1. Uklɔ nyá nɛ Ujehofa je lɛ aɛ́nɛ́ mla aadā a?

UJEHOFA ya ɔba mla ɔnyā aflɛyi a ɔwɛ néē géē dɔka ō ma ayi. Ubáyíbu abɔyi nu kóō da alɔ kahinii: “Óndú ā gē je ayí lɛ ɔ̄cɛ á.” (Aíjē 127:3) Ɔdi wɛ ɛyi ɛlā ɔɔma a? Leyi yɛ ocabɔ nyā ɛ. Alɔ je ɔ ka oklobiya amāŋ ɔncɛnya uwɔ éyi da uwɔ ku a leyikwu ije nɛhi éyi lɛ ɔ. Ɛgɛnyá nɛ ɔtu gáā ya uwɔ lɛ a? Ó lɛ aafu ŋ, ɔtu géē he uwɔ ohigbu ku a jé ka ó lɛ ɔtuce uwɔ. Amáŋ, a lɔfu gbɔɔ ō gbɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ a géē lɛ ije a gbotu, o ya ɛɛ ku ɔdā duuma kóō ya ije a ŋ. Ujehofa nōo wɛ oklobiya ku alɔ fiyɛ duu a, lɛ ɔdā nōo cɛgbá fiyɛ ije je lɛ aɛ́nɛ́ mla aadā kéē leyikwu ɔ. Uklɔ nɛ ó kē je lɛ uwa a wɛ ka é leyikwu ayipɛ ɔlɛ uwa klla ya ɔdā nōo géē cɛ lɛ uwa yɔ i gweeye.

2. Aɔka nyá nɛ alɔ gáā kɛla lɛyikwu uwa ipu ikpɛyi ɛlā nyā a?

² Ɔnyɛ gáā da ɔba mla ɔnyā ɔdaŋ kéē cika ō ma ayi, mla eko néē cika ō ma ayi a? Ɔdi wɛ ɔdā nɛ ɛ́nɛ́ mla adā lɔfu ya, o ya ɛɛ ku ayipɛ ɔlɛ uwa kéē lɛ eeye ipu oyeeyi ku uwa a? Alɔ gbɛla lɛyikwu ukɔ́ ku Ubáyíbu ōhī nōo lɔfu je otabɔ lɛ ɛ́nɛ́ mla adā kéē ya ɔdā okpaakpa.

3. (a) Ɔnyɛ cika ō da ɔba mla ɔnyā ɔdaŋ kéē cika ō ma ayi a? (b) Ukɔ́ ku Ubáyíbu nyá nɛ ācɛ apɔlɛ mla aoklobiya mɛmla ancɛnya ku ācɛ nōo lɛ iyi uwa ɛpɛpɛ cika ō bi ɔtu a?

³ Ipu uculo ku ācɛ ōhī, é leyice ku ācɛ ɛpa nōo kwu iyi uwa u lɛ, géē gbɔɔ ō ma ayi boobu. Ācɛ ŋma apɔlɛ ku uwa amāŋ ācɛ ŋma ɛga ɔhá lɔfu yɔ i da uwa kéē ma ayi boobu. Ó lɛ ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ éyi nōo lā ipu Asia nɛ iye ku nu lé ka Ujethro. Ó kahinii: “Ipu ujɔ, ācɛ ōhī nōo lɛ ayi gē da ɔba mla  ɔnyā nōó ma ɔyi duuma ɛ ŋ ma, kéē gbɔɔ ō ma ayi mɛ ŋ.” Ujeffrey wɛ ɔyinɛ alɔ ɔhá nōo lā ipu Asia. Ó kahinii: “Ācɛ ōhī gē da ɔba mla ɔnyā nōó lɛ ayi ŋ, ku ɔdaŋ ka é le hila, kéē gáā má ɔcɛ duuma nōo gáā leyi kwu uwa nóó.” Amáŋ, ɔba mla ɔnyā cika ō da iyi uwa ɔdaŋ kéē dɔka ō ma ayi a. Ó yɔ abɔ ku uwa ɛplɛɛpa. (Ugál. 6:5) Ku ɛlā ɔkwɛyi a, ācɛ apɔlɛ mla aoklobiya mɛmla ancɛnya ku ācɛ nōo lɛ iyi uwa ɛpɛpɛ, gē dɔka ku ɔba mla ɔnyā ɛpɛpɛ a kéē lɛ eeye. Amáŋ ɛjɛɛji alɔ cika ō jé ku ɔba mla ɔnyā cika ō miya ɔdā néē dɔka ō ya ipu oyeeyi ku uwa a.—1 Utɛs. 4:11.

