1. Ɔdi lɔfu cɛ gā uwɔ hidaago eko aflɛyi nɛ a kɛla lɛ ācɛ ŋma ipu Ubáyíbu a?

A BLA kwu eko aflɛyi nɛ a má ɛlā ɔkwɛyi nōo yɔ ipu Ubáyíbu a kpɔ ɛ? Ŋma eko ɔɔma a, ó gā gbɔɔ ō tɔɔtɛ gā uwɔ ō jɛyi ɛlā nɛ a yɔ i nwu ŋma Ubáyíbu a! A gbɛla ka ɛjɛɛji ācɛ géē gweeye ō nwu ɛlā nɛ a nwu nyā a. A kē jé kpɔcii ka ɛlā nɛ Ubáyíbu ka a, géē cɛ lɛ uwa lā oyeeyi olɔhi babanya, klla lɛ eyiyoce ku ɛcɔbu. (Aíjē 119:105) Ohigbu ɛnyā, a ceyitikwu bi ɔtu caca yɔ i da aoklobiya uwɔ mla aɔmaapu uwɔ ɛlā ɔkwɛyi nɛ a nwu a. Amáŋ ɔdi néē ya a? Ku ɛlā ɔkwɛyi a ó le hɛ uwɔ idaago, ohigbu ka ɛyinɛhi ku uwa ta ō miyɛ ɛlā nɛ a da uwa a.

2-3. Ɛpleeko ku Ujisɔsi a, ɔdi nɛ ɛyinɛhi ku ācɛ gbɛla lɛyikwu ɔ mla ɛlā nɛ ó yɔ i nwu a?

² Kóō hii hɛ alɔ idaago, eko nɛ ācɛ ta ō miyɛ ɛlā ɔkwɛyi nɛ alɔ yɔ i tɔɔna lɛ uwa a ŋ. Ɛpleeko ku Ujisɔsi a, ɛyinɛhi ku ācɛ ta ō miyɛ ɛlā ku nu, naana nɛ ó yuklɔ idaaga alɛwa nōo mafu ka Ɔwɔico yɔ mla ɔ a. Ocabɔ mafu, Ujisɔsi hɛ Ulasarɔsi eyī ŋma ɔlekwu. Ɛnyā wɛ uklɔ idaago éyi nɛ ācɛ nōo yɔ i wɔtu nu a i gáā hiho ku nu gla ŋ. Naana, aotrɛyi ku ācɛ Ujiyu i kpɔtuce ku Ujisɔsi wɛ Umɛsayiya a ŋ. É kóō dɔka ō je Ujisɔsi mla Ulasarɔsi kpo ŋmo!​—Ujɔ́n. 11:47, 48, 53; 12:9-11.

³ Ujisɔsi jé ka ācɛ alɛwa géē ta ō kpɔtuce ka anu wɛ Umɛsayiya a. (Ujɔ́n. 5:39-44) Ó da ígwu ku ācɛ nōo gē yɛce Ujɔni o ya Ubatisim a kahinii: “Ɔwɔicō gē hɔ́hā ce ācɛ néē lɛ ɔtū obɛ́ɛpa lɛyíkwu um ŋ́ mā ā.” (Umát. 11:2, 3, 6) Ɔdiya ɛɛ nɛ ɛyinɛhi ku ācɛ ta ō miyɛ Ujisɔsi a?

4. Ɔdi nɛ alɔ gáā kɛla lɛyikwu ɔ ipu ikpɛyi ɛlā nyā a?

 ⁴ Ipu ikpɛyi ɛlā nyā mla ɛnɛ ō gboce ɔ a, alɔ géē kɛla lɛyikwu ɔdā nōo ya nɛ ācɛ alɛwa ɛpleeko ku Ujisɔsi ta ō miyɛ ɔ a. Alɔ klla géē kɛla lɛyikwu ɔdā nōo ya nɛ ācɛ alɛwa icɛ ta ō miyɛ ɛlā nɛ alɔ gē nwu uwa a. Ofiyɛ duu a, alɔ géē nwu ɛgɛ nɛ alɔ géē kpɔtuce Ujisɔsi lɔfu lɔfu, o ya ɛɛ ku alɔ hii ma ō yɛce ɔ ŋ ma.

