta mekalima-siglo B.C.E., nga i Ehipsio ira “i ollu ta totolay nga nangidefensa ta imortalidad na kararua.” Egga gapa ta kultura na Babilonia gari i ideya na imortal nga kararua. Ta tiempo nga nasakup ni Alejandro nga Dakal i Middle East ta 332 B.C.E., popular ngana yaw nga tuddu na Griego ira nga pilosopo, tapus nawwara ta interu Imperio na Griego.

Awan tu malegammu nga teksto ta Biblia nga luttuag i termino nga “imortal nga kararua”

Ta ollu-siglo C.E., nituddu na dua nga prominente nga sekta na Judio, i Essene anna i Fariseo ira, nga egga sigga-matolay nga kararua kabalin nga matay i baggi. Kagian na Jewish Encyclopedia: “I pangurug ta imortalidad na kararua ay nala na Judio ira turi ta nammuadda i ideya na Griego anna lalu ngana i pilosopia ni Plato.” Kinagi gapa ni Josephus, ollu-siglo nga Judio nga historiador, nga ari tu naggafu yatun nga tuddu ta Masanto nga Katurakan, ngem ta “pangurug na ána na Grecia,” nga minammatanna nga koleksion na istoria na mitologoda ira.

Ta pallawa na influwensia na kultura na Griego, inaksepta gapa danuri makkagi nga Cristiano yaw nga pagano nga tuddu. Segun ta historiador nga si Jona Lendering, “nabbalin tu malogon nga pakkivuan i platoniko nga pilosopia anna i Cristianismo megafu ta teoria ni Plato nga i kararua tam ay egga dati ta makasta nga lugar tapus naddian ngana sangawe ta magulu nga mundo.” Yari tu nakatallung ta “Cristiano” nga simbahan i pagano nga doktrina na imortal nga kararua anna nabbalin tu parte na pangurugda.

“I KURUG . . . I MAMALUBBANG NIKAMU”

Turi ollu-siglo, kinagi ni apostol Pablo yaw nga pamappalan: “Mana-manawag nga kagian na Espiritu tu egga noka ta pangurianan ira nga aggaw i totolay nga mallikug ta pangurug da. I ginnad-da noka i espiritu ira nga mangilogo tuange ta tuttuddu na demonio ira.” (1 Timoteo 4:1) Talaga kurug danatun nga uvovug! Tadday laman i doktrina na imortal nga kararua ta “tuttuddu na demonio ira.” Ari yaw ituddu na Biblia, anna naggafu yaw ta pagano ira nga relihion anna pilosopia gari.

Magayaya ittam ta kinagi ni Jesus: “Kannammuan nu i kurug anna yaw i mamalubbang nikamu.” (Juan 8:32) Gukaban na pangà tu fustu nga pakannammu ta Biblia, mapalubbangan ittam ta mangipasiran ta Dios nga tuttuddu anna annangngua nga ipoppollu na aru nga relihion ta mundo. Kunne na paga, palubbangan ittam na kinakurug ta Uvovug na Dios ta tradision anna rehiya ira meyannung ta patay.—Innan i kahon nga “ Sitaw i Dian na Natay?

Ari ginakkag na Namaratu tam nga mattolay laman ittam tu 70 onu 80 dagun ta davvun tapus mattolay mana adde noka ta tanakuan nga mundo. I orihinal nga gakkagna ay mattolay ittam tu mannanayun taw mismu ta davvun bilang minattuppal nga ánana. Pangipasingan ta aya na Dios para ta totolay yaw nga makapabbaw nga gakkag, anna awan tu makefugag. (Malakias 3:6) Bilang pamasiguradu, kinagi na salmista: “I matunung ira ay irensiad-da i davvun, anna maddian ira taw tu mannanayun.”Salmo 37:29.

 

^ par. 9 Ta karuan nga Biblia, gittana King James Version anna Catholic Douay Version, netransleyt i ne’phesh nga “sigga-matolay nga kararua,” netransleyt gapa yaw ta aru nga moderno nga translation tu “sigga-matolay nga pinaratu,” The New English Bible; “sigga-matolay nga gannug,” New International Version anna The Jerusalem Bible; onu “namegafu nga mattolay,” Today’s English Version.