1-2. Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Umátiyu 5:11 a, ɛgɛnyá nɛ alɔ cika ō leyi má unwalu a?

UJISƆSI ce okonu lɛ ayikpo ku nu ku uwa géē lɛ eeye ɔkwɛyi. Ó klla da ācɛ nōo yihɔtu ku nu a ku uwa géē má unwalu ɛyɛɛyɛyi. (Umát. 10:22, 23; Ulúk. 6:20-23) Alɔ gweeye nɛhi ō wɛ ayikpo ku Ukraist. Amáŋ ɛgɛnyá nɛ ɔtu gē ya alɔ lɛ, eko duuma nɛ ācɛ apɔlɛ ku alɔ yɔ i ceyitikwu kéē ci alɔ ŋma ō gba Ujehofa ɛ̄gbā, ɔdaŋ ku aigɔmɛnti yɔ i ya alɔ ŋmo, amāŋ ɔdaŋ ku ācɛ nɛ alɔ gē yuklɔ tɔha mla uwa, amāŋ ācɛ inɔkpa ku alɔ yɔ i kwu alɔ abɔfu ku alɔ ya ɔdā nōó lɔhi ŋ ma? Ɔdaŋ ku alɔ gbɛla lɛyikwu ɔdā nōo ba nyā, alɔ lɔfu lɛ ɔtooplico.

² Ācɛ alɛwa i gē leyi má o ya ŋmo ku ɔdā nōo lɔfu cɛ lɛ ɔcɛ lɛ eeye ŋ. Amáŋ, ɔdā nɛ ɛlā ku Ɔwɔico yɔ i da alɔ ku alɔ ya piii a ya abɔɔ a. Ocabɔ mafu, Ujɛmisi ta ɔkpá ka ɔtu i cika ō ya alɔ ku alɔ i lɛ otabɔ eko duu nɛ alɔ gē má unwalu ŋ, alɔ cika ō gweeye. (Ujɛ́m. 1:2, 12) Ujisɔsi ka ka alɔ cika ō yɔ i gweeye naana néē kóō yɔ i ya alɔ ŋmo a. (Jé Umátiyu 5:11.) Ɛgɛnyá nɛ alɔ gáā bi eeye ku alɔ naana nɛ alɔ yɔ i má unwalu a? Alɔ lɔfu nwu ɔdā alɛwa ŋma lɛ ō leyi yɛ uleta nɛ Ujɛmisi ta gē lɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist ku eko aflɛyi a. Alɔ géē gbɔɔ mla ō nwu ɛlā lɛyikwu unwalu nɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist ku eko aflɛyi a cɛgbá ō lɔtu ku nu a.

3. Ɔdi gáā ya eko ligii igbihi nɛ Ujɛmisi gáā kwu piya ɔyikpo ku Ujisɔsi a?

³ Eko ligii, igbihi nɛ Ujɛmisi ɔyinɛ ipu ku Ujisɔsi kwu piya ɔyikpo ku Ujisɔsi a, é gbɔɔ ō ya Ācɛ O Yɛce Ukraist nōo yɔ Ujerusalɛm a ŋmo. (Ācot. 1:14; 5:17, 18) Eko néē je ɔyikpo Usitifin ŋmo a, alɛwa ku Ācɛ O Yɛce Ukraist le pɛ kwu ŋma igeli a “kwú pahīla bá ɛbɛɛbɛ kwu ajɛ kú Ujudíya mɛ́mla  Usamérīya.” Igbihaajɛ, é klla le pɛ kwu gā ɛga ō ligbo bɛɛka Usayiprɔsi mɛmla Antiyɔku a. (Ācot. 7:58–8:1; 11:19) Ayikpo ku Ukraist a má unwalu alɛwa. Amáŋ, é bi ɔtu caca le tɔɔna ɔkoolɔhi a ɛga duuma néē nyɔ, ācɛ alɛwa kē kwu piya Ācɛ O Yɛce Ukraist. Ohigbu ɛnyā, aujɔ alɛwa yɔ ɛga alɛwa. (1 Upít. 1:1) Amáŋ igbihi ɔɔma a, é klla lɛ unwalu alɛwa nōo ta ɔbu lɛ uwa kpɔ.