5. Ɔdiya ɛɛ nɛ ācɛ alɛwa gbɛla ka Ujisɔsi i lɔfu wɛ Umɛsayiya néē kɛla lɛyikwu ɔ ŋ ma?

⁵ Ācɛ alɛwa ta ō miyɛ ɛlā ku Ujisɔsi ohigbu ɛga nɛ ó jɛ a. É jé ka Ujisɔsi jé ō nwu ɛlā nɛhi klla gē yuklɔ idaago. Amáŋ é gbɛla ka ɔ wɛ ɔyi ku ɔcɛ ō gba ɔcí nōo wɛ ogbɛha. Ó klla ŋma Unasareti, igeli nɛ ācɛ alɛwa gbɛla ka ó cɛgbá ŋ ma. Unataniyɛlu nōo je piya ɔyikpo ku Ujisɔsi igbihaajɛ a kahinii: “Ɔdā olɔhi dóódu ŋmá Unásārēti wɛ̄ɛcɛ glá āā?” (Ujɔ́n. 1:46) A jé ŋ, Unataniyɛlu i lɔfu dɔka igeli nɛ Ujisɔsi ŋma a ŋ. Amāŋ, ó lɔfu yɔ i gbɛla lɛyikwu akacɛ nōo yɔ ipu ɔkpá ku Umáyíka 5:2 a, nōo ka ka é géē ma Umɛsayiya Ubɛtlɛhɛm ka ó wɛ Unásārēti ŋ ma.

6. Ɔdi géē lɔfu ta ācɛ ku ɛpleeko ku Ujisɔsi a abɔ, kéē jé ka Ujisɔsi wɛ Umɛsayiya a?

⁶ Ɔdi nɛ Ubáyíbu ka a? Ɔcomɛɛbɛ Ayisaya le ka taajɛ ku aolɛla ku Ujisɔsi i gáā “lɛɛlá wu ɔdā nōo gáā yá ɔ̄ ā ŋ́.” (Ayis. 53:8) Acomɛɛbɛ alɛwa lɛ akacɛ nyā ka taajɛ gbɔbu. Ɔdaŋ ka é géē lɛ eko taajɛ ɛpleeko ɔɔma lɛ ɛlā jila má lɛyikwu ɔ, é géē yɛyi lɛ ɛlā ɔkwɛyi a jé ka Ubɛtlɛhɛm néē ma Ujisɔsi a. Ó kē wɛ ɔyɔɔyi ku Udefidi nōo wɛ Ɔcɛ́ a. (Ulúk. 2:4-7) Ɔkpá ku Umáyíka 5:2 da alɔ ɛga néē gáā ma Ujisɔsi a, ɛgɔɔma nóō kē ya lɛ a. Ó lɛ a, ɔdi kē wɛ unwalu piii a? Unwalu a wɛ ka ācɛ a i kpo eko bonu ō je ɛlā a ŋmɛyi ipu ɔtu ku uwa ŋ. Naana néē kóō jé ɛjɛɛji ɔkwɛyi a ŋ ma. Ohigbu ɛnyā, é ta ō miyɛ Ujisɔsi.

7. Ɔdiya nɛ ācɛ alɛwa icɛ ta ku aa miyɛ ɛlā ku Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa ŋ ma?

