1. Ɔdi nɛ ɛjɛɛji alɔ ciká ō ya a?

A GÉĒ dɔka ō kwinya nɛ a jé ka ó géē lɔnɔ ō kwu, ofiyɛ duu eko nɛ a yɔ i doōcē amáŋ ku ɛ̄jɛ̄ le jɛ ɔ? A gáā dɔka ō ya lɛ ŋ. Ɔcocɛhɔ Upɔlu, ka ku ɛjɛɛji Ācɛ O Yɛce Ukraist ɔkwɛyi a yɔ i kwinya. (Uhíb. 12:1) Ɔdaŋ ku alɔ kóō wɛ ɛdrɔ, okpliici, alɔ lɔfu iyē o, alɔ i lɔfu iyē nóó, ɛjɛɛji alɔ cika ō lɔtu jaa gā ajaajɛ ɔdaŋ ku alɔ dɔka ō miyɛ ule nɛ Ujehofa géē je a.—Umát. 24:13.

2. Ɔdiya nɛ Upɔlu lɔfu tu alɔ ukɔ́ nyā nōo yɔ ipu ɔkpá ku 2 Utímōti 4:7, 8 a?

² Upɔlu lɔfu tu alɔ ukɔ́ nyā ohigbu ka anu a “lɛ inya ā kwu gaajɛ.” (2 Utímōti 4:7, 8.) Amáŋ ɔdi piii wɛ inya nɛ Upɔlu yɔ i kɛla lɛyikwu ɔ a?

3. Ɔdi wɛ inya nɛ Upɔlu yɔ i kɛla lɛyikwu ɔ a?

³ Ekoohi, Upɔlu ta ɔkpá lɛyikwu aɔdā néē gē ya ipu ije néē gē he ipu Ugriisi eko igble a, o ya ɛɛ kóō bi ɔ le nwu aɛlā ō cɛgbá nɛhi. (1 Ukɔ́r. 9:25-27; 2 Utím. 2:5) Igbalɛwa, ó lɛ ɛgɛ nɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist gē lā oyeeyi ku uwa a gbla inya ō kwu. (1 Ukɔ́r. 9:24; Ugal. 2:2; Ufíl. 2:16) Ɔcɛ gē gbɔɔ ō kwu “inya” nyā, ŋma eko nɛ ó lɛ oyeeyi ku nu gwɛɛya lɛ Ujehofa klla lɛ ubatisim ya. (1 Upít. 3:21) Ó géē fa ɛga oŋmɛyi a eko nɛ Ujehofa kwu ule ku oyeeyi ogboogbo ɛcɛ u lɛ ɔ.—Umát. 25:31-34, 46; 2 Utím. 4:8.

4. Ɔdi nɛ alɔ gáā kɛla lɛyikwu ɔ ipu ikpɛyi ɛlā nyā a?

⁴ Ɛgɛnyá nɛ inya ō kwu gā ɛga oligbo tɛɛma kwu ɛgɛ nɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist gē lā oyeeyi a? É tɛɛma ɔwɛ alɛwa. Alɔ kɛla lɛyikwu ɛta ku un. Aflɛyi, alɔ cika ō yɛce ɔwɛ okpaakpa a; ɔmpa, alɔ cika ō lɛ ɔtu ku alɔ kwu ɔgba oŋmɛyi a; ɔmɛta,  alɔ cika ō ceyitikwu yɔ i kwinya ɔdaŋ nɛ alɔ kóō yɔ i má unwalu.

5. Ɔwɛ nyā nɛ alɔ cika ō yɛce a, ɔdi kē ya a?

⁵ O ya ɛɛ ku ɔcɛ o kwinya kóō cika ō miyɛ ule a, ó cika ō kwinya ɛgiyi ɔwɛ néē je lɛ ɔ a. Ɔwɛ ekponu ɔɔma, ɔdaŋ ku alɔ dɔka ō miyɛ ule ku oyeeyi opiyoo, alɔ cika ō yɛce ɔwɛ amāŋ lā oyeeyi ku Ācɛ O Yɛce Ukraist. (Ācot. 20:24; 1 Upít. 2:21) Amáŋ, Ebilii mla ācɛ nōo gē gbla ɔ ya a i dɔka ku alɔ lā oyeeyi ɛgɛ nɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist cika lā oyeeyi a ŋ, é dɔka ku alɔ bēē “yɛ mla uwá.” (1 Upít. 4:4) É gē ŋmo alɔ okonu ohigbu ɛgɛ nɛ alɔ gē lā oyeeyi ku alɔ a, klla gē ka ku ɔwɛ nɛ uwa gē lā oyeeyi ku uwa a lɔhi fiyɛ a, ku ɔɔma gē cɛ lɛ ɔcɛ lɛ ohɛta. Amáŋ, ɛlā néē i ka ɔɔma wɛ ɛkɛmgbɛ.—2 Upít. 2:19.

