É ma um ipu éwo ku Netherland ihayi ku 1948. Ihayi nōo gboce ɔ a, apɔlɛ ku um nyɛɛ gáā lā São Paulo, ipu éwo ku Brazil. Apɔlɛ ku um gē gā icɔɔci eko doodu, alɔ kē i jé Ubáyíbu tɔha ɔnɔɔnɛ doodu nɛ alɔ lɛ ɔdole lé kwɛyi. Ihayi ku 1959, alɔ klla kwu calɛ ŋma u Brazil gā United States, alɔ lā igeli ku Massachusetts.

Alɔ wɛ ahata, adā um kē yuklɔ lɔfu lɔfu o ya ɛɛ kóō leyikwu alɔ. Ó gē yuklɔ kóō je ɔla lá ŋma ɛga éyi gā ɛga ɔhá. Oŋma ɔɔma, ó gbɔɔ ō yuklɔ ku ācɛ o ya ɔwɛ, igbihaajɛ ó gbɔɔ ō yuklɔ lɛ ukɔmpeni ku ugbico éyi, ŋma éwo éyi gā éwo ɔhá. Ɛjɛɛji alɔ nōo yɔ apɔlɛ a gweeye nɛhi eko nɛ ó má uklɔ ɔɔma a, ohigbu ka ó cɛ lɛ alɔ nyɔ gā aéwo ɛyɛɛyɛyi.

Eko nɛ um yɔ inɔkpa nɛhi a, igbalɛwa n gē gbɛla, ‘Ɔdi nɛ um gáā ya eko nɛ um le jɛ a?’ Aoklobiya ku um ōhī le je ō kpo icɔɔja. Amáŋ ami a i cɛ ō gā kpo icɔɔja jejee ɛ ŋ, ohigbu ka ń dɔka ɛlā icɔnu amāŋ unu ŋ. Ɛnyā ya ku um le miya ō gā inɔkpa nɛhi ɔhá, ohigbu ka ń dɔka ō kpo icɔɔja ŋ. Ɔdā nōo kē he um ɔtu fiyɛ duu a, wɛ ō je otabɔ lɛ ācɛ ɔhá. Ohigbu ka um jé ka ɔɔma gáā cɛ gā um lɛ eeye ɔkwɛyi, ipu oyeeyi ku um a.

Abɔɔ um yɔ inɔkpa a, aya ku ɔkpá ō jé néē hi ka anthropology, nōo lɛ ō ya mla ō jé odee lɛyikwu alɛɛcɛ a  he um ɔtu. Ohigbu ka um dɔka ō jé ɛgɛ nɛ oyeeyi bi le gbɔɔ lɛ a. Aitica ku alɔ nwu alɔ ka aɔdā oyeeyi wa abɔyi uwa, klla dɔka ku alɔ kpɔtuce ɛlā ō nwu ɔɔma abɔfu. Amáŋ ami a ó lɛ aɔdā ōhī nɛ ó ta um eyī peee ŋ, nōo ya ku um ta ō cɛ mla ɛlā ō nwu ɔɔma.

Ɛjɛɛji auklasi nɛ um nyɔ kpɛmm a, é nwu alɔ aukɔ́ duuma lɛyikwu ɔdā olɔhi amāŋ ɔdobɔbi ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma ɔdā néē gē nwu alɔ a, wɛ ka ɛgɛ nɛ alɔ géē ceyitikwu ya ku alɔ lɛ ojama ku alɔ ta lɔhi a. N gē gweeye nɛhi eko duuma nɛ um gē yɛce aɔkpa ku um gē gā upati klla gē gwa aikpɛci obɔbi, amáŋ eeye nyā i gē gboji ŋ. Ɛnyā ya kóō hɛ um idaago igbalɛwa ka ‘Oyeeyi ɔkwɛyi a yɔ a?’