⁷ Alɔ gē má ɛdɔ unwalu ɛgɛnyā icɛ duu? Ii. Alɛwa ku Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa icɛ, i wɛ ācɛ o gba gbenu amāŋ ācɛ o cɛgbá nɛhi ipu eyī ku ācɛ ŋ. Ohigbu ɛnyā, ācɛ gbɛla ka alɔ i “jɔ́kpá ŋ́ klla kē wɛ aógwuda.” (Ācot. 4:13) Ācɛ alɛwa icɛ, ka Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa i cika ō nwu ācɛ Ɛlā Ɔwɔico ŋ, ohigbu ka é gā inɔkpá nɛhi nōo gē nwu ācɛ Ɛlā Ɔwɔico nɛ ācɛ jé a ŋ. Ācɛ ɔhá ka Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa ɔ wɛ “ɔwɛ ō gba ɛ̄gbā ku ācɛ ku America.” Amáŋ, ɔkwɛyi a wɛ ka ɛyinɛhi ku Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa i ŋma America ŋ. Ācɛ ōhī kē po, ka Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa i kpɔtuce Ujisɔsi ŋ. Ŋmifi ihayi alɛwa, “é ka alɔ wɛ ācɛ o ba ije,” “ācɛ o kɔ apɔlɛ hɛ klla je ɔ fiyakata, amāŋ ācɛ ō nwu ɛlā ɛkɛmgbɛ.” Ohigbu ɔ̄kā ɛkɛmgbɛ ɛgɛnyā nɛ ācɛ alɛwa po néē kē jé ɔkwɛyi a lɛyikwu alɔ ŋ ma, ācɛ alɛwa ta ku aa i dɔka ō je piya Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa ŋ.

8. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Úklɔ́ kú Ācotɛ̄hɔ̄ 17:11 ka a, ɔdi nɛ ācɛ cɛgbá ō ya ɔdaŋ ka é dɔka ō jé ācɛ nōo wɛ ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico icɛ a?

⁸ Ɔdi nɛ ācɛ cɛgbá ō ya, o ya ku ɔɔma kóō ci uwa ŋma ō gbā Ujehofa ɛ̄gbā ŋ ma? Ācɛ cɛgbá ō ceyitikwu lɛ ɔkwɛyi a jé. Ɔdā nɛ ɔcɛ o ta Ubáyíbu éyi nōo wɛ Uluku a, ceyitikwu kóō ya a yɔ abɔɔ a. Ó yuklɔ lɔfu lɔfu cɛɛ kóō “lɛ ɔkwu ɔda nōo yá ā bū lɔɔlɔhi ŋmá ajaajɛ kú nū.” Ó dɔka ku ācɛ nōo gáā jé ɛlā nɛ ó ta a, kéē “lɛ odúúdú ɔkwɛ̄yi kú ɔdā nēé nwū” lɛyikwu Ujisɔsi a jé lɔɔlɔhi. (Ulúk. 1:1-4) Ācɛ Ujiyu nōo yɔ ipu ɔlɛ ku Uberiya eko igbele a lɛbɛɛka Uluku a duu. Eko néē po ɔkoolɔhi lɛyikwu Ujisɔsi eko aflɛyi a, é lɛ ɔ miya ɛlā néē ta ipu Ɛka Nɛ̄ncɛ̄ a, cɛɛ kéē má ɔdaŋ ku ɛlā a wɛ ɔkwɛyi. (Jé Úklɔ́ kú Ācotɛ̄hɔ̄ 17:11.) Ɔwɛ ekponu ɔɔma, ācɛ icɛ cɛgbá ō leyi yɛ ɔkwɛyi a. É cɛgbá ō leyi yɛ  ɛlā nɛ ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico yɔ i nwu uwa a, cɛɛ kéē lɛ ɔ miya ɛlā nōo yɔ ipu Ubáyíbu a. É klla cɛgbá ō leyi yɛ aɔdā nɛ Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa yɔ i ya icɛ duu a. Ɔdaŋ ka é “leyi yɛ ɛlā nyā lɔɔlɔhi,” é gáā cɛ ku ɛga nɛ ācɛ ɔhá ŋma amāŋ ku ɛlā nɛ ācɛ ka kóō lɛ uwa gbaji ŋ.

9. Ɔdi ya abɔɔ Ujisɔsi ta ō mafu ɔdocabɔ ŋma ɔkpanco a?