6. Ɔdi nɛ a nwu ŋma ocabɔ ku Ubrian a?

⁶ Ācɛ nōo gē lā oyeeyi ku ācɛ nōo gā ya ɔdā nɛ Ebilii dɔka a, gē wa i má fiya a ku ɔwɛ néē je a i je ohɛta lɛ uwa a ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma a, é je piya ɔfiyɛ ku Ebiili mla ɔfiyɛ ku unwu ku uwa. (Uróm 6:16) Leyi yɛ ocabɔ ku Ubrian. Adā mla ɛ́nɛ́ nwu ɔ kóō lā oyeeyi nɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist gē lā a. Amáŋ eko nɛ ó gbɔɔ ō jɛ a, ó gbɔɔ lɛ aafu ɔdaŋ ku ɔwɛ ō oyeeyi ɔɔma géē je eeye lɛ ɔ. Ubrian gáā le miya ō lā oyeeyi ku ācɛ nōo gā ya ɔdā nɛ Ebilii dɔka a. Ubrian kahinii: “Oyeeyi ɔɔma nōo gē ya um ō lā a, nɛ um klla gbɛla ka ó wɛ ohɛta a, ya ku aɔdobɔbi alɛwa kóō kwu piya uce ō ya ku um. Ó gboji lɛ a ŋ, n gbɔɔ ō lā oyeeyi obɔbi, gē gwa ɛcí obɔbi, klla gē gwa eje ō kwu ɔcɛ fiyɛ ɔfu. Ipu ihayi ahaapa nōo gboce ɔ a, n gbɔɔ ō gwa ɛcí obɔbi obɔbi, n kwu iyi um bi ŋma ō gwa alɛwa ku uwa gla gɛ ŋ. . . . N gbɔɔ ō je ɛcí obɔbi lá, o ya ɛɛ ku um lɔfu lā ɛdɔ oyeeyi ku um nyā a.” Igbihaajɛ a, Ubrian gáā le miya ō lā oyeeyi ɛgɛ nɛ Ujehofa dɔka a. Ó kwu piyabɔ klla lɛ ubatisim ya ipu ihayi ku 2001. Ó lɛ eeye ɔkwɔɔkwɛyi babanya nɛ ó gē lā oyeeyi ku Ācɛ O Yɛce Ukraist a. *

7. Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Umátiyu 7:13, 14 a, ɔwɛ ɛpa nyá yɔ iyɔbu ku alɔ a?

⁷ Ó cɛgbá nɛhi i bi ku alɔ je ɔwɛ okpaakpa ō yɛce! Ebilii dɔka ku ɛjɛɛji alɔ kóō hii kwinya bu ɔwɛ nōo lɛ piyeke, nōo “yɛ ga oyēeyī á” ŋ. Ó dɔka ku alɔ nya gā ɔwɛ nōo lɔwa nɛ ācɛ alɛwa ipu ɛcɛ nyā yɔ i bu a. Ācɛ alɛwa jé ɔwɛ ɔɔma, ó klla tɔɔtɛ ō bu. Amáŋ ō bi ɔcɛ “ga ipú ífi.” (Jé Umátiyu 7:13, 14.) Alɔ cika ō kpɔtuce Ujehofa klla jahɔ tu ɔ, ɔdaŋ ku alɔ i dɔka ku ācɛ nōó gē yɛce íne ku Ujehofa ŋ ma kéē pla alɔ ŋ.

8. Ɔdaŋ ku ɔcɛ nōo gē kwinya gāa gwonu, ɔdi nóō gē ya a?

