1. Ɔdi nɛ Ujehofa ya gā uwɔ ɛ ma?

ƐGƐNYÁ nɛ a gáā je piya éyi ku Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa a? A jé ŋ, a po “ɔkoolɔhi” a ŋma ɛgiyi ācɛ apɔlɛ ku uwɔ, ācɛ nɛ aa gē yuklɔ tɔha, ayipɛ inɔkpá ku uwɔ amāŋ Ocɛ Ocijali éyi wa ɔlɛ uwɔ gáā tɔna gā uwɔ a. (Umák. 13:10) Oŋma ɔɔma, ɔcɛ éyi bi eko mla ɛjɛɛji ɔfu ku nu le klɔcɛ ku Ubáyíbu mla uwɔ. Ɛpleeko ɔɔma, a gáā le nwu ka Ujehofa yihɔtu ku uwɔ nɛhi, a klla gbɔɔ ō yihɔtu nu duu. Oŋma ɔɔma a, Ujehofa klla gā lɛ uwɔ higwu wa ipu ɔkwɛyi a. A cɛ igwú a, kwu piya éyi ku ɔyikpo ku Ujisɔsi Ukraist, babanya a gā lɛ eyiyoce ō lá oyeeyi opiyoo lɛ. (Ujɔ́n. 6:44) Ó lɛ aafu ŋ, a gweeye nɛhi ka Ujehofa bi ɔcɛ éyi le nwu uwɔ ɛlā ɔkwɛyi a. Ujehofa kē cɛ ku a kwu piya éyi ku ācɛ o gba ɛ̄gbā.

2. Ɔdi nɛ alɔ gáā kɛla lɛyikwu ɔ ipu ikpɛyi ɛlā nyā a?

² Babanya nɛ alɔ gáā lɛ ɔkwɛyi a jé ɛ ma, alɔ lɛ ɛnɛɛnɛ ɛga ō nwu ācɛ ɔhá kéē gā ba alɔ iyē, yɛ ɔwɛ nōo yɛ gā oyeeyi opiyoo a. O lɔfu tɔɔtɛ lɛ alɔ ō yuklɔ ku ɔna ō ta a, amáŋ ó lɔfu lɔnɔ ta alɔ ō da ācɛ ɔka, ɔdaŋ ka é dɔka ō klɔcɛ ku Ubáyíbu. Ɛgɔɔma nɛ ɔtu gē ya uwɔ lɛ a? Ɔdaŋ ka ó lɛ a, aɛlā ōhī nōo yɔ ipu ikpɛyi ɛlā nyā a lɔfu ta uwɔ abɔ. Alɔ géē kɛla lɛyikwu ɔdā nōo gē lɛ abɔ kwu alɔ ɔtu, ku alɔ je otabɔ ipu ō yuklɔ kóō lɛ ācɛ piya ayikpo ku Ukraist a. Alɔ klla géē kɛla lɛyikwu aunwalu ōhī nōo gē kwu alɔ tu, ŋma ō klɔcɛ ku Ubáyíbu mla ācɛ mla ɛgɛ nɛ alɔ géē ya uwa lé a. Aflɛyi, alɔ géē kɛla lɛyikwu ɔdā nōo ya piii nɛ alɔ i cika ō yɔ i tɔɔna foofunu ŋ, amáŋ ku alɔ yɔ i nwu ācɛ ɔkoolɔhi a duu a.

3. Ɔdiya nɛ alɔ gē tɔɔna a?