⁹ Ɛpleeko ku Ujisɔsi a, ɛlā nɛ ó yɔ i nwu a i jɛ ācɛ ōhī ŋ. É cɛgbá ɔdā ɛnɛhi ɔhá kpɔ. É da ɔ kóō le mafu lɛ aa ka anu wɛ Umɛsayiya a, ŋma lɛ ō lɛ “ɔdōcābɔ̄ nōo ŋmá ɔkpáncō mafú lɛ uwā.” (Umát. 16:1) A jé ŋ, é dɔka kóō ya ɔdocabɔ nyā ohigbu ɔdā néē jé ŋma ɔkpá ku Udánīyɛ̄lu 7:13, 14 a. Naana a, ó wɛ eko kpaakpa nɛ Ujehofa dɔka ku akacɛ ɔɔma kóō ya jila a yɔ abɔɔ a ŋ. Ɛlā nɛ Ujisɔsi yɔ i nwu a, jɛ ō mafu lɛ uwa ka anu wɛ Umɛsayiya a. Amáŋ abɔɔ ó ta kóō mafu ɔdocabɔ néē cɛgbá a lɛ uwa a, é ta ō miyɛ ɔ.​—Umát. 16:4.

10. Akacɛ lɛyikwu Umɛsayiya nɛ Ayisaya ka a, ɛgɛnyá nɛ Ujisɔsi ya ɔ jila a?

¹⁰ Ɔdi nɛ Ubáyíbu ka a? Ɔcomɛɛbɛ Ayisáya kɛla lɛyikwu Umɛsayiya kahinii: “Ó gáā cɛ̄ lɛ ɔ̄cɛ dúúmā pó ɔkɔ kú nū ipú úláyi ŋ́.” (Ayis. 42:1, 2) Ujisɔsi i bi ojilima duuma gē lɛ iyi nu ipu uklɔ ku ɔna ō ta nɛ ó ya a ŋ. Ó gwo agbliihɔ nɛhi duuma, amāŋ lɛ ɛnɛɛnɛ ili ogbɔla ɛyɛɛyɛyi ku ɔcɛ ɛlā Ɔwɔico duuma wiiye ŋ. Ó klla dɔka ku ācɛ kéē hi ɔ iye ocɛgbá amāŋ icagba ku ɔcɛ ɛlā Ɔwɔico duuma ŋ. Naana nɛ oyeeyi ku Ujisɔsi kwu ikwū ajaajɛ a, ó ta ō ya ɔdā nōo he Uherɔdu nōo wɛ Ɔcɛ́ a ɔtu, ŋma lɛ ō ta kóō yuklɔ idaaga nɛ ó dɔka a lɛ ɔ. (Ulúk. 23:8-11) Ujisɔsi yuklɔ idaago ōhī, amáŋ uklɔ nōo cɛgbá lɛ ɔ fiyɛ duu a wɛ ō tɔɔna ku ɔkoolɔhi a. Ujisɔsi da ayikpo ku nu kahinii: “Ohígbū ɔ́ɔmā nɛ̄ n wā á.”​—Umák. 1:38.

11. Ɛlá ō gbo nyá nɛ ācɛ ōhī lɛ icɛ nōó kpaakpa ŋ ma?