⁸ Ācɛ nōo gē kwinya olikpo a, gē lɛ eyi kwu ɔwɛ néē yɔ i kwinya anu a, ō ya ɛɛ kéē hii gwonu ŋ. Naana a, ɔcɛ ɔhá nōo yɔ i kwinya mla uwa a, lɔfu ya kéē gwonu acigili amāŋ é lɔfu lɛ ikpo wu ɔgɔ nɛ̄ŋcɛ́ nɛ̄ŋcɛ́ nōo gē yɔ ɔwɛ a gla. Ɔdaŋ ka é gáā gwonu, é gē caŋjɛ klla gbɔɔ ō kwinya a kpɔ. É gē lɛ ɛlá wu ɔdā nōo ce uwa gwonu a ŋ, ohigbu ka é lɛ ɔtu ku uwa kwu ɔgba oŋmɛyi a mla ule néē leyice ō miyɛ a.

9. Ɔdaŋ ku alɔ gáā gwonu, ɔdi nɛ alɔ cika ō ya a?

⁹ Ipu inya nɛ alɔ yɔ i kwu a, alɔ gē gwonu ekoohi, gē nyileyi ipu ɛlā nɛ alɔ gē ka amāŋ ya a. Amāŋ ācɛ ō kwinya ɔmpa alɔ lɔfu nyileyi nōo kwu alɔ iyē. Alɔ cika ō leyice ɔɔma. Alɔ i jila iyē ŋ, ɛjɛɛji alɔ kē yɔ i kwinya ku oyeeyi ekponu ipu ɔwɛ nōo le piyeke a. Ohigbu ɛnyā, ɛgɛ nɛ ācɛ ō kwinya gē lɛ iyē gbɔɔ ɔmpa uwa a, ɛgɔɔma nɛ alɔ lɔfu ya iyi alɔ cɔnu ekoohi a. Upɔlu kóō ka duu, ka ó lɛ ekoohi nɛ alɔ géē “lɛ ɛlā lɛ mla ɔ́mpa” alɔ. (Ukól. 3:13) Amáŋ, ikɔkɔ nɛ alɔ géē lɛ ɔtu ku alɔ kwu ɔdā nōo ce alɔ gwonu a, alɔ lɛ ɔtu ku alɔ kwu ule nōo yɔ iyɔbu alɔ a. Ɔdaŋ ku alɔ gáā gwonu, alɔ cɛ ō caŋjɛ klla kwinya a gɔbu. Ɔdaŋ ku alɔ gbɔɔ ō cɔnu amāŋ bi ɛlā ɔtu, klla ta ku alɔ i gáā gba Ujehofa ɛ̄gbā gɛ ŋ, alɔ i gáā fu ɛga oŋmɛyi a klla miyɛ ule a ŋ. Ō ka tu ɔ, ɔdaŋ ku alɔ bi icɔnu a ipu ɔtu, alɔ géē ya kóō lɔnɔ ta ācɛ ɔ̄hā ō gba Ujehofa ɛ̄gbā mla eeye.

10. Ɔdi nɛ alɔ cika ō ya, o ya ɛɛ ku alɔ hiii ya ku ācɛ ɔhá “kéē gwōtū ínoōbīya ŋ́” ma?

¹⁰ Ɔwɛ ɔhá nɛ alɔ géē ya ku ayinɛ alɔ kéē “gwōtū ínoōbīya ŋ́” ma, wɛ ō ma uwa ta kéē ya odee ɔwɛ ku uwa eko duuma nōó tɔɔtɛ, ikɔkɔ ō yɔ i dɔka kéē ya odee ɔwɛ nɛ alɔ dɔka piii a. (Uróm 14:13, 19-21; 1 Ukɔ́r. 8:9, 13) Alɔ i lɛbɛɛka ācɛ ō kwinya ɔlamu ipu ɔwɛ nōo cɛgbá nɛhi nyā a ŋ. Uwa a gē kweyi mla iyi uwa, ɔnyɔɔnyɛ kéē i nya kóō miyɛ ule a lɛ iyi nu foofunu. É gē gbɛla foofunu lɛyikwu ɔdā nōo géē ta uwa abɔ kéē yale a. Ɛnyā gē ya kéē kwu ɔmpa uwa gā aklo, o ya ɛɛ kéē yɔ iyɔbu. Amáŋ alɔ i lɛbɛɛka uwa a ŋ, alɔ i ge kweyi mla iyi alɔ ŋ. (Ugal. 5:26; 6:4) Ɔdā nɛ alɔ bi ɔtu a, wɛ ō  ta ācɛ alɛwa abɔ, ɛgɛ duuma nɛ alɔ ya gla, kéē gā ipu ɛcɛ ɛyipɛ a klla oyeeyi opiyoo. Ɔɔma ya ɛɛ nɛ alɔ gē ceyitikwu bi ukɔ́ ku Upɔlu nyā le yuklɔ a, nōo kahinii: “Aá híīī gbɛlá kwu aɔ́dā kú aá ōfūnū ŋ́, amáŋ aá gbɛlá kwu ákú ācɛ ɔhá dúú.”—Ufíl. 2:4.

