1. Ɛgɛnyá nɛ ɔtu gē ya ācɛ ōhī lɛyikwu uklɔ ku ɔna ō ta a? (Má ifoto a.)

 ABƆ alɔ wɛ ācɛ ɔlɛ Ujehofa a, alɔ gē tɔɔna lɛ ācɛ ɔhá ohigbu ka alɔ yihɔtu Adā alɔ nōo yɔ ɔkpanco a, klla dɔka ō ta uwa abɔ kéē wa i lɛ ɔ jé. Alɛwa ku ācɛ o tɔɔna ɛlā Ɔwɔico gē jɔɔnyɛ uklɔ ku ɔna ō ta a nɛhi. Amáŋ lɛ ācɛ ōhī, ó gē tɔɔtɛ lɛ uwa ō jɔɔnyɛ uklɔ ku ɔna ō ta a ŋ. Ɔdiya a? Uweyi lɔfu yɔ i ya ōhī ku uwa, ɔtu klla lɔfu ya uwa ka é wɛ itica olɔhi ŋ. Ó gē tɔɔtɛ lɛ ācɛ ōhī ō gā ɔlɛ ācɛ ɔdaŋ néē hi uwa igwú ŋ. Ācɛ ōhī lɔfu yɔ i yuufi ka é gáā miyɛ uwa ŋ. É kē lɔfu nwu ācɛ ōhī ka é hii ya ku ɔtu kóō biya lɛ ācɛ ɔhá ŋ. Naana néē yihɔtu ku Ujehofa nɛhi a, ó gē tɔɔtɛ lɛ ayinɛ alɔ nyā kéē kɛla lɛyikwu ɔkoolɔhi a lɛ ācɛ néē jé ŋ. Naana kpɔ a, é jé ɛgɛ nɛ uklɔ nyā cɛgbá nɛhi lɛ a, é kē gē yuklɔ ku ɔna ō ta a ojigogo. Ɛnyā gē cɛ lɛ ɔtu he Ujehofa nɛhi!

2. Ɔdaŋ ku á gē jɔɔnyɛ uklɔ ku ɔna ō ta a ekoohi ŋ, ɔdiya nɛ á cika ō cɛ lɛ ɔtu gbenyi gā uwɔ ŋ ma?

² Ó gē lɔnɔ tu uwɔ ekoohi ō lɛ eeye ipu uklɔ ku ɔna ō ta ohigbu aɔdā nōo ba nyā a? Ɔdaŋ ka ó lɛ a, ɔtu kóō hii gbenyi gā uwɔ ŋ. Ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya uwɔ bɛɛka wɛ itica olɔhi ŋ ma, lɔfu mafu ka wɛ ɔcɛ o tu iyi uwɔ waajɛ, ku á klla dɔka ku ācɛ ɔhá kéē leyi kwu uwɔ fiyɛ ɔfu ŋ. Ó klla mafu ku á dɔka ō taafu mla ācɛ ŋ. Ó kē lɛ ɔcɛ duuma nōó gē he ɔ ɔtu ō ya ācɛ ɔhá cɔnu ŋ, ofiyɛ duu ɔdaŋ ka ó yɔ i ceyitikwu ō ya ɔdā olɔhi lɛ uwa. Adā uwɔ nōo yɔ ɔkpanco a jé lɛyikwu aunwalu ɛyɛɛyɛyi nɛ a yɔ i má a, ó kē dɔka ō je otabɔ nɛ a cɛgbá a gā uwɔ. (Ayis. 41:13) Ipu ikpɛyi ɛlā nyā, alɔ géē kɛla lɛyikwu aɔdā  ɛhɔ nɛ a lɔfu ya o ya ɛɛ ku a lɔtu aɔdā nōo ba nyā, mla ɛgɛ nɛ a géē lɛ eeye ipu uklɔ ku ɔna ō ta a.