¹¹ Alɔ gē má ɛdɔ unwalu ɛgɛnyā icɛ duu? Ii. Icɛ, ɔdā nōo he ācɛ alɛwa ɔtu a wɛ ɛgɛ nɛ ɛga ō gba ɛ̄gbā ku uwa nwune lɛ, mla ɛgɛ nɛ ifa néē ya ɔ a gbɔla lɛ a. Ɔhá wɛ iye mla icagba  nɛhi nɛhi nōo cɛgbá nɛ aotrɛyi ku uwa gē lé a. Ɔdā ɔhá wɛ uculo néē gē ya, nɛ ācɛ alɛwa kóō kwu mlanyi ka ó cɛtɔha mla Ubáyíbu ŋ ma. Amáŋ ācɛ alɛwa nōo gē gā ɛga ō gba ɛ̄gbā ɛgɛnyā a, i gē nwu ɔdā alɛwa lɛyikwu Ɔwɔico mla ɔdā nɛ ó bi ɔtu o ya a ŋ. Amāŋ ācɛ nōo gē wa ōjila ku alɔ a gē nwu ɔdā nɛ Ujehofa tine ku alɔ ya, mla ɛgɛ nɛ alɔ géē ya ɔ a. Agbla ku Ajɔɔcɛ ku alɔ gē le yeŋee, nɛ alɔ klla gē bi uwa le ya ōjila, amáŋ ifa nɛ alɔ gē ya tu ɔ a i gē gbɔla ŋ. Ācɛ nōo ta ɔbu ipu ujɔ a i klla lɛ ɛnɛɛnɛ ili néē gē bi nōo gē mafu kéē wɛ ɛyɛɛyi ŋ, é klla gē lɛ icagba nōo gē mafu ka é cɛgbá nɛhi ŋ. Ɛlā nɛ alɔ kpɔtuce klla gē nwu ācɛ a ŋma ipu Ubáyíbu. Amáŋ ācɛ alɛwa gē ta ɛlā ku alɔ kpɔ, ohigbu ka é gbɛla ku alɔ i lɛ ɛnɛɛnɛ uculo duuma nɛ alɔ gē ya ŋ. Ɛlā nɛ alɔ klla gē nwu ācɛ a i cɛtɔha mla ɛlā née dɔka ō po a ŋ.

12. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Ācɛ Uhíbru 11:1, 6 je ɔ ta eyī peee a, ɔdi cika ō cɛ lɛ ɔtu okpoce ku alɔ kóō lɔfu a?

¹² Ɔdi nɛ alɔ cɛgbá ō ya, o ya ɛɛ ku alɔ ma ō gbā Ujehofa ɛ̄gbā ŋ ma? Ɔcocɛhɔ Upɔlu da Ācɛ O Yɛce Ukraist nōo lā Urom a kahinii: “Ācɛ cɛ̄ɛ̄lā kú Ɔwɔicō, o ŋmá lɛ olɛhɔ̄ ā nēé pó ā, olɛhɔ̄ ā kē wā ŋmá ɛgiyí ɔ̄cɛ éyi nōo tɔ́ɔna kú Ɔ̄kōōlɔhi lɛyíkwu Ohɔ́nyɛtá” a. (Uróm 10:17) Alɔ gē lɛ ɔtu okpoce ŋma lɛ ō klɔcɛ ku Ubáyíbu. Ó wɛ oŋma lɛ ō ya auculo nɛ Ubáyíbu mafu ka ó lɔhi ŋ ma ŋ. Ɛgɛ duuma nóō lɛbɛɛka auculo a kóō lɔhi lɛ naana. Alɔ gē lɛ ɔtu okpoce olɔfu ŋma lɛ ɛlā ɔkwɛyi nɛ alɔ jé a, ohigbu ka Ubáyíbu kahinii: “Ɔ́dāŋ́ ka ɔtōōce í yɔ̄ ŋ́, ɔwɛ í yɔ̄ nɛ̄ ɔ̄cɛ géē yá ɔdā ō he Ɔwɔicō ɔtū glá ŋ́.” (Jé Ācɛ Uhíbru 11:1, 6.) Ohigbu ɛnyā, alɔ i cɛgbá ɔdocabɔ duuma ŋma ɔkpanco kóō mafu ku alɔ lɛ ɔkwɛyi a jé ɛ ŋ. Ō lɛ aɛla nōo gē ya ku ɔtu okpoce ku alɔ kóō yɔ i lɔfu a klɔcɛ ŋma Ubáyíbu lɔɔlɔhi, jɛ ō mafu lɛ alɔ ku alɔ lɛ ɔkwɛyi a jé ɛ. Ó klla lɔfu ya ku alɔ lɛ ɔtu ō bɛɛpa duuma ŋ.