11. Ɔdi nɛ ɔcɛ ō kwinya gē lɛ ɔtu ku nu kwu ɔ a, ɔdi kē ya a?

¹¹ Ɔcɛ ō kwinya i gē leyi kwu iyɔbu ku ɔwɛ nōó yɔ i kwu anu a foofunu ŋ, ó gē lɛ ɔtu ku nu kwu ɔgba oŋmɛyi a duu. Ɔdaŋ néē kóō má ɔgba a mla eyī ku uwa gla ɛ ŋ, ipu ɔtu ku uwa, é lɔfu yɔ i má iyi uwa yɔ i gla ɔgba oŋmɛyi a klla yɔ i miyɛ ule a. Ō yɔ i gbɛla lɛyikwu ule a, gē lɛ ɔfu tu uwa iyē ō kwinya a gɔbu.

12. Ɔdi nɛ Ujehofa cokonu ō je lɛ alɔ ipu enyinyi ku nu a?

¹² Ipu inya nɛ alɔ yɔ i kwu a, Ujehofa cokonu ka anuɔ géē je ule a piii lɛ ācɛ nōo lɛ inya a kwu gā oŋmɛyi a. Ɔɔma kē wɛ oyeeyi opiyoo ɔkpanco amāŋ ipu uparadais a. Ubáyíbu mafu ɛgɛ nɛ ule nyā lɛ a, o ya ɛɛ ku alɔ má ɛgɛ nɛ oyeeyi ku alɔ géē lɔɔnyɛ eko ɔɔma a. Ɔdaŋ ku alɔ gē gbɛla lɛyikwu ɛcɔbu nɛ Ujehofa cokonu ō je lɛ alɔ eko doodu, alɔ géē yɔ i ceyitikwu lɔfu lɔfu ō lɔtu gɔbu.

13. Itene nyá nɛ alɔ lɛ, nɛ ācɛ ō kwinya ɔlamu a i lɛ ŋ ma?

¹³ Ācɛ ō kwinya ipu ija ō he ku ācɛ Ugriisi a, gē bu unwalu ɛyɛɛyɛyi bɛɛka ɛ̄jɛ̄ amāŋ ɔnɔ. Amáŋ ɔdā néē gbolo ce foofunu a, wɛ ɔdā néē nwu uwa mla ɔfu iyē ku uwa. Bɛɛka uwa a, é gē nwu alɔ ɛlā alɛwa lɛyikwu ɛgɛ nɛ alɔ géē kwinya nɛ alɔ yɔ ipu nu nyā a. Amáŋ alɔ kē lɛ itene fiyɛ ācɛ ō kwinya ɔlamu a. Alɔ lɔfu miyɛ ɔfu ŋma ɛgiyi Ujehofa, ō kē lɛ ɛji ku ɛgɛ nɛ ó gā ta alɔ abɔ a ŋ. Ɔdaŋ ku alɔ gbolo ce Ujehofa, ó cokonu ō nwu alɔ ɛlā klla je ofu iyē lɛ alɔ!—1Upít. 5:10.

14. Ɛgɛnyá nɛ ɔkpá ku 2 Ācɛ Ukɔ́rīnti 12:9, 10 gē ta alɔ abɔ ku alɔ má unwalu a?