JƐGA LƐ ƐLĀ KU ƆWƆICO KÓŌ LƐ ƆFU TU UWƆ IYĒ

3. Ɔdi ta Ujeremiya nōo wɛ ɔcomɛɛbɛ a abɔ kóō tɔɔna lɛ ācɛ ɔhá a?

³ Ŋma eko ikee a, Ɛlā ku Ɔwɔico humayi lɛ ɔfu tu ācɛ o gba Ujehofa ɛ̄gbā iyē eko duuma néē lɛ uklɔ olɔnɔ nɛhi ō ya. Leyi yɛ ocabɔ ku Ujeremiya nōo wɛ ɔcomɛɛbɛ a. Ó yɔ i lɛ ɔtooplico eko nɛ Ujehofa je uklɔ ku ɔna ō ta a lɛ ɔ a. Ujeremiya kahinii: “N wɛ ɔyípɛ̄ nōó jé ō kɛlā dóódu ŋ́.” (Ujɛr. 1:6) Ɔdi ta ɔ abɔ kóō lɛ ɔtu ō ta ɔna a? Ɛlā nɛ Ujehofa da ɔ a lɛ ɔfu tu ɔ iyē. Ó kahinii: “Ɛlā kú uwɔ kē ī tū um ájuka, n géē ka ɔ́ pií. Ń klá okónu tū ɔ̄ glá ŋ́.” (Ujɛr. 20:​8, 9) Naana nɛ ɔwɛ ɛga nɛ Ujeremiya lɛ ō tɔɔna a wɛ ɛgā nōo lɔnɔ nɛhi a, ɛlā nɛ Ujehofa da ɔ kóō ka a lɛ ɔfu nɛ ó cɛgbá a tu ɔ iyē ō yuklɔ ɔɔma.

4. Ɔdi gē ya eko duuma nɛ alɔ jé Ɛlā ku Ɔwɔico klla gbɛla tu ɔ lipu lipu a? (Ācɛ Ukólōsi 1:​9, 10)

⁴ Ācɛ O Yɛce Ukraist gē lɛ ɔfu néē cɛgbá ŋma Ɛlā ku Ujehofa nōo yɔ ipu Ubáyíbu a. Eko nɛ ó yɔ i ta ɔkpá gē lɛ ujɔ nōo yɔ Ukolosi a, ɔyikpo Upɔlu ka ka ō nwu ɛlā fiyɛ lɛyikwu Ujehofa géē ta ayinɛ nu abɔ kéē gɔbu yɔ i “yá ɔdā olɔhi ɔwɛ ɛyɛ́ɛyɛ́yí,” o bu ɔwɛ nyā, é kē i “yɔ̄ ɛ́gɛ́nɛ̄ o he Óndú ā ɔtū ā.” (Jé Ācɛ Ukólōsi 1:​9, 10.) Ɔdā olɔhi ɔɔma lɛ ō ya mla ō tɔɔna ku ɔkoolɔhi a. Ohigbu ɛnyā, eko duuma nɛ alɔ gē jé Ɛlā ku Ɔwɔico klla gē gbɛla tu ɔ lipu lipu, alɔ gē ya ku ɔtu nɛ alɔ kpoce Ujehofa a kóō lɔfu fiyɛ. Ó klla gē ya ɔ tɔɔtɛ lɛ alɔ ō jé ɔdā nōo ya ɛɛ nōo tɔɔna lɛyikwu Ajɔɔcɛ a cɛgbá nɛhi a.

5. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu lɛ itene fiyɛ ŋma Ubáyíbu ō jé mla oklɔcɛ ku alɔ a?

