Nagimammo gabbalaman ira. Yuri laman ngana i makafi nga paddag maggafu ta disierto na Arabia i maginna. Awan ngana gapa tu makagi ni Job gafu ta bannagna ta apipiddu nga pinaddiskusiodda. Imajinammu yayya nga matara-taram i anninganna ta tallu nga kakavvuluna—kadi Elifaz, Bildad, anni Zofar. Ara-arutanna ira nga mabbida paga. Ngem agga-dukag ngana laman ira gafu ta dismayadu ira nga ‘awan tu sesserbi’ na malalaki ira nga arrasa-rasodda kunne na gapa i makapataki ira nga akusasiodda. (Job 16:3) Mas determinadu lallagu si Job nga mattalupaddian nga matalo.

 Ammu ni Job nga maski anni i mesimmu, i pinaka-importante nisa ay i kinamatalona. Nawawanna i kinarikuna, i ngamin nga mafulu nga ánana, i suporta anna respeto na kokkofun anna kakilalana ira, anna maski i makasta nga gawa-gawayyanna. Nangngisi ngana i tabbina gafu ta taki tapus nagginurig anna nassinuggi paga lagu yatun. Kitavvuyu maski i angngagna. (Job 7:5; 19:17; 30:30) Ngem napporay si Job gafu ta akusasion danaw nga tallu nga lallaki nisa. Kayàna nga pakurugan nga ari tu kurug i akusasiodda nga minattagaruli yayya. Nagimammo ira gafu ta ultimu nga kinagi ni Job. Nagimmang gabbalaman i pangakusada nisa. Ngem mataka-takitan lagapa si Job. Kuruga kawaganna i uffun!

 Matindiattam nu ngatta ari tu fustu i appana-panono ni Job. Kawaganna i pangigiya anna pangitunung. Kawaganna gapa i napafutuan nga pamanna-bannay ngem ari nga neyawa yatun na tallu nga kokkofunna. Natageno mu ngana kari nga talaga kawagammu i pangigiya anna pamanna-bannay? Dinismaya ka ngana kari na totolay nga abbattammu tu kokkofummu? Nu ammuammu nu kunnasi nga inuffunan ni Jehova i aripanna nga si Job anna nu anni i reaksion ni Job tatun, mamaggiddanama yatun nikaw anna mangiyawa tu praktikal nga uffun.

 Makaddag ittam ta tumunug nga nesimmu ta istoria ni Job. Egga laman ta aranni i tadday nga mabbing nga lalaki nga si Elihu. Gigginnanna balo i paddidiskusion danaw nga manakam nga lallaki. Arianna nga nagustuan i naginnana.

 Megafu tatun, nadismaya si Elihu ta matunung nga si Job ngem nikallona yayya gafu ta fuersanna nga ‘pakurugan nga yayya i fustu imbes nga i Dios.’ Makipattageno gapa si Elihu kani Job gafu ta ammuna nga maski nu mataka-taki i attattammanna, matalo lagapa yayya. Kawaganna i tabarang anna pamanna-bannay. Ari ngana gafu kakkadda-kaddag nga nofutan tu pasensia si Elihu taw nga tallu nga falsu nga mamanna-bannay! Naginnana i makapataki nga kinaga-kagida kani Job anna kayàda nga pakkafian i pangurugna, pasiranan yayya, anna daralan i kinamatalona. Pinakagrabe paga, palawanadda nga marake i Dios yatutta ari ngana mafugaddan ni Elihu i maguvovug!—Job 32:2-4, 18.

 “Abbing ngà,” kunna, “ngem manakam kamu ngana. Ginaggaddakku i baggì gafu ta respetò nikamu, anna ariakku megutu nga ikagi i ammù.” Ngem arianna ngana mattaman i magimammo. Kunna paga: “Ari nga massirib i tadday gafu laman ta edadna, ari laman danuri lallakay i fustu i pakalippawada.” (Job 32:6, 9) Nituloy gafu ni Elihu i maguvovug anna napakurugna nga fustu danatun nga kinagina. Tanakuan i pinakiyuvovugna kumpara kadi Elifaz, Bildad, anni Zofar. Nipasiguradu ni Elihu kani Job nga arianna yayya tagibadditan onu ammungan i ziga-rigana. Niddanna gapa tu dignidad si Job gukaban na pagagal nisa ta ngaganna anna parrekunnisi nga marake i nikatratuna. * Marespeto nga kinagina: “Sangawe Job, fabor bi tu ginnammà.”—Job 33:1, 7; 34:7.