Abɔɔ eko gbɔɔ ō nyɔ a, n kwu calɛ gā igeli nɛhi ku Boston klla gbɔɔ ō gā inɔkpa nɛhi abɔɔ kpɔ. O ya ɛɛ kóō tɔɔtɛ gā um ō gba ije inɔkpa ku um a, n gē ceyitikwu yuklɔ eko nɛ inɔkpa le gwu nɛ alɔ yɔ omlɛnyɔ. Abɔɔ nɛ um má Ɔcɛ Ocijali Ku Ujehofa eko aflɛyi a. Ɛ̄cī éyi abɔ alɔ yɔ i yuklɔ a, ó gáā le da um lɛyikwu akacɛ nōo yɔ ipu ɔkpá ku Udánīyɛ̄lu ɛyi (4) nōo kɛla lɛyikwu “iháyí ahāapa ā,” klla kwu ɔ ta um eyī peee ku alɔ lā ɛpleeko amoomɛ a. (Udán. 4:13-17) Boobu ɔɔma, n gáā le jé ka ɔdaŋ ka um gɔbu yɔ i kɛla tɔha mla anu ŋma ipu Ubáyíbu, klla kpɔtuce ɛlā nɛ um yɔ i nwu a, ayika um géē cɛgbá ō ya opiyabɔ ipu oyeeyi ku um. Ohigbu ɛnyā, n ceyitikwu ya ɔdā duuma nɛ um ya gla, o ya ɛɛ ku um habɔ ta.

Ɛga nɛ um yɔ inɔkpa nɛhi a, n gbɔɔ ō gā uklasi nōo géē ta um tu, ō lɛ uklɔ ōhī ō ya ipu éwo ku South America. N gbɛla ka ō ta ācɛ ɔhá abɔ, ŋma lɛ ō ya ɔdā olɔhi néē cɛgbá nu a lɛ uwa, géē ya ku um lɛ oyeeyi ɔkwɛyi nɛ um dɔka a lɛ. Amáŋ n gáā le má ka ɛnyā i lɔfu ya, ku um lɛ oyeeyi ɔkwɛyi nɛ um dɔka a gboogboo gla ŋ. Ɛnyā ya ku abɔ kóō hɛ um iyē nɛhi, ń klla gā inɔkpa eko nɛ inɔkpa gbɔɔ igbɔha a gla gɛ ŋ.

Ipu Ɔya Ɔmɛhɔ ihayi ku 1970, n le yɛ gā igeli ku Amsterdam ipu éwo ku Netherland. N nyɔ gáā yuklɔ lɛ ukɔmpeni ku ugbico piii nɛ adā um yuklɔ lɛ uwa a. Ohigbu uklɔ nyā n lɛ ɛga lɛ ō nyɔ gā aéwo alɛwa ipu Africa, America, Europe, jaa gā Asia. Ó gboji ŋ, n klla gáā le má ka ɛjɛɛji éwo nɛ um nyɔ a, eyeeye ku uwa lɛ unwalu nɛ ɔcɛ duuma i yɔ nōo lɔfu ya kéē mɛ gla ŋ. Ipu oduudu iyawu nyā, ó wɛ ɔtu ku um ō lɛ ɔdā ō cɛgbá éyi ya ipu oyeeyi ku um kpɔ. Ohigbu ɛnyā, n le miya ō kwuce gā éwo ku United States, ō gáā gɔbu mla inɔkpa ku um ipu igeli ku Boston kpɔ.

Abɔɔ um gā inɔkpa a, n klla gáā le má ka ɛjɛɛji auklasi nɛ um yɔ i nyɔ a, i lɛ ohi ku ɔka nɛ um yɔ i dɔka lɛyikwu oyeeyi a ŋ. Abɔɔ ń jé ɔdā duuma nɛ um gáā ya gɛ ŋ ma, n nyɔ gáā lɛ ɔka da itica éyi nōo gē nwu alɔ ɔkpá a, kóō da um ɔdā nɛ um lɔfu ya a. Ó le he um idaago nɛhi abɔɔ ó da um kahinii: “Ɔdiya nɛ a yɔ i jé ɔkpá kpɔ a? Ɔdiya nɛ á ma ō gā inɔkpa nɛhi ŋ?” N gweeye nɛhi o yɛce ukɔ́ ɔɔma. N nyɛɛ ŋma inɔkpa, anɔɔ ń kē cigbihi nyɔ gɛ ŋ ma.