⁵ O ya ɛɛ ku alɔ lɛ itene ŋma Ɛlā ku Ɔwɔico, alɔ i cika ō ŋmuleyikwu tu Ubáyíbu ō jé, oklɔcɛ ku alɔ, mla ō gbɛla lipu lipu tu ɔ ŋ. Lɛ eko ɔɔma ya taajɛ lɔɔlɔhi. Ɔdaŋ ku a lɛ ɛga ku Ubáyíbu éyi jé nōó yɔ i lɔnɔ tu uwɔ ō jɛyi nu, a hii leyi gwu ɔ bonu ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, ceyitikwu ku a nwu ɛlā fiyɛ lɛyikwu ɔgba ɔɔma ŋma lɛ ō bi u Watch Tower Publications Index amāŋ Research Guide for Jehovah’s Witnesses le yuklɔ. Ɔdaŋ ku a lɛ eko taajɛ lɔɔlɔhi eko nɛ a yɔ i ya oklɔcɛ, ó géē ta uwɔ abɔ ō jé kpɔcii ka ɛlā nɛ Ubáyíbu ka a wɛ ɔkwɛyi. (1 Utes. 5:21) Abɔ a kē jé kpɔcii ka ɛlā nōo yɔ ipu Ubáyíbu a wɛ ɔkwɛyi a, ɛgɔɔma nɛ a gáā jɔɔnyɛ ō da ācɛ ɔhá lɛyikwu ɛlā nɛ a nwu a.

 YA OTUTU LƆƆLƆHI KU UKLƆ KU ƆNA Ō TA A

6. Ɔdiya nɛ alɔ cika ō ya otutu lɔɔlɔhi ku uklɔ ku ɔna ō ta a?

⁶ Ɔdaŋ ku a ya otutu lɔɔlɔhi ku uklɔ ku ɔna ō ta a, á gáā yɔ i lɛ ɔtooplico eko nɛ a yɔ i kɛla lɛ ācɛ ŋ. Ujisɔsi ta ayikpo ku nu abɔ kéē ya otutu gbɔbu ɛɛ nɛ ó tu uwa ɛhɔ kéē nyɔ gáā tɔɔna a. (Ulúk. 10:​1-11) Ohigbu ka é bi ɛlā nɛ Ujisɔsi nwu uwa a le yuklɔ a, ó le tɔɔtɛ lɛ uwa ō ya aɔdā olɔhi alɛwa, ɛnyā kē cɛ lɛ uwa gweeye nɛhi.—Ulúk. 10:17.

7. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu ya otutu ku uklɔ ku ɔna ō ta a? (Má ifoto a.)

⁷ Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu ya otutu ku uklɔ ku ɔna ō ta a? Alɔ cɛgbá ō gbɛla tu ɛlā nɛ alɔ gáā ka a lɔɔlɔhi, cɛɛ ku alɔ ka ɔ ɔwɛ nɛ alɔ gē kɛla nōo klla géē tɔɔtɛ lɛ alɔ. Ó klla géē tabɔ nɛhi ɔdaŋ ka alɔ gbɛla lɛyikwu ɔwɛ ōhī nɛ ācɛ lɔfu ya ɛlā lɛ, mla ɛgɛ nɛ alɔ lɔfu ta uwa ohi a. Cɛɛ eko duuma nɛ alɔ yɔ i kɛla lɛ ācɛ, alɔ lɔfu tu ɔtu waajɛ, yɛhɛ mla uwa, klla kpɔkpa ta uwa.

8. Ɛgɛnyá nɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist lɛbɛɛka ɛtɛ néē ma ɔmɛ nɛ Upɔlu kɛla lɛyikwu ɔ a?

⁸ Ɔyikpo Upɔlu da ayinɛ nu nōo wɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist a kahinii: “Alɔ nēe lɛ agbénú kú Alelékwū nyā lɛbɛ̄ɛka ɛtɛ́ nēé ma ɔmɛ ā.” (2 Ukɔ́r. 4:7) Ɔdi wɛ agbenu nyā a? Ó wɛ ō tɔɔna lɛyikwu Ajɔɔcɛ a nōo gē nya oyeeyi ku ācɛ ta a. (2 Ukɔ́r. 4:1) Ɔdi wɛ ɛtɛ néē ma ɔmɛ a? É kwɛyi ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico nōo gē da ācɛ ɔhá ɔkoolɔhi a. Ɛpleeko ku Upɔlu a, ācɛ o je ɔla lá gē bi ɛtɛ néē ma ɔmɛ le kpo aiyo nōo cɛgbá nɛhi, bɛɛka ɔdole, ejé, mla ije. Ɔwɛ ekponu ɔɔma, Ujehofa lɛ uklɔ kóō tɔɔna ku ɔkoolɔhi a je lɛ alɔ nōo wɛ uklɔ nōo cɛgbá nɛhi a. Mla otabɔ ku Ujehofa, alɔ géē lɛ ɔfu nɛ alɔ cɛgbá ō yɔ i tɔɔna ku ɔkoolɔhi a.