4. Ɛdɔ unwalu ɔhá nyá nɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist ku eko aflɛyi a cɛgbá ō lɔtu ku nu a?

⁴ Ācɛ O Yɛce Ukraist ku eko aflɛyi a má unwalu alɛwa. Ocabɔ mafu, bɛɛka ihayi 50 Eko Ku Ukraist a, Uklɔdiyɔsi nōo wɛ ɔcɛ́ ku Urom a lɛ ɔ́da je, ku ɛjɛɛji ācɛ Ujiyu kéē nyɛɛ ŋma Urom. Ohigbu ɛnyā, é kwu ācɛ Ujiyu nōo je piya Ācɛ O Yɛce Ukraist a abɔfu kéē habɔ ɔlɛ uwa ta kéē nyɔ gáā lā ɛga ɔhá. (Ācot. 18:1-3) Bɛɛka ihayi 61 Eko Ku Ukraist a, Upɔlu nōo wɛ ɔcocɛhɔ a ta ɔkpá ka ācɛ lɛ ɛca ca ayinɛ nu iyɔbu ācɛ ɔhá, lɛ uwa kpo gā inu agba, klla lɛ aɔdā agbenu ku nu kpo uwi. (Uhíb. 10:32-34) Bɛɛka ācɛ ɔhá, ōhī ku Ācɛ O Yɛce Ukraist a wɛ acogbɛha klla gē doōcē.—Uróm 15:26; Ufíl. 2:25-27.

5. Aɔka nyá nɛ alɔ gáā cila a?

⁵ Eko nɛ Ujɛmisi ta uleta ku nu gbɔbu lɛ ihayi ku 62 Eko Ku Ukraist a, ó jé ɛdɔ unwalu nɛ ayinɛ nu yɔ i má a lɔɔlɔhi. Ujehofa bi Ujɛmisi jé ɔwɛ kóō ta ɔkpá gē lɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist ɔɔma, o ya ɛɛ kóō tu uwa ɛnɛɛnɛ ukɔ́ nōo géē ta uwa abɔ kéē lɛ eeye kpɔ, naana néē yɔ i má unwalu a. Alɔ leyi yɛ uleta ku Ujɛmisi a, cɛɛ ku alɔ lɛ ohi ku aɔka nōo ba nyā cila: Ɔdi wɛ eeye nɛ Ujɛmisi ta ɔkpá lɛyikwu ɔ a? Ɔdi lɔfu ya ku Ɔcɛ O Yɛce Ukraist kóō hii lɛ eeye gɛ ŋ ma? Ɛgɛnyá nɛ ijeeyi, ɔtu okpoce, mla ɔtu ō lɛ gáā ta alɔ abɔ ku alɔ lɛ abɔ bi eeye ku alɔ ɛgɛ duuma nɛ unwalu nɛ alɔ yɔ i má a kóō lɛ a?

6. Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ulúku 6:22, 23 a, ɔdiya nɛ Ɔcɛ O Yɛce Ukraist lɔfu lɛ eeye eko duuma nɛ ó yɔ i má unwalu a?