³ Eko nɛ Ujisɔsi yɔ ipu ɛcɛ a, ó je ɔ́da lɛ ayipko ku nu kéē ya ɛnɛɛnɛ uklɔ ɛpa éyi. Aflɛyi, ó da uwa kéē tɔɔna ku ɔkoolɔhi ku Ajɔɔcɛ a, ó klla le mafu lɛ uwa ɛgɛ néē géē ya ɔ a. (Umát. 10:7; Ulúk. 8: 1) Ocabɔ mafu, Ujisɔsi da ayikpo ku nu ɔdā néē géē ya ɔdaŋ ka ācɛ jahɔ ta ɔkoolɔhi a, amāŋ ka é ta kóō jahɔ a. (Ulúk. 9:2-5) Ó klla lɛ ɔ ta uwa eyī peee ka é géē tɔɔna lɛ ācɛ alɛwa fiyɛ anuɔ ipu éwo alɛwa, eko nɛ ó da uwa ka “é géē tɔ́ɔna kú ɔ̄kōolɔhi kú ajɔ̄ɔ̄cɛ ā gā odúúdú kú ɛcɛ” a. (Umát. 24:14; Ācot. 1: 8) Ɛgɛ duuma nɛ ācɛ kóō miyɛ ɔkoolɔhi a lɛ naana, Ujisɔsi je ɔ́da lɛ ayikpo ku nu kéē gɔbu yɔ i tɔɔna ku Ɔkoolɔhi ku Ajɔɔcɛ a, mla ɔdā nóō gáā ya lɛ ɛjɛɛji ācɛ.

4. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Umátiyu 28:18-20 ka a, ɔdi wɛ ɔdā ɔhá nɛ alɔ cɛgbá ō ya piii abɔɔ alɔ yɔ i tɔɔna ku ɔkoolɔhi ku Ajɔɔcɛ a?

⁴ Ɔdi wɛ ɔdā ɔmpa nɛ Ujisɔsi je ɔ́da lɛ ayipko ku nu kéē ya a? Ó je ɔ́da lɛ ayipko ku nu kéē nwu ācɛ ɛjɛɛji ɔdā nɛ ó da uwa kéē ya a. Amáŋ, ācɛ ōhī ka ayikpo ku nu aflɛyi a nɛ ó je ɔ́da lɛ uwa kéē tɔɔna klla nwu ācɛ ɛlā a. Ɛlā nyá wɛ ɔkwɛyi? Ehee, Ujisɔsi ka é géē yuklɔ ocɛgbá nyā jaa “gbéeko nɛ̄ ɛcɛ í mɛ” a. (Jé Umátiyu 28:18-20.) Ujisɔsi je ɔ́da nyā eko nɛ ó wa ɛgiyi ayikpo ku nu, nōo fiyɛ ula éyi ce ofu ɛhɔ (500) a. (1 Ukɔ́r. 15: 6) Ipu ɛbɛ nɛ Ujisɔsi mafu lɛ Ujɔni a, ó dɔka ku oduudu ayikpo ku nu kéē ta ācɛ ɔhá abɔ kéē gáā lɛ Ujehofa jé.​—Mafú. 22: 17.

5. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku 1 Ācɛ Ukɔ́rīnti 3:6-9 ka a, ɛlā o gbla ɛlā nyá nɛ ɔyikpo Upɔlu bi lɛ uklɔ, kóō mafu ɛgɛ nɛ uklɔ ku ɔna ō ta mla ō nwu ācɛ ɛlā a gbla iyi uwa?

⁵ Ɔyikpo Upɔlu lɛ uklɔ ku ɔna ō ta a gbla ɔcɛ ohɛhɔ, ɛnyā mafu ku alɔ cɛgbá ō ya fiyɛ ō nyi ikpo ku ɔdɛhɔ foofunu. Ó ta Ācɛ Ukɔ́rīnti ɛlá kwu ɔ kahinii: “Úklɔ́ kú Apólɔsi lɛlɛ̄ɛka ɔ̄cɛ nōo gē kpó éŋkpɔ̄ tū īkpɔ̄dɛ̄hɔ̄ ā . . . Aá ā kē wɛ ɛhɔ̄ kú Ɔwɔicō á.” (Jé 1 Ācɛ Ukɔ́rīnti 3:6-9.) Alɔ wɛ ācɛ o yuklɔ ipu “ɛhɔ̄ kú Ɔwɔicō.” Ɛnyā mafu ku alɔ gē nyi ikpo eko duuma nɛ alɔ gē tɔɔna, alɔ klla gē kpo eŋkpɔ tu ɔ eko duuma nɛ alɔ gē nwu ācɛ ɛlā. (Ujɔ́n. 4:35) Amáŋ alɔ jé ka Ɔwɔico gē ya ku ikpɔdɛhɔ a kóō jɛ a.

