“N wɛ ɔcɛ ō ya uweyi,” Usara kɛla nyā a, * “ń kpɔtuce iyi um ka n ya odee gla ŋ. Ohigbu ɛnyā a, eko duuma nɛ um yɔ mɛmla ācɛ nōo kpɔtuce iyi uwa klla gē cɔnu nɛhi, ufi gē ya um. Amáŋ, eko duuma nɛ um yɔ mla ɔcɛ ō tɛyi waajɛ ɔtu gē he um. N gē da ɔcɛ ɛgɔɔma ɛgɛ nɛ ɔtu yɔ i ya um lɛ, mla unwalu ku um. Aɔkpa ku um wɛ ācɛ otɛyi waajɛ mla ācɛ ō iyi uwa waajɛ duu.”

Ɛlā nɛ Usara ka nyā mafu ka ɔdaŋ ku alɔ wɛ ācɛ ō tɛyi waajɛ, ācɛ ɔhá géē dɔka ō wɛ ɔkpa ku alɔ. Otɛyi waajɛ kē wɛ ɔdā nōo he Ujehofa ɔtu duu. Ubáyíbu da alɔ ku alɔ “tú ɛyí wājɛ.” (Ukól. 3:12) Ɔdi wɛ ɛyi ō tu waajɛ a? Ɛgɛnyá nɛ Ujisɔsi mafu otɛyi waajɛ a? Ɛgɛnyá nɛ uce ō ya nyā kē géē ya ku alɔ lɛ eeye a?

Otɛyi waajɛ wɛ uce nɛ ɔcɛ gē lɛ, ɔdaŋ ka ɔcɛ wɛ ɔcɛ ɛbɔ. Ɔcɛ otɛyi waajɛ wɛ ɔcɛ nōo gē yɔ cii klla gbonɛnɛ mla ācɛ ɔhá ɔdaŋ nōó kóō yɔ i má ɔdā nōo i tu ɔ anya.

Ɔcɛ nōo gē tɛyi waajɛ i wɛ ɔcɛ ō kwahi nóó. Ɛlā ku okonu Ugrisii néē bi le yuklɔ ipu Ubáyíbu nyā, nōo kwɛyi otɛyi waajɛ a, yɔ i kɛla lɛyikwu ɛgɛ néē gē lɛ anjami wu ɔnya okonu kóō lɛyitaajɛ a. Ɔfu ku ɔnya a yɔ kpɔ ɛ, amáŋ é le nwu ɔ ɛgɛ nōo géē yɔ i gbeyi cii. Ɛgɔɔma duu a, eko nɛ alɔ tɛyi waajɛ, alɔ géē kwu a jila iye ŋ ku alɔ bi gla klla géē ya ɛbɔ mla ācɛ ɔhá.

‘Alɔ géē lɔfu yɔ i gbɛla ku alɔ i wɛ ɔcɛ ō tɛyi waajɛ ŋ. Alɔ lā ipu ɛcɛ nɛ ācɛ alɛwa gē cɔnu, néē klla gē gbeyi cii ŋ, ohigbu ɛnyā a, ó lɔfu lɔnɔ tu alɔ ō tɛyi waajɛ. (Uróm 7:19 9) Ó teyi peee ka ó tɔɔtɛ ō tɛyi waajɛ ŋ, amáŋ Alelekwu Ihɔ ku Ujehofa géē lɛ ɔfu tu alɔ iyē, o ya ɛɛ ku alɔ ceyitikwu wɛ ācɛ ō tɛyi waajɛ. (Ugal. 5:22, 23) Ɔdi ya ɛɛ nɛ alɔ cika ō ceyitikwu ō wɛ ācɛ ō tɛyi waajɛ a?

Otɛyi waajɛ wɛ uce nōo gē pi ācɛ wɛ ɛgiyi alɔ. Bɛɛka Usara néē kɛla lɛyikwu ɔ gáā yɛ a, alɔ gē dɔka ō yɔ mla ācɛ ō tɛyi waajɛ. Ujisɔsi wɛ ocabɔ ɛnɛɛnɛ ku ɔcɛ nōo tɛyi waajɛ klla gbonɛnɛ. (2 Ukɔ́r. 10:1) Ayipɛ nɛ̄ŋcɛ́ nōó kóō jé ɔ ŋ naana, dɔka ō yɔ mɛmla ɔ—Umáki 10:13-16.

Otɛyi waajɛ lɔhi lɛ alɔ mla ācɛ nōo yɔ pi alɔ a. Ɔdaŋ ku alɔ wɛ ācɛ otɛyi waajɛ, alɔ i gáā bēē cɔnu fiya ŋ. (Aíit. 16:32) O ya ɛɛ ku ɔtu ku alɔ kóō hii ŋmo alɔ ɛpɔbi ŋ ma, alɔ i gáā ya ācɛ  ɔhá cɔnu ŋ, kwu ācɛ nɛ alɔ yihɔtu uwa. Ācɛ ɔhá kē i má itene ohigbu ku alɔ yɔ i kwu iyi alɔ bi klla ceyitikwu ku alɔ ya uwa cɔnu ŋ.

Naana nɛ Ujisɔsi i gē má ɛga ŋ ohigbu uklɔ alɛwa a, ó wɛ ɔcɛ ō ta ɔtu waajɛ ɛgiyi ɛjɛɛji ācɛ. Ācɛ alɛwa eko ku Ujisɔsi bi iyo ogbɛnu, é kē cɛgbá omlɛnyɔ. Ɔtu ku uwa gaajɛ nɛhi eko nɛ Ujisɔsi da uwa kahinii: “Aá wā ɛgiyí um, . . . Ohígbū ka n gbonɛnɛ klla tū ɔtū wāajɛ”!—Umát. 11:28, 29.

Ɛgɛnyá nɛ alɔ gáā wɛ ācɛ ō tɛyi waajɛ bɛɛka Ujisɔsi a? Alɔ gē klɔcɛ ku Ubáyíbu ku alɔ má ɛgɛ nɛ Ujisɔsi ya mla ācɛ lɛ, mla ɔdā nɛ ó ya eko nɛ āhɔ̄ le lɔnɔ a. Eko nɛ alɔ yɔ ipu āhɔ̄ nōo lɔfu bi ojama géē lɛ alɔ lɛyikwu otɛyi waajɛ, alɔ dɔka ō ceyitikwu gbla Ujisɔsi ya. (1 Upít. 2:21) Alɔ leyi yɛ ɔdā ɛta nōo ta Ujisɔsi abɔ kóō wɛ ɔcɛ otɛyi waajɛ a.

Ujisɔsi wɛ ɔcɛ ō tu iyi nu waajɛ. Ujisɔsi ka anuɔ wɛ ɔcɛ o “gbonɛnɛ klla tū ɔtū wāajɛ.” (Umát. 11:29) Ubáyíbu kɛla lɛyikwu uce ō ya ɛpa nyā ohigbu ka otɛyi waajɛ mla ō tu iyi ɔcɛ waajɛ tɛɛma kwu iyi uwa lɔɔlɔhi. (Āfi. 4:1-3) Ɔdiya ɛɛ nɛ alɔ ka lɛ a?

Ō tu iyi ɔcɛ waajɛ géē ya ku ɔcɛ kóō cɔnu fiya ŋ. Ɛgɛnyá nɛ Ujisɔsi ya lɛ, eko néē hi ɔ ka “ɔ̄cɛ o le ɔdōlé nwuné mɛ́mla ɔ̄cɛ o gwéjé nwuné” a? Ó mafu lɛ uwa ka ɔdā néē ka a i wɛ ɔkwɛyi ŋ, ŋma lɛ ɔwɛ nɛ ó lā oyeeyi a, ó klla le mafu lɛ uwa “ka íjéeyī kú Ɔwɔicō ɔ́ɔ le kpaakpa o ŋmá lɛ úklɔ́ kú nū.”—Umát. 11:19.

Ɔdaŋ ka ɔcɛ lɛ ɛlā obɔbi ka lɛyikwu ɛga nɛ a ŋma, mla ɛdɔ ɔcɛ nɛ a wɛ a, a cika ō ta ohi ɔwɛ nōo mafu ka wɛ ɔcɛ ō tu ɔtu waajɛ. Upita, ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ éyi ipu éwo ku South Africa kahinii: “Eko nɛ um má ka ɔcɛ lɛ ɔdā icɔnu ya um, um gē da iyi um ɔka kahinii: ‘Ɛgɛnyá nɛ Ujisɔsi gáā ya lɛ a?’ ” Ó klla kahinii: “N nwu ku um cika ō cɔnu fiya ŋ.”

Ujisɔsi jé ka alɔ nōo wɛ alɛɛcɛ a i jila iyē ŋ. Ayikpo ku Ujisɔsi tine ō ya ɔdā okpaakpa, amáŋ, ohigbu a jila iyē ŋ ku uwa a, é gē biya íne ekoohi. Ocabɔ, ɔtu gbɔbu ku Ujisɔsi kóō kwū a, Upita, Ujɛmisi mla Ujɔni i leyi kwɛɛcɛ mla Ujisɔsi ɛgɛ nɛ ó da uwa a ŋ. Ujisɔsi mafu lɛ uwa ka anuɔ jé ɔdā nōo ya ɛɛ néē yɔ i gbiyɔla a eko nɛ ó kahinii: “Odo le tútū, amáŋ ɔkpíyē ā le gbagbafú.” (Umát. 26:40, 41) Ohigbu ka Ujisɔsi jé ka ayikpo ku nu i jila iyē ŋ ma, ó cɔnu mla uwa ŋ.

Umandy wɛ ɔyinɛ alɔ nɔnya nōo gē ka obɔbi ku ācɛ nɛhi, amáŋ, babanya, ó gē ceyitikwu kóō gbla ocabɔ ku Ujisɔsi ya ɔwɛ nɛ ó gē tɛyi waajɛ a. Ó kahinii, “N gē ceyitikwu gē bla eko doodu ka ɛjɛɛji alɛɛcɛ i jila iyē ŋ, n klla gē má ɛga nɛ ācɛ ya lɔhi ɛgɛ nɛ Ujehofa gē ya a.” Ɔwɛ nɛ Ujisɔsi gē leyi má a jila iyē ŋ ku alɔ a géē ta uwɔ abɔ ku a gbonɛnɛ mla ācɛ ɔhá gla a?

Ujisɔsi kpɔtuce Ɔwɔico. Eko nɛ Ujisɔsi yɔ ɛcɛ a, ó lɔtu naana néē yɔ i ya ɔ ɔdobɔbi a. Ācɛ i jɛyi ɛlā ku nu ŋ, é je uweyi lɛ ɔ klla ya ɔ owe. Naana kpɔ a, ó tu iyi nu waajɛ ohigbu ka ó “kwú oyēeyi kú nū ú tū Ɔwɔicō abɔ̄.” (1 Upít. 2:23) Ujisɔsi jé ka Adā nu géē ta ɔ abɔ kóō lɔtu owe a, ó klla jé ka Adā nu géē ya ācɛ nōo ya ɔ owe a itala, eko nɛ eko okpaakpa ku nu le ya.

Ɔdaŋ ka alɔ dɔka ō ya odee lɛyikwu ɔdobɔbi néē ya alɔ a, alɔ géē ya ka unwalu a kóō nuwne tōōtɔ̄ɔ̄. Ɔɔma ya ɛɛ nɛ Ubáyíbu da alɔ kahinii: “Ohígbū ka ɔ̄cɛ o cɔ̄nū í gē mīyɛ ɔdā olɔhi nɛ̄ Ɔwɔicō miya táajɛ lɛ ɔ́ ā ŋ́.”( Ujɛ́m. 1:20) Ɔdaŋ ka icɔnu ku alɔ kóō le kpaakpa naana, a jila iyē ŋ ka alɔ lɔfu ya ka alɔ ya odee ɔwɛ nōó kpaakpa ŋ.

Ɔyinɛ alɔ nɔnya éyi nōo yɔ éwo ku Ugermany nɛ iye ku nu lé ka Ucathy gē gbɛla kahinii: ‘Ɔdaŋ ku á ya odee lɛyikwu ɛlā abɔyi uwɔ ŋ, ɔcɛ duuma i gáā ya ɔ gā uwɔ ŋ.’ Amáŋ eko nōo le nwu ɛgɛ nɛ ó géē kpɔtuce Ujehofa a, uce ō ya ku nu kwu piyabɔ. “Ń gáā ya odee lɛyikwu ɛlā a abɔyi um gɛ ŋ.” Ó klla kahinii: “N gē tu ɔtu waajɛ ɔwɛ nɛ um gē ya odee a, ohigbu ka um jé ka Ujehofa géē je ɛjɛɛji ɔdobɔbi ku ipu ɛcɛ nyā glaya.” Ɔdaŋ kéē ya uwɔ odee ɔwɛ nōó kpaakpa jejee ɛ, ō yɛcɛ ocabɔ ku ɛgɛ nɛ Ujisɔsi kpɔtuce Ɔwɔico a géē ta uwɔ abɔ ku a tɛyi waajɛ.

Ujisɔsi da alɔ ka ɔdaŋ ku alɔ dɔka ō lɛ eeye, alɔ cika ō tɛyi waajɛ. Ó kahinii: “Ákú aá nēé lɔtūce ɔfú kú abɔ̄yī aá ŋ́ ma ā lɔhi nɛ̄hi.” (Umát. 5:5) Má ɛgɛ nɛ otɛyi waajɛ géē tu alɔ abɔ ipu āhɔ̄ nōo ba nyā.

Ɔdaŋ ka ɔba mla ɔnyā lɛ unwalu, ɛyi ō tu waajɛ gē cɛ lɛ ɔ mɛ. Ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ Urobert ŋma Australia kahinii: “N kɛla ō kwiye alɛwa lɛ ɔnyā um nōó ŋma ipu ɔtu ku um ŋ. Amáŋ ɔdaŋ ku a lɛ ɔdā ō kwiye ka, ó gáā lɔfu ya bɛɛka a ka ɔdā duuma gla ŋ. Ó gē kwu um iyē ɛgɛ nɛ ɛlā a gē lɛ abɔ kwu ɔ iyē lɛ a.”

“Odúúdú alɔ gē nyíleyī ojigógó” ipu ɛlā ō ka mla ɛlá ō gbo ku alɔ nōo lɔfu bi unwalu wa ipu ō batɔha ku ɔba mla ɔnyā. (Ujɛ́m. 3:2) Eko duuma nɛ ɛnyā le ya a, ɛyi ō tu waajɛ géē tu alɔ abɔ kɛla ɔwɛ ō lɔhi.—Aíit. 17:27.

Urobert ceyitikwu ya kóō lɛ uce ō yɔ cii mla ō kwu iyi ɔcɛ bi lɛ. Ɔdi kē wɛ itene nɛ ó lɛ a? Ó kahinii: “Babanya, eko duuma nɛ unwalu gā ɔtahɛ ku ami mla ɔnyā um nɛɛ, n gē ceyitikwu jahɔ tu ɔ lɔɔlɔhi, kɛla lɛ ɔ ɛmɛɛma klla ya ku um cɔnu ŋ. Ɛma ku ami mla ɔnyā um le lɔhi fiyɛ ɛgɛ nōó tɛtɛ lɛ a.”

Ɛyi ō tu waajɛ gē tu alɔ abɔ lɛ ɛma olɔhi mla ācɛ ɔhá. Ācɛ nōo gē cɔnu fiya fiya i gē lɛ aoklobiya mla ancɛnya nwune ŋ. Ɛyi ō tu waajɛ gē tu alɔ abɔ ku alɔ “yɔ̄ gē . . . pīyatɔ̄há . . . ɛbɔ́.” (Āfi. 4:2, 3) Ucathy, nɛ alɔ kɛla nu gbɔbu a kahinii: “Ɛyi ō tu waajɛ gē cɛ gā um jɔɔnyɛ ō yɔ mɛmla ācɛ, naana nɛ ācɛ ōhī i gē tɔɔtɛ ō yɔ mla uwa ŋ ma.”

Ɛyi ō tu waajɛ gē cɛ lɛ ɔcɛ lɛ ɛbɔ ku ɔtu. Ubáyíbu lɛ ɛyi ō tu waajɛ mla ɛbɔ gbla “íjééyī nōo ŋmá ɛgiyí Ɔwɔicō” a. (Ujɛ́m. 3:13, 17) “Ɔtū kú ɔ̄cɛ lɛ ɛbɔ́,” ɔdaŋ ka ɔcɛ a wɛ ɔcɛ ō tɛyi waajɛ (Aíit. 14:30) Umartin nōo ceyitikwu kóō lɛ uce otɛyi waajɛ a kahinii: “Babanya, ń gē ka ka odee kóō le ya ɛgɛ nɛ um dɔka piii a gɛ ŋ, n klla jɔɔnyɛ ɛbɔ ku ɔtu mla eeye.”

Ɔkwɛyi a wɛ ku alɔ cika ō ceyitikwu, o ya ɛɛ ku alɔ lɛ uce otɛyi waajɛ nyā. Ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ éyi kahinii: “Aku ɔkwɛyi a, jaa kwu icɛ, ó lɛ ekoohi nɛ um gē cɔnu fiyɛ ɔfu.” Amáŋ Ujehofa nōo gē tu alɔ ɔtu kwu ɔtu ku alɔ lɛ uce otɛyi waajɛ nyā a, géē tu alɔ abɔ, abɔ alɔ yɔ i ceyitikwu a. (Ayis. 41:10; 1 Utím. 6:11) Ó “géē yá ká aá le jōōjīla,” klla géē ya “ká aá háyi kli.” (1 Upít. 5:10) Abɔ eko yɔ i nyɔ a, bɛɛka ɔcocɛhɔ Upɔlu a, alɔ lɔfu “gbonɛnɛ bɛ̄ɛka Ohɔ́nyɛtá ā.”—2 Ukɔ́r. 10:1.