⁶ Ācɛ lɔfu gbɛla ka é lɔfu lɛ eeye ɔdaŋ ka é doōcē ŋ, néē lɛ ije nɛhi, klla lɛ apɔlɛ nōo lɛ eeye. Amáŋ ɛdɔ eeye nɛ Ujɛmisi ta ɔkpá lɛyikwu ɔ a wɛ ipu ikpo ku Alelekwu Ihɔ ku Ɔwɔico, ó wɛ ō gbolo ce āhɔ̄ nɛ ɔcɛ yɔ anu a ŋ. (Ugal. 5:22) Ɔcɛ O Yɛce Ukraist lɔfu gweeye amāŋ lɛ eeye ɔkwɛyi a, ɔdaŋ ka ó jé ka ó yɔ i ya ɔdā nōo he Ujehofa ɔtu, klla yɔ i yɛce ocabɔ mafu ku Ujisɔsi. (Jé Ulúku 6:22, 23; Ukól. 1:10, 11) Alɔ lɔfu lɛ eeye ku alɔ gbla ɔla nōo yɔ i cɛ ipu ulampu a. Ɔla a géē lɛ ogbotu ŋma owu nōo gē ta amāŋ ɔwɔ, o ya ɛɛ kóō yɔ i cɛ gɔbu. Ɛgɛ duuma nɛ ɔdā nōo yɔ i ya ipu oyeeyi ku alɔ a kóō lɛ, alɔ lɔfu lɛ eeye gla. Eeye ku alɔ i gáā hɛ alɔ abɔ ɔdaŋ ku alɔ gē doōcē amāŋ nɛ alɔ i kóō lɛ ije nwune ŋ. Alɔ klla gē gweeye fiyɛ eko duuma nɛ ācɛ ŋmo alɔ okonu, mla eko nɛ ācɛ apɔlɛ ku alɔ amāŋ ācɛ ɔhá gē ya alɔ ŋmo. Eeye ku alɔ géē lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄, eko duuma nɛ ācɛ ɔhá yɔ i ceyitikwu ya ku alɔ hii lɛ eeye gɛ ŋ. Unwalu nɛ alɔ gē má ohigbu ɔtu okpoce ku alɔ a, mafu ku alɔ wɛ ayikpo ku Ukraist ɔkwɔɔkwɛyi. (Umát. 10:22; 24:9; Ujɔ́n. 15:20) Ɔɔma ya ɛɛ nɛ Ujɛmisi ta ɔkpá kahinii: “Aá gwéeyē, ayínɛ́ um, eko dúú nɛ̄ ɛdɔ kú ojámá ɛyɛ́ɛyɛ́yí yɔ̄ gē yá aá” a.—Ujɛ́m. 1:2.

7-8. Ɔdiya nɛ ɔtu okpoce ku alɔ gē lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄, eko duuma nɛ alɔ yɔ ipu unwalu a?

⁷ Ujɛmisi ka ɔdā nōo ya nɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist le tutu ō lɔtu ku āhɔ̄ olɔnɔ a. Ó kahinii: “Ɔ́dāŋ́ ka aá lɛ ōwē má nɛ̄ɛ̄nɛ̄hi nɛ̄ aá yɔ̄ ī cɛ̄lɔ̄ɔwɔicō kpɔ́, ɔ́ɔmá gē cābɔ̄ ka aá lɔfú bū ipú ɛdɔ ōwē dóódu glá.” (Ujɛ́m. 1:3) Alɔ lɔfu lɛ unwalu gbla ɔla néē lɔfu bi le ya ɛga ō lule ku oje. Eko duu nɛ ɛga ō lule a lɛ kwɔla klla kwu bɔ, oje a gē je lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄. Ɔwɛ ekponu ɔɔma, eko duuma nɛ alɔ lɔtu ku unwalu, ɔtu okpoce ku alɔ gē je lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄. Ɔɔma ya ɛɛ nɛ Ujɛmisi ta ɔkpá kahinii: “Aá kē yá kú ɔtū nɛ̄ aá lé ā kóō lɛ aá bī gajaajɛ, kóō híī kwɛjī ɔwɛ ŋ́, cɛ́ɛ́ ká aá le jōōjīla.” (Ujɛ́m. 1:4) Eko duuma nɛ alɔ má ku unwalu ku alɔ gē ya ku ɔtu okpoce ku alɔ kóō lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄, alɔ lɔfu lɔtu ku uwa mla eeye.

⁸ Ipu uleta ku nu a, Ujɛmisi klla lɛ abɔ kwu aɔdā ōhī tɛɛcɛ nōo lɔfu ya ku alɔ hii lɛ eeye gɛ ŋ. Ɔdi néē wɛ a, ɛgɛnyá nɛ alɔ kē gáā ya uwa lé a?

9. Ɔdiya nɛ alɔ cɛgbá ijeeyi a?