GBƆƆKƆ KU ƆTU Ō LƐ

9. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu yuufi alɛɛcɛ lé a? (Má ifoto a.)

⁹ Ekoohi, alɔ lɔfu yuufi ka ācɛ i gáā dɔka ō jahɔ tu alɔ eko nɛ alɔ yɔ i tɔɔna ŋ. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu yuufi ɔɔma lé a? Gbɛla lɛyikwu ɔkɔ nɛ ayikpo a gba eko néē je ɔ́da lɛ uwa kéē hii tɔɔna gɛ ŋ ma. É cɛ lɛ ufi ci uwa ŋma ō tɔɔna ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, é ba Ujehofa ɛba kóō ta uwa abɔ kéē “cɛ̄ olɛhɔ̄ kú [nu] pāālā mla ɔtōōlɛ.” Ujehofa lɛ ɔkɔ ō gba ku uwa ɔɔma cila boobu. (Ācot. 4:​18, 29, 31) Ɔdaŋ ka alɔ cɛ lɛ ufi ku alɛɛcɛ ya ku alɔ gbɔɔ ō lɛ ɔtooplico lɛyikwu uklɔ ku ɔna ō ta a, alɔ cika ō gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa ku otabɔ ku nu duu. Ba  Ujehofa ɛba kóō ya ku a lɛ ihɔtu lɛ ācɛ fiyɛ, o ya ɛɛ ku a yuufi ō da uwa lɛyikwu ɔkoolɔhi a ŋ.

10. Ɛgɛnyá nɛ Ujehofa gē ta alɔ abɔ ō wɛ Ācɛ Ocijali ku nu a? (Ayisáya 43:​10-12)

¹⁰ Ujehofa lɛ alɔ fu ō wɛ Ācɛ Ocijali ku nu, ó kē cokonu ō ta alɔ abɔ o ya ɛɛ ku alɔ mafu ɔtu ō lɛ. (Jé Ayisáya 43:​10-12.) Leyi yɛ ɔwɛ ɛnɛ nɛ ó gē ya ɔɔma a. Aflɛyi, Ujisɔsi yɔ mla alɔ eko duuma nɛ alɔ gē tɔɔna ku ɔkoolɔhi a. (Umát. 28:​18-20) Ɔmpa, Ujehofa lɛ alelekwu otɛhɔ ku nu fu kéē ta alɔ abɔ. (Mafú 14:6) Ɔmɛta, Ujehofa je alelekwu ihɔ ku nu lɛ alɔ ō ta alɔ abɔ ō blakwu aɛlā nɛ alɔ nwu a. (Ujɔ́n. 14:​25, 26) Ɔmɛnɛ, Ujehofa je ayinɛ alɔ nōo géē ba alɔ iyē a lɛ alɔ. Mla otabɔ ku Ujehofa, mla otabɔ ku ayinɛ alɔ nōo lɛ ihɔtu nōo yɔ ipu oduudu ɛcɛ a, alɔ lɛ ɛjɛɛji aɔdā nɛ alɔ cɛgbá ō mafu ɔtu ō lɛ mla ō gɔbu yɔ i tɔɔna a.

