1. Bɛɛka Udefidi nōo wɛ Ɔcɛ́ a, ɔka nyá nɛ ōhī ku alɔ lɔfu da a?

ƐJƐƐJI alɔ dɔka ō yɔ ɛbɔ. Ó lɛ ɔcɛ duuma nɛ ɔtooplico he ɔ ɔtu ŋ. Naana a, ó lɛ ekoohi nɛ alɔ lɔfu lɛ ɔtooplico nɛɛnɛhi. Ɛnyā ya ɛɛ nɛ ācɛ ōhī nōo gē gba Ujehofa ɛ̄gbā a, gē dɔka ekponu nɛ Ɔcɛ́ Udefidi da Ujehofa a, ó kahinii: “Eko nyá nɛ̄ n gē yɔ̄ ī jɔ́ɔnɔ ipú odo kú um gaá kwu āa? N géē yɔ̄ ī lɛ ɔtū nobí ɛ̄cī dóódu lɛ ā piyóó nɛɛ?”—Aíjē 13:2.

2. Ɔdi nɛ alɔ gáā kɛla lɛyikwu ɔ ipu ikpɛyi ɛlā nyā a?

² Ó wɛ ɔkwɛyi ku ɛjɛɛji alɔ gē lɛ ɔtooplico ekoohi, naana a, ó lɛ aɔdā ōhī nɛ alɔ lɔfu ya, o ya ɛɛ ku alɔ hii lɛ ɔtooplico fiyɛ ɔfu ŋ. Ipu ikpɛyi ɛlā nyā, alɔ géē kɛla lɛyikwu aɔdā ōhī nōo gē ya ku alɔ lɛ ɔtooplico a. Alɔ klla géē kɛla lɛyikwu aɔdā ɛhili nōo géē ta alɔ abɔ ku alɔ ba cii, eko duuma nɛ alɔ yɔ ipu unwalu.

3. Aɔdā ōhī nyá lɔfu ya ku alɔ má unwalu a, alɔ lɔfu ci aunwalu a ōhī kóō hii ya gla ŋ?

³ Aɔdā alɛwa lɔfu ya ku alɔ lɛ ɔtooplico. Alɔ i kē lɔfu ci ōhī ku uwa ŋma ō ya gla ŋ. Ocabɔ mafu, alɔ i gáā lɔfu ya ku ɔlá ku ɔdole, uwe amāŋ ije ɔlɛ kóō hii gbɔla tōōtɔ̄ɔ̄ ihayi doodu gla ŋ. Alɔ i gáā lɔfu ci ayipɛ inɔkpa ku alɔ amāŋ ācɛ nɛ alɔ gē yuklɔ tɔha mla uwa a, ŋma ō da alɔ ku alɔ kɛmgbɛ amāŋ gbo aja mla uwa gla ŋ. Amāŋ ku alɔ géē ya, ku ɔdobɔbi nōo gē ya ɔwɛ ɛga nɛ alɔ lā a kóō tu waajɛ gla ŋ. Alɔ gē má ɛjɛɛji unwalu nyā, ohigbu ku alɔ lā ipu  ɛcɛ nɛ ācɛ i gē bi ukɔ́ ku Ubáyíbu le yuklɔ ŋ. Usetan nōo wɛ ɔcɛ́ ku ɛcɛ nyā a jé “ku unwalu kú ɛcɛ nyā” lɔfu ci ācɛ ōhī ŋma ō gba Ujehofa ɛ̄gbā. (Umát. 13:22; 1 Ujɔ́n. 5:19) Ɛnyā ya kóō hɛ alɔ idaago, abɔɔ ɛjɛɛji ɛcɛ le mu mla unwalu ɛyɛɛyɛyi a ŋ!

4. Ɔdi lɔfu ya da alɔ ɔdaŋ ku alɔ gbɔɔ ō gbɛla lɛyikwu unwalu fiyɛ ɔfu a?