6. Eko duuma nɛ alɔ gē nwu ācɛ ɛlā, ɔdi nɛ alɔ cɛgbá ō ta uwa abɔ kéē ya piii a?

⁶ Uklɔ ku alɔ wɛ ō dɔka ācɛ “nēé fu kéē lɛ oyēeyi opiyóó ā” nɛ. (Ācot. 13:48) O ya ɛɛ kóō tɔɔtɛ lɛ alɔ ō ta eyeeye ku uwa abɔ, alɔ cɛgbá piii ō ta uwa abɔ kéē (1) jé ɛyi ku ɛlā néē yɔ i nwu a, (2) kpɔtuce ɛlā a, klla (3) bi ɛlā néē yɔ i nwu ŋma ipu Ubáyíbu a le yuklɔ. (Ujɔ́n. 17:3; Ukól. 2:6, 7; 1 Utes. 2:13) Ɛjɛɛji ayinɛ nōo yɔ ipu ujɔ a, lɔfu ta ācɛ nɛ alɔ gē klɔcɛ mla uwa a abɔ kéē yɔ i jɛ gɔbu. É kē lɔfu ya ɛnyā ŋma lɛ ō lɛ ocabɔ olɔhi taajɛ lɛ uwa, mla ō mafu ihɔtu lɛ uwa klla ya uwa omaaba lɔɔlɔhi eko duuma néē gā ōjila. (Ujɔ́n. 13:35) Ɔcɛ nōo gē klɔcɛ mla uwa a kē cɛgbá ō lɛ eko taajɛ lɛ uwa lɔɔlɔhi kóō ta uwa abɔ, cɛɛ kéē habɔ aɔdā ōhī néē “kpɔtuce nōo kpaakpa ŋ ma ta” mla aɔdā ōhī néē gē ya a. (2 Ukɔ́r. 10:4, 5) Ó gē je ɔya alɛwa, gbɔbu ɛɛ ku alɔ ta uwa abɔ kéē ya opiyabɔ nyā ipu oyeeyi ku uwa, cɛɛ kéē gā lɛ ubatisim ya. Amáŋ é géē lɛ itene nɛhi, ɔdaŋ ka é lɛ opiyabɔ néē cɛgbá a ya ɔkɔɔkwɛyi.

7. Ɔdiya nɛ alɔ gē tɔɔna klla gē nwu ācɛ ɔkoolɔhi a?

⁷ Ɔdiya nɛ alɔ gē tɔɔna lɛ ācɛ klla gē nwu uwa, kéē gáā kwu piya ayikpo ku Ukrasti a? Aflɛyi ku nu, wɛ ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ Ujehofa a. Eko duuma nɛ a ceyitikwu mla ɛjɛɛji ɔfu ku uwɔ, ku a lɛ ɔ́da nɛ Ujisɔsi je ka alɔ tɔɔna klla lɛ ācɛ piya ayikpo ku nu a tu, ɔɔma wɛ ku a yɔ i mafu lɛ Ujehofa ɛgɛ nɛ a yihɔtu ku nu a. (1 Ujɔ́n. 5: 3) Gbɛla tu ɛlā nyā: Ihɔtu nɛ a lɛ lɛ Ujehofa a lɛ abɔ kwu uwɔ ɔtu, ku a gbɔɔ ō  tɔɔna ŋma ɔlɛ gā ɔlɛ. Ó tɔɔtɛ gā uwɔ ō lɛ ɔ́da nōo ka alɔ tɔɔna ŋma ɔlɛ gā ɔlɛ nyā tu, eko aflɛyi? Ó lɔfu tɔɔtɛ ŋ. Eko nɛ a nyɔ gáā tɔɔna eko aflɛyi a ufi lɔfu ya uwɔ, ó lɛ a ŋ? Ó lɛ afuu ŋ, ohi a wɛ u ii! Amáŋ a kē jé ka uklɔ nɛ Ujisɔsi dɔka ku alɔ ya yɔ ba ɔ a, ohigbu ɔɔma a, a ceyitikwu lɛ íne a tu ɔkwɔɔkwɛyi. Abɔɔ a kē gɔbu yɔ i yuklɔ ku ɔna ō ta a, ó lɔfu kwu tɔɔtɛ gā uwɔ. Babanya, ɛgɛnyá nɛ ɔtu gē ya uwɔ lɛ lɛyikwu ō klɔcɛ mla ācɛ a? Ufi gē ya uwɔ eko duuma nɛ a gbɛla lɛyikwu ō klɔcɛ mla ācɛ? Ó lɔfu lɛ a. Ó lɛ a, a lɔfu da Ujehofa kóō ta uwɔ abɔ ku a lɛ ɔtu lɛ, eko duuma nɛ gáā klɔcɛ mla ācɛ. Ujehofa géē ta uwɔ abɔ ku a lɛ ɔtu, o ya ɛɛ ku aa yuklɔ kóō lɛ ācɛ piya ayikpo nyā.

8. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Umáki 6:34 ka a, ɔdā ɔhá nyá ya nɛ alɔ gē dɔka ō ta ācɛ abɔ ŋma lɛ ō nwu uwa ɛlā a?

⁸ Ɔdā ɔmpa nōo gē lɛ abɔ kwu alɔ ɔtu ku alɔ tɔɔna klla nwu ācɛ ɛlā ɔkwɛyi a, wɛ ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ aoladogbe ku alɔ a nɛ. Ocabɔ mafu, ó lɛ eko éyi nɛ ɛ̄jɛ̄ le jɛ̄ Ujisɔsi mla ayikpo ku nu nɛhi, ohigbu uklɔ ku ɔna ō ta néē ya a. É yɔ i dɔka ɛga éyi néē cɛgbá ō miyɛ ɛnyɔ, amáŋ ɛwa nɛhi ku ācɛ gáā lɛ uwa má. Abɔɔ Ujisɔsi lɛ uwa má a é le tu ɔ eyinyinyi nɛhi, anɔɔ ō gbɔɔ ō “nwū uwā ɔdā alɛwa” a. (Jé Umáki 6:34.) Ó ceyitikwu yuklɔ nɛhi kpɔ, naana nɛ ɛ̄jɛ̄ le jɛ̄ ɔ a. Ɔdiya a? Ujisɔsi jé ɛgɛ nɛ ɔtu yɔ i ya ɛwa nɛhi ku ācɛ a lɛ a. Ó dɔka ō ta uwa abɔ ohigbu ka ó má ɛgɛ néē yɔ i má owe klla cɛgbá eyiyoce lɛ a. Ācɛ icɛ yɔ i má owe nɛhi klla cɛgbá eyiyoce duu, naana nɛ ōhī ku uwa kóō yɔ bɛɛka é yɔ i gweeye a. É ba yɔ i bi bɛɛka aala nɛ ɔcɛ duuma i yɔ, nōo géē leyikwu uwa ŋ ma. Ɔyikpo Upɔlu ka ɛdɔ ācɛ ɛgɛnyā i jé Ɔwɔico ŋ, ohigbu ɔɔma é lɛ eyiyoce duuma ŋ. (Āfi. 2:12) É ba yɔ i yɛ “ɔwɛ nōo yɛ ga ipú ífi ā”! (Umát. 7:13) Ɔdaŋ ku alɔ gbɛla kwu ɛgɛ nóō cɛgbá, ku ācɛ nōo yɔ ɔwɛ ɛga nɛ alɔ gē tɔɔna a kéē lɛ Ɔwɔico jé, ihɔtu mla eyinyinyi nɛ alɔ lɛ lɛ uwa a géē lɛ abɔ kwu alɔ ɔtu ku alɔ tu uwa abɔ. Ɔwɛ éyi nɛ alɔ kē lɔfu tu uwa abɔ a, wɛ ō klɔcɛ ku Ubáyíbu mla uwa.

9. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Ācɛ Ufílipāyi 2:13 ka a, ɛgɛnyá nɛ Ujehofa gáā je otabɔ lɛ alɔ a?

⁹ A jé ŋ, a lɔfu yɔ i ya ufi ō gbɔɔ oklɔcɛ mla ācɛ, ohigbu ku a jé ka ó gē je eko nɛhi ō bi le ya otutu klla klɔcɛ mla ɔcɛ. Ɔdaŋ ka ɛgɛnyā nɛ ɔtu gē ya uwɔ lɛ a, gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa kóō ta uwɔ abɔ. Ba ɔ kóō ta uwɔ abɔ má ācɛ nōo géē dɔka ō klɔcɛ ku Ubáyíbu. (Jé Ācɛ Ufílipāyi 2:13.) Ɔcocɛhɔ Ujɔni da alɔ ka Ɔwɔico géē po ɔkɔ ō gba ku alɔ, ɔdaŋ ka ó cɛtɔha mla ococɛ Ku Nu. (1 Ujɔ́n. 5:14, 15) Ohigbu ɛnyā, alɔ le jé kpɔcii ka Ujehofa géē ta alɔ abɔ ku alɔ lɛ ɔtu ocaca ō nwu ācɛ ɛlā.

10-11. Ɔdi lɔfu kwu alɔ tu ŋma ō klɔcɛ ku Ubáyíbu mla ācɛ a?

¹⁰ Alɔ i gē he ija mla ɔ́da nɛ Ujisɔsi je lɛ alɔ ō nwu ācɛ ɛlā a ŋ, amáŋ ó lɛ unwalu ōhī nōo lɔfu ci alɔ, ŋma ō nwu ācɛ alɛwa ɛlā ɛgɛ nɛ alɔ dɔka a. Ku alɔ má ɔdā nɛ aunwalu nyā wɛ a mla ɛgɛ nɛ alɔ géē ya uwa lé a.

¹¹ Āhɔ̄ ku alɔ lɔfu kwu alɔ tu ŋma ō yuklɔ a ɛgɛ nɛ alɔ dɔka a. Ocabɔ mafu, ayinɛ alɔ ōhī dee hila okplici ɛ, ōhī i kē lɔfu iyē ŋ. Ɛnyā wɛ āhɔ̄ ku uwɔ a? Ɔdaŋ ku ó lɛ a, leyi yɛ ɛlā éyi nɛ alɔ nwu ŋma ōcē ku COVID-19 nōo tu ipu oduudu ɛcɛ a. Alɔ gā le má ɛ ka alɔ bi ɔdā ō gwo uwaya amāŋ ukɔmputa ku alɔ le klɔcɛ lɔɔlɔhi mla ācɛ gla! Ohigbu ɛnyā, a lɔfu yɔ ɔlɛ klla gbɔɔ ō klɔcɛ mla ɔcɛ ɛga duuma nɛ ó yɔ a, ɛnyā kē lɔfu tɔɔtɛ gā uwɔ fiyɛ. O kē lɛ itene ɔhá kpɔ. Ācɛ ōhī dɔka ō klɔcɛ ku Ubáyíbu, amáŋ é lɔfu lɛ ɛga eko nɛ ayinɛ alɔ gē tɔɔna a ŋ. Amáŋ, é lɔfu lɛ ɛga oflɔci amāŋ otu. A je iyi uwɔ tɛɛcɛ ku a klɔcɛ mla ɔcɛ ɛpleeko ɛgɛnyā gla a? Ujisɔsi nwu Unikɔdimɔsi ɛlā otu, eko ɔɔma nɛ Unikɔdimɔsi kē dɔka a.​—Ujɔ́n. 3:1, 2.