13. Ɔdi ya nɛ ācɛ alɛwa ta ō miyɛ Ujisɔsi a?

¹³ Ɛpleeko ku Ujisɔsi a, ayikpo ku Ujɔni o ya ubatisim le hidaago, ohigbu ku ayikpo ku  Ujisɔsi i gē gwokonu ŋ. Ujisɔsi kwu ɔ ta uwa eyī peee, ka ó lɛ ɔdā duuma nōo ya néē cika ō gwokonu, abɔɔ ó yeeyi kpɔ ɛ ma ŋ. (Umát. 9:14-17) Naana kpɔ a, ācɛ Ufarisii mla ācɛ nōo yɔ i ya Ujisɔsi ŋmo a lɛ ɔ ŋmo ɛpɔbi, ohigbu ka ó yɛce uculo ku uwa ŋ. É klla le cɔnu nɛhi abɔɔ ó le je ō hɛ ācɛ ta ɛ̄cī ku Usabati a. (Umák. 3:1-6; Ujɔ́n. 9:16) É gē gwo ka aa gē lɛ Íne ku ɛ̄cī Usabati a tu, amáŋ é kē lɛ unwalu duuma mla ō je ɔla lā ipu agbliihɔ nɛhi a ŋ. É le cɔnu nɛhi abɔ Ujisɔsi lɛ uwa ŋmo ɛpɔbi ohigbu nu a. (Umát. 21:12, 13, 15) Ācɛ ɔhá nɛ Ujisɔsi kē tɔɔna lɛ uwa ɛgā o gbɔɔkɔ Unasareti a kē le cɔnu nɛhi, eko nɛ Ujisɔsi bi ocabɔ ŋma ɔka ku ācɛ Isrɛlu eko igbele, le mafu lɛ uwa ɛgɛ néē bɔbi nɛhi lɛ klla lɛ ɔtu okpoce ŋ ma. (Ulúk. 4:16, 25-30) Ācɛ alɛwa ta ō miyɛ Ujisɔsi ohigbu ka ó ta ō ya ɔdā néē gbɛla ka ɔ géē ya a.​—Umát. 11:16-19.

14. Ɔdiya ɛɛ nɛ Ujisɔsi ŋmo uculo ku alɛɛcɛ, nōó cɛtɔha mla Ubáyíbu ŋ ma ɛpɔbi a?

¹⁴ Ɔdi nɛ Ubáyíbu ka a? Ujehofa bi ɔcomɛɛbɛ ku nu Ayisáya le ka kahinii: “Ācɛ nēe bá nyā gē kokónu áncā ka aá wɛ ācɛ ɔlɛ́ um. É gē bī okónu kú uwā le gbā um ɛ̄gbā. Amáŋ ɔtū kú uwā tá ɛga ɔhá kpánáaa hɛ um tá. Ɛ̄gbā nēé gē gbā um tū īyī uwā ā wɛ íne nɛ̄ alɛɛcɛ tū ā, nēé jé tɛ̄yí, bá ī ka tɛ́ɛcɛ icííci á.” (Ayis. 29:13) Ó wɛ ɔdā obɔbi abɔɔ Ujisɔsi ŋmo uculo ku alɛɛcɛ, nōó cɛtɔha mla Ubáyíbu ŋ ma ɛpɔbi a ŋ. Ācɛ nōo gē gbɛla ka aíne amāŋ ka uculo ku alɛɛcɛ ɔ cɛgbá fiyɛ Ubáyíbu a, ta ō miyɛ Ujehofa mla Umɛsayiya nɛ ó tɛhɔ wa a.

15. Ɔdiya nɛ ācɛ alɛwa icɛ i dɔka Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa ŋ ma?