⁴ Alɔ lɔfu gbɛla lɛyikwu unwalu ōhī nɛɛnɛhi, nōo lɔfu ya ku alɔ hii gbɛla lɛyikwu ɔdā duuma gla gɛ ŋ. Ocabɔ mafu, alɔ lɔfu gbɛla lɛyikwu ije nɛ alɔ géē bi le lá ɔdā nɛ alɔ cɛgbá, amāŋ eko nɛ alɔ gbɔɔ ō dooce. Alɔ klla lɔfu gbɛla ku á jé ŋ, uklɔ nɛ alɔ yɔ i ya a lɔfu mɛ. Amāŋ alɔ lɔfu gbɛla ka alɔ i gáā hayi kpaakpa gla ŋ, ɔdāŋ ka é gbɔɔ ō ya alɔ ŋmo ka alɔ lɛ íne ku Ɔwɔico biya. Ó gboji gɛ ŋ, Usetan géē ya ku ācɛ nōo gē yɛce ɔ a kóō ya ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico ŋmo. Ohigbu ɛnyā, alɔ lɔfu gbɔɔ ō lɛ ɔtooplico lɛyikwu ɔdā nɛ alɔ géē ya ɛpleeko ɔɔma. Alɔ lɔfu gbɛla kahinii, ‘Ó wɛ ɔdā o bɔbi o yɔ i gbɛla lɛ a nɛɛ?’

5. Ɔdi nɛ Ujisɔsi bi ipu ɔtu eko nɛ ó kahinii: “Aá híīī junwalu lɛ īyī aá nɛ̄hi” ŋ ma?

⁵ Alɔ jé ka Ujisɔsi da ayikpo ku nu kahinii: “Aá híīī junwalu lɛ īyī aá nɛ̄hi” ŋ. (Umát. 6:25) Ɛnyā wɛ ka Ujisɔsi ka alɔ hii junwalu lɛ iyi alɔ ohigbu ɔdā duuma fluflu ŋ nɛɛ? Ehee! Bla ka ācɛ ō gba Ujehofa ɛ̄gbā ōhī eko ikee a, junwalu lɛ iyi uwa duu. Amāŋ Ujehofa gweeye mla uwa kpɔ. * (1 Aɔ́cɛ́ 19:4; Aíjē 6:3) Ɔtu ō tu kwu ɔtu nɛ Ujisɔsi yɔ i je lɛ alɔ a. O dɔka ku alɔ gbɔɔ ō junwalu lɛ iyi alɔ fiyɛ ɔfu ohigbu ɔdā nōo ce alɔ ɛgbá a, cɛɛ ku alɔ lɛ ɛ̄gbā ō gba ku Ujehofa tu aflɛyi ipu oyeeyi ku alɔ gɛ ŋ ma ŋ. Ó lɛ a, ɔdi nɛ alɔ gáā ya eko duuma nɛ alɔ gbɔɔ ō junwalu lɛ iyi alɔ a?—Má ikpati nōo kahinii: “ Ɛgɛ Nɛ A Géē Ya Ɔ A.”

6. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Ācɛ Ufílipāyi 4:6, 7 ka a, ɔdi gáā ta alɔ abɔ ku alɔ ba ɛbɔ a?

⁶ (1) Bēē gbɔɔkɔ eko doodu. Ɔdaŋ ku a yɔ i junwalu lɛ iyi uwɔ lɛyikwu ɔdā duuma, gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa kóō tu uwɔ abɔ. (1 Upít. 5:7) Ujehofa géē cila ohi ku ɔkɔ ō gba ku uwɔ ŋma lɛ ō je “ɛbɔ́ kú nū nōó tōō jɛ́ɛyí nū ŋ́ mā” gā uwɔ. (Jé Ācɛ Ufílipāyi 4:6, 7.) Ujehofa géē je ɛbɔ́ nyā gā uwɔ, oŋma lɛ ɔfu nɛhi ku alelekwu ihɔ ku nu.—Ugal. 5:22.

7. Ɔdi nɛ alɔ cika ō bi ɔtu eko duuma nɛ alɔ yɔ i gbɔɔkɔ lɛ Ɔwɔico a?