12. Aɔdā ɛyɛɛyɛyi nyá cɛ lɛ alɔ jé kpɔcii, ku alɔ lɔfu je piya ācɛ o nwu ācɛ ɛlā lɔɔlɔhi gla a?

 ¹² Alɔ lɔfu gbɛla ka alɔ i gáā klɔcɛ ku Ubáyíbu mla ācɛ gla ŋ. Alɔ lɔfu gbɛla ka alɔ cɛgbá ō jé odee fiyɛ amāŋ cɛgbá ō wɛ itica nōo jé ō nwu ācɛ ɛlā lɔɔlɔhi, gbɔbu ɛɛ ku alɔ gbɔɔ ō klɔcɛ mla ācɛ. Ɔdaŋ ka ɛgɛnyā nɛ ɔtu gē ya uwɔ lɛ a, má aɔdā ɛta nōo géē lɔfu tu uwɔ iyē ku a lɛ ɔtu ō klɔcɛ mla ācɛ a. Aflɛyi, Ujehofa má uwɔ ku a cika jɛ ō nwu ācɛ ɛlā. (2 Ukɔ́r. 3: 5) Ɔmpa, Ujisɔsi nōo lɛ “ɔfú dóódu nōo yɔ̄ ɔkpáncō mɛ́mla ɛcɛ” a, je ɔ́da gā uwɔ ku a nwu ācɛ ɛlā a. (Umát. 28:18) Ɔmɛta, a lɔfu gbolo ce ācɛ ɔhá kéē ta uwɔ abɔ. Ujisɔsi gbolo ce ɔdā nɛ Adā nu nwu ɔ kóō ka a, a kē ya lɛ a gla duu. (Ujɔ́n. 8:28; 12:49) O ka tu ɔ, a lɔfu da ɔcɛ nōo gē leyikwu uklɔ ku ɔna ō ta ipu ujɔ ku uwɔ, ɔcɛ o gbɔbu ɔna ō ta, amāŋ ka ɔcɛ o tɔɔna ɛlā Ɔwɔico nōo jé ō klɔcɛ mla ācɛ lɔɔlɔhi, kóō ta uwa abɔ jé ɛgɛ nɛ a géē gbɔɔ oklɔcɛ ku Ubáyíbu mla ācɛ a. Ɔwɛ éyi nɛ a géē jé ō klɔcɛ mla ācɛ lɔɔlɔhi a, wɛ ō ba ācɛ nōo gē klɔcɛ mla ācɛ a iyē.

13. Ɔdiya nɛ alɔ cɛgbá ō ceyitikwu bi ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi le nwu ācɛ ɛlā a?

¹³ Ó lɔfu lɔnɔ tu alɔ ō bi aɔdā ɛpɛɛpɛ amāŋ ɔwɛ ɛpɛɛpɛ lɛ yuklɔ. Ɔwɛ nɛ alɔ gē bi le klɔcɛ mla ācɛ babanya a kwu piyabɔ ɛ. Ocabɔ mafu, ɔkpá kóō Jɔɔnyɛ Oyeeyi Nōó Gáā Mɛ Gboogboo Ŋ! nɛ alɔ gē bi le klɔcɛ mla ācɛ babanya a, cɛgbá ku alɔ ya otutu lɔɔlɔhi klla bi ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi le ya oklɔcɛ a. Babanya, aogwotu nɛ alɔ gē jé a le ligii, cɛɛ alɔ gē kɔka lɛyikwu ɔ mla ɔcɛ nɛ alɔ gē klɔcɛ mla ɔ a lɔɔlɔhi. Abɔ alɔ kē yɔ i nwu uwa a, alɔ yɔ i bi auvidio mla aɔdā ōhī bɛɛka JW Library^® a le yuklɔ duu. Ɔdaŋ ku á jé ō bi uwa le yuklɔ ŋ, a lɔfu da ɔyinɛ éyi kóō ta uwa abɔ. Ācɛ alɛwa gē gweeye ō nwu ācɛ ɔhá ɔdā néē jé a. Ó gē tɔɔtɛ lɛ ācɛ ōhī ō bi aɔdā ɛpɛpɛ le yuklɔ ŋ. Amáŋ o ŋma lɛ otabɔ ku Ujehofa mla ayinɛ alɔ, alɔ géē má kóō tɔɔtɛ klla géē jɔɔnyɛ ō bi ɔ le yuklɔ lɔɔlɔhi. Ɛgɛ nɛ ɔcɛ o gbɔbu ɔna ō ta eko doodu éyi ka a, ɔcɛ nōo yɔ i klɔcɛ a mla ɔcɛ néē yɔ i klɔcɛ mla ɔ a “géē jɔɔnyɛ oklɔcɛ a nɛhi.”