4-5. Ɔdi wɛ ɔka ɛpa nɛ ɔba mla ɔnyā cika ō kɔka lɛyikwu ɔ a, eko nyá kē wɛ eko okpaakpa néē cika ō kɔka nyā? Kōōco lɛ ɛlā teyi peee.

⁴ Ɔba mla ɔnyā duuma nōo dɔka ō ma ɔyi, cika ō gbɛla lɛyikwu aɔka ɛpa nyā nōo cɛgbá nɛhi: Aflɛyi, eko nyá néē dɔka ō ma ayi a? Ɔmpa, ayi ɛmula néē dɔka ō ma a? Eko nyá wɛ eko okpaakpa néē cika ō kɔka nyā a? Ɔdiya nɛ ɔka ɛpa nyā kē cɛgbá nɛhi a?

⁵ Ó wɛ ɔdā olɔhi lɛ ācɛ ɛpa nōo gáā lɛ iyi uwa kéē kɛla lɛyikwu ayi ō ma gbɔbu ɛɛ kéē lɛ iyi uwa. Ɔdiya nōó cɛgbá a? Ó cɛgbá o ya ɛɛ ku uwa ɛpa kéē lɛ ocɛtɔha lɛ lɛyikwu ɛlā a. É klla géē gbɛla tu ɔ, ɔdaŋ ka é le tutu uklɔ nōo gē wa ŋma ō ma ayi a. Ɔba mla ɔnyā ōhī gē dɔka ō gbeyi bɛɛka ihayi éyi amāŋ ihayi ɛpa a gbɔbu ɛɛ kéē ma ayi. Ohigbu ɔdi a? Ohigbu ka é gbɛla ka ɔdaŋ ka é gbɔɔ ō ma ayi, é géē cɛgbá eko mla ɔfu nɛɛnɛhi ō bēē leyikwu ayi a. É gbɛla ka ō gbeyi yɛɛ géē jɛga lɛ uwa kéē jé iyi uwa abɔ é le piya ɔba mla ɔnyā ɛ ma. Ó klla géē cɛ lɛ uwa yɔ kwu iyi uwa ajaajɛ fiyɛ.—Āfi. 5:33.

6. Ɔdi wɛ ɔdā nɛ ɔba mla ɔnyā ōhī miya ō ya ohigbu ku alɔ lā eko ku unwalu a?

⁶ Ayinɛ ōhī kē dɔka ō yɛce ocabɔ nɛ ayipɛ ɔlɛ Unowa ɛta mla anyā uwa le taajɛ a. Ayipɛ ɔlɛ Unowa mla anyā uwa i ma ayi boobu néē lɛ iyi uwa a ŋ. (Ohút. 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Upít. 2:5) Ujisɔsi lɛ eko ku alɔ nyā gbla “eko kú Unówa a.” Ó kē lɛ aafu duuma ŋ, alɔ lā “eko ku unwalu.” (Umát. 24:37; 2 Utím. 3:1) Ohigbu ɛnyā, ɔba mla ɔnyā ōhī le miya ipu ɔtu ku uwa kéē gáā dɔka ō ma ayi ŋ, o ya ɛɛ kéē lɛ ɛga ō lɛ ɔtu ku uwa ta uklɔ ku Ujehofa.

7. Ɛgɛnyá nɛ ɛlā nōo yɔ ɔkpá ku Ulúku 14:28, 29 mla Aíita 21:5 lɔfu je otabɔ lɛ ɔba mla ɔnyā a?