⁷ Eko duuma nɛ a yɔ i gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa, da ɔ ɛjɛɛji ɔdā nōo yɔ i junwalu gā uwɔ a. Lɛ ɔdā nɛ unwalu a wɛ piii a da ɔ, ku a klla da ɔ ɛgɛ nɛ ó yɔ i ya uwɔ lɛ piii a. Ɔdāŋ ku a ya unwalu a abɔyi uwɔ gla, ba ɔ kóō je ijeeyi mla ɔfu nɛ a cɛgbá ō bi le ya ɔ a gā uwɔ. Amāŋ, ɔdāŋ ku a kē ya ɔdā duuma lɛyikwu unwalu a gla ŋ, gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa kóō ta uwɔ abɔ ku a hii gbɛla lɛyikwu ɔ fiyɛ ɔfu ŋ. Ɔdāŋ ku a lɛ ɛjɛɛji unwalu a kpo ka lɛ ɔ mɛ, leyi taajɛ ku a má ɛgɛ nɛ Ujehofa gáā cila ohi a. Ɔdāŋ kóō cila ohi a ɔkwɔɔkwu ɔɔma ŋ, abɔ kóō hii hɛ uwɔ iyē ŋ. Ujehofa i dɔka ku alɔ gbɔɔkɔ lɛ ɔ igbeekponu foofunu ŋ, amāŋ ku alɔ yɔ i da ɔ eko doodu.—Ulúk. 11:8-10.

8. Ɔdi nɛ alɔ cika ō da Ujehofa eko duuma nɛ alɔ yɔ i gbɔɔkɔ lɛ ɔ a?

⁸ Eko duuma nɛ a yɔ i gbɔɔkɔ lɛ  Ujehofa, ceyitikwu ku a bēē ta ɔ ahinya. Ó lɔhi ku alɔ yɔ i gbɛla lɛyikwu aɔdā olɔhi nɛ alɔ lɛ, naana nɛ alɔ yɔ i má unwalu a. Amáŋ, ɔdi nɛ a gáā ya, ɔdāŋ ku a da Ujehofa ɛgɛ nɛ ɔtu yɔ i ya uwɔ lɛ piii gla ŋ ma? Bla ka Ujehofa géē cila ohi ku ɔkɔ ō gba ku uwɔ, ɔdāŋ ka ɔdā nɛ a da ɔ ofoofunu a wɛ u: Kooco ta um abɔ!’—2 Úklɔ́ 18:31; Uróm 8:26.

9. Ɔdi nɛ alɔ cɛgbá ō ya ɔdāŋ nɛ ufi yɔ i ya alɔ a?

⁹ (2) Gbolo ce ijeeyi ku Ujehofa, a gbolo ce iyi uwɔ ŋ. Ɛpleeko ku ɔcomɛɛbɛ Ayisaya a, ācɛ Ujuda yɔ i yuufi ku ācɛ Asiriya géē wa i kpo ɛfu tu aa. Abɔɔ ācɛ Ujuda i dɔka ku ācɛ Asiriya kóō lɛ uwa yale ŋ ma, é gbɔɔkɔ lɛ ācɛ Ijipiti kéē ta uwa abɔ. (Ayis. 30:1, 2) Ujehofa da uwa ka ɔtu néē kpoce ācɛ Ijipiti a géē bi ocataajɛ gē lɛ uwa. (Ayis. 30:7, 12, 13) Ujehofa da Ayisaya kóō le da uwa ɛgɛ néē géē lɛ ogbotu ɔkwɔɔkwɛyi a. Ujehofa da uwa kahinii: “N géē lɛ ɔfú tū aá iyē ɔ́dāŋ nɛ̄ aá lɛ ɔtū kpóce um bá cíí.”—Ayis. 30:15b.