Naana a, ó ya um bɛɛka ɔɔma i wɛ oyeeyi ɔkwɛyi nɛ um yɔ i dɔka a ŋ kpɔ. Ohigbu ɛnyā, n nyɔ gáā wɛ ipu ígwu nōó gē cɛtɔha mla ɛlā uculo ŋ, nōo lɛbɛɛka ó gē bi ɛbɔ mla ihɔtu wa a. Ohigbu ɛnyā, ami mla aoklobiya ku um ōhī nyɛɛ ŋma éwo ku United States, gā igeli ku Acapulco ipu éwo ku Mexico. Alɔ gā lā mla ācɛ nōó cɛ ō lā tɔha mla ācɛ ɔhá ŋ, nōo gbɛla ka ɔɔma géē ya kéē hii lɛ unwalu mla ɔtu oplico ŋ ma. Amáŋ abɔɔ n yɔ tɔha mla uwa ligii a, n gáā le má ka ɔwɛ o lā oyeeyi ku uwa i lɛyi duuma, amāŋ bi oyeeyi ɔkwɛyi nɛ um yɔ i dɔka a wa gla ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, n gáā le má ka alɛwa ku uwa i wɛ ācɛ ɔkwɛyi amāŋ lɛ ihɔtu ɔkwɛyi ŋ.

Ɛpleeko ɔɔma, n gbɔɔ ō gbɛla ɔdā nɛ um dɔka ō ya eko nɛ um wɛ ɔyipɛ a. N dɔka ō wɛ ɔcɛ o pɛ ugbeenyi, ó wɛ aku ije nóó aku abɔyi um. Ɔwɛ ekpo nɛ ɛnyā kē  lɔfu tɔɔtɛ gla a, wɛ ka um cɛgbá ō lɛ ugbeenyi ku abɔyi um. Abɔɔ ɔdā ekponu nyā kē he u Tom nōo wɛ ɔkpa ku um a ɔtu duu a, alɔ le miya ō lɛ ugbeenyi lá ō taaha tɔha gā ipu oduudu ɛcɛ. Ohigbu ɔɔma alɔ gbɔɔ ō dɔka idɔ oheyifuu nɛ alɔ géē nyɔ gáā lā, nɛ ācɛ mla íne néē gē tu a i gáā yɔ ŋ.

Ohigbu ɛnyā ami mla u Tom le yɛ gā igeli ku Arenys de Mar, nōo yɔ kwu Barcelona ajaajɛ ipu éwo ku Spain a. Abɔɔ alɔ gáā lɛ ugbeenyi éyi néē hi ka Llygra a lá. Ō likpo ku nu wɛ ikpo ofu ce igwoleyi 31, (umita 9.4.) Alɔ lɛ ugbeenyi a tu gwo, o ya ɛɛ kóō tɔɔtɛ ō bi yɛ ɛyi isu lɔɔlɔhi. Abɔɔ alɔ i ŋmuleyikwu ō faajɛ ɛga nɛ alɔ yɔ i nyɔ ŋ ma, alɔ kwu injini a u wɛɛcɛ anɔɔ alɔ lɛ eŋkpɔ ō gwa ku alɔ kpo tu abɔɔ lɔɔlɔhi a. O ya ɛɛ kóō tɔɔtɛ lɛ alɔ ō pɛ ugbeenyi a ɛmɛɛma klla lɛ ɔ kwu ɛga néē gē lɛ ugbeenyi kwu a, alɔ lɛ ɔcí néē gē bi le pɛ ɔ a ɛpa lá. Ō likpo ku nu wɛ ikpo igwɛɛhili. Abɔɔ alɔ le tutu kwɛyi a, alɔ le yɛ bu isu nɛhi ku India a yɔ i nyɔ gā igeli ku Seychelles. Ōmiya ku alɔ wɛ ku alɔ géē yɛ jaa gā Africa, gáā yɛ igeli ku Cape of Good Hope South Africa. Alɔ gē bi ainyilɔwɔ, umapu, ɔkpá mla aɔdā ō tɔɔtɛ ɔhá le yuklɔ o ya ɛɛ ku alɔ hii bi ŋ. Ó gē hɛ um idaago nɛhi ɛgɛ nɛ alɔ gē bi le jé ɛga nɛ alɔ yɔ i nyɔ piii a.