 Prangka nga sinabarangngan ni Elihu si Job: “Naginnà i kinagim, . . . ‘Awan tu manchà anna awan tu liwa ku; marenu ngà anna awan tu mali ku. Ngem magaleg i Dios tu rason tapenu kontrannà.’” Nalippawa ni Elihu i pinakarason na problema yatutta niyavuna: “Sobra kari ngana i komfiansam tapenu ikagim nga ‘mas nga matunung ngà anne ta Dios’?” Ari nga mapalampas ni Elihu i nononopan ni Job yatutta kinagina: “Ari tu fustu ira i kinagim.” (Job 33:8-12; 35:2) Ammu ni Elihu nga fermi i poray ni Job megafu ta daka-dakal nga nawawanna anna ta marake nga pinattratu nisa na falsu nga kokkofunna. Yatutta inabisowan ni Elihu si Job: “Magimmugug ka ta baka makaliwa ka gafu ta porem.”—Job 36:18.

 Pinaka-importante, nidefensa ni Elihu si Jehova. Kunnaw i simple ngem mafuersa nga kinagina: “Imposible nga mangngua tu marake i kurug nga Dios, onu mangngua tu ari fustu i Makapangngua-sa-ngamin! . . . Ari nga killuan na Makapangngua-sa-ngamin i hustisia.” (Job 34:10, 12) Inuffunan ni Elihu si Job nga malippawa i allo anna hustisia ni Jehova. Megafu ta sarili laman ni Job i nononopanna, egga ira i kinagina nga kawan tu respeto ta Dios. Mepangngo nakuan yayya ta pangastigu ni Jehova ngem arianna kingngua yatun. (Job 35:13-15) Ari nga pinalawan ni Elihu nga malippawana i ngamin meyannung ta Dios. Mapakalinno nga kinagina: “Mas makapangngua i Dios anne ta mawayya tam nga ammuan.”—Job 36:26.

 Prangka i pinattabarang ni Elihu kani Job ngem masippo lagapa yayya. Kinagina i kappabbaw nga iddanama nga duttal noka i tiempo nga itoli ni Jehova i gawa-gawayyan ni Job. Kagian na Dios ta matalo nga aripanna: “Mas magawa-gawayyan nakuan i pattagna anne turi ta tiempo na kabataanna; manoli i sikanna gitta turi ta kabbinna.” Tadday paga nga pangipasingan ni Elihu ta kinasippona ay turi ta kinagina kani Job nga maguvovug yayya, imbes nga basta kinagina kani Job nu anni i kuanna. “Maguvovug ka,” kunna, “ta kayà ku pakurugan nga fustu ka.” (Job 33:25, 32) Ngem ari ngana nga simibbag si Job. Nanonona nga arianna mawag nga idefensa i baggina megafu ta masippo anna makapagaram i pinattabarang nisa. Awayyana nga makatangi yayya megafu ta ammuna nga talaga ikavurungan yayya ni Elihu.

 Aru i magigiammu tam taw nga dua nga matalo nga lallaki. Magigiammu tam kani Elihu nu kunnasi nga tabarangngan anna banna-bannayan danuri magawag tatun. Kagian nikaw na kurug nga kofun i pakkafiammu onu abisowan naka nige ka paga nga makangngua tu serioso ira nga liwa maski nu marigatan yayya nga kuan yatun. (Proverbio 27:6) Ikaya tam nga mabbalin tu kunnatun nga kofun. Kanayun lagapa nga masippo anna makapagaram ittam ta tanakuan maski nu marake i kakkagiadda megafu ta mataga-tagenoda anna ariadda pinannonopan i kinagida. Nu sittam gapa i magawag tu kunnatun nga tabarang, ituddu nittam na ehemplo ni Job nga mapakalinno tam nakuan nga ginnan yatun imbes tu pammanakitan yatun. Sittam ngamin ay magawag tu tabarang anna pangitunung. Nu alawatattam yatun, mepaliag i inango tam.—Proverbio 4:13.

 Turi ta naguvovug si Elihu, namippiga nga tinukoyna i paddag, kunam, arugug, anna kili-kila. Kinagina meyannung kani Jehova: “Ginnammu tu mapia i avvanuvu na ngaralna.” Nappasa i manganannuan, tinukoy ni Elihu i “paddag na bagiu.” (Job 37:2, 9) Durante nga maguvovug yayya, egga i mabuu nga bagiu anna massikan ’la nga massikan yatun adde ta nabbalin tu bayabbag. Tapus egga i mas kappabbaw nga nesimmu. Naguvovug si Jehova!—Job 38:1.