10. Aɔwɛ ɛyɛɛyɛyi ōhī nyá nɛ alɔ lɔfu mafu ɔtu ō kpoce lɛ Ujehofa a?

¹⁰ Eko nyá nɛ alɔ cika ō kpɔtuce Ujehofa fiyɛ duu a? Leyi yɛ aocabɔ mafu nyā. Leyi yɛ ɔ ku a lɛ uklɔ éyi má néē gē gba ije gā uwɔ lɔɔlɔhi, amáŋ ó géē je uwɔ eko nɛɛhɛhi klla lɛ abɔ kwu ɛgɛ nɛ a yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā babanya a. Amāŋ ka ɔcɛ éyi ɛga o yuklɔ ku uwɔ da uwɔ ka a kwu piya ɔya ku anuɔ, amáŋ ó kē wɛ ɔcɛ o gba Ujehofa ɛ̄gbā ŋ. Amāŋ ɔdaŋ ka ɔcɛ nɛ a yihɔtu nu nɛhi ŋma apɔlɛ ku uwɔ, da uwɔ ka ɔdaŋ ku a habɔ ɛ̄gbā ō gba Ujehofa ta ŋ, ó gáā piyatɔha mla uwɔ gɛ ŋ. Ipu āhɔ̄ ɛyɛɛyɛyi nyā, ō lɛ ɔdā nɛ a gáā ya a fu i tɔɔtɛ ŋ, amāŋ Ujehofa géē mafu ɔwɛ nɛ a cɛgbá a gā uwɔ. (Umát. 6:33; 10:37; 1 Ukɔ́r. 7:39) Ɔka a wɛ kahinii: A géē kpɔtuce Ujehofa klla lɛyitaajɛ lɛ ɔwɛ nɛ ó mafu gā uwɔ a?

11. Ɔka ku Ubáyíbu nyá nɛ alɔ lɔfu klɔcɛ lɛyikwu ɔ, nōo lɔfu ta alɔ abɔ ku alɔ ba cii eko duuma nɛ ācɛ yɔ i ya alɔ ŋmo a?

¹¹ (3) Nwu ŋma ocabɔ mafu olɔhi mla ɛ̄nɛ̄ ó lɔhi ŋ ma. Ubáyíbu lɛ ocabɔ alɛwa nōo mafu kóō cɛgbá ku alɔ ba cii klla kpɔtuce Ujehofa. Abɔɔ a yɔ i jé aɔka nyā a, gbɛla tu ɛgɛ nɛ Ɔwɔico ta ācɛ ɔlɛ nu abɔ kéē lɛ ɛbɔ, naana néē yɔ i ya uwa ŋmo lɔfulɔfu a. Ocabɔ mafu, eko nɛ ɛga o kɛpɔ nɛhi ku ācɛ Ujiyu da ayikpo a kéē hi tɔɔna gɛ ŋ ma, é cɛ lɛ ufi ya uwa ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, é kahinii: “Ɔwɔicō nɛ̄ alɔ géē pó ɛlā kú nū fíyɛ́ ákú alɛɛcɛ á.” (Ācot. 5:29) Naana néē kóō lɛ uwa gɔ a, ayikpo a i yuufi ŋ. Ɔdiya a? Ohigbu kéē jé ka Ujehofa yɔ i ta aa abɔ. Ɛnyā he Ɔwɔico ɔtu i bi. O klla ya kéē yɔ i ceyitikwu tɔɔna ku ɔkoolɔhi a gbɔbu kpɔ. (Ācot. 5:40-42) Ɛgɔɔma duu, eko néē gáā ŋmo ɔyikpo Usitifin a, o yɔ ɛbɔ nɛhi nōo ya “ka eyī kú nū le pīya bɛ̄ɛka eyī kú Alelékwū ōtɛ̄hɔ̄ ā.” (Ācot 6:12-15) Ɔdiya a? Ohigbu kóō jé ku Ujehofa yɔ i gweeye mla anuɔ.

12. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku 1 Upíta 3:14 mla 4:14 ka a, ɔdiya ɛɛ nɛ alɔ cika ō yɔ i gweeye naana néē yɔ i ya alɔ ŋmo a?

