True or False

1.   Nu kakkaru i friends mu, kammu vuluvuga malungkut.

2.   Nu aru i friends mu ta social media, kammu vuluvuga malungkut.

3.   Nu makatete-text ka, kammu vuluvuga malungkut.

4.   Nu duffunammu i tanakuan, kammu vuluvuga malungkut.

 Ngatta?

•   Maski nu kakkaru i friends mu, ari na kayà kagian nga kammu vuluvuga malungkut.

   “Concern ngà ta friends ku ira. Ngem nu mittan, matageno ku nga awan tu pakialam da ta nio. Mas lallagu malungkut ka nu kekkaru i kofummu ngem gitta na ari daka mabba iddukan onu kawagan.”​—Anne.

•   Maski nu aru i friends mu ta social media, ari na kayà kagian nga kammu vuluvuga malungkut.

   “Egga ira i totolay nga makkolo-kolekta ira tu friends nga kagitta na makkolekta ira tu souvenir. Ngem ari na kayà kagian nga aru i mangiddu niko gafu laman ta napappannu i kuartom tu souvenir. Nu ari mabba tu kurug nga friends i friends mu ira, gitta na souvenir ira nga pangdispley laman i online friends mu.”​—Elaine.

•   Maski nu makatete-text ka, ari na kayà kagian nga kammu vuluvuga malungkut.

   “Nu mittan nu malungkut ka, icheche-check mu i cellphone mu tapenu innan nu egga i friend mu nga nam-message. Nu awan, mas lallagu nga malungkut ka!”—Serena.

•   Maski nu kanayummu duffunan i tanakuan, ari na kayà kagian nga kammu vuluvuga malungkut.

   “Kanayukku mabba nga dudduffunan i friends ku ira, ngem napansikku tu ari ira nga kunnari ta nio. Kakku mabba nonokang tu sayang laman tu masippo ngà ta nira. Ngem mattaka ngà nu ngatta ari ira vuluvuga nga masippo ta nio.”​—Richard.

 I kurug: Egga laman ta mind-set i pabbalin tu malungkut. Nakadepende yatun ta nononopammu. Kagian na kabataan nga si Jeanette, “Maggafu yatun nga panageno ta niko, ari tu ta tanakuan.”

 Anni i makuam nu matageno mu nga awan tu friends mu anna malungkut ka?

Mapeggakka tu self-confidence.

 “Puede nga malungkut ka gafu ta insecure ka ta baggim. Mariga gare gapa nga maki-friends ta tanakuan nu feeling mu eh ari daka mabba magustuan.”​—Jeanette.

 I kagian na Biblia: “Ayatam-mu i ikattolem ta kunna pangaya mu ta baggim.” (Galacia 5:14) Tapenu mapeggakka tu kurug nga friends, mawag tu egga i self-confidence mu, ngem ari nakuan gapa tu sossobra.​—Galacia 6:3, 4.

Kammu nonokan nga kakkabbi ka.

 “Gitta na patibung i pakatageno tu malungkut ka. Oras tu mataga ka tatun, mariga na saw i makalawang. Nu agga-nono mu laman tu malungkut ka, ikakkabbi mu na saw i baggim. Awan na saw tu maki-friends ta niko anna mas lallagu nga malungkut ka.”​—Erin.

 I kagian na Biblia: ‘I aya ay ari tu pakkaraga ta pammakapian laggapa na baggi.’ (1 Corinto 13:4, 5) I kurug, nu baggi tam laman i agga-nono tam, mabbalin ittam tu awan kuruga tu pakialam na, yayya nga awan lallagu tu maya nga maki-friends nittam. (2 Corinto 12:15) Tandaammu yaw: Nu nakadepende ta kukukuan na tanakuan i pagayayya mu, lugi ka! Nu kakkagiammu ta baggim, “Awan man laman tu mangumusta nio” anna “Awan na mabba tu magagal nio tapenu mevulu ta nira,” nakadepende lallagu i pagayayya mu ta tanakuan. Ari kari tu unfair yatun ta niko?

Kammu basta-basta maki-friends ta maski sinni laman.

 “Nu malungkut i totolay, baka desperadu ngana ira nga egga i mamansin nira, maski nu sinni-sinni laman. Basta kayà da nga magustuan ira na tanakuan. Ngem egga danuri maki-friends niko gafu laman ta egga i mala da niko. Yayya nga mas malungkut ka lallagu.”​—Brianne.

 I kagian na Biblia: “I makikakkavulu ta masirib ay mabbalin tu masirib, ngem i makillivu-livu ta awan tu ammu na ay marake i pattuppalan na.” (Proverbio 13:20) Nu mabisin i tadday nga tolay, maski anni kanan na. Kunnatun gapa ta totolay nga awan tu friends da. Baka kokkomforme ngana laman i pagalegadda tu friends. Baka mabi paga lagu ira nga mabiktima danuri na mapagsamantala, ta abbo da tu mas okay ngana gapa yatun anne ta awan tu friends da.

 Konklusion: Sittam ngamin ay malungkut nu karuan. Ngem madduruma laman gare tu level. Siempre, makadismaya i panageno nga malungkut, ngem kunnatun lang mabba talaga yari—panageno laman yatun. Efekto na nononopattam i mataga-tageno tam, ngem makontrol tam i nononopattam ira.

 Realistiko ka nakuan gapa ta ekspektammu ta tanakuan. “Ari tu ngamin nga tolay mabbalin tu best friend forever mu,” kagian ni Jeanette nga nakagi ta gafu, “ngem makaleg ka tu totolay nga concern ta niko. Okay ngana yari. Yatun mabba i kawagammu tapenu ari ka malungkut.”

 Kawagammu paga i uffun? Bibbigan i “ I Kuammu nu Marigatakka nga Maki-friends.” I-download mu gapa i PDF nga “Pagharap sa Kalungkutan.”