ĀCƐ alɛwa jé ɔ̄kā ku ɛgɛ néē je Ujisɔsi pla ico, klla ŋmo ɔ ɛyi ɔcí ku owe a. (Umát. 27:35-38) Naana a, ācɛ alɛwa i kpɔtuce abɔ Ubáyíbu ka, ké lɛ okwú ku Ujisɔsi tutu klla kwu ɔ nyi ipu unoji a ŋ.—Umák. 15:42-46.

Ācɛ o ŋmo Ɛlā Ɔwɔico okonu ohi taafu, kē gáā je ɛga kéē nyi okwú ku ɔcɛ nēé ŋmo ɛyi ɔcí ku owe, ɔwɛ néē gē nyi okwú ku ācɛ ɔlamu ipu unoji a ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, é kpɔtuce ka ācɛ néē ŋmo ɛyi ku owe bɛɛka uwi a, ó lɛ ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi néē gē nyi uwa. Ɔcɛ o ta ɔkpá ku ɔka néē hi ka Ariel Sabar, nōo ta u Smithsonian magazine a, ka ɔdā nōo ya nɛ ācɛ ōhī leyi má ɔ lɛ a. Ó kahinii: “Ō ŋmo ɔcɛ ɛyi ɔcí ku owe, wɛ itala nēé gē ya ācɛ nōo bɔbi nɛhi ipu igeli a. Ohigbu ɛnyā, ācɛ o jé ɔkpá nɛhi gbɛla ka aicɔɔja ku Urom i gáā cɛ gboogboo, kéē nyi okwū ācɛ ɛgɛnyā ɔwɛ néē gē nyi okwū ku ācɛ ɔhá ipu unoji a ŋ.” Ācɛ Urom gē dɔka ō je uweyi lɛ auwi nɛɛnɛhi ɛgɛ duuma néē ya gla a, ohigbu ɛnyā igbalɛwa, é gē habɔ okwū ku uwa ta pla ɛyi ɔcí ka aɛ́bɛ́ ipu ipaci kéē kwu lé. Igbihi ɛnyā ɔdā duuma nōo hile ŋma ɔkpiye ku uwa a, é gē je ɔ ta ta ipu unoji duuma néē má a.

Ācɛ o bukwu ɔdā nōo ya igbele a, klla kɛla ɛyɛɛyɛyi lɛyikwu ācɛ Ujiyu ōhī néē ŋmo a. Ihayi ku 1968, é má ikpokwu ku ɔcɛ éyi néē ŋmo ɛpleeko nɛ Ujisɔsi yɔ ipu ɛcɛ a. É má ɔ ipu unoji ku apɔlɛ éyi ku ācɛ Ujiyu, nōo yɔ kwu Ujerusalɛm ajaajɛ a. Ohile a, é má ɔ ŋma ipu ikpati ɛga néē gē kpo ikpokwu ku ācɛ nōo kwú a tu a. Ikpokwu ku ikpo ku ɔcɛ éyi yɔ ipu ikpokwu néē má a. É lɛ ikpusa nōo likpo ku nu wɛ usɛntimita 11.5 (4.5 in.) a, hɛ kwu ɔ ikpo ba ɔcí. “Sabar ka iyē ka ɔcɛnyinlɔ néē hɛ ba ɔcí ɔɔma, wɛ u Yehochanan. Ɛnyā kwu ɔ ta alɔ eyī peee ka ɛgɛ nɛ Ubáyíbu ka, ka é nyi okwū ku Ujisɔsi ipu unoji a wɛ ɔkwɛyi.” Á jé ŋ, “Yehochanan nyā wɛ ɔcɛ éyi néē ŋmo ɛyi ɔcí ku owe ɛpleeko ku Ujisɔsi, nɛ ācɛ Urom je ɛga lɛ ācɛ Ujiyu kéē lɛ ɔ nyi ipu unoji.”

Ācɛ alɛwa kóō kɛla lɛyikwu ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi néē gbɛla, ka é lɛ Ujisɔsi pla ɛyi ɔcí ku owe a. Amáŋ ɔdā nɛ alɔ jé a wɛ ka é nyi ōhī ku auwi néē ŋmo ɛyi ɔcí ku owe a, ó wɛ oduudu uwa néē habɔ ta klla je ta tu ipu unoji duuma néē má a anca ŋ. Ɔkwɛyi a wɛ ka, ɛlā nɛ Ubáyíbu ka ka é lɛ okwū ku Ujisɔsi tutu klla kwu ɔ nyi ipu unoji a, wɛ ɔkwɛyi. Ɛlā nyā kē cɛtɔha mla ɛlā nɛ Ubáyíbu ka a.

Ujehofa ka taajɛ ka é géē nyi Ujisɔsi ipu unoji ku ɔcɛ o lɛ ɔdu, ɔcɛ duuma i kē gáā ci Ɛlā ku Ɔwɔico ŋma ō ya gla ŋ.—Ayis. 53:9; 55:11.