¹² Ayikpo a jé peee ku Ujehofa yɔ mla uwa. Ujehofa klla je ɔfu lɛ uwa néē géē bi le yuklɔ idaago. (Ācot 5:12-16; 6:8) Ujehofa i je ɔfu ō bi le yuklɔ idaago lɛ alɔ icɛ gɛ ŋ. Amāŋ ŋma ipu Ubáyíbu icɛ, Ujehofa gē da alɔ peee ku ɔdaŋ kéē yɔ i ya alɔ ŋmo ohigbu ɛlā ɔkwɛyi a, ó gē gweeye mla alɔ, alelekwu ihɔ ku nu kē yɔ mla alɔ duu. (Jé 1 Upíta 3:14; 4:14.) Ohigbu ɛnyā, alɔ junwalu lɛ iyi alɔ ohigbu ɔdā nɛ alɔ géē ya ɛcɔbu ɔdaŋ kéē gbɔɔ ō ya alɔ  ŋmo ŋ, ikɔkɔ ɔɔma, alɔ ya ɔdā duuma nɛ alɔ ya gla a ku alɔ kpɔtuce, ka Ujehofa géē ta alɔ abɔ klla nya alɔ ta. Bɛɛka ɛgɛ nɛ ayikpo a ya a, alɔ géē kpɔtuce okonu nɛ Ujisɔsi ce a piii, o kahinii: “Ohígbū ka n géē nwū aá ɛlā kú íjééyī nɛ̄ odúúmā kú aólɛlā kú aá í kōō gáā táafú ámāŋ má ɔkɔ ka mla aá ŋ́.” Ujisɔsi klla ce okonu kpɔ kahinii: “Aá lɔtūle, yɔ̄ ī lɔtūce Ɔwɔicō kpɔ́, cɛ́ɛ́ aá lɛ oyēeyí opiyóó lɛ.” (Ulúk. 21:12-19) A hii je mlanyi ka Ujehofa i je ɔdā duuma, nɛ ācɛ nōo gē gba ɔ ɛ̄gbā kpaakpa ya a mlanyi ŋ, ó géē je ɛjɛɛji uwa heyi ŋma ɔlekwu.

13. Itene nyá nɛ alɔ gáā lɛ, ŋma lɛ ō klɔcɛ lɛyikwu ocabɔ obɔbi ku ācɛ nōo ta ō ba cii klla kpɔtuce Ujehofa a?

¹³ Alɔ klla lɔfu nwu ŋma ocabɔ mafu ku ācɛ, nōo ta kéē ba cii klla kpɔtuce Ujehofa a. Ō klɔcɛ lɛyikwu aocabɔ ɛgɛnyā géē ta alɔ abɔ, ku alɔ hii yɛce uce obɔbi ku uwa ŋ. Ocabɔ mafu, eko nɛ Asa kwu piya Ɔcɛ́ ku ācɛ Ujuda nɛ aijcɔɔja alɛwa wa gáā kpɛfu ta ɔ a, ó gbolo ce Ujehofa, Ujehofa lɛ ɔhā he ce ɔ klla ta ɔ abɔ kóō le yale. (2 Úklɔ́. 14:9-12) Igbihaajɛ, Ɔcɛ́ ku ācɛ Isrɛlu néē hi ku Ubassa a wa gáā kpo ɛfu ta Asa mla Igwū ku aijcɔɔja ligii. Ɛpleeko nyā Asa i gbolo ce Ujehofa kóō ta ɔ abɔ ɛgɛ nɛ ó ya gbɔɔbu a gɛ ŋ, ikɔkɔ ɔɔma, ó lɛ ije gba lɛ ācɛ Usiriya kéē ta ɔ abɔ. (2 Úklɔ́. 16:1-3) Ɛgɔma duu, eko nɛ ó gbɔɔ ō dooce nɛɛnɛhi a, ó gbolo ce Ujehofa kóō ta ɔ abɔ ŋ.—2 Úklɔ́. 16:12.

14. Ɔdi nɛ inyileyi nɛ Asa ya a nwu alɔ a?

