“Ikaya tam ngamin nga manoli ngana ta normal i pattoletam.”​—Angela Merkel, German chancellor.

 Adde sangawe, afektan lagapa na COVID-19 pandemic i totolay ta interu mundo, yayya nga baka umanugu ka tatun nga kinagi na. Ngem anni kari i ikaya kagian na “normal”? Anni i ikaya ira nga kuan na totolay?

•   Manoli ngana ta dati i pattoleda. Mami-miss ngana na karuan i makikavulu ta tanakuan, kasali ngana tatun i pakiggakko anna pagalamanu kunne na gapa i pappasa-pasiar. Para ta nira, makagi da nga “manoli ngana ta normal i pattoleda” nu “makakan ngana ira ta restaurant, makapassine ira, [anna] i karuan paga nga gannug nga kagitta natun,” kagian ni Dr. Anthony Fauci. a

•   Pakastan i pattoleda. Para ta karuan, yaw ngana i “new normal” nga chansa da tapenu pakastan i pattoleda kumpara ta pattoleda nige na pandemic. Kakkagiadda nga egga ira i gannug nga mawag tu moli, kasali ngana tatun i maka-stress nga trabahu, ari nga patas nga katratu na totolay, anna mas maggrabe nga problema ira ta mental nga gawa-gawayyan. “Yaw nga pandemic,” kagian na founder na World Economic Forum nga si Klaus Schwab ay “bibihira nga chansa tam tapenu pannonopan i pattoletam, i ikaya tam nga pabbalinan naw na mundo, anna i panguli ira nga mawag tu kuattam.”

 Grabe i efekto na pandemic ta karuan, yatutta imposible ngana kanu para ta nira nga mabbalin paga tu “normal” i pattolay. Angngarigan na, napakaru i nawanan tu trabahu, babalay, nattaki, onu mas marake paga lagu, natayan.

 Siempre, awan tu maski sinni nittam i eksakto nga makekagi nu anni i mesimmu sonu mawawwan ngana i pandemic. (Eclesiastes 9:11) Ngem makoffun ta nittam i Biblia tapenu mabbalin tu realistiko ta mappange anna tapenu makayanattam i maski anni nga posible nga mesimmu. Mabibbig gapa ta Biblia i siguradu nga mesimmu ta mappange nga baka kammu inekspekta.

 Tagga paga, dati ngana nga nakagi ta Biblia nga egga ira i palakag nga taka-taki onu “tulu-tulagan” ta tiempo na “panuppalan na mundo.” (Lucas 21:11; Mateo 24:3) Nu daddammattam yatun kada manono tam i COVID-19 pandemic, imammatattam yatun bilang tadday ta napakaru nga importante ira nga mesimmu nga dati ngana nga nakagi ta Biblia. Kasali tatun i gerra ira, masisikan nga lunig, anna pakkurang tu makan.

 I meyuffun na nu ammum yatun: Maski nu sisinu ngana nga makkasta i paddia-paddian taw nga pandemic, inabisowan ittam lagapa na Biblia nga mattotolay ittam ta tiempo na “ziga-riga.” (2 Timoteo 3:1) Nu ammu tam yatun, mas mabbalin ittam tu realistiko ta ekspektattam nga klase na pattolay taw nga marigi-riga nga tiempo.

 Segun ta Biblia, yaw i fustu nga pagimamma: Mazziga laman nga mazziga i pattoletam, ngem egga saw i dakal nga panguli nga aranni ngana nga mesimmu taw ta mundo. Anni yatun?

 Ari laman tu i madammo ira nga problema nga pappasa-pasattam sangawe i dati nga nakagi ta Biblia. Nakagi gapa tatun i makasta nga mappange nga aranni ngana nga mesimmu. Mabibbig ta Biblia i mappange nga ikaya nakuan na gobiernu ira nga mesimmu, ngem Dios laman i makeyawa. “Funatan na ngamin i lulua da nga manuru, anna awan ngana noka tu matay, onu maraddam, onu tumangi-tangi, onu magattam ta taki.”​—Nepakannammu 21:4.

 Nipromesa ni Jehova b nga Dios: “Talibaguak-ku sangoye ngamin i ganna-gannug!” (Nepakannammu 21:5) Solban na i problema ira naw nga mundo, kasali ngana tatun i problema ira nga mas naggrabe gafu ta pandemic. Yaw ira i kuan na:

•   Iddan na ittam tu perfekto nga pisikal anna mental nga gawa-gawayyan, nu sitaw awan ngana saw tu mattaki anna matay.​—Isaias 25:8; 33:24.

•   Awan ngana saw tu makapa-stress nga trabahu ira nga sobra kabbannag onu makofu tu sikattam. Iddan na saw ittam tu makakontentu nga trabahu nga ma-enjoy tam.​—Isaias 65:22, 23.

•   Makasta nga pattolay para ta ngamin. Awan ngana saw tu pobre anna mabbisin.​—Salmo 72:12, 13; 145:16.

•   Mawawan ngana saw i ngamin nga trauma tam gafu ta marake ira nga nappasattam. Iddanamattam nga masingan uli i minatay tam.​—Isaias 65:17; Kingngua 24:15.