⁷ Eko duuma nɛ ɔba mla ɔnyā yɔ i miya ɔdaŋ ka é géē ma ayi, mla aluka ku ayi néē dɔka ō ma a, aɛ̄nɛ̄ ō jijeeyi a géē gbɛla  lɛyikwu ‘ɔdā néē géē ŋmó tū ɔ̄ ā.’ (Jé Ulúku 14:28, 29.) Ɔba mla ɔnyā duuma nōo bi ayipɛ jɛ ɛ ma, jé ɔkwɔɔkwɛyi ka ō bi ayipɛ jɛ i wɛ ɔdā nōo cɛgbá ije ofoofunu ŋ. Amáŋ, ó klla wɛ ɔdā nōo cɛgbá eko mla ɔfu duu. Ohigbu ɛnyā, ó lɔhi ku ɔba mla ɔnyā kéē gbɛla lɛyikwu aɔka bɛɛka: ‘Alɔ ɛplɛɛpa géē yuklɔ, o ya ɛɛ ku alɔ lɔfu ya ɔdā nōo wɛ ɛgbá ku apɔlɛ ku alɔ? Alɔ cɛtɔha lɛyikwu aɔdā nōo wɛ ɛgbá ku apɔlɛ ku alɔ a? Ɔdaŋ ku alɔ ɛpa géē yuklɔ, ɔnyɛ gáā leyikwu ayipɛ ɔlɛ alɔ a? Ɔnyɛ lɔfu lɛ abɔ kwu ɛlá ō gbo mla uce ō ya ku uwa gla a?’ Ɔdaŋ ku ɔba mla ɔnyā lɛ ɛlā ka lɛyikwu aɔka nyā, ayika é yɔ i yuklɔ mla ɛlā ku Aíita 21:5.—Jé.

8. Unwalu nyá nɛ ɔba mla ɔnyā cika ō leyice a, ɔdi nɛ ɔba nōo yihɔtu ɔnyā nu kē géē ya a?

⁸ Ɔyi duuma cɛgbá ɔfu mla eko ō je taajɛ lɛ ɔ lɔɔlɔhi ŋma ɛgiyi ɛ́nɛ́ nu amāŋ adā nu. Ó lɛ a, ɔdaŋ ku ɔba mla ɔnyā duuma lɛ ayi ōhī néē ma piyɛ piyɛ, ó lɔfu lɔnɔ tu uwa kéē lɛ eko taajɛ lɛ eyeeye ku uwa, ɛgɛ nɛ ayi a cɛgbá nu lɛ a. Ɔba mla ɔnyā ōhī nōo lɛ ayipɛ alɛwa gē ka ka ó tɔɔtɛ nóó. Ekoohi, ó lɔfu wɛ ku ɛ̄jɛ̄ géē jɛ ɛ́nɛ́ a lɔɔlɔhi. Ɛ̄jɛ̄ lɔfu jɛ ɔ nɛ ó gáā lɛ ɛga ō ya oklɔcɛ, gbɔɔkɔ lɛ Ɔwɔico amāŋ yuklɔ ku ɔna ō ta a ojigogo gla gɛ ŋ? Ó gáā tɔɔtɛ lɛ ɔ ka ó jahɔ klla lɛ itene ŋma ōjila ku ujɔ gla ŋ. Ɔkwɛyi a wɛ kahinii, ɔba nōo yihɔtu ɔnyā nu géē ya ɔdā duuma nɛ ó ya gla, o ya ɛɛ kóō ta ɔnyā nu abɔ eko nɛ ó má ku ayipɛ ɔlɛ nu cɛgbá odee ipu ōjila ku ujɔ amāŋ eko néē yɔ ɔlɛ. Ocabɔ mafu, ó lɔfu ta ɔnyā nu abɔ yuklɔ ōhī ɔlɛ. Ó géē ceyitikwu ya ku ɛjɛɛji ācɛ nōo yɔ apɔlɛ a kéē lɛ itene ŋma ɛ̄gbā ō gba ku apɔlɛ ō ya ojigogo. Ó klla cika ō yɛce apɔlɛ ku nu gɛɛcɛ nyɔ i tɔɔna ku ɔkoolɔhi a eko doodu.

9-10. Ɔdi nɛ ɛ́nɛ́ mla adā nōo dɔka ō ta ayipɛ ɔlɛ uwa abɔ cika ō ya a?

⁹ Ɔdi wɛ ɔdā ōhī nɛ ɛ́nɛ́ mla adā lɔfu ya, o ya ɛɛ kéē ta ayipɛ ɔlɛ uwa abɔ yihɔtu ku Ujehofa a? Ɛgɛnyá néē lɔfu gbo ayipɛ ɔlɛ uwa ipu ɛcɛ obɔbi nyā a? Má aɔdā ōhī nɛ aɛ́nɛ́ mla aadā lɔfu ya gla a.