¹⁴ Ó lɛ unwalu alɛwa nɛ Upɔlu má. Ācɛ ca ɔ ɛca klla ya ɔ ŋmo, amáŋ ó wɛ ɔɔma foofunu ŋ ekoohi abɔ hɛ ɔ iyē, ó klla lɔtu ku “ōcē kú okpíye nōo lɔnɔ bɛ̄ɛka ujē” a. (2 Ukɔ́r. 12:7) Amáŋ, ikɔkɔ nɛ ó géē lɛ abɔ ba unwalu a, kóō wɛ ɔdā nōo cika ō ya kóō hii gba Ujehofa ɛ̄gbā gɛ ŋ ma, ó má unwalu a bɛɛka ɛga nɛ ó lɛ ō gbolo ce Ujehofa fiyɛ. (Jé 2 Ācɛ Ukɔ́rīnti 12:9, 10.) Ohigbu uce ō ya nyā nɛ Upɔlu lɛ a, Ujehofa ta ɔ abɔ ipu ɛjɛɛji unwalu nɛ ó má a.

15. Ɔdaŋ ku alɔ yɛce ocabɔ ku Upɔlu, ɔdi nɛ alɔ géē má a?

¹⁵ É lɔfu ca alɔ ɛca klla ya alɔ ŋmo duu, ohigbu ɔtu okpoce ku alɔ. Alɔ kē lɔfu yɔ i nya mla ōcē amāŋ ɛ̄jɛ̄. Amáŋ ɔdaŋ ku alɔ yɛce ocabɔ ku Upɔlu, unwalu ɛyɛɛyɛyi nyā, gē je piya ɔwɛ ō má ɛgɛ nɛ Ujehofa géē ta alɔ abɔ ipu ihɔtu ku nu a.

16. Ɔdi nɛ a lɔfu ya gla, ɔdaŋ ka lɔfu iyē ŋ ma?

¹⁶ A gwuta agodo amāŋ yaajɛ ɛyi ɛglɛ ohigbu ōcē? A yɛ iyawu lɔhi gla amāŋ mɛɛbɛ lɔhi gla ŋ? Ó lɛ a, a lɔfu gba Ujehofa ɛ̄gbā mla ācɛ nōo wɛ ɛdrɔ klla lɔfu iyē gla a? Ii, a ya ɔ gla! Aokpliici mla ācɛ ō nyɔnyi alɛwa yɔ i kwinya ɔwɛ ku oyeeyi nyā duu. É bi ɔfu ku abɔyi uwa le yuklɔ nyā gla ŋ. Ohigbu ɔɔma, é gē gbolo ce ɔfu ku Ujehofa, ŋma lɛ ō jahɔ tu ōjila ō bu ipu ɔdā ō gwo uwaya. É klla gē tɔɔna lɛ audɔkitɔ, aunɔsi, mla aɔmaapu uwa.

17. Ɛgɛnyá nɛ Ujehofa gē leyi má ācɛ nōó lɔfu iyē ŋ ma?

¹⁷ Ɔdaŋ ku á lɔfu ya ɛjɛɛji ɔdā nɛ a dɔka ō ya lɛ Ujehofa a gla ŋ, a hii cɛ lɛ ɔɔma kóō biya uwɔ ɔtu ŋ. A klla cɛ lɛ ɔɔma kóō ya ku a gbɔɔ ō gbɛla ku á gáā lɔfu lɔtu jaa gā oŋmɛyi ku ɛcɛ obɔbi nyā gla ŋ. Ujehofa  yihɔtu uwɔ ohigbu ɛgɛ nɛ a kpɔtuce ɔ, mla ohigbu ɛjɛɛji aɔdā nɛ a humayi ya lɛ ɔ gbɔbu a. A cɛgbá otabɔ ku nu babanya fiyɛ otɛtɛ, ó kē gáā cigbihi kwu uwɔ gboogboo ŋ. (Aíjē 9:10) Ó géē tubla ɔ ajaajɛ fiyɛ. Má ɔdā nɛ ɔyinɛ alɔ nɔnya éyi nōo yɔ i doōcē ɛyɛɛyɛyi a ka a, ó kahinii: “Ohigbu ku um yɔ i doōcē ɛyɛɛyɛyi a, n gē lɛ ɛga ō kɛla Ɔwɔico lɛ ācɛ eko doodu ɛgɛ nɛ um tɛtɛ gē ya a gɛ ŋ. Amáŋ, n jé ka ō ceyitikwu nɛ um yɔ i ceyitikwu ligii a, gē cɛ lɛ ɔtu he Ujehofa, ɔɔma kē cɛ gā um gweeye duu.” Eko duuma nɛ ɔtu le biya gā uwɔ amāŋ nɛ abɔ hɛ uwɔ iyē, bla ku á yɔ ofoofu uwɔ nóó. Gbɛla lɛyikwu ocabɔ nɛ Upɔlu le taajɛ a, mla ɛlā ō ta ɔtu kwu ɔtu ku nu nɛ ó ka kahinii: “Ɔtū gē he um nɛ̄hi ká n̄ móōwē, . . . Ohígbū ka eko nɛ̄ n lɔfú iyē ŋ́ mā, eko ɔ́ɔmā nēé ge wā í lɔfú tū um īyē á.”—2 Ukɔ́r. 12:10.