⁹ Unwalu a: Eko duuma nɛ alɔ i jé ɔdā ō ya ŋ. Eko duuma nɛ alɔ lɛ unwalu, alɔ dɔka ō gbolo ce Ujehofa kóō ta alɔ abɔ, o ya ɛɛ ku alɔ ya ōmiya nōo he ɔ ɔtu, nōo géē ta ayinɛ alɔ abɔ, nōo klla géē ta alɔ abɔ hayi kpaakpa lɛ Ujehofa. (Ujɛr. 10:23) Alɔ cɛgbá ijeeyi, o ya ɛɛ ku alɔ jé ɔdā nɛ alɔ géē ya, mla  ɔdā nɛ alɔ cika ō ka lɛ ācɛ nōo gē ya alɔ ŋmo a. Ɔdaŋ ku alɔ i jé ɔdā ō ya ŋ, ɔtu lɔfu gbenyi lɛ alɔ, ɛnyā kē i lɔfu ya ku alɔ lɛ eeye gɛ ŋ.

10. Ɔdi nɛ ɔkpá ku Ujɛ́mīsi 1:5 ka ku alɔ cika ō ya, o ya ɛɛ ku alɔ jijeeyi a?

¹⁰ Ɔdā nɛ alɔ cika ō ya a: Ba Ujehofa ɛba kóō je ijeeyi gā uwɔ. Ɔdaŋ ku alɔ dɔka ō lɔtu unwalu ku alɔ mla eeye, ɔdā aflɛyi nɛ alɔ cika ō ya a wɛ ō ba Ujehofa ɛba ipu ɔkɔ ō gba, kóō je ijeeyi nɛ alɔ cɛgbá ō ya ōmiya olɔhi a lɛ alɔ. (Jé Ujɛ́mīsi 1:5.) Ɔdi nɛ alɔ cika ō ya, ɔdaŋ ku ɔtu ya alɔ ku Ujehofa i cila ɔkɔ ō gba ku alɔ boobu ŋ ma? Ujɛmisi ka ku alɔ “kóō [yɔ i] ba” Ɔwɔico ɛba. Ujehofa i gē cɔnu ɔdaŋ ku alɔ gē ba ɔ ɛba ku ijeeyi ojigogo ŋ. Ó gáā cɔnu mla alɔ ŋ. Adā alɔ nōo yɔ ɔkpanco a gē “je ŋmá ɔtū oyēŋēē” eko duuma nɛ alɔ gbɔɔkɔ lɛ ɔ kóō je ijeeyi ō lɔtu ku unwalu ku alɔ a lɛ alɔ. (Aíjē 25:12, 13) Ó gē má unwalu nɛ alɔ lɛ a, ɔtu kē i biya lɛ ɔ eko duuma nɛ alɔ gē má owe. Ó kē le tutu ō ta alɔ abɔ. Ɛnyā gē cɛ lɛ alɔ gweeye nɛhi! Ó lɛ a, ɛgɛnyá nɛ Ujehofa gē je ijeeyi lɛ alɔ a?

11. Ɔdi ɔhá nɛ alɔ cika ō ya, o ya ɛɛ ku alɔ jijeeyi a?

¹¹ Ujehofa gē je ijeeyi lɛ alɔ, o bu ipu Ɛlā ku nu. (Aíit. 2:6) O ya ɛɛ ku alɔ lɛ ijeeyi ɔɔma, alɔ cika ō klɔcɛ ku Ɛlā Ɔwɔico mla aɔkpá ku alɔ. Amáŋ, ó wɛ oklɔcɛ foofunu nɛ alɔ cika ō ya a ŋ. Alɔ cika ō ya ɔdā nɛ Ɔwɔico da alɔ ku alɔ ya a. Ujɛmisi kahinii: ‘Aa wɛ ācɛ ō ya ɛlā a duu, aa hii wɛ ācɛ ō po iciici ŋ.’ (Ujɛ́m. 1:22, Ɛka Ɛyipɛ) Ɔdaŋ ku alɔ yuklɔ mla ukɔ́ ku Ɔwɔico, alɔ géē wɛ ācɛ ō ya ɛbɔ, alɔ gē gbonɛnɛ, klla lɛ eyinyinyi. (Ujɛ́m. 3:17) Auce ō ya nōo ba nyā géē ta alɔ abɔ ō lɔtu ku unwalu ku alɔ klla lɛ eeye kpɔ.

12. Ɔdiya nōó cɛgbá ku alɔ jé Ubáyíbu lɔɔlɔhi a?