¹⁰ Gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa kóō ta uwɔ abɔ. Gbɛla kwu ocabɔ ku Umanowa mla ɔnyā nu. Uwa ɛplɛɛpa ma Usamsin a. Ɛpleeko nɛ Umanowa má ku anu mla ɔnyā nu gáā ma ɔyi a, ó gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa kóō ta ɔ abɔ jé ɛgɛ néē géē bi ɔyi a jɛ a.

11. Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ācohɛ́pɔ 13:8 a, ɛgɛnyá nɛ ɛ́nɛ́ mla adā lɔfu yɛce ocabɔ ku Umanowa a?

¹¹ Unihad mla Alma nōo ŋma Ubosnia Herzegovina a, nwu ɛlā ŋma ocabɔ ku  Umanowa. E kahinii: “Bɛɛka Umanowa a, alɔ gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa kóō nwu alɔ ɛgɛ nɛ alɔ géē wɛ ɛ́nɛ́ mla adā olɔhi a. Ujehofa cila ɔkɔ ō gba ku alɔ ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi. Ó ya ɛnyā o bu ipu Ubáyíbu, aɔkpá ku alɔ, ōjila ku ujɔ, mla ojileyi nɛhi.”—Jé Ācohɛ́pɔ 13:8.

12. Ocabɔ nyá nɛ Ujosɛfu mla Umeri le taajɛ lɛ ayipɛ ɔlɛ uwa a?

¹² Nwu ɛlā mla ocabɔ ku uwɔ. Ɛlā nɛ a gē ka ŋma okonu a cɛgbá nɛhi, amáŋ uce ō ya ku uwɔ gáā lɛ abɔ kwu ayipɛ ɔlɛ uwɔ fiyɛ a. Ó lɛ aafu ŋ, Ujosɛfu mla Umeri lɛ ɛnɛɛnɛ ocabɔ taajɛ lɛ ayipɛ ɔlɛ uwa, kwu Ujisɔsi duu. Ujosɛfu ceyitikwu yuklɔ lɔfu lɔfu o ya ɛɛ ka ó lɔfu ya ɛgbá ku apɔlɛ ku nu lɛ uwa. Ó wɛ ɔɔma foofunu ŋ, Ujosɛfu ta apɔlɛ ku nu ɔtu kwu ɔtu kéē yihɔtu ō gba Ujehofa ɛ̄gbā. (Obla. 4:9, 10) Naana nɛ íne duu i mafu ka Ujosɛfu cika ō bi apɔlɛ ku nu gā Ujerusalɛm ɔnu ucɛ ku onyata “iháyí dóódu ŋ” ma, ó ya lɛ a kpɔ. (Ulúk 2:41, 42) Ó lɔfu wɛ ka eko ɔɔma, adā ōhī gē gbɛla kóō bi ɛjɛɛji apɔlɛ ku uwa gā ɛdɔ iyawu ɛgɔɔma wɛ uklɔ nɛhi, nōo klla cɛgbá ije nɛhi. Amáŋ, Ujosɛfu wɛ ɔcɛ nɛ ɛlā ku Ɔwɔico he ɔ ɔtu nɛhi, ó kē nwu ayipɛ ɔlɛ nu kéē yihɔtu ɛ̄gbā ō gba Ujehofa duu. Umeri kē jé ɔkpihɔ a lɔɔlɔhi duu. Ó lɛ aafu ŋ, ɛlā ō ka mla uce ō ya ku Umeri nwu ayipɛ ɔlɛ nu kéē yihɔtu ɛlā ku Ɔwɔico.

13. Ɛgɛnyá nɛ ɔba mla ɔnyā éyi yɛce ocabɔ ku Ujosɛfu mla Umeri a?

¹³ Unihad mla Alma nɛ alɔ kɛla lɛyikwu uwa gbɔbu a, dɔka ō yɛce ocabɔ ku Ujosɛfu mla Umeri. Ɛgɛnyá nōó ta uwa abɔ bi ɔyinɔnyilɔ ekponu ku uwa jɛ ɔwɛ nɛ ó géē yihɔtu ku Ujehofa a? É kahinii: “Ŋma ɔwɛ nɛ alɔ gē lā oyeeyi a, alɔ gē ceyitikwu mafu lɛ ɔyi alɔ ka ó wɛ ɔdā olɔhi ō yɛce ukɔ́ ku Ujehofa.” Unihad kahinii: “Ɛdɔ ɔcɛ nɛ a dɔka ku ɔyi uwɔ kóō wɛ a, nɛ a cika ō wɛ duu a.”