Ó gboji ŋ alɔ gáā le jé ka ɔcí néē bi le ya ugbeenyi ku alɔ a kwu gbo ɛnɛncɛ, ka ó gáā yɛ ipu isu nɛhi gla gɛ ŋ. Ipu awa eyeeye doodu, eŋkpɔ ku ulita 22 gē nu tu ipu nu! Ɔɔma ya ɛɛ nɛ o gbɔɔ ŋmaajɛ ku ɔ̄kā nyā nɛ um ka ufi gbɔɔ ō ya um nɛɛnɛhi nɛ um klla gbɔɔ ō gbɔɔkɔ, eko nɛ owu nɛhi yɔ i ta ɛyi eŋkpɔ, naana nɛ ń gbɔɔkɔ ŋmifi ihayi alɛwa ɛɛ ŋ ma yɔ abɔɔ a. Abɔɔ n yɔ i gbɔɔkɔ a, n ce okonu lɛ Ɔwɔico ka ɔdaŋ ka ó lɛ alɔ hɛta, n géē ceyitikwu ku um gáā lɛ ɔ jé. Owu a gáā mɛ ɔkwɛyi, n kē lɛ okonu nɛ um ce a tu.

O boobu ipu isu ɔɔma, n gáā gbɔɔ ō jé Ubáyíbu. Leyi yɛ ɛgɛ nɛ ó géē lɔhi nɛhi lɛ, abɔɔ ami ofoofu um yaajɛ ɔtahɛ isu ku Mediterranea yɔ i jé Ubáyíbu lɛ a. Ajɛ i yɔ ŋ, ayika aɛbeenyi ɛyɛɛyɛyi ofoofunu nɛ a gáā yɔ i má mla ɛgɛ nɛ ɛji ku eŋkpɔ a yɔ ligbo ligbo lɛ a. Eko nɛ otu kē le bi, ainyilɔwɔ ɛyɛɛyɛyi nɛ um gē má a cɛ gā um jé kpɔcii ka lɛ Ɔwɔico éyi nōo yɔ nōo lɛ ɛlá wu alɛɛcɛ nɛhi.

Bɛɛka ipu alaadi a, alɔ gā okonu eŋkpɔ ɛga néē gē je ugbeenyi kwu, ipu igeli ku Alicante ipu éwo ku Spain a. Abɔɔ, alɔ ceyitikwu ku alɔ kwu ugbeenyi ku alɔ i je lá, cɛɛ ku alɔ lɛ olɔhi ɛpɛɛpɛ ɔhá lá. Amáŋ ó hɛ alɔ idaago ŋ, abɔɔ alɔ i má ɔcɛ duuma nōo géē cɛ ō lá ugbeenyi otɛtɛ ku alɔ nōo klla yɔ i nu a ŋ ma! Ɔdā nōo cɛ gā um gweeye a, wɛ ka eko ɔɔma wɛ eko kpaakpa gā um ō jé Ubáyíbu ku um fiyɛ.

Abɔɔ n ceyitikwu yɔ i jé Ubáyíbu gɔbu a, ɛgɔɔma nɛ ó gē ta um eyī peee tōōtɔ̄ɔ̄ ka aɛlā nōo yɔ ipu nu a, gē cɛ lɛ ɔcɛ lɛ eeye ɔkwɛyi ipu oyeeyi a. Aɛlā nɛ Ubáyíbu gē nwu lɛyikwu ɛgɛ nɛ ɔcɛ géē lɛ iyi ɔcɛ tu yeŋee a, klla gbɔɔ ō ta um eyī peee tōōtɔ̄ɔ̄ fiyɛ. Ɛnyā ya ku n gbɔɔ ō da iyi um ɔka, ka ɔdiya nɛ ācɛ alɛwa kwu ami nōo ka ku alɔ wɛ ācɛ ɛlā Ɔwɔico a, i gē lɛ iyi alɔ tu yeŋee ŋma aja ō gbo ŋ klla gē leyi gwo íne ɔɔma bonu a.

N le miya ka um géē ceyitikwu lɛ iyi um tu yeŋee, ohigbu ɛnyā n kwu abɔ i ce ikpɛci obɔbi ō gwa. N gbɔɔ ō gbɛla ka ó lɛ ācɛ nōo yɔ, nōo géē yɔ i bi ɔdā nɛ Ubáyíbu nwu a le yuklɔ piii ka um kē dɔka ō jé uwa. Eko ɔɔma wɛ igbɔmpa nɛ um gbɔɔkɔ lɛ Ɔwɔico kóō ta um abɔ, ka um lɛ uwa má a.