 Nu bibbigattam i libru ni Job, makapagayayya nu mabibbig tam i kapitulo ira nu sitaw kiniyuvovug yayya ni Jehova. I kinakurug ira nga kinagi ni Jehova kani Job i nanaral ta kinaladdug ira da Elifaz, Bildad, anni Zofar. Ari labbi nga kiniyuvovug ni Jehova danatun nga lallaki. Naffokus laman yayya kani Job; nitununna i meddu nga aripanna nga kunna pangitunung na yama ta anana.

 Matindian ni Jehova i taki nga matageno ni Job. Ikallona si Job nga kunna pangikallona ta mazziga-riga nga ánana. (Isaias 63:9; Zacarias 2:8) Ngem ammuna gapa nga si Job ay “arianna ammu i kaga-kagianna,” yatutta pinaggrabe natun i problemana. Tapenu metunung ni Jehova si Job, aru i niyavuna nisa: “Sitaw i diammu turi ta pinaddè i davvun? Ikagim niakan, nu ammum.” Ta gafu na pamaratu, nakkukkulle ta pangidayaw i “biti-bitun na umma,” i familia na anghel ira, megafu ta kappabbaw ira nga pinaratu. (Job 38:2, 4, 7) Siempre, ari vuluvuga ammu ni Job yatun.

 Kabalinna, kinagi ni Jehova i meyannung ta pinaratuna ira. Gittana tuttudduanna si Job meyannung ta subject ira nga magalan sangawe tu natural science, kagitta na astronomy, biology, geology, anna physics. Dineskriba paga ni Jehova i nadduruma nga ayam ta tiempo ni Job, kagitta na leon, gayang, kanzing na vukig, simaron nga asno, toru, ostrich, kabayu, falcon, agila, Behemot (onu, hipopotamus), anna i Leviatan (posible nga buwaya). Imajinammu i pribilehio nga tadday ka ta maggigginna durante nga ipakanawag mismu na Namaratu ta uniberso i meyannung ta pinaratuna ira! *

 Anni i ituttuddu taw ni Jehova? Mawag ni Job nga mappakalinno. Abbona nga si Jehova i makalliwa ta pazziga-rigana yayya nga narreklamo yayya. Megafu tatun, mas nga inammungan ni Job i taki nga mataga-tagenona anna niyarayyuna i baggina ta minaggiddu nga Yamana. Yatutta pakatotoli nga niyavutan ni Jehova nu sitaw i dian ni Job tagga ta pinaratuna danaw nga kappabbaw nga pinaratu, onu nu mawayya ni Job nga pakanan onu kontrolan danaw. Nu ari nga makua yatun ni Job, sinni gapa yayya tapenu diktan i Namaratu? Siguradu nga mas atannang i appana-panono anna pakalippawa ni Jehova anne ta appana-panono ni Job!

 Ta ngamin nga kinagi ni Jehova kani Job, masingan lagapa i ayana. Gittana kakkagian ni Jehova kani Job: ‘Ana ku, nu mawayyà nga paratuan anna tangngallan danaw, abbo mu kari nga ariattaka mawayya nga tangngallan onu pagurayattaka? Apakku kari nikaw i ána mu, pakkukuam, anna i makasta nga gawa-gawayyammu? Ari kari nga sakan laman i makawayya nga mangitoli ta nawawammu ira anna mamappia nikaw?’

 Namiddua laman nga simibbag si Job ta pakkiavu ira ni Jehova. Ari yayya nga nakiddiskusion, narrason, onu nappakatunung. Mapakalinno nga inaminna nga balabaddi i ammuna anna mabbabbabawi yayya ta ari napannonopan nga paguvovugna. (Job 40:4, 5; 42:1-6) Manawag nga ipasingan natun i matuyag nga pangurug ni Job! Maski nu aru i nappasa-pasan ni Job, matalo lagapa yayya kani Jehova. Inalawana i pangitunung nisa ni Jehova anna inulina i pagimammana. Yatutta mapaguyu ittam nga iyavu, ‘Mapakalinno ku kari nga alawatan i pangitunung anna tabarang?’ Kawagattam ngamin i kunnatun nga uffun. Nu alawatattam yatun, paparigattam i pangurug ni Job.