14. Ɔdiya nɛ ɛ́nɛ́ mla adā cika ō jé ācɛ nɛ ayipɛ ɔlɛ uwa gē piyatɔha mla uwa a?

¹⁴ Ta ayipɛ ɔlɛ uwɔ abɔ kéē ya oklobiya amāŋ ancɛnya mla ācɛ olɔhi. Ɛ́nɛ́ mla adā cika ō jé ācɛ nōo wɛ oklobiya amāŋ ancɛnya ku ayipɛ ɔlɛ uwa, mla ɔdā néē gē ya tɔha a. Ɔɔma wɛ kahinii, ɛ́nɛ́ mla adā géē jé ācɛ nɛ ayipɛ ɔlɛ uwa gē kɔka mla uwa ipu ɛga ō kɔka ku intanɛti a. Ohigbu ku ācɛ néē gē piyatɔha mla uwa a géē lɛ abɔ kwu ɛlá ō gbo mla uce ō ya ku uwa.—1 Ukɔ́r. 15:33.

15. Ɛlā nyá nɛ ɛ́nɛ́ mla adā nwu ŋma ocabɔ ku Jessie gla a?

¹⁵ Ɔdaŋ ku ɛ́nɛ́ mla adā i kē jé ɔdā duuma lɛyikwu ukɔmputa amāŋ ɔda ō gwo uwaya ŋ bɛɛ? Adā éyi nōo lé ka Ujessie ipu éwo ku Uphilippines kahinii: “Ó lɛ ɔdā alɛwa nɛ alɔ i jé lɛyikwu ukɔmputa ŋ. Naana, alɔ i cɛ lɛ ɔɔma kóō bi alɔ ŋma ō nwu ayipɛ ɔlɛ alɔ lɛyikwu unwalu nōo lɔfu bɛɛcɛ ŋma ukɔmputa a ŋ.” Naana nɛ Ujessie i jé ɔdā alɛwa lɛyikwu ukɔmputa ŋ ma a, ó dɛgba ta ayipɛ ɔlɛ nu kéē bi ɔ le yuklɔ ŋ nɛɛ ŋ. Ó kahinii: “N gē da ayipɛ ɔlɛ um ka ó lɔhi ō bi ukɔmputa amāŋ ɔdā ō gwo uwaya ku uwa le nwu uce ɛpɛpɛ, ō bi ɔ le ya otutu ku ōjila, mɛmla ō bi ɔ le jé Ubáyíbu ɛ̄cī doodu.” Ɔdaŋ ku a wɛ ɛ́nɛ́ amāŋ adā, a bi aya ku “Teenagers” ipu jw.org^® le tu ayipɛ ɔlɛ uwɔ ukɔ́ lɛyikwu ɛgɛ néē gē kɔka amāŋ ta ifoto ku uwa ɛhɔ ipu ɛga ō kɔka ipu intanɛti jejee ɛ? A bi auvidio ɛpa nyā le kɔka mla uwa jejee ɛ? Aɛ̄nɛ̄ ō kahinii: Ɔnyɛ Wɛ Ɔkpani A—Awɔ Kɛɛ Ku Ɔdā Ō Gwo Uwaya Ku Uwɔ? mɛmla Lɛ Ɛlá Kwu Ɛgɛ Nɛ A Gē Yuklɔ Ipu Ɛga Néē I Ya Ɔkpa Ipu Intanɛti * a. Auvidio nyā géē ta aa abɔ nɛhi, eko duuma nɛ aa yɔ i nwu ayipɛ ɔlɛ aa ɛgɛ néē géē bi  ukɔmputa amāŋ ɔdā ō gwo uwaya ku uwa le yuklɔ mla ijeeyi.—Aíit. 13:20.

16. Ɔdi wɛ ɔdā nɛ ɛ́nɛ́ mla adā alɛwa ya ɛ ma, ɔdi kē wɛ itene nōo bɛɛcɛ a?