N gbɛla gbɔbu ka ɔdā nōo géē lɔhi a wɛ ō leyi yɛ ɛ̄gbā ō gba éyi gā ɔhá, jaa gbeeko nɛ um lɛ ɛlā Ɔwɔico ɔkwɛyi a má. Abɔɔ um kē yɔ i yɛ iyawu ipu ulayi ipu igeli ku Alicante a, n má ɔlɛ ku aɛlā Ɔwɔico ɛyɛɛyɛyi. Amáŋ abɔɔ um má ka alɛwa ku uwa ma ojibo  ku ɛci kwu icɔɔci ɔlɛ uwa a, é gáā wɛ ɛlā Ɔwɔico ɔkwɛyi gla gboogboo ŋ.

Ɔlɛɛnɔ ku ɛ̄cī Alaadi éyi, n yɔ ɛyi ɛfu yɔ i má okonu eŋkpɔ klla yɔ i jé ɔkpá ku Ujɛ́mīsi 2:1-5, nōo pi alɔ āhɔ̄ ku alɔ leyi má ācɛ éyi ɔwɛ yɛɛyɛyi ohigbu ka é wɛ ācɛ o gbagbenu a ŋ ma. Abɔɔ um yɔ i cigbihi gā ɛga nɛ ugbeenyi ku um yɔ a, n gáā yɛ ɛgiyi ɔlɛ éyi nōo lɛbɛɛka ɔlɛ ku ācɛ ɛlā Ɔwɔico a. É ta odee tu ɛhico ku ɔdogwu ɔwɛ ku ɔlɛ a, ɔdā néē ta a kahinii: “Agbla Ku Ajɔɔcɛ Ku Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa.”

N da iyi um, ‘Ka ó géē he um ɔtu ō lɛ ācɛ nyā jama. N lɛ uwa jama ku um má ɛgɛ néē gáā miyɛ um lɛ a.’ Ohigbu ɔɔma n le yɛ gā Agbla Ku Ajɔɔcɛ a, i lɛ adaba duuma wu ikpo ŋ. N lɛ ɔnwu agba ku um ya kóō le gwa lɔɔlɔhi, klla kwu itrɔja éyi néē gē bi nōo gē hila ɛga ɛyɛɛyɛyi a i wu ikpo. Ɔcɛ nōo yɔ i leyikwu ācɛ a kwu um bi gáā yaajɛ ɛgiyi ɛ́nɛ́ ɔnyakwɔcɛ éyi, nōo yɔ i ta um abɔ nwula ɛga ku Ubáyíbu duuma nɛ ɔcɛ nōo yɔ i ya ɛlā ō ka tɛɛcɛ a ka a. Abɔɔ ōjila le ŋmɛyi a, ó le hɛ um idaago nɛhi ɛgɛ nɛ oduudu ācɛ gbonɛnɛ lɛ wa i hɛ okonu ta um a. Adā éyi hi um ígwu wa ɔlɛ nu ka ami wa ku aa kɔka tɔha, amáŋ abɔɔ ń jé Ubáyíbu ku um mɛ ɛɛ ŋ ma “n da ɔ ka um géē da ɔ eko nɛ um le tutu.” Ó gboji ŋ, n gbɔɔ ō gā ɛjɛɛji ōjila ku ujɔ.

Abɔɔ alaadi ōhī gáā le yɛ a, n le yɛ gā ɔlɛ adā ɔɔma. N da ɔ ɔka alɛwa, ó kē lɛ ɛjɛɛji ohi a cila ŋma ipu Ubáyíbu. Ipu alaadi nōo gbo ce ɔ a, ó kwu ɛkpa éyi nɛ ɛnɛɛnɛ ili omoomu ipu nu i gā um. Ó da um ka ɔcɛ nōo lɛ ili ɔɔma a yɔ inu agba, ohigbu ka ó lɛyitaajɛ lɛ aíne ku Ubáyíbu nōo ku alɔ yihɔtu ācɛ ɔhá a, ka anu ɔ i gā ɔgbɛfu ŋ. (Ayis. 2:4; Ujɔ́n. 13:34, 35) Ɛnyā gáā le cɛ gā um jé peee ka um lɛ ɔdā nɛ um yɔ i dɔka a má ɛɛ. Ācɛ nōo gē yɛce ɛlā nɛ Ubáyíbu gē nwu, ku alɔ lɛ iyi alɔ tu yeŋee a! Ōmiya ku um babanya i wɛ ō dɔka ɛga nɛ uparadise island yɔ a gɛ ŋ, amáŋ ō yɔ i klɔcɛ ku Ubáyíbu klla lɛyi ku ɔdā nɛ um yɔ i nwu a jé. Ohigbu ɛnyā n kwu cigbihi gā éwo ku Netherlands kpɔ.

Ó je um ɛ̄cī ɛnɛ, gbɔbu ɛɛ ka um faajɛ igeli ku Groningen ipu éwo ku Netherlands. Abɔɔ n gā a, n gbɔɔ ō dɔka uklɔ nɛ um géē bi le ta iyi um abɔ. Aflɛyi n gā ɛga néē gē yuklɔ ku ɔcí ō gba, n da uwa ka um yɔ i dɔka uklɔ anu é lɛ ɔkpá je gā um nɛ aɔka ɛyɛɛyi yɔ anu a. Éyi ku aɔka a wɛ ɛlā Ɔwɔico nɛ um yɔ anu a. N le ta ka um wɛ éyi ku, “Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa.” Eko nɛ ɔcɛ nōo gē leyikwu abɔɔ a lɛ ɔ jé a, n má ka eyī ku nu kwu piyabɔ boobu. Anu ó da um, “Ka anuɔ géē hi um ígwu.” Amáŋ ó hi um ígwu ŋ jaa kwu icɛ.

N le yɛ gā ɛga néē gē yuklɔ ku ɔcí ō gba ɔhá, n lɛ ɔka da ɔcɛ nōo gē leyikwu abɔɔ a ɔdaŋ ka ó cɛgbá otabɔ. Ó da um ɔka lɛyikwu ɔkpá inɔkpa ku um mla uklɔ nɛ um yɔ i ya gbɔbu, n da ɔ ka um gē yuklɔ kóō tubi ku ɔcí ō gba tu ugbeenyi gbɔbu. Ó le hɛ um idaago abɔɔ ó da um “ka ami ɔ lɔfu gba uklɔ ŋma ɔlɛnɔ ku ɛ̄cī ɔɔma a, amáŋ ɔɔma géē tɔɔtɛ ipu āhɔ̄ ekponu. Ó ka anuɔ i dɔka unwalu duuma ɛga ō yuklɔ ku anuɔ ŋ, ohigbu ka anuɔ wɛ éyi ku Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa, ka  anuɔ kē i lɛyitaajɛ lɛ aíne ku Ubáyíbu.” N le hɛ idaago leyi kwu ɔ cii, anɔɔ n da ɔ kahinii: “N wɛ éyi ku Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa duu!” Ku ɛlā ɔkwɛyi, ɛgɛ nɛ inyilɛyi mla ɔnwu agba ku um gwa lɛ a, ó jé ka ami ɔ i wɛ ŋ. Anu ó da um kahinii: “Ó lɛ a n géē klɔcɛ ku Ubáyíbu mla ɔ!” N gweeye nɛhi, anɔɔ n kē cɛ a. Ɛnyā ya kóō gáā le ta um éyi peee, ɔdā nōo ya nɛ ɔcɛ o gba ɔcí aflɛyi a i hi um ígwu ŋ ma. Ka Ujehofa yɔ i cila ohi ku ɔkɔ ō gba ku um a. (Aíjē 37:4) N yuklɔ ɛga o yuklɔ ku ɔyinɛ a ihayi éyi, ó kē klɔcɛ ku Ubáyíbu mla um ɛpleeko ɔɔma. Anɔɔ n gáā lɛ ubatisim ya Ɔya Aflɛyi ku ihayi ku 1974 a.

Abɔɔ ɔya éyi gáā le yɛ a, n gbɔɔ ō yuklɔ ku ɔcɛ o gbɔbu ɔna ō ta. Ɛnyā je eeye gā um nɛhi. Ɔya nōo kē gbo ce ɔ a, n le yɛ gā igeli ku Amsterdam ō nyɔ gáā je otabɔ lɛ uce ɛpɛpɛ ku Spanish néē je kwaajɛ a. N kē gweeye nɛhi oklɔcɛ mla ācɛ ipu uce ku Spanish mla u Portuguese! Ipu Ɔya Ɛhɔ ku ihayi ku 1975, é kwu um piya ɔcɛ o gbɔbu ɔna ō ta ɛdɔ ɛyɛɛyi.

Ɛ̄cī éyi, ɔyinɛ alɔ nɔnya Ineke nōo wɛ ɔcɛ o gbɔbu ɔna ō ta ɛdɔ ɛyɛɛyi duu a, wa ōjila mla alɔ ipu uce ku Spanish gáā mafu ɔcɛ ku Bolivian éyi nɛ ó gē klɔcɛ mla ɔ a fu lɛ alɔ. Ami mla ɔyinɛ alɔ nɔnya Ineke le miya ku alɔ géē dɔka ō jé iyi alɔ lɔɔlɔhi, ŋma lɛ ō ta uleta fu iyi alɔ. Ó kē gboji ŋ alɔ ɛplɛɛpa gáā le jé ku alɔ lɛ ōmiya ekponu. Ohigbu ɛnyā alɔ kwu iyi alɔ i lɛ ihayi ku 1976. Alɔ kē gɔbu mla uklɔ ku ɔcɛ o gbɔbu ɔna ō ta ɛdɔ ɛyɛɛyɛyi a jaa gáā kwu ihayi ku 1982, anu é lɛ alɔ higwu gā inɔkpa ku Ugilɛdi a. Alɔ wɛ ígwu ɔmɛ ofɛta ce igwɛɛta (73) nōo ya mɛ ŋma inɔkpa ku Ugilɛdi a. Ó le hɛ alɔ idaago amáŋ alɔ gweeye nɛhi, abɔ é da alɔ ku alɔ nyɔ gā aya ɛnɔɔci ku Africa gáȧ yuklɔ a. Alɔ kē yuklɔ abɔɔ ihayi ɛhɔ, ipu igeli ku Mombasa ipu éwo ku Kenya! Ihayi ku 1987, é da alɔ ku alɔ nyɔ gā éwo ku Tanzania, ɛga néē habɔ uklɔ ku ayinɛ alɔ néē ci gbɔbu a ta kéē gɔbu a. Alɔ yɔ abɔɔ ihayi ofu ce ɛhilii (26) gbɔbu ɛɛ nɛ alɔ cigbihi wa Kenya kpɔ a.

Ō je otabɔ lɛ ācɛ nōo cɛ ō nwu ɛlā ɔkwɛyi a ŋma ipu Ubáyíbu, cɛ gā um lɛ oyeeyi ɔkwɛyi nɛ um yɔ i dɔka a lɛ. Ocabɔ mafu, ɔcɛ aflɛyi nɛ um má ipu igeli ku Mombasa eko nɛ alɔ yɔ i tɔɔna a wɛ ɔcɛnyilɔ. Igbihi nɛ um lɛ Umagajin ku alɔ ɛpa je lɛ ɔ a, ó da um ɔka kaihinii: “Ɔdi nɛ um gáā ya eko nɛ um kwu ɔ jé mɛ?” Ipu alaadi nōo gbo ce ɔ a, ami mla anu gbɔɔ ō klɔcɛ ɔkpá néē hi ka u You Can Live Forever in Paradise on Earth, nōo wɛɛcɛ ipu uce ku Swahili boobu a. Abɔɔ ihayi éyi gáā le yɛ a, ó kwu ubatisim i ya klla kwu piya ɔcɛ o gbɔbu ɔna ō ta eko doodu. Ŋmifi ɔɔma, anu mla ɔnyā nu je otabɔ lɛ ācɛ bɛɛka ofɛɛhɔ (100) a, kéē kwu iyi uwa u gwɛɛya lɛ Ujehofa klla lɛ ubatisim ya.

Abɔɔ um gáā lɛ ɔdā nōo wɛ ɛyi ku oyeeyi ɔkwɛyi a jé a, ó ya um bɛɛka ɔcɛ o tɔsu ɔɔma nɛ Ubáyíbu kɛla lɛyikwu ɔ nōo je ɔdā doodu nɛ ó lɛ a kpo lá ohigbu nu, o ya ɛɛ kóō lɛ ɔ lɛ a. (Umát. 13:45, 46) N dɔka ō bi ɛjɛɛji oyeeyi ku um le je otabɔ lɛ ācɛ ɔhá, kéē gáā lɛ ɔdā nōo wɛ ɛyi ku oyeeyi ɔkwɛyi a jé duu. Ami mla ɔnyā um nɛ um yihɔtu nu nɛhi a, gáā lɛ má ka Ujehofa gē je otabɔ lɛ ācɛ ɔlɛ nu kéē lɛ oyeeyi ɔkwɛyi a lɛ.