¹⁴ Ŋma ajaajɛ a, Asa gbolo ce Ujehofa eko duuma nɛ ó yɔ ipu unwalu. Amāŋ igbihaajɛ ó gbolo ce Ujehofa gɛ ŋ, ikɔkɔ ɔɔma, ó gē ceyitikwu kóō ya unwalu a mla ɔfu ku abɔyi nu. Aflɛyi, ɛgɛ nɛ Asa nyɔ gáā da ācɛ Asiriya kéē ta ɔ abɔ, ŋma ipu abɔ ku ācɛ Isrɛlu a lɔfu yuklɔ. Amāŋ eeye nɛ ācɛ Isrɛlu lɛ a i gboji ŋ. Ujehofa bi ɔcomɛɛbɛ ku nu da ɔ kahinii: “Abɔ̄ a le gboló ce ɔcɛ́ kú Usiríya klla kwú ɔtū ú kpó ce ɔ́, nɛ̄ á klla kpɔ́tū ce Óndú, Ɔwɔicō kú uwɔ gɛ ŋ́ mā, aíjcɔ́ɔja kú ɔcɛ́ kú Usiríya le pɛ́ kwu ŋmá ɛgiyí uwɔ ɛɛ́.” (2 Úklɔ́. 16:7) Alɔ cɛgbá ō leyī kwɛɛcɛ lɔɔlɔhi ku alɔ hii gbɛla ku alɔ lɔfu ya unwalu ku alɔ gla, ɔdāŋ ku alɔ i kóō jahɔ ta Ujehofa ŋma ipu ɛlā ku nu ŋ. Naana nɛ alɔ kóō gáā ya omiya duuma acigili, ɔdāŋ ku alɔ gbeyi cii klla gbolo ce Ujehofa, ‘ó géē ta alɔ abɔ je ɔdā okpaakpa.

15. Ɔdi nɛ alɔ lɔfu ya eko duuma nɛ alɔ yɔ i jé Ubáyíbu a?

¹⁵ (4) Bēē jé aɛga ku Ubáyíbu tu ɔtu. Eko nɛ a yɔ i jé Ubáyíbu nɛ a lɛ ɛga ku Ubáyíbu duuma jé, nōo mafu ku alɔ géē lɔfu iye ɔdāŋ ku alɔ ba cii klla gbolo ce Ujehofa, ceyitikwu ku a lɛ ɔ kpo tu ɛyi. O ya ɛɛ kóō tɔɔtɛ gā uwɔ ō kpo ɔ tu ɛyi a, ceyitikwu ku a jé ɔ tɛɛcɛ amāŋ lɛ ɔ ta taajɛ ku a bēē jé ɔ eko doodu. Ujehofa da Ujossuwa kahinii: Le má ka a yɔ gē ku íne nyā tɛɛcɛ eko doodu, a klla yɔ i jé ɔ tu ɔtu otu mɛmla ɔlɛɛnɔ. Cɛɛ a géē ya lɔhi klla i jɛ gɔbu ipu ɔdā doodu nɛ a i ya a. Ɔdā nɛ ó yɔ i jé ŋma ipu ɔkpá ku íne a klla géē ta ɔ abɔ kóō yuufi ŋ, amáŋ kóō lɛ ɔtu lɛ, o ya kóō tɔɔtɛ lɛ ɔ ō gba ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico. (Ujós. 1:8, 9) Ɛga ku Ubáyíbu alɛwa lɔfu ta alɔ abɔ ba cii, ipu āhɔ̄ ōhī nōo lɔfu ya ku alɔ junwalu lɛ iyi alɔ amāŋ ya ku ufi kóō ya alɔ a.—Aíjē 27:1-3; Aíit. 3:25, 26.

16. Ɛgɛnyá nɛ Ujehofa gē bi ōjila ku ujɔ le ta alɔ abɔ ku alɔ ba cii klla kpɔtuce ɔ a?

