Minum tu binarayang i karuan nga tolay nu ma-stress ira, malungkut, onu maboring. Mas aru ngana kari i inumammu sangawe? Nu wan, anni i kuammu tapenu ari nga sosobra i inumammu onu ari ka maadik ta binarayang? Innan i makoffun ira nga informasion tapenu makontrol mu i paginummu.

•  Anni i makagi nga sakto laman nga paginum?

•  Kunnasim makagi nga sosobra ngana i paginummu?

•  Lima nga tips tapenu makontrol mu i paginummu

 I kagian na Biblia: “Ari ka makikavulu turi ira ta sossobra minum tu binarayang.”—Proverbio 23:20.

 Nonopan yaw: Ari nga ibawal na Biblia i sakto laman nga paginum tu binarayang. (Eclesiastes 9:7) Ngem padduman natun i sakto laman nga paginum ta sosobra nga paginum anna pagillellaw. (Lucas 21:34; Efeso 5:18; Tito 2:3) Maski paga ari ka mellaw, afektan na sosobra nga paginum i paddesisiommu, gawa-gawayyammu, onu i relasiommu ta tanakuan.​—Proverbio 23:29, 30.

 Aru nga eksperto i makkagi ta nadduman na sakto laman nga paginum ta sosobra nga paginum anna ma-compute da yatun base ta standard onu alcoholic drink nga inuman na tadday nga tolay ta tangaggaw anna nu piga aggaw yayya nga minum ta tanga-ligguan. a Ngem nadduruma i kapasidad onu reaksion na baggi ta binarayang. Yatutta nu karuan, mas makasta nu ari ka ngana laman minum. Kagian na World Health Organization:

 “Maski tadday onu dua nga standard drink ay awayya na tu sobra ngana—angngarigan na:

•   Nu mad-drive onu magoperate tu makinaria.

•   Nu mavussi onu mappasusu.

•   Nu egga tumu-tumammu nga medisina.

•   Nu egga i taki mu.

•   Nu kammu ngana makontrol i paginummu.”

 I kagian na Biblia: “Usitakkan anna innattam tu mapia i dala-dalattam.”​—Silasigo 3:40.

 Nonopan yaw: Maprotektammu i baggim ta marake nga efekto na binarayang nu kanayummu nga innan i paginummu anna uliammu yatun nu kawagan. Innan i tumunug ira nga seniales nga mangipasingan nga awan ngana tu kontrol mu ta paginum.

•   Nakadepende ka ngana laman ta binarayang tapenu mabbalin tu magayayya. Matageno mu nga mawag mu i minum tapenu mar-relax onu massaya-saya. Minum ka tapenu makattamammu i problemam ira.

•   Mas masikakka ngana minum sangawe. Mas aru ngana i inumammu. Mas masikan ngana gapa i inumammu ira anna mas aru ngana nga binarayang i kawagammu anne ta dati tapenu matageno mu i efekto na.

•   Megafu ta paginummu, makkaproblema ka ta balay anna ta trabahu. Angngarigan na, mofu ngana i kuartum megafu ta binarayang.

•   Magangngua ka tu desision ira nga mamappeligro ta nikaw nu makenum ka, gitta na pammaneho, pas-swimming, onu pagoperate tu makinaria.

•   Ivuya naka ngana na tanakuan ta paginummu. Nu ivuya daka, marrasa-rasokka. Ilimag mu gapa ta tanakuan i paginummu, onu ari mu kagian i karu na inumammu.

•   Marigatakka nga iyemmang i paginummu. Pinuruebammu nga bawasan i paginummu onu iyemmang yatun, ngem ari mu nga makua.

 1. Mapplano ka.

 I kagian na Biblia: “Siguradu nga makasta i pattuppalan na plano ira na malappo.”​—Proverbio 21:5.

 Purueban yaw: Ta tanga-ligguan, mappili ka tu aggaw ira nu kanni ka nga minum. Datim ngana i-set i karu na inumammu, yari sakto laman nakuan para ta nikaw. Mappili ka gapa tu dua nga aggaw onu maturu paga ta kada ligguan nga ari ka minum.

 “I pangi-set tu aggaw nga ari ka minum i kakastan nga makuam tapenu ari ka nga maadik ta binarayang,” kagian na alcohol education charity ta U.K.

 2. Kuammu i niplanom.

 I kagian na Biblia: “Isige nu ngana gafu, anna balinan nu i trabahu!”—2 Corinto 8:11.

 Purueban yaw: Ammuammu nu anni i standard drink tapenu mammuammu nu piga laman i inumammu. Magaleg ka tu healthy ira nga inumammu nga awan tu kivu na nga binarayang anna ma-enjoy mu anna egga nakuan i stock mu tu kunnatun.

 “Maski baddi laman nga panguloli i kuammu, dakal i meyuffun natun tapenu malillitammu i problema ira nga megafu ta binarayang,” kagian na U.S. National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism.

 3. Maski anni i mesimmu, kuammu i desisiommu.

 I kagian na Biblia: “‘Wan’ kun-nu nu wan, ‘Ari’ kun-nu nu ari.”​—Santiago 5:12.

 Purueban yaw: Nu egga i mangiyofer nikaw tu binarayang nga manaral ta pinaddem nga planom, masippo nakuan nga ikagim nga talaga manaki mu.

 “Maski egga i mangiyofer nikaw nu kagiammu insigida nga manaki mu, mas dakal i chansa nga ari ka nga minum,” kagian na U.S. National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism.

 4. Nonopammu i benefisio na desisiommu ira.

 I kagian na Biblia: “Mas makasta i pattuppalan na tadday nga gannug anne ta gafu na.”​—Eclesiastes 7:8.

 Purueban yaw: Ilistam i rason ira nu ngatta kayà mu nga kontrolan i paginummu tu binarayang. Isalim tatun i benefisio ira gitta na mas masingngo nga pakkatrug, mas makasta nga gawa-gawayyan, mas makatipid ka, anna makkasta i relasiommu ta tanakuan. Nu ipakibbidam i desisiommu ta tanakuan, maffokus ka nakuan ta benefisio imbes tu istoriammu nga marigi-rigatakka.

 5. Mappoffukka ta Dios.

 I kagian na Biblia: “Egga i sikakku nga arubangan i ngamin nga gannug gafu ta mangiyayawa niakan tu pakapangngua.”​—Filipos 4:13, NW.

 Purueban yaw: Nu marigatakka nga kontrolan i paginummu, mappoffukka ta Dios ta pakimallo. Makkiddaw ka ta nisa tu sikan tapenu makontrol mu i baggim. b Egga nakuan gapa i tiempom nga gigiammuan i Uvovug na Dios, i Biblia, ta makoffun yatun ta nikaw. Ta uffun na Dios, mawayyam nga makontrol i paginummu tu binarayang.