 I meyuffun na nu ammum yatun: Kagian na Biblia: “Yaw nga pagiddanama i angkla na ikararua tam.” (Hebreo 6:19) I pagiddanama nga makkasta paga i mappange ay makoffun tapenu massikan i nono tam. Megafu gare tatun, maattammattam i mariga ira nga situasion sangawe, ari tam kuruga nga mavurung, anna kalmadu anna magayayya ittam lagapa.

 Kurug kari talaga i promesa ira na Biblia? Innan i artikulo nga “I Biblia—Mapammakatalakkan nga Paggafuan na Kinakurug.”

•   Importante nakuan nikaw i inango mu

   Teksto: “Pattalupaddianan na sirib i inango na makakkua taw.”​—Eclesiastes 7:12.

   I kebalinan na para ta nikaw: Pannonopammu tu mapia i desision ira nga kuammu tapenu maiwasammu i mattaki. Ammuammu nakuan nu kunnasi nga kadelikadu i situasion ta lugar nu. Ammuammu i health and safety protocols, nu kunnasi kapaspas i pawwara na taki ta dian nu, anna i karu na fully-vaccinated ta lugar nu.

•   Magimmugug ka lagapa

   Teksto: “I masirib ay memmugug anna arayyuan na i marake, ngem i awan tu ammu na ay ari magimmugug anna sobra i komfiansa na.”​—Proverbio 14:16.

   I kebalinan na para ta nikaw: Ari ka nakuan nga mappappakampante. Kagian na eksperto ira nga mabbayag paga i coronavirus.

•   Fustu nakuan nga informasion i kurugammu

   Teksto: “Kurugan na inosente nga tolay i kada uvovug, ngem pannonopan tu mapia na masirib i kada dakkua na.”​—Proverbio 14:15.

   I kebalinan na para ta nikaw: Piliammu tu mapia nu anni nga advice i tuttulammu. Importante nu anni i piliammu ta awayya na tu mappeligro i inango mu nu maddesisiokka base ta mali ira nga informasion.

•   Ari mu nga pakkafian i nono mu

   Teksto: “Ariammu kagian, ‘Ngatta mas makasta i dati ira nga aggaw anne ta maddaggun?’ megafu ta ari tu kinasirib nga iyavu mu yaw.”​—Eclesiastes 7:10.

   I kebalinan na para ta nikaw: Kuammu i kapianan nga makuam base ta maddaggun nga situasiommu. Ari mu nakuan nga nonopan nga mas makasta i pattolem nige na pandemic, anna ari mu nakuan nga agga-nono i gannug ira nga ari mu nga nakua megafu ta pandemic.

•   Irespetom i tanakuan

   Teksto: “Ikakua nu ngamin i totolay.”​—1 Pedro 2:17.

   I kebalinan na para ta nikaw: Madduruma i reaksion na totolay ta pandemic anna ta efekto ira natun. Irespetom nakuan i opiniodda ngem ari mu gapa ulian i makasta ira nga desision nga kingnguam. Nonopammu i pammakapian na totolay ira nga ari paga nga nappa-vaccine, mannakam ira, anna danuri egga i grabe nga taki da.

•   Mappasensia ka nakuan

   Teksto: “I aya ay pappasensia anna pagallo.”​—1 Corinto 13:4.

   Nu anni i kebalinan na para ta nikaw: Egga ira i gannug nga kuan na totolay nga nakasanayadda nige na pandemic. Ngem mavurung ngana ira nga kuan yatun sangawe, yatutta masippo ka nakuan nu ikagi da ta niko i pakavurungadda meyannung tatun ira. Nu egga ira i planowammu nga kuan, mappasensia ka nakuan nu sisinu pagalaman nga malsa i restriksion ta pandemic.

 Mabanna-bannayan i Saksi ira ni Jehova megafu ta promesa ira na Biblia meyannung ta makasta nga mappange anna makoffun yatun ta nira tapenu ari ira nga maffokus ta pandemic. Pasikannadda gapa i kataggi-tadday gukaban na panuttul ta dob na Biblia nga kanayun nga maggarammammung tapenu maddayaw. (Hebreo 10:24, 25) Welcome i ngamin nga magatende ta paggarammammung onu study na Saksi ira ni Jehova nga makua gukaban na videoconference sangawe ta tiempo na pandemic.

 Aru i minanugu nga taw nga mariga nga tiempo, nakoffun ta nira i pagatende ta study na Saksi ira ni Jehova. Angngarigan na, nagatende i babay nga na-COVID ta study ira ni Jehova ta videoconference. Megafu tatun nga virus, aru lagapa i taka-takitan na adde sangawe. Ngem nakoffun yatun ira nga study ta nisa tapenu ari nga makkafi i nono na. Tapus kinagi na: “Natageno ku nga parte ngà natun nga familia. Memammo i nono ku anna kalmadu ngà nu mabbibbig ngà tu Biblia. Nakoffun niakan yatun tapenu maffokus ngà ta ekspektakku nga makasta nga mappange, imbes tu ta problema ira. Mappabalo ngà megafu ta inuffunan nù nga mabbalin tu madukko ta Dios nga mabayag ngana nga ikaya ku nga mesimmu.”