¹² Ɛlā ku Ɔwɔico lɛbɛɛka ogigo a. Ó gē ta alɔ abɔ ō má ɛga nɛ alɔ cika ō ya lɔhi fiyɛ, mla ɛgɛ nɛ alɔ lɔfu ya ɔ a. (Ujɛ́m. 1:23-25) Ocabɔ mafu, igbihi nɛ alɔ lɛ Ɛlā Ɔwɔico klɔcɛ, alɔ lɔfu má ku alɔ cɛgbá ō bēē kwu  anya ku alɔ bi. Mla otabɔ ku Ujehofa, alɔ géē wa i nwu ɛgɛ nɛ alɔ géē lɛ ɔtu ogbonɛnɛ eko duuma nɛ ācɛ, amāŋ unwalu ya ku alɔ gbɔɔ ō cɔnu. Ɔtu ogbonɛnɛ nyā klla géē ta alɔ abɔ ku alɔ ya ɛlā ɔwɛ okpaakpa, eko duuma nɛ alɔ yɔ i má unwalu. Ó géē tɔɔtɛ lɛ alɔ ō gbɛla lɔɔlɔhi fiyɛ klla ya ɛnɛɛnɛ ōmiya. (Ujɛ́m. 3:13) A má ɔdā nōo ya nōó cɛgbá ku alɔ jé Ubáyíbu lɔɔlɔhi a?

13. Ɔdiya nɛ alɔ cika ō klɔcɛ lɛyikwu ocabɔ nɛ ācɛ nōo yɔ ipu Ubáyíbu le taajɛ a?

¹³ Ekoohi ɔdaŋ ku alɔ lɛ inyileyi ya, anu gē ya nɛ alɔ gē gáā nwu ɔdā nɛ alɔ i cika ō ya ŋ ma. Amáŋ, ɛnyā wɛ ɔwɛ olɔnɔ ō nwu ɛlā. Ɔwɛ lɔhi fiyɛ duu nɛ alɔ lɔfu lɛ ijeeyi a, wɛ ō nwu ɛlā ŋma ɛga nɛ ācɛ ɔhá ya lɔhi mla ɛga néē ya bɔbi a. Ɔɔma ya ɛɛ nɛ Ujɛmisi ta alɔ ɔtu kwu ɔtu ō má aocabɔ mafu nōo yɔ ipu Ubáyíbu a. Ocabɔ ku ācɛ bɛɛka Ebraham, Urehabu, Ujobu, mla Ɛlayija. (Ujɛ́m. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Ó tɔɔtɛ lɛ ācɛ nōo ba nyā nōo gba Ujehofa kpaakpa, kéē lɔtu ojama nōo gē yɛ i lɔfu ya kéē hii lɛ eeye gɛ ŋ. Ocabɔ ku ɔtu ō lé ku uwa nyā mafu ku alɔ lɔfu ya lɛ a gla, mla otabɔ ku Ujehofa.

14-15. Ɔdaŋ ku alɔ lɛ ɔtu obɛɛpa, ɔdiya nɛ alɔ i cika ō leyi gwu ɔ bonu ŋ ma?

¹⁴ Unwalu a: Ɔdaŋ ku alɔ lɛ ɔtu obɛɛpa lɛyikwu ɔdā nɛ alɔ kpɔtuce a. Ŋma eko teeko, ó lɔfu lɔnɔ ta alɔ ō jɛyi odee nɛ Ubáyíbu ka a. Amāŋ Ujehofa i cila ɔkɔ ō gba ku alɔ ɛgɛ nɛ alɔ leyice a ŋ. Aɔdā ɛgɛnyā lɔfu ya ku alɔ gbɔɔ ō lɛ ɔtu obɛɛpa. Ɔdaŋ ku alɔ gē lɛ ɔtu obɛɛpa nɛ alɔ gē leyi gwu ɔ bonu, ó géē ya ɔtu okpoce ku alɔ i gáā lɛ ɔfu gɛ ŋ, ó klla géē biya ɛma ku alɔ mla Ujehofa duu. (Ujɛ́m. 1:7, 8) Ɛnyā kóō lɔfu ya ku alɔ hii lɛ eyiyoce ku ɛcɔbu gɛ ŋ.