¹⁵ Alɔ gē má ɛdɔ unwalu ɛgɛnyā icɛ duu? Ii. Ācɛ alɛwa gē cɔnu eko duuma nɛ Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa ta, ō yɛce uwa ipu uculo ku uwa nóō cɛtɔha mla Ubáyíbu ŋ ma. Ocabɔ mafu, auculo bɛɛka Isimisi mla ɛ̄cī ku oblatu ku ɛ̄cī néē ma ɔcɛ. Ācɛ ōhī gē cɔnu eko duuma nɛ Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa ta, ō lɛ abɔ ipu uculo nōo lɛ ō ya mla éwo néē yɔ a. É klla gē cɔnu eko néē ta ō yɛce uculo ku ɛyikwu nóō cɛtɔha mla Ɛlā ku Ɔwɔico ŋ. Ācɛ nōo gē cɔnu mla alɔ ohigbu ɛlā ɛgɛnyā a, lɔfu gbɛla ku aa yɔ i gba Ɔwɔico ɛ̄gbā ɔwɛ nōo he ɔ ɔtu. Amáŋ é gáā ya ku ɔtu kóō he Ɔwɔico gla ŋ, ɔdaŋ ku uculo ku alɛɛcɛ he uwa ɔtu fiyɛ ɛlā ō teyi peee nōo yɔ ipu Ubáyíbu a.​—Umák. 7:7-9.

16. Oŋma ɛlā nɛ Aíjē Kú Ɛ̄gbā 119:97, 113, 163-165 ka a, ɔdi nɛ alɔ cika ō ya a, ɔdi nɛ alɔ i kē cika ō ya ŋ ma?

¹⁶ Ɔdi nɛ alɔ cɛgbá ō ya, o ya ɛɛ ku alɔ ma ō gbā Ujehofa ɛ̄gbā ŋ ma? Alɔ cɛgbá ō lɛ ihɔtu ō lɔfu lɛ aíne ku Ujehofa mɛmla aukɔ́ ku nu. (Jé Aíjē Kú Ɛ̄gbā 119:97, 113, 163-165.) Ɔdaŋ ku alɔ yihɔtu ku Ujehofa, alɔ géē ta uculo ku alɛɛcɛ duuma nɛ ó dɔka ŋ ma. Alɔ i klla gáā cɛ ku ɔdā duuma kóō cɛgbá lɛ alɔ fiyɛ ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ Ujehofa a ŋ.

17. Ɔdi nɛ ācɛ alɛwa ɛpleeko ku Ujisɔsi leyice ka Umɛsayiya géē ya a?

¹⁷ Ācɛ ōhī ɛpleeko ku Ujisɔsi dɔka kéē lɛ igɔmɛnti a piyabɔ. É kē leyice ku Umɛsayiya a géē hɛ uwa ta, ŋma abɔ nɛ ɔcɛ́ ō ce ku ācɛ Urom yɔ i le da uwa ɛyi taajɛ a. Amáŋ Ujisɔsi ta, eko néē dɔka ō je ɔ piya ɔcɛ́ a. (Ujɔ́n. 6:14, 15) Acogwɛɛya a mla ācɛ ɔhá kē yɔ i yuufi ka Ujisɔsi géē je igɔmɛnti a piyabɔ. Cɛɛ, ācɛ Urom a kē le cɔnu miyɛ íkwu néē je lɛ uwa a cigbihi. Abɔ ācɛ Ujiyu alɛwa lɛ ɔtooplico ohigbu ɛlā imeli a, é ta ō miyɛ Ujisɔsi.

18. Akacɛ nyá lɛyikwu Umɛsayiya nōo ŋma ipu Ubáyíbu nɛ ācɛ leyi gwu ɔ bonu a?

¹⁸ Ɔdi nɛ Ubáyíbu ka a? Naana nɛ akacɛ  alɛwa le ka taajɛ ka Umɛsayiya a géē wɛ Ɔcɛ Okpɛɛfu nōo géē yale a, akacɛ ɔhá mafu ka ó géē kwū ohigbu íne ō biya ku alɔ gbɔbu. (Ayis. 53:9, 12) O lɛ a, ɔdiya nɛ ɔdā néē leyice ŋma ɛgiyi Umɛsayiya a i kpaakpa ŋ ma? Ācɛ alɛwa ɛpleeko ku Ujisɔsi leyi gwu akacɛ, nóō bi oŋmɛyi ku unwalu ku uwa wa boobu ŋ ma bonu.​—Ujɔ́n. 6:26, 27.