14. Ɔdi nɛ alɔ cika ō bi ɔtu eko duuma, nɛ alɔ gē tɔɔna ɔwɛ ɛga nɛ ācɛ i gē dɔka ō jahɔ ŋ ma, ɛlā ō tu ɔtu kwu ɔtu nyá nɛ alɔ kē má ipu 1 Ācɛ Ukɔ́rīnti 3:6, 7 a?

¹⁴ Alɔ lɔfu lā ɔwɛ ɛga nóō gē tɔɔtɛ ō gbɔɔ oklɔcɛ mla ācɛ ŋ. Ācɛ ōhī i gáā lɔfu dɔka ɛlā ō nwu ku alɔ ŋ, amāŋ lɔfu ta ō jahɔ. Ɔdi gáā tu alɔ abɔ kpɔtuce, ka ācɛ nōo lā ɔwɛ ɛga ɛgɛnyā a lɔfu jahɔ tu alɔ gla a? Bla ka ɔdā alɛwa lɔfu ya ipu ɛcɛ nyā ku oyeeyi ku ācɛ kóō je piyabɔ gla. Ɔdaŋ ku ɛnyā le ya, ācɛ alɛwa nōo lɔfu ta ku aa jahɔ gbɔbu ŋ ma, lɔfu gbɛla ku aa cɛgbá ku Ɔwɔico kóō bi aa jé ɔwɛ. (Umát. 5: 3) Ācɛ alɛwa nōo ta ku aa miya ɔkpá ku alɔ gbɔbu ŋ ma, yɔ i cɛ ō klɔcɛ ku Ubáyíbu babanya. Alɔ kē jé ku Ujehofa wɛ Ondu ɛhɔ a. (Umát. 9:38) Ó dɔka ku alɔ gɔbu yɔ i nyi ikpo ɔdɛhɔ a klla wu eŋkpɔ tu ɔ, amáŋ anu gē ya kóō jɛ a. (1 Ukɔ́r. 3:6, 7) Ó kē wɛ ɔdā ō tu ɔtu kwu ɔtu nɛhi ō jé, ka ɔdaŋ ku alɔ i yɔ i klɔcɛ mla ācɛ babanya ɛ ŋ naana, Ujehofa géē hɔha ce o ceyitkwu ku alɔ. Ɛnyā i kē wɛ o ŋma lɛ ohi nōo bɛɛcɛ ŋma anu a ŋ! *

15. Ɛgɛnyá nɛ ɔtu gē ya Ujehofa eko duuma nɛ ɔcɛ éyi cɛ ō klɔcɛ ku Ubáyíbu, klla yɔ i bi ɔdā nɛ ó nwu a le yuklɔ a?