¹⁵ Upɔlu ka eyiyoce ku alɔ ku ɛcɔbu a lɛbɛɛka ekli ō kwaajɛ a. (Uhíb. 6:19) Ekli ō kwaajɛ gē ya ku ugbeenyi kóō hii bēē jileyi, amāŋ ya ku ugbeenyi a kóō nyɔ i fiya apatɛcɔ ŋ. Amáŋ ekli ō kwaajɛ gē tiile, ɔdaŋ ku oje nōo bi ɔ ba ugbeenyi a i je hɛ ŋ. Ɛgɛ nɛ ɛkla gē cɛ lɛ abɔ hɛ ekli ō kwaajɛ iye a, ɛgɔɔma nɛ ɔtu nɛ alɔ le bɛɛpa nɛ alɔ i ya ɔdā duuma lɛyikwu ɔ ŋ, gē ya ku ɔtu okpoce ku alɔ kóō hii lɔfu gɛ ŋ ma. Eko duuma nɛ alɔ kē gbɔɔ ō má unwalu, alɔ lɔfu kwu ɔtu okpoce ku alɔ i tonu ku Ujehofa i gáā ya ɔdā nɛ ó ka a jila ŋ. Ɔdaŋ ku alɔ kwu ɔtu okpoce ku alɔ u tonu, alɔ géē lɛ eyiyoce ku alɔ tonu duu. Ɛgɛ nɛ Ujɛmisi ka, ɔcɛ nōo lɛ ɔtu obɛɛpa “lɛbɛ̄ɛka úgbagwú kú ísu nɛ̄ owu gē kpó ga ɛga dóódu, gē tá ɔ̄ gicō, gē tá ɔ̄ wāajɛ ā.” (Ujɛ́m. 1:6) Ɔtu i gáā he ɔtu ɔcɛ nōo yɔ ɛdɔ āhɔ̄ ɛgɛnyā gla gboogboo ŋ!

16. Ɔdi nɛ alɔ cika ō ya eko duuma nɛ alɔ lɛ ɔtu obɛɛpa a?

¹⁶ Ɔdā nɛ alɔ cika ō ya a: Ya odee lɛyikwu ɔtu obɛɛpa ku uwɔ; ya ku ɔtu okpoce ku uwɔ kóō lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄. Ya odee fiya fiya. Eko ku Ɛlayija nōo wɛ ɔcomɛɛbɛ a, ācɛ ō gba Ujehofa ɛ̄gbā gbɔɔ ō lɛ ɔtu obɛɛpa lɛyikwu ɔdā néē kpɔtuce a. Ɛlayija da uwa kahinii: “Eko nyá nɛ̄ ɔtū kú aá géē wɛ ɛpɛɛpa gaá kwu ā? Ɔ́dāŋ́ ka Óndú ā, wɛ Ɔwɔicō á nɛ, aá yɛce ɔ́, ɔ́dāŋ ka ubáalu nɛɛ, aá yɛce ɔ́.” (1 Aɔ́cɛ́ 18:21) Icɛ, alɔ cɛgbá ō ya odee fiya fiya duu. Alɔ cɛgbá ō bu ɔkwu ɛlā ku alɔ mafu lɛ iyi alɔ ku Ujehofa wɛ Ɔwɔico, ku Ubáyíbu wɛ Ɛlā ku nu, ka Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa kē wɛ ācɛ ɔlɛ nu a. (1 Utes. 5:21) Ō ya ɛjɛɛji aɔdā nōo ba nyā géē ya ku alɔ lɛ ɔtu obɛɛpa gɛ ŋ, klla géē ya ku ɔtu okpoce ku alɔ kóō lɔfu tōōtɔ̄ɔ̄. Ɔdaŋ ku alɔ cɛgbá otabɔ o ya ɛɛ ku alɔ lɛ ɔtu obɛɛpa gɛ ŋ, alɔ lɔfu da anyakwɔcɛ ku ujɔ ɔka kéē ta alɔ abɔ. Alɔ cika ō ya odee fiya a, o ya ɛɛ ku alɔ bi eeye ku alɔ, abɔɔ alɔ yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā a!

17. Ɔdi gáā ya ɔdaŋ ku alɔ i lɛ ɔtu gɛ ŋ ma?