18. Unwalu nyá piii nɛ ācɛ ōhī gē má a?

¹⁸ Ācɛ ōhī nōo gē kwinya ku oyeeyi a gē má unwalu ɔhá. É gē má unwalu nɛ ācɛ ɔhá i lɔfu jé ŋ. Ocabɔ mafu, ɔtu lɔfu gē biya lɛ uwa amāŋ é lɔfu lɛ ɔtu oplico fiyɛ ɔfu, é kē yɔ i nya ipu ɛdɔ unwalu a. Ɔdiya nɛ ācɛ nōo ba nyā nōo he Ujehofa ɔtu, klla yɔ i gba ɔ ɛ̄gbā a gē má ɛdɔ unwalu olɔnɔ ɛgɛnyā a mɛ? Ohigbu ka ɔdaŋ ku ɔcɛ lɛ abɔ ce, amāŋ ka ó gē yɛ iyawu gla ŋ, unwalu nɛ ó yɔ i má a yɔ caa ipu eyī ku ācɛ. Ó klla lɔfu lɛ abɔ kwu uwa ɔtu kéē ta ɔ abɔ. Amáŋ, ɔdaŋ ku a lɛ ācɛ nōo yɔ i nya mla unwalu ku ɔtu a má, a gáā lɔfu jé ka é yɔ i má unwalu duuma ŋ. Āhɔ̄ ku uwa gē lɔnɔ klla kwiiye nɛhi bɛɛka aku ɔcɛ ō cikpo amāŋ abɔ a. Amáŋ abɔ ācɛ ɔhá i jé kéē yɔ i má unwalu ŋ ma a, é gáā lɔfu ma ihɔtu fu lɛ uwa klla lɛ ɛlá wu uwa ɛgɛ néē cɛgbá nu a ŋ.

19. Ɔdi nɛ alɔ nwu ŋma ɔ̄kā ku Umefibossɛti a?

¹⁹ Ɔdaŋ ku a le nyɔnyi, amāŋ ka ó yɔ i ya uwɔ bɛɛka ācɛ ɔhá i gē jɛyi ɛlā ku uwɔ ŋ, ocabɔ ku Umefibossɛti lɔfu ta uwɔ ɔtu kwu ɔtu. (2 Usám. 4:4) Ó wɛ ɔcɛ nōo le nyɔnyi, Udefidi nōo kē wɛ ɔcɛ́ a klla ŋmo ɔ ɛpɔbi ɔwɛ nōó kpaakpa ŋ. Ó wɛ Umefibossɛti ya ɛɛ nɛ aɔdā nōo ba nyā ya ɔ a ŋ. Naana a, ó cɛ lɛ ɔɔma ya kóō gbɔɔ ō cɔnu ŋ, aɔdā olɔhi nōo ya ipu oyeeyi ku nu a jɛ ɔ eyī nɛhi. Ɛgɛnɛ Udefidi ya ɛlā mla ɔ ɔwɛ ogbonɛnɛ eko otɛtɛ a jɛ ɔ eyī nɛhi duu. (2 Usám. 9:6-10) Ohigbu ɔɔma a, eko nɛ Udefidi ŋmo ɔ ɛpɔbi ɔwɛ nōó kpaakpa ŋ ma a, Umefibossɛti le eko taajɛ kóō leyi yɛ ɛlā a ɛgɛ nōó wɛ ɔkwɔɔkwɛyi a. Ó cɛ lɛ inyileyi ku Udefidi kóō ya ku ɔtu kóō biya lɛ ɔ ŋ. Ó klla kpo ɛlā a ce Ujehofa ɛyi, ku anu ya ɛɛ nɛ Udefidi yɔ i ya ɔdā nɛ ó yɔ i ya a ŋ. Umefibossɛti lɛ ɔtu ku nu kwu ɔdā nōó lɔfu ya gla, o ya ɛɛ kóō ta ɔcɛ nɛ Ujehofa fu kóō wɛ ɔcɛ́ a abɔ.  (2 Usám. 16:1-4; 19:24-30) Ujehofa lɛ ɔ ya tɔɔtɛ kéē lɛ ɔ̄kā ku Umefibossɛti ta ipu Ubáyíbu, o ya ɛɛ ku alɔ lɔfu nwu ɛlā ŋma anu.—Uróm 15:4.