19. Ɔdi nɛ ācɛ icɛ leyice ku alɔ géē ya, nōo gē cɛ lɛ uwa ta ɛlā ku alɔ a?

¹⁹ Alɔ gē má ɛdɔ unwalu ɛgɛnyā icɛ duu? Ii. Ācɛ alɛwa gē ta ɛlā ku alɔ icɛ ohigbu ku alɔ ta ō lɛ abɔ ipu ɛlā imeli. É gbɛla ku alɔ cika ō lɛ abɔ ba ɔkpá lɛ ācɛ. Amáŋ, ɔdaŋ ku alɔ lɛ ɔlɛɛcɛ fu kóō wɛ ɔcɛ ku alɔ, ayika alɔ yɔ i ta Ujehofa yɔ abɔɔ a. (1 Usám. 8:4-7) Ācɛ klla lɔfu gbɛla ka alɔ cika ō gwo ainɔkpa mla ainɛɛci klla ya ɔdā ɛyɛɛyɛyi ō ta ācɛ abɔ. É gē ta ō jahɔ lɛ alɔ ohigbu ku alɔ yɔ i ceyitikwu tɔɔna, ikɔkɔ ō yɔ i ya ku unwalu nɛ ācɛ yɔ i má ipu ɛcɛ babanya a kóō mɛ a.

20. Ɛgɛ nɛ ɛlā ku Ujisɔsi nōo yɔ Umátiyu 7:21-23 mafu a, ɔdi wɛ ɔdā ō kpɔcii nɛ alɔ cika ō ya a?

²⁰ Ɔdi nɛ alɔ cɛgbá ō ya, o ya ɛɛ ku alɔ ma ō gbā Ujehofa ɛ̄gbā ŋ ma? (Jé Umátiyu 7:21-23.) Ɔdā ō kpɔcii nɛ alɔ cika ō ya a, wɛ ō yuklɔ nɛ Ujisɔsi je ɔ́da lɛ alɔ ku alɔ ya a. (Umát. 28:19, 20) Alɔ hii gbɔɔ ō ceyitkwu ya ku unwalu ku ɛcɛ nyā kóō mɛ ŋ. Alɔ yihɔtu ācɛ, unwalu ku uwa kē i kwu alɔ iyē. Amáŋ alɔ jé ka ɔwɛ olɔhi fiyɛ duu nɛ alɔ ta ācɛ abɔ gla a, wɛ ō nwu uwa lɛyikwu Ajɔɔcɛ Ku Ɔwɔico mla ō ta uwa abɔ kéē lɛ ɛma olɔhi mla Ujehofa.

21. Ɔdi nɛ alɔ cika ō lɛ ɔtu ku alɔ ya ekponu o ya a?

²¹ Ipu ikpɛyi ɛlā nyā, alɔ má aɔdā ɛnɛ nōo ya nɛ ācɛ alɛwa ta Ujisɔsi mla ɛlā ku nu a. Ɛnyā kē lɔfu ya ku ācɛ ōhī kéē ta ɛlā ku ācɛ, nōo gē yɛce Ujisɔsi icɛ a duu. Amáŋ aɔdā nɛ alɔ cika ō kwu ŋma ɛgiyi uwa foofunu a yɔ abɔɔ a? Ehee. Ipu ikpɛyi ɛlā nōo gboce ɛnyā a, alɔ géē má aunwalu ɛnɛ ɔhá. Alɔ lɛ ɔtu ya ekponu, o ya ku ɔtu okpoce ku alɔ kóō le lɔfu ku alɔ klla hii ta Ujisɔsi ŋ!