¹⁷ Unwalu a: Eko duuma nɛ ɔtu lɛ gbenyi lɛ alɔ. Ɛlā Ɔwɔico kahinii: “Ɔ́dāŋ́ ka a le gege eko kú unwalu, ayíka a kwáhi ɔkwɔ̄ɔ̄kwɛ̄yi.”  (Aíit. 24:10) Ɛyi ɛlā ku Uhibru néē cɔwɔ ku “gege eko ku unwalu” a, wɛ ka ɔcɛ “i lɛ ɔtu ŋ.” Ɔdaŋ ka kē lɛ ɔtu gɛ ŋ, ayika eeye ku uwɔ i gáā gboji ajɛ ŋ.

18. Ɔdi nōó wɛ ku ɔcɛ kóō lɔtu a?

¹⁸ Ɔdā nɛ alɔ cika ō ya a: Gbolo ce Ujehofa kóō je ɔtu ō lɛ gā uwɔ ku a lɔtu. Alɔ cɛgbá ɔtu ō lɛ o ya ɛɛ ku alɔ lɔtu unwalu. (Ujɛ́m. 5:11) Ɛlā nɛ Ujɛmisi bi yuklɔ kwɛyi ‘ɔtu ō lé’ a, ya ku alɔ gbɛla lɛyikwu ɔcɛ nōo hayi kli ɛga nōó mahayi a. Alɔ lɔfu gbɛla lɛyikwu icɔɔja nōo lɛ ɔtu hayi ɛga nɛ ó mahayi, nōó klla kwinya eko nɛ aolɛla gáā nuunu a ŋ.

19. Ɔdi nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ocabɔ nɛ Upɔlu le taajɛ a?

¹⁹ Upɔlu lɛ ɛnɛɛnɛ ocabɔ ku ɔtu ō lɛ mla ɔtu ō lé taajɛ. Ekoohi, ó le gbagbafu. Amáŋ, ó tɔɔtɛ lɛ ɔ kóō lɔtu ohigbu ka ó gbolo ce Ujehofa kóō je ɔfu nɛ ó cɛgbá a lɛ ɔ. (2 Ukɔ́r. 12:8-10; Ufíl. 4:13) Alɔ lɔfu lɛ ɛdɔ ɔfu nyā, ɔdaŋ ku alɔ cɛ ku alɔ cɛgbá otabɔ ku Ujehofa.—Ujɛ́m. 4:10.

20-21. Ɔdi nɛ alɔ cika ō jé kpɔcii ku Ujehofa géē ya lɛ alɔ a?

²⁰ Alɔ bi ɔtu ku unwalu nɛ alɔ gē má a i wɛ itala ŋma ɛgiyi Ujehofa ŋ. Ujɛmisi ta alɔ ɔtu kwu ɔtu kahinii: “Eko nɛ̄ ojámá dúú nōo ī yá kú ɔ̄cɛ kóō bīyíne, gbɔɔ́ ō yá ɔ̄cɛ dúúmā, ɔ̄cɛ ā kóō híī ka ka, Ɔwɔicō ɔ́ɔ yɔ̄ ī yá anúɔ ojámá ā ŋ́, ohígbū ka ɔdā dúú í já Ɔwɔicō má kóō yá obɔ̄bi glá ŋ́.” (Ujɛ́m. 1:13) Ɔdaŋ ku alɔ cɛ kpɔcii ku ɛlā nyā wɛ ɔkwɛyi, alɔ géē je piya ɛnɛɛnɛ ɔya ku Adā alɔ nōo yɔ ɔkpanco a.—Ujɛ́m. 4:8.

²¹ Ujehofa ‘i gē piyabɔ gboogboo ŋ.’ (Ujɛ́m. 1:17) Ó je otabɔ lɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist ku eko aflɛyi a kéē bu unwalu ku uwa, ó kéē i ta eyeeye ku alɔ abɔ icɛ duu. Ba Ujehofa ɛba ŋma ɔtu kóō ta uwɔ abɔ lɛ ijeeyi, ɔtu okpoce, mla ɔtu ō lɛ. Ó géē cila ɔkɔ ō gba ku uwɔ. Ɔdaŋ ku a lɛ aɔdā nōo ba nyā ya, le jé kpɔcii ka ó géē ta ɔ abɔ ku a bi eeye ku uwɔ, abɔɔ a yɔ i lɔtu ojama a!