20. Ɔdi nɛ ɔtu oplico lɔfu ya ācɛ ōhī a, amáŋ ɔdi néē cika ō bi ɔtu kpɔcii a?

²⁰ Ayinɛ alɔ ōhī gē lɛ ɔtu oplico fiyɛ ɔfu klla gē leyi kwɛɛcɛ gɛɛ eko duuma néē yɔ mla ācɛ ɔhá. Ó lɔfu lɔnɔ tu uwa ō yɔ ɛga nɛ ɛwa ku ācɛ ba a, amáŋ é kē yɔ i gā ōjila ku ujɔ, ojileyi nɛŋcɛ, mla ojileyi nɛhi ku alɔ kpɔ. Ó gē lɔnɔ tu uwa ō kɛla mla ācɛ néē jé ŋ, naana a, é gē kɛla lɛ ācɛ ipu uklɔ ku ɔna ō ta a kpɔ. Ɔdaŋ ka ó gē ya uwɔ lɛ a, le jé kpɔcii ku á yɔ ofoofu uwɔ ŋ. Ó gē ya ācɛ alɛwa lɛ a duu. A hii mlanyi nóó, ɛgɛ nɛ a yɔ i ceyitikwu mla ɛjɛɛji ɔfu ku uwɔ ipu ɛ̄gbā ō gba ku Ujehofa a, jɛ Ujehofa eyī nɛhi. Ɔdā nōo ya ɛɛ nɛ ɛ̄jɛ̄ i jɛ uwɔ ɛ ŋ ma, mafu peee ka ó yɔ i hɔha ce uwɔ klla yɔ i je ɔfu nɛ a cɛgbá a gā uwɔ. * (Ufíl. 4:6, 7; 1 Upít. 5:7) Ɔdaŋ ku a yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā kpɔ, naana nɛ a yɔ i má unwalu éyi amāŋ ɔhá, le jé kpɔcii ku a yɔ i cɛ lɛ ɔtu he Ujehofa nɛɛnɛhi.

21. Ɔdi nɛ Ujehofa géē ta ɛjɛɛji alɔ abɔ ku alɔ lɔfu ya a?

²¹ Ahinya lɛ Ɔwɔico ku inya ɔlamu i wɛ ɔdā ekponu mla ɛ̄nɛ̄ Upɔlu kɛla lɛyikwu ɔ a ŋ. Ipu inya ɔlamu néē gē kwu ɛpleeko néē ta Ubáyíbu a, ɔcɛ éyi foofunu gē yale a. Amáŋ, inya ō kwu ku Ācɛ O Yɛce ukraist a i lɛ a ŋ. Aku Ācɛ O Yɛce ukraist a, ɛjɛɛji ācɛ nōo hayi kpaakpa klla lɔtu jaa gā oŋmɛyi a gáā lɛ ule ku oyeeyi opiyoo a. (Ujɔ́n. 3:16) Ipu inya ɔlamu a, ɛjɛɛji ācɛ ō kwinya a cika ō lɔfu iyē. Ɔdaŋ ka é lɔfu iyē ŋ, é gáā yale gla ŋ. Amáŋ, alɛwa ku alɔ i lɔfu iyē lɛ a ŋ, naana a, alɔ yɔ i lɔtu kpɔ. (2 Ukɔ́r. 4:16) Ujehofa géē ta ɛjɛɛji alɔ abɔ ku alɔ lɛ inya nya kwu gā ajaajɛ!