¹⁶ (5) Piyatɔha mla ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico. Ujehofa gē bi ayinɛ alɔ le ya ku alɔ ba cii klla kpɔtuce ɔ. Ipu ōjila ku ujɔ, alɔ gē lɛ itene ŋma ɛlā ō ka tɛɛcɛ, ohi nɛ ayinɛ alɔ gē ta,  mla ɔka o ta ɔtu kwu ɔtu nɛ alɔ gē ka tɔha a. (Uhíb. 10:24, 25) Alɔ klla lɔfu lɛ ɔtu ō tu kwu ɔtu nɛhi, ŋma lɛ ō da aɔkpa ku alɔ nɛ alɔ kpɔtuce ipu ujɔ a, lɛyikwu ɔtooplico ku alɔ. Ɔdaŋ ku aɔkpa ku alɔ kē da alɔ “ɛlā ogbɔtū nɛɛ,” ó géē ya ku alɔ hii lɛ ɔtooplico nɛhi gɛ ŋ.—Aíit. 12:25.

17. Oŋma ɛlā nɛ Ācɛ Uhíbru 6:19 ka a, ɛgɛnyá nɛ eyiyoce ku Ajɔɔcɛ nɛ alɔ lɛ a lɔfu ya ku alɔ ba cii eko nɛ a yɔ ipu āhɔ̄ o lɔnɔ a?

¹⁷ (6) Bēē ya ku eyiyoce ku uwɔ kóō lɔfu. Eyiyoce ku Ajɔɔcɛ nɛ alɔ lɛ a lɛbɛɛka “ekli o kwajɛ kú oyēeyī,” nōo gē cɛ lɛ alɔ hayi lɔfu eko nɛ alɔ yɔ ipu āhɔ̄ o lɔnɔ, amāŋ eko nɛ alɔ yɔ i lɛ ɔtooplico a. (Jé Ācɛ Uhíbru 6:19.) Gbɛla kwu ɛcɔbu nɛ Ujehofa ce okonu ku nu lɛ alɔ a. Eko nɛ ɔcɛ duuma i gáā gbɛla lɛyikwu ɔdā nōo gē junwalu lɛ ɔ a gɛ ŋ. (Ayis. 65:17) Má iyi uwɔ ipu ɛcɛ ɛyipɛ nɛ ɛbɔ yɔ ɛbɛɛbɛ, nɛ ɔdā obɔbi duuma i gáā ya gɛ ŋ ma. (Umáy. 4:4) Eyiyoce ku uwɔ géē lɔfu ɔdaŋ ku a da ācɛ lɛyikwu ɔ. Ceyitikwu ku a bi ɛjɛɛji ɔfu ku uwɔ le tɔɔna. Ɔdaŋ ku a ya lɛ a, a lɔfu ya “kú ɔdā nɛ̄ [alɔ] leyīce ɔ́ ā kóō le yá ɔkwɛ̄yi.”—Uhíb. 6:11.

18. Ɔdi lɔfu ya ɛcɔbu a, ɔdi nɛ alɔ kē lɔfu ya lɛyikwu ɔ a?

¹⁸ Abɔ alɔ le ba lɛ oŋmɛyi ku eko amoomɛ nyā ɛ ma, aunwalu nōo gē cɛ lɛ alɔ lɛ ɔtooplico a gē nwune tōōtɔ̄ɔ̄. Ikpɛyi ɛlā ku alɔ ku ihayi ku 2021 géē ta alɔ abɔ ɛgɛ nɛ alɔ géē lɔtu ɛjɛɛji unwalu a klla ba cii a. Ɛnyā i gáā wɛ oŋma lɛ ɔfu ku alɔ ŋ, amāŋ oŋma lɛ ɔtu nɛ alɔ kpoce Ujehofa a nɛ. Ipu ihayi nyā, alɔ mafu o bu ipu uce o ya ku alɔ, ku alɔ kpɔtuce okonu o ce ku Ujehofa nōo kahinii: “N géē lɛ ɔfú tū aá iyē ɔ́dāŋ nɛ̄ aá lɛ ɔtū kpóce um bá cíí.”—Ayis. 30:15.