¹⁵ Ujehofa gē gweeye nɛhi eko duuma nɛ ɔcɛ lɛ ɛlā ɔkwɛyi a jé, klla gē bi nyɔ i ka lɛ ācɛ ɔhá. (Aíit. 23:15, 16) Ɔtu klla gē he Ujehofa nɛhi eko duuma nɛ ó má ɛgɛ, nɛ uklɔ ku ɔna ō ta mla ō nwu ācɛ ɛlā a yɔ i ya icɛ a! Ocabɔ mafu, naana nɛ ōcē ku corona yɔ ɛbɛɛbɛ ihayi ku  2020 a, é klɔcɛ mla ācɛ 7,705,765 kpɔ. Ɛnyā kē ya ku ācɛ 241,994 kóō kwu iyi uwa u gwɛɛya lɛ Ujehofa klla lɛ ubatisim ya. Ācɛ nōo je piya ayikpo ɛpɛɛpɛ nyā piii a, klla géē gɔbu yɔ i klɔcɛ mla ācɛ ɔhá kéē kwu piya ayikpo ku Ukraist duu. (Ulúk. 6:40) Ku ɛlā ɔkwɛyi, alɔ yɔ i cɛ lɛ Ujehofa gweeye nɛhi ipu uklɔ ku ɔna ō ta mla ō nwu ācɛ ɛlā nyā.

16. Ōmiya olɔhi nyá nɛ alɔ cɛgbá ō ya a?

¹⁶ Uklɔ kóō lɛ ācɛ piya ayikpo a i wɛ ɔdā ō tɔɔtɛ ŋ, amáŋ o ŋma lɛ otabɔ ku Ujehofa alɔ géē ya ɔfu ku alɔ. Alɔ kē géē ya ɛnyā ŋma lɛ ō nwu ācɛ ɛpɛpɛ ɛlā, o ya ɛɛ kéē gáā gbɔɔ ō yihɔtu ku Adā alɔ nōo yɔ ɔkpanco a. Alɔ ya ōmiya ō gbɔɔ oklɔcɛ éyi klla yɔ i gɔbu ipu oklɔcɛ a gla a? Ɔdā nōo gáā ya a lɔfu hɛ alɔ idaago, ɔdaŋ ku alɔ gē bi eko ɛyɛɛyɛyi nɛ alɔ má ācɛ a gē da uwa ɔka, ɔdaŋ ka é géē cɛ ō klɔcɛ ku Ubáyíbu. Alɔ jé kpɔcii ka Ujehofa géē hɔha ce o ceyitikwu ku alɔ.

17. Ɛgɛnyá nɛ ɔtu gáā ya alɔ lɛ ɔdaŋ ku alɔ ceyitikwu klɔcɛ mla ācɛ a?

¹⁷ Ó wɛ ɔdā ojilima nɛhi ō tɔɔna klla nwu ācɛ ɛlā ɔkwɛyi a! Uklɔ nyā gē cɛ lɛ alɔ gweeye ŋma ipu ɔtu. Ɔcotɛhɔ Upɔlu, nōo ta ācɛ alɛwa nōo yɔ Utesalonika abɔ kéē kwu piya ayikpo a, ka ɛgɛ nɛ ɔtu ya ɔ lɛ a. Ó kahinii: “Aá yá ɛ́ɛ́ nɛ̄ alɔ lɛ eyīyōce á, aá kē wɛ ācɛ nēe yá ɛ́ɛ́ nɛ̄ alɔ kē ī gwéeyē á, aá kē yá ɛ́ɛ́ nɛ̄ alɔ í gwó kú ɔdā nɛ̄ alɔ yá ā iyɔ̄bū Óndú alɔ Ujísɔ̄si Ohɔ́nyɛtá eko nōó í kwúcē wā á. Ó lɛ ā ɔkwɛ̄yi nɛ̄, aá wɛ ācɛ nēe yá ɛ́ɛ́ nɛ̄ n gē gwó á, aá kē yá ɛ́ɛ́ nɛ̄ n gē gwéeyē á.” (1 Utes. 2:19, 20; Ācot. 17:1-4) Ɔtu gē ya ācɛ alɛwa lɛ a icɛ duu. Ɔyinɛ alɔ nɔnya Stéphanie mla ɔba nu nōo ta ācɛ alɛwa abɔ kéē lɛ ubatisim ya ɛ ma kahinii: “Ó lɛ eeye duuma nɛ ɔcɛ lɔfu lɛ, fiyɛ ō ta ɔcɛ abɔ kóō kwu iyi nu i gwɛɛya lɛ Ujehofa ɛ gɛ ŋ.”