BĒĒ PIYA EKO NƐ A GĒ TƆƆNA A ABƆ KU A KLLA BI EYĪ OLƆHI LE MÁ ĀCƐ

11. Eko duuma nɛ a yɔ i yuklɔ ku ɔna ō ta, ɛgɛnyá nɛ a lɔfu má ācɛ alɛwa fiyɛ a? (Má ifoto a.)

¹¹ Ɔtu gē gbenyi gā uwɔ ekoohi eko duuma nɛ á má ācɛ alɛwa ɔlɛ ŋ? A lɔfu da iyi uwɔ ɔka kahinii: ‘Imi nɛ ācɛ nyā yɔ babanya a?’ (Ācot. 16:13) ‘É yɔ ɛga uklɔ kɛɛ ka é nyɔ gáā lá ɔla?’ Ɔdaŋ ka ɔɔma wɛ āhɔ̄ ku uwɔ a, a lɔfu má ācɛ alɛwa fiyɛ ɔdaŋ ku a gē tɔɔna ipu ulayi? Ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ éyi nōo lé ka u Joshua a kahinii: “N lɛ ɛnɛɛnɛ ɛga má nɛ um géē yɔ i tɔɔna lɛ ācɛ eko duuma nɛ um gē yiyawu bu ɔwɛ ɛgā néē gē je ɔlá lá, amáŋ ɛga néē gē ce umoto ŋma a.” Anu mla ɔnyā nu Bridget, klla gē má ācɛ alɛwa ɔlɛ eko duuma néē gē tɔɔna ɔnɔɔnɛ amāŋ ɔlɛɛnɔ ku ɛ̄cī Alaadi.—Āfi. 5:​15, 16.

12. Ɔdi nɛ alɔ lɔfu ya ɔdaŋ ka ācɛ nɛ alɔ gē tɔɔna lɛ uwa a mafu ka ɛlā a i he uwa ɔtu ŋ ma?

¹² Ɔdaŋ ka ācɛ nɛ alɔ gē tɔɔna lɛ uwa a mafu ka ɛlā a i he uwa ɔtu ŋ, ceyitikwu ku a jé ɔdā néē kpɔtuce amāŋ ɔdā nōo gē he uwa ɔtu ō kɛla lɛyikwu ɔ a. Joshua mla u Bridget gē bi ɔka ō da nōo gē yɔ iyɔbu ku utrati a le yuklɔ eko duuma néē gē kɛla lɛ ācɛ. Ocabɔ mafu, abɔ é bi utrati nōo ka Abɔ A Má Ubáyíbu Lɛ? le yuklɔ a, é kahinii: “Ācɛ ōhī leyi má Ubáyíbu ka ó wɛ ɔkpá nōo ŋma ɛgiyi Ɔwɔico, ācɛ ɔhá i kē gbɛla lɛ a ŋ. Ɔdi nɛ a gbɛla a?” Igbalɛwa, ɛnyā gē ya ku alɔ gbɔɔ ɔka ō ka.

13. Ɔdaŋ nɛ ācɛ i kóō jahɔ tu alɔ ŋ, ɔdiya nɛ alɔ lɔfu ka ka alɔ lɛ ɔdā nɛ alɔ bi ɔtu a ya jila a? (Aíita 27:11)

 ¹³ Ɔdaŋ ka ācɛ i kóō jahɔ tu alɔ eko duuma nɛ alɔ gē tɔɔna ŋ, alɔ lɛ ɔdā nɛ alɔ bi ɔtu a ya jila ɛ. Ɔdiya a? Ohigbu ka alɔ lɛ ɔdā nɛ Ujehofa mla Ɔyinɔnyilɔ ku nu dɔka ku alɔ ya a ya ɛ—alɔ lɛ ijali ku uwa cɛ ɛ. (Ācot. 10:42) Ɔdaŋ ka alɔ i kóō má ɔcɛ duuma nɛ alɔ géē tɔɔna lɛ ɔ, amāŋ nɛ ācɛ i kóō dɔka ɛlā ku alɔ ŋ naana, alɔ lɔfu lɛ eeye ohigbu ka alɔ jé ka alɔ yɔ i ya ɔdā nōo he Adā alɔ nōo yɔ ɔkpanco a ɔtu.—Jé Aíita 27:11.