 Sangaw, egga i kingngua ni Jehova tapenu banna-bannayan i paddaga-raging ni Job. Kiniyuvovugna si Elifaz, i kaka na tallu nga falsu nga mamanna-bannay. Kunna: “Grabe i porè nikaw anna ta dua nga kakavvulu mu, ta ariannu nga naguvovug tu kinakurug meyannung niakan, ari tu kagitta na kingngua na aripakku nga si Job.” (Job 42:7) Nonopammu danatun nga uvovug. Kakkagian kari ni Jehova nga laddug i ngamin nga kinagi natun nga tallu nga lallaki anna kurug i ngamin nga kinakkagi ni Job? Siempre ari. * Ngem egga i dakal nga nadduman ni Job anna danuri nangakusa nisa. Kuruga maddaga-raging si Job ta daddamna. Nakkafi i nonona gafu ta falsu ira nga akusasion nisa yatutta arianna nga napannonopan i kinakkagina. Ngem ari nga kunnatun i situasion ni Elifaz anna na dua nga kavuluna. Naguvovug ira tu marake megafu ta makafi i pangurugda anna minappakatannang ira. Ariadda laman nga tinakitan i inosente nga si Job. Zinara-daralda paga si Jehova nga gittana kakkagiadda nga awan tu allo na Dios anna marake yayya!

 Ari gafu ngana nga kakkadda-kaddag nga pinappaga ni Jehova tu mangina danatun nga lallaki. Mawagda nga mangitavvung tu pitu nga toru anna pitu nga barako nga karneru. Kuruga mangina yatun megafu ta ari nabbayag, ta Mosaiko nga Dob, kunnatun i mawag nga itavvung na atannang nga pari para ta liwana nu yatun i rason na pakkaliwa na Israel. (Levitico 4:3) Ta Dob, yatun gapa i pinakamangina nga ayam nga metavvung bilang sakrifisio. Fuera paga tatun, kinagi ni Jehova nga akseptanna laman i tavvung na tallu nga lallaki nu ipakimallo labbi ira ni Job. * (Job 42:8) Magga nabanna-bannayan si Job gafu ta nidefensa yayya na Dios anna nasinganna nu kunnasi nangaffu i hustisia ni Jehova!

 Makkomfiansa si Jehova nga tuttulan ni Job i bilinna nga pakoman danuri nakataki nisa. Kunnatun mismu i kingngua ni Job. (Job 42:9) Nipasingan ni Job i kinamatalona kani Jehova gukaban na annangnguana, ari tu ta uvovug laman. Megafu tatun, binendisionan yayya ni Jehova.

 “Minaggallallo anna minaggiddeddu” si Jehova kani Job. (Santiago 5:11) Ngatta makagi tam yatun? Nitoli ni Jehova i makasta nga gawa-gawayyan ni Job. Nonopan i natageno ni Job turi ta nesimmu i niprofesiya ni Elihu nga ‘mas nga magawa-gawayyan i pattagna anne ta tiempo na kabataanna.’ Makipattageno ngana tannisa i kafamilia anna kokkofunna anna iddadda paga yayya tu regalu. Zinoble paga ni Jehova i karu na nawawan nga pakkukua ni Job. Ngem kumusta gapa i karalamman nga bigag ni Job, i natay ira nga ánana? Maski nu kakanappan ni Job anna na atawana i natay nga ánada, nagayayya uli ira turi ta napeggan ira tu mafulu nga ána! Milagro gapa nga pina-apiddu ni Jehova i pattolay ni Job. Nattolay paga yayya tu 140 nga dagun anna nasinganna i ána anna afuna adde ta appa nga henerasion. “Ta panguriananna,” mabibbig tam nga “natay si Job, kabalin na apaddu anna malanna-lanno nga pattolay.” (Job 42:10-17) Sonu Paraiso, makavulu uli ni Job anna na atawana i familiada, nelagum tatun i mafulu nga ánada nga natay megafu kani Satanas.—Juan 5:28, 29.

 Ngatta napakaru i bendision ni Jehova kani Job? Kagian na Biblia: “Naginna nu i nipappasensia ni Job.” (Santiago 5:11) Inattamman ni Job i aru nga pazziga-riga, mas aru paga anne ta awayya tam nga manono. Ipasingan na uvovug nga “nipappasensia” nga ari laman nga nalampasan ni Job i kapurueba ira. Inattammanna yatun anna ari nga nawawan i pangurug anna pangayana kani Jehova. Imbes tu mapporay anna mattaki i nonona, pinakomana danuri nakataki nisa. Nattalo yayya ta iddanamana anna inimmuguranna i pinakanabalor nga pakkukuana, i kinamatalona.—Job 27:5.

 Mawag tam ngamin i magattam. Siguradu nga pakkafian ni Satanas i nono tam kagittana kingnguana kani Job. Ngem nu magattattam, mappakalinno, mamakoma, anna mattalupaddian ittam nga matalo, ammu tam nga makakkasta noka i mappange tam. (Hebreo 10:36) Nu matalo ittam gitta ni Job, mapporay nittam si Satanas ngem mapagayayya tam si Jehova nga mangaya nittam!