¹⁶ Ɛ́nɛ́ mla adā alɛwa gē ceyitikwu ya otutu, o ya ɛɛ ku ayipɛ ɔlɛ uwa kéē piyatɔha mla ācɛ nōo wɛ ocabɔ olɔhi ku ɛ̄gbā ō gba Ujehofa. Ocabɔ mafu, N’Déni mla Ubomine wɛ ɔba mla ɔnyā nōo lā ipu éwo ku Ucôte d’Ivoire. Igbalɛwa, é gē cɛ lɛ ācɛ ō leyi kwu usɛkut kéē gbɔga ɔlɛ uwa. N’Déni kahinii: “Ɛnyā lɛ abɔ kwu ɔyinɔnyilɔ aflɛyi ku alɔ iyē lɔɔlɔhi. Ɔyinɔnyilɔ aflɛyi ku alɔ a gáā kwu piya ɔcɛ ō gbɔbu ɔna ō ta. Babanya ó kē wɛ ɔcɛ nōo gē ta ɔcɛ ō leyi kwu usɛkut abɔ (substitute circuit overseer).” A gbɛla ku ó tɔɔtɛ ō ya ɛdɔ ō miya ɛgɛnyā lɛ ayipɛ ɔlɛ uwɔ duu?

17-18. Eko nyá nɛ ɛ́nɛ́ mla adā cika ō gbɔɔ ō nwu ayipɛ ɔlɛ uwa ɛlā a?

¹⁷ Gbɔɔ ō nwu ayipɛ ɔlɛ uwɔ ɛlā ŋma eko néē lɛ ligii. Ó géē lɔhi fiyɛ ɔdaŋ ku ɛ́nɛ́ mla adā gbɔɔ ō nwu ayipɛ ɔlɛ uwa ɛlā ŋma eko néē wɛ ayipɛ nɛ̄ŋcɛ́. (Aíit. 22:6) Má ocabɔ ku Utimoti ɛ. Eko nɛ Utimoti le jɛ a, ó gā iyawu alɛwa mla Upɔlu. Iyunis nōo wɛ ɛ́nɛ́ ku Utimoti mɛmla Ulɔyisi nōo wɛ ɛ́nɛ́ nu ɔnyakwɔcɛ a nwu ɔ ɛlā “ŋma eko ɔyípɛ̄ obene” ku nu.—2 Utím. 1:5; 3:15.

¹⁸ Ɔba mla ɔnyā ɔhá ipu éwo ku Ucôte d’Ivoire, nɛ iye ku uwa lé ka Ujean-Claude mla Upeace, bi ayipɛ ɔlɛ uwa ɛhilii jɛ kéē yihɔtu Ujehofa klla gba ɔ ɛ̄gbā. Ɔdi wɛ ɔdā nōo ta uwa abɔ a? É yɛce ocabɔ ku Iyunis mla Ulɔyisi. É kahinii: “Ŋma eko nɛ alɔ ma ayipɛ ɔlɛ alɔ a, ó gboji ŋ, alɔ gbɔɔ ō nwu uwa ɛlā ku Ɔwɔico.”—Obla. 6:6, 7.

19. Ō nwu ayipɛ ɛlā lɛ ō ya mla ɔdi?

¹⁹ Ɔdi wɛ ɛyi ō “nwu” ayipɛ ɔlɛ uwɔ ɛlā ku Ɔwɔico a? Ō “nwu” lɛ ō ya mla ō “ta ayipɛ ɛlá kwu odee ŋma ō ka ɔdā ɔɔma igbalɛwa.” O ya ɛɛ kéē ya ɛnyā a, ɛ́nɛ́ mla adā cika ō bēē lɛ eko taajɛ lɛ ayipɛ ɔlɛ uwa lɔɔlɔhi kéē kɔka tɔha. Ekoohi, ɛ́nɛ́ mla adā lɔfu cɔnu ohigbu ku ayipɛ ɔlɛ uwa gē cɛ lɛ uwa kɛla igbalɛwa gbɔbu ɛɛ kéē po. Naana, ɛ́nɛ́ mla adā cika ō má ɛnyā ka ó wɛ ɛnɛɛnɛ ɛga ō ta uwa abɔ jɛyi ɛlā ku Ɔwɔico klla bi ɔ le yuklɔ ipu oyeeyi ku uwa.

20. Ɔdi nɛ ɔkpá ku Aíjē Kú Ɛ̄gbā 127:4 lɛ ō ya mla ō bi ayipɛ jɛ a.

 ²⁰ Jé ayipɛ ɔlɛ uwɔ lɔɔlɔhi. Aíje Kú Ɛ̄gbā ɛyi 127 ka ayipɛ lɛbɛɛka aɔ́yī a. (Jé Aíjē Kú Ɛ̄gbā 127:4.) Ɛgɛ néē lɔfu bi aɔdā ɛyɛɛyɛyi le ya ɔ́yī, nōo olɔwa ku ɔ́yī a klla lɔfu wɛ ɛyɛɛyɛyi a, ɛgɔɔma nɛ ayipɛ wɛ ɛyɛɛyɛyi duu a. Ohigbu ɛnyā, ɛ́nɛ́ mla adā cika ō gbɛla lɛyikwu ɛgɛ néē géē bi eyeeye ku ayipɛ ɔlɛ uwa jɛ. Ɔba mla ɔnyā éyi nōo ŋma éwo ku Isrɛlu ku eko ku alɔ nyā, nōo bi ayipɛ ɔlɛ uwa ɛpa jɛ kéē gba Ujehofa ɛ̄gbā a da alɔ ɔdā nōo ta uwa abɔ a. É kahinii: “Alɔ gē ya oklɔcɛ ku Ubáyíbu mla ayipɛ a eyeeye.” Amáŋ, aadā nōo wɛ otrɛyi ku apɔlɛ a, gáā miya ɔ ɔdaŋ ka ō ya oklɔcɛ ɔwɛ ɛgɔɔma géē tiile lɛ apɔlɛ ku nu amāŋ tɔɔtɛ lɛ uwa ō ya a.

21. Otabɔ nyá nɛ Ujehofa gē je lɛ aɛ́nɛ́ mla aadā a?

²¹ Ekoohi, ɛ́nɛ́ mla adā géē gbɛla ku uklɔ ō bi ayipɛ lɔnɔ nɛhi, amáŋ Ondu a gē je ayi lɛ ɔcɛ a. Ujehofa le tutu ō je otabɔ lɛ aɛ́nɛ́ mla aadā eko doodu. Ó gē po ɔkɔ ō gba ku uwa. Ó kē i cila ɔkɔ ō gba ɔɔma o bu ipu Ubáyíbu, aɔkpá ku alɔ mɛmla ocabɔ olɔhi ku aɛ́nɛ́ mla aadā nōo jikoko ipu ujɔ mla ukɔ́ néē gē tu alɔ a.

22. Ɔdi wɛ ipu aɔdā olɔhi fiyɛ duu nɛ a lɔfu je lɛ ayipɛ ɔlɛ uwɔ a?

²² Ācɛ ōhī gē ka kahinii: Ó géē je ihayi ofu gbɔbu ɛɛ ku ɔcɛ kóō bi ɔyi ekponu jɛ. Amáŋ ɔkwɛyi a wɛ kahinii, ɛ́nɛ́ mla adā géē wɛ ɛ́nɛ́ mla adā piyoo. Ɔdā ō lɔhi fiyɛ duu néē lɔfu je lɛ ayipɛ ɔlɛ uwa a, wɛ ihɔtu ku uwa, ō lɛ eko taajɛ lɛ uwa, mla ō nwu uwa ɛlā ɔkwɛyi ŋma ipu Ubáyíbu. Eyeeye ku ayipɛ a géē bi aɛlā néē nwu a le yuklɔ ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi. Amáŋ, ayipɛ alɛwa nɛ ɛ́nɛ́ mla adā uwa nōo yihɔtu ku Ujehofa bi uwa jɛ ɛ ma, gē kɛla bɛɛka ɔyinɛ alɔ nɔnya éyi nōo lé ka Ujoanna Mae, nōo lā ipu éwo ku Asia a. Ó kahinii: “Ɔdaŋ ku um blakwu ɛgɛ nɛ ɛ́nɛ́ um mla adā um nwu um ɛlā a, ɔtu gē he um nɛhi kéē ya um itala klla nwu um ɛgɛ nɛ um géē yihɔtu ku Ujehofa. Ó wɛ ō ma néē ma um anca a ŋ. Amáŋ, é nwu um ɛgɛ nɛ um géē lā oyeeyi ɔkwɛyi a.” (Aíit. 23:24, 25) Ayinɛ alɔ alɛwa ipu oduudu ɛcɛ yɔ i kɛla ekponu nyā duu.