14. Ɔdiya nɛ alɔ lɔfu lɛ eeye eko duuma nɛ ɔcɛ o tɔɔna Ɛlā Ɔwɔico ɔhá lɛ ɔcɛ nɛ ɛlā a he ɔ ɔtu a má a?

¹⁴ Alɔ klla lɔfu lɛ eeye eko duuma nɛ ɔcɛ o tɔɔna ɛlā Ɔwɔico ɔhá lɛ ɔcɛ nɛ ɛlā a he ɔ ɔtu a má. Ɔda Ō Gbaajɛ lɛ uklɔ ku ɔna ō ta ku alɔ a gbla ō yɔ i dɔka ɔyi nōo gebi a. Ācɛ alɛwa géē yɔ i dɔka ɔyi a, yɔ i yɛ ŋma ɛga éyi gā ɛga ɔhá. Eko néē lɛ ɔyi a má, ɛjɛɛji ācɛ nōo yɔ i dɔka ɔyi a géē gweeye, ó wɛ ɔcɛ nōo má ɔyi a foofunu ŋ. Ɔwɛ ekponu ɔɔma, ɛjɛɛji ayinɛ alɔ nōo yɔ ipu ujɔ a gē tabɔ ō je ācɛ piya ayikpo ku Ukraist. Alɔ cɛgbá ɛjɛɛji ayinɛ alɔ nōo yɔ ipu ujɔ a kéē tabɔ ō tɔɔna lɛ ɛjɛɛji ācɛ ɔwɛ ɛga nɛ alɔ gē tɔɔna a, ɛjɛɛji ayinɛ alɔ a kē i gweeye eko duuma nɛ ɔcɛ éyi gbɔɔ ō wa ōjila ku ujɔ.

LƐ ƆTU KU UWƆ KWU IHƆTU NƐ A LƐ LƐ UJEHOFA MLA ĀCƐ ƆHÁ A

15. Ɛgɛnyá nōo bi ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Umátiyu 22:​37-39 le yuklɔ, gē ta alɔ abɔ ō ya ku alɔ lɛ ɔtu caca fiyɛ ō yuklɔ ku ɔna ō ta a? (Má ifoto nōo yɔ iyɔbu ku Ɔda Ō Gbaajɛ nyā a.)

¹⁵ Alɔ lɔfu ya ku alɔ lɛ ɔtu caca fiyɛ ō yuklɔ ku ɔna ō ta a, ŋma lɛ ō lɛ ɔtu ku alɔ kwu ihɔtu nɛ alɔ lɛ lɛ Ujehofa mla ācɛ ɔhá a. (Jé Umátiyu 22:​37-39.) Gbɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ Ujehofa gē gweeye nɛhi lɛ eko duuma nɛ ó má alɔ yɔ i yuklɔ ku ɔna ō ta a, mla ɛgɛ nɛ ācɛ géē gweeye nɛhi lɛ eko duuma néē gbɔɔ ō klɔcɛ ku Ubáyíbu a! Ó klla lɔhi ku a bla, ka ācɛ nōo gē jahɔ tu ɔkoolɔhi a nōo le miya ō gba Ujehofa ɛ̄gbā lɔfu lā oyeeyi opiyoo.—Ujɔ́n. 6:40; 1 Utím. 4:16.

16. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu lɛ eeye ipu uklɔ ku ɔna ō ta eko duuma nɛ alɔ i kóō bɛɛcɛ ŋma ɔlɛ alɔ gla ŋ ma? Je ocabɔ mafu.

¹⁶ Ó lɛ ɔdā duuma nōo ya nōó tɔɔtɛ gā uwɔ ō bɛɛcɛ ŋma ɔlɛ uwɔ gla gɛ ŋ? Ɔdaŋ ka ó lɛ a, lɛ ɔtu ku uwɔ kwu ɔdā nɛ a lɔfu ya ō mafu ihɔtu ku uwɔ lɛ Ujehofa mla ācɛ ɔhá. Ɛpleeko  nɛ ōcē ku Ucorona tu ipu oduudu ɛcɛ a, ó tɔɔtɛ lɛ u Samuel mla ɔnyā nu Dania kéē bɛɛcɛ ŋma ɔlɛ uwa ŋ. Ipu ɛjɛɛji eko olɔnɔ nɛhi ɔɔma, é gē tɔɔna eko doodu o bu ipu uwaya ō gwo fu ācɛ, ɔkpá ō ta fu uwa, mla ō klɔcɛ mla ācɛ o bu ipu Zoom. Samuel gē tɔɔna lɛ ācɛ nɛ ó gē má eko nɛ ó yɔ inɛci ohigbu ōcē ku ucansa a. Ó kahinii: “Eko duuma nɛ alɔ yɔ ipu āhɔ̄ nōo lɔnɔ nɛhi, alɔ lɔfu gbɔɔ ō lɛ ɔtooplico nɛ ɛ̄jɛ̄ klla lɔfu jɛ alɔ. Alɔ klla lɔfu má ojama lɛyikwu ɔtu ō kpoce ku alɔ. Alɔ cɛgbá ō ya ku alɔ lɛ eeye ipu uklɔ nɛ alɔ gē ya lɛ Ujehofa a.” Ɛpleeko néē yɔ i má unwalu ɛyɛɛyɛyi nyā a, Dania gáā gwonu nɛ ó cɛgbá ō gwuta agodo ɔya ɛta. Oŋma ɔɔma, ó klla cɛgbá ō yaajɛ ɛyi ɛglɛ ɔya ɛhili. Ó kahinii: “N ceyitikwu ō ya ɛji ɔfu ku um ɛgɛ nɛ āhɔ̄ ku um jɛga gā um lɛ a. Ó le tɔɔtɛ gā um ō tɔɔna lɛ inɔsi mla ācɛ nōo gē wa i má um ɔlɛ a. N gē tɔɔna lɛ ācɛ nōo gē bi aɔdā ōhī gē um ɔlɛ, klla lɛ ɛnɛɛnɛ ɛga ō kɛla mla ɔnyā éyi o bu ipu ɔdā ō le gwo uwaya nōo gē yuklɔ ipu ukumpeni éyi nōo gē je odee ku inɛci lá a.” Naana nōó tɔɔtɛ lɛ u Samuel mla ɔnyā nu Dania ō ya nwune ipu uklɔ ku ɔna ō ta ɛgɛ néē tɛtɛ gē ya a ŋ ma, é ya ɔdā duuma néē ya gla a ō tɔɔna kpɔ, ɛnyā kē ya kéē lɛ eeye.

17. Ɛgɛnyá nɛ a gáā lɛ itene fiyɛ ŋma aɛlā nɛ alɔ kɛla lɛyikwu ɔ ipu ikpɛyi ɛlā nyā a?

¹⁷ Ceyitikwu ku a bi ɛjɛɛji aɔdā ɛhɔ nɛ alɔ kɛla lɛyikwu ɔ ipu ikpɛyi ɛlā nyā a le yuklɔ. Eyeeye ku aɔdā nɛ alɔ kɛla lɛyikwu ɔ a lɛbɛɛka ɔdā ō bi le he ɔdole a. Ɔdaŋ ku a yuklɔ mla ɛjɛɛji aɔdā ō bi le he ɔdole a, a géē he ɔdole nōo lɔɔnyɛ nɛhi. Ŋma lɛ ō bi aɔdā ɛyɛɛyɛyi nɛ alɔ kɛla lɛyikwu ɔ ɛ ma le yuklɔ, alɔ géē le tutu lɔɔlɔhi ō lɔtu āhɔ̄ olɔnɔ duuma nɛ alɔ lɔfu má a. Alɔ klla géē lɛ eeye fiyɛ ipu uklɔ